CÓ NÊN DÙNG NHIỀU VITAMIN và THỰC PHẨM BỔ SUNG VÀO MÙA LẠNH? (Tuấn Thảo / RFI)

 

Có nên dùng nhiều vitamin và thực phẩm bổ sung vào mùa lạnh ?

Tuấn Thảo  - RFI

Đăng ngày: 06/10/2025 - 12:42

https://www.rfi.fr/vi/khoa-h%E1%BB%8Dc/20251006-c%C3%B3-n%C3%AAn-d%C3%B9ng-nhi%E1%BB%81u-vitamin-v%C3%A0-th%E1%BB%B1c-ph%E1%BA%A9m-b%E1%BB%95-sung-v%C3%A0o-m%C3%B9a-l%E1%BA%A1nh

 

Dưới dạng viên nén, bột khuấy hay thức uống làm sẵn, thực phẩm bổ sung có tác dụng cung cấp hàng ngày một số chất dinh dưỡng cho cơ thể. Danh hiệu thực phẩm bổ sung được dùng để chỉ những chất quan trọng như vitamin, khoáng chất, dầu cá omega-3, chất đạm, chất collagen và thường được xem là có khả nă

 

HÌNH :

Ảnh minh họa. © Wikipedia

 

Theo Liên đoàn Quốc gia Synadiet chuyên về thực phẩm bổ sung, cứ trên 10 người tiêu dùng ở Pháp, là có đến 7 người cho biết họ dùng thực phẩm bổ nhiều lần trong năm. Trong số này, có vitamin C tăng sức đề kháng, magnesium giúp giảm căng thẳng, vitamin B tốt cho hệ thần kinh, vitamin D bổ xương, vitamin P bảo vệ thành mạch và tốt cho hệ tuần hoàn máu ….. Theo báo Huffington Post, tại các nước Âu-Mỹ, có rất nhiều thông tin về các loại thực phẩm bổ sung, mỗi khi thu về thời tiết bắt đầu lạnh trở lại. Kết quả : doanh thu của ngành sản xuất thực phẩm bổ sung đạt mức 2,7 tỷ euro trong năm qua.

 

Phải nói rằng các nhà sản xuất tìm đủ mọi cách để thuyết phục khách hàng dùng hàng ngày các chất dinh dưỡng, bổ sung cho các bữa ăn. Thực phẩm bổ sung giờ đây không giống như « thuốc » mà có bề ngoài hấp dẫn với những màu sắc bắt mắt và cách dùng rất đơn giản như kẹo dẻo bỏ túi, hứa hẹn kích thích hệ miễn dịch tự nhiên trong cơ thể, giảm căng thẳng mệt mỏi và thậm chí cải thiện giấc ngủ. Tóm lại, thực phẩm bổ sung được cho là cần thiết khi trời đang trở lạnh, nhiệt độ giảm nhanh, ánh nắng không còn nhiều vì màn đêm kéo dài, ngày bị ngắn lại.

 

Nhưng liệu thực phẩm bổ sung có thực sự hiệu quả như trong thông tin quảng cáo và người tiêu dùng có nên uống nhiều hay không ? Trả lời các câu hỏi này, bác sĩ Alexandra Dalu, chuyên khoa dinh dưỡng và các liệu pháp chống lão hóa, cho rằng không nên lạm dụng thực phẩm bổ sung. Bác sĩ Alexandra Dalu cùng với đầu bếp trứ danh người Pháp Thierry Marx là đồng tác giả của cuốn sách « L'assiette santé » (Sức khỏe trong thức ăn) do nhà xuất bản Flammarion phát hành. Theo cô, cần nên tìm hiểu về các loại thực phẩm bổ sung và nên sử dụng đúng cách khi mùa đông đến gần. Khi nhiệt độ xuống thấp và cơ thể dễ cảm lạnh, thì nhiều loại vitamin như C, B6, B9 hay D, cũng như hai chất magnesium và zinc có tác dụng chống oxy hóa, giúp tăng sức đề kháng. Các loại thức ăn giàu các chất này, có lợi hơn, giúp cơ thể đối phó với những căn bệnh thường thấy vào mùa đông.

 

 

Không nên lạm dụng thực phẩm bổ sung

 

Trong số các chất bổ, vitamin C luôn được đánh giá cao, do được xem là cần thiết cho cơ thể và hiệu quả trong việc ngăn ngừa các chứng cảm lạnh nhẹ và các bệnh viêm mũi họng. Thế nhưng, trừ khi cơ thể của bạn thường bị thiếu hụt vitamin C, việc dùng thực phẩm bổ sung là không cần thiết. Theo bác sĩ Alexandra Dalu, lượng vitamin C hàng ngày dễ đạt được một cách tự nhiên, thông qua các bữa ăn có trái cây và rau quả. Theo cơ quan an toàn thực phẩm ANSES, một người ở độ tuổi trưởng thành chỉ cần 110mg vitamin C mỗi ngày, tức tương đương với một quả kiwi, hai quả cam vắt hay một quả ớt chuông. Trẻ em không cần dùng thực phẩm bổ sung để có đủ vitamin C, vì lượng khuyến nghị hàng ngày là từ 15 đến 45mg mỗi ngày tùy theo độ tuổi.

 

Tóm lại, nếu ăn uống đầy đủ, việc dùng thêm nhiều vitamine C vào mỗi buổi sáng sẽ không giúp bạn hoàn toàn tránh khỏi chứng đau cổ họng hay viêm mũi, lây từ các đồng nghiệp. Trong trường hợp bạn thường xuyên hút thuốc hoặc uống rượu, việc dùng thực phẩm bổ sung sẽ cần thiết, để bù đắp các tác hại của thuốc lá hoặc rượu bia. Đó là giải pháp tạm thời, vì tốt nhất cho sức khỏe không phải là dùng vitamin bổ sung hàng ngày, mà là giảm lượng tiêu thụ những thứ có hại cho sức khỏe, kể cả thuốc lá và rượu.

 

Magnesium hay vitamin D đều giúp cơ thể chống mệt mỏi đồng thời giúp bạn ngủ ngon hơn. Các chất này tham gia nhiều vào quá trình sản xuất năng lượng, góp phần vào hoạt động bình thường của hệ tim mạch cũng như thần kinh. Theo bác sĩ Alexandra Dalu, để giảm mệt mỏi và bớt căng thẳng, nên dùng bổ sung hai chất magnesium và vitamin D.

 

Thực tế, vitamin D không phải là một loại vitamin, mà là một chất nội tiết hoóc-môn tham gia vào quá trình trao đổi các chất cần thiết trong cơ thể nói chung, chẳng hạn như quá trình hấp thụ calcium (canxi) cho xương, giúp hệ cơ và hệ miễn dịch hoạt động bình thường. Vitamin D có thể tìm thấy trong thức ăn thường ngày, đặc biệt là trong thịt cá béo, trứng gà, phô mai, hải sản hay đậu nành, nhưng đồng thời vitamin D cũng được tổng hợp khi ta ra nắng : làn da tiếp xúc với ánh sáng ban ngày.

 

Vào mùa đông khi trời ít có nắng, ánh sáng giảm dần vì đêm dài ngày ngắn, đó là thời điểm cần bổ sung vitamin D cho cơ thể. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần dùng thêm vitamin D. Theo Cơ quan Y tế công cộng (Santé Publique France), trẻ em và người cao tuổi thường dễ bị thiếu hụt cho nên vitamin D chủ yếu được dành cho những đối tượng này, vào mùa đông.

 

Đối với người trưởng thành, nếu bạn dễ bị nhiễm trùng cảm lạnh vào mùa đông, điều quan trọng đầu tiên là tìm hiểu nguyên nhân. Để biết mình có bị thiếu hụt vitamin và khoáng chất, thay vì đơn thuần mua thực phẩm bổ sung rồi tự uống, tốt nhất là bạn nên đến gặp bác sĩ, xin toa xét nghiệm để xác định liều lượng vitamin và khoáng chất trong máu. Điều này sẽ giúp bạn biết rõ có bị thiếu hụt hay không và khi đã tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt, thì lúc ấy mới dễ tìm cách điều trị. Theo bác sĩ Alexandra Dalu, nên cẩn thận với việc dùng thực phẩm bổ sung. Cho dù không phải là « thuốc », nhưng thực phẩm bổ sung khi dùng quá liều vẫn tiềm ẩn một số rủi ro cho sức khỏe.

 

Cụ thể là vitamin D, khi dư thừa có thể làm cho cơ thể hấp thụ quá nhiều calcium (canxi) có nguy cơ dẫn đến chứng sỏi thận hay nhồi máu cơ tim. Nói như vậy có nghĩa là khi ta ăn uống đầy đủ và hoạt động nhiều ở ngoài trời thì không cần phải dùng vitamin D bổ sung. Cơ quan an toàn thực phẩm ANSES chia sẻ khuyến cáo của giới bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng, theo đó người lạm dụng vitamin D dễ bị suy thận. Vào tháng 3 năm nay, cơ quan này đã mở đợt thông tin nhắc nhở người tiêu dùng chỉ mua thực phẩm bổ sung theo lời khuyên của giới chuyên gia y tế và nên cảnh giác đề phòng với những loại sản phẩm được cho là « thần dược ».