James R.
Homes
The
Diplomat, 14 tháng Mười Một 2013
Trần
Ngọc Cư dịch
23/11/2013
Món tiền cứu trợ nhỏ nhoi ngoài mức tưởng tượng mà Bắc Kinh gửi cho
Manila đánh dấu một kỷ nguyên ngoại giao chế nhạo mới [a new era of sneer
diplomacy].
Trung Quốc không bao giờ hết làm cho thế giới sững
sờ. Lãnh đạo Trung Quốc không những hủy hoại cả một chiến dịch quyền lực mềm
đầy hứa hẹn được thai nghén trong nhiều năm. Nó còn san bằng cả nền móng quyền
lực mềm của chính mình, rồi đổ muối lên trên tàn tích khiến cho không có gì cỏ
thể bén rễ trở lại được. Lý do tại sao vẫn còn là một điều bí ẩn.
Dấu hiệu mới nhất cho thấy Trung Quốc có vấn đề hiện
ra sau khi trận bão Hải Yến đánh vào
Philippines cuối tuần qua, giết chết ít nhất trên
1.800 người, tính cho đến hôm nay [tức ngày 14 tháng Mười Một]. Giáo sư [Walter
Russell] Mead đăng một bài trên blog bày tỏ sự ngạc nhiên về số tiền bé tẹo mà
Bắc Kinh dành cho việc cứu trợ thiên tai tại Philippines. Khi đọc bài báo, tôi
tin chắc Mead đã bỏ sót hai hay ba số zê-rô. Nhưng đối chiếu bài bình luận của
ông với một bản tin của hãng Reuters, thì y như rằng, con số ông ta viết ra là
đúng: 100.000 USD tiền cứu trợ trực tiếp, và thêm 100.000 USD nữa thông qua Hội
Chữ thập đỏ. [Thật ra, về sau Trung Quốc tăng thêm 1.620.000 USD nữa – DG.]
Những con số chiếu lệ này làm ô danh chủ nghĩa chiếu lệ.
Ta hãy quên đi cái ngoại giao bằng nụ cười. Đây là
cái ngoại giao bằng sự nhạo báng. Nhiều nhà quan sát, trong đó có tôi, gán sự
bất động của Trung Quốc tiếp theo sau thảm họa tsunami Ấn Độ Dương 2004 cho khả
năng còn non nớt của nước này. Lúc đó, Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) chưa sử
dụng được những khả năng viễn chinh cần thiết để cứu trợ ở những nơi xa bờ biển
Trung Quốc. Bắc Kinh làm ít vì nó chỉ đủ sức làm ít vậy thôi. Tuy nhiên, các
lực lượng Trung Quốc hiện nay đã có những phương tiện cứu hộ như tàu bệnh viện Peace
Ark [Tàu Nô-ê Hoà bình]. Nhưng các lực lượng này vẫn bất động, không chịu
làm gì cả. Thật khó mà không kết luận rằng Bắc Kinh từ chối giúp đỡ nạn nhân
trận bão chỉ vì có thù oán với Philippines. Dẫu sao, Manila dám liều lĩnh lặp
đi lặp lại rằng khu đặc quyền kinh tế của mình, vâng, là khu đặc quyền kinh tế
của mình. Thái độ trả đũa chính trị của Trung Quốc có vẻ đã vượt lên trên việc
xoa dịu nỗi đau khổ của con người.
Cách đây không lâu, ít ai nghĩ rằng cách ứng xử này
có thể xảy ra, khi Trung Quốc khôn khéo gắn liền khuôn mặt của các nhân vật như
Khổng Tử và Đô đốc Trịnh Hoà của Nhà Minh với sự trỗi dậy của một đại cường.
Với thông điệp: Trung Quốc là một đại cường nhân ái duy nhất, không có khả năng
ngược đãi các tiểu quốc láng giềng.
Những mời gọi này có hiệu quả bao lâu mà Bắc Kinh
theo đúng những điều mình rêu rao. Quyền lực mềm chính là “sức thu hút,” theo
Giáo sư Joe Nye, cha đỡ đầu của khái niệm này. Đồng tác giả Toshi Yoshihara
trên Naval Diplomat Blog thích đặt câu hỏi, liệu quyền lực mềm là một loại
hương thầm [pheromone] hay chỉ là một thoáng nước hoa. Trả lời: một hương thầm.
Văn hóa, định chế, và chính sách – những suối nguồn
của quyền lực mềm – cần phải giữ được tính nhất quán qua những quãng thời gian
dài để tạo được sự chờ đợi nơi những khối thính giả trong tầm ngắm. Hành vi bất
nhất, hay cách ứng xử mâu thuẫn với hình ảnh mà một nước muốn trưng ra, nhất
định sẽ gây ấn tượng giả dối trong mắt người quan sát. Hay nói đúng ra, loại
hành vi này sẽ bôi bác chính những điều mà nước ấy rêu rao. Một chuẩn mực ứng
xử xuống cấp thì chẳng còn gì là chuẩn mực. Chủ nghĩa hoài nghi, nếu không phải
là sự mất niềm tin, sẽ đón chào chính sách ngoại giao Trung Quốc trong tương
lai cứ mỗi lần Bắc Kinh cố xức lên mình một chút nước hoa. Một mùi hôi thối sẽ
thoang thoảng bay qua.
Từ quan điểm của Mỹ, cách ứng xử của Trung Quốc vẫn
có mặt tốt của nó: Trung Quốc đã làm cho mình nom giống một tên tiểu nhân, một
đứa keo kiệt, chứ không phải là một cường quốc cao thượng đáng vai lãnh đạo khu
vực. Đây là hành vi tự hại mình ở mức xuẩn động cao. Việc chi mà ta phải can
ngăn một đối thủ chiến lược có ý định cầm súng tự bắn vào chân mình. Mày cứ bắn
đi!
J.
R. H.
Dịch giả gửi trực tiếp cho BVN.
Được đăng bởi bauxitevn vào lúc 23:59
No comments:
Post a Comment