Bernard-Henri Lévy
Nguyễn Tuấn dịch thuật
Xin
giới thiệu đến các bạn một bài kí sự của triết gia Bernard-Henri Lévy (người
Pháp) nhan đề 'Quan Sát Trump Từ Ukraine' (Watching Trump From Ukraine). Ông viết
bài này khi ghé thăm Ukraine tuần trước khi buổi hội kiến giữa Trump và
Zelensky diễn ra.
Bài
này đăng trên tớ Wall Street Journal (Mĩ). Thấy bài viết hay, có vài đoạn cảm động,
nên tôi bỏ thì giờ dịch ra và post lên đây cho các bạn đọc để biết. Tôi tâm đắc
với câu cuối:
"Tôi
không biết liệu các đồng minh của ông Zelensky có thể đứng ngang hàng với ông
không. Tôi không biết liệu người Mĩ có hiểu rằng trong phẩm giá của ông
Zelensky chính là tinh thần 'thành phố trên đồi' của họ. Nhưng tôi biết rằng, với
sự pha trộn giữa châm biếm, đạo đức, sự điềm tĩnh và sự khinh thường đối với sự
hèn hạ của con người, ông Zelensky đã một lần nữa bước vào huyền thoại của thế
kỉ này."
____________________________________
https://www.wsj.com/.../watching-trump-in-ukraine-oval...
Quan Sát Trump Từ Ukraine
Zelensky
nói về tổng thống Mĩ: “Vấn đề quan trọng nhứt là tôi không biết vì sao ông ấy
làm vậy. Chẳng lẽ ông ấy không hiểu rằng Putin không đáng tin cậy sao?”
Tổng
thống Volodymyr Zelensky tiếp tôi trong một tầng hầm an toàn. Hôm nay là thứ
Tư, ngày 26/2, hai ngày trước cuộc gặp của ông tại Toà Bạch Cung. Ông cảm thấy
thế nào?
“Tốt.
Nhưng chưa có gì được quyết định cả. Tôi vẫn chưa biết Tổng thống Trump muốn gì
hoặc liệu tôi có thực sự thực hiện chuyến đi này không.”
Vì
ông không tin Trump? Vì ông không tin vào thiện chí của một đồng minh đã gọi
ông là “nhà độc tài”? Ông Zelensky bật cười. “Không. Vấn đề quan trọng nhứt là
tôi không biết vì sao ông ấy làm vậy. Chẳng lẽ ông ấy không hiểu rằng Putin
không đáng tin cậy và rằng...”
Ông
ngập ngừng.
“Nhưng
may mắn là vẫn còn Thượng viện và Hạ viện. Mọi chuyện phụ thuộc vào họ. Tôi dựa
vào sự ủng hộ lưỡng đảng của họ và dư luận mạnh mẽ. Giống như hai năm trước, nhớ
không? Khi Quốc hội đặt câu hỏi, lắng nghe câu trả lời của chúng tôi, và cuối
cùng đã giải ngân gói viện trợ quân sự mà chúng tôi chờ đợi suốt nhiều tháng.”
Tôi
đặt ra kịch bản tồi tệ nhứt: Ukraine có thể tiếp tục mà không có Mĩ không?
“Sẽ
rất khó khăn,” ông Zelensky nói. “Họ có công nghệ. Có tình báo. Giả sử Đức đồng
ý cung cấp hệ thống Patriot cho chúng tôi - họ cũng cần được Mĩ cho phép.”
Còn
châu Âu thì sao? Ông có tin vào một giải pháp thay thế từ châu Âu không?
“Có,
tất nhiên. Tôi tin vào Immanuel, chẳng hạn.” Ông muốn nói đến Tổng thống Pháp
Emmanuel Macron, nhưng ông phát âm với âm đầu “ee,” như thể nó được viết với chữ
"I".
Trong
giọng điệu của ông có một sự thân mật thực sự. “Nếu cuộc gặp tại Washington này
diễn ra, thì đó là nhờ ông ấy, Immanuel. Tôi biết ơn ông ấy vì điều đó; ông ấy
là một người bạn thực sự; và cũng…”
Ông
dừng lại. “Anh có biết rằng ông ấy là một chuyên gia quân sự không? Từ xa, ông ấy
biết từng chi tiết nhỏ nhất về chiến tuyến của chúng tôi.”
Nhắc
đến chiến tuyến, ông Zelensky có biết rằng tôi sắp đến Pokrovsk, thuộc vùng
Donetsk không? Nếu ông ấy kí thỏa thuận với Trump, liệu tôi có cần đến đó nữa
không?
Ông
không ngần ngại: “Dĩ nhiên. Sự có mặt của anh sẽ khiến các binh sĩ vui mừng. Nó
sẽ sưởi ấm trái tim họ. Và nhân tiện…”
Ông
như đang suy nghĩ thành tiếng. “Tôi nghĩ tôi sẽ thực hiện chuyến đi này. Tôi
không chắc về mọi thứ, nhưng điều đó thì tôi sẽ làm.”
____________________________________
Tôi
cảm thấy như mọi thứ diễn ra đột ngột. Đã 8 tháng kể từ lần cuối tôi đến chiến
tuyến. Tôi nhận ra rằng chiến tranh bằng máy bay không người lái đã thực sự
thay thế chiến tranh chiến hào. Chúng tôi đang ở một trung tâm chỉ huy bên
ngoài Pokrovsk, một thành trì phía đông nơi quân Nga đang dốc toàn lực để chọc
thủng phòng tuyến.
Trong
một boongke dưới lòng đất, vốn là một nhà máy cũ, khoảng chục binh sĩ Ukraine
ngồi trước một bức tường máy tính. Một số để lộ mặt, số khác mặc áo hoodie và
đeo mặt nạ balaclava, giao tiếp qua micro với những người mà chúng tôi chỉ có
thể nghe thấy giọng nói khi họ điều khiển máy bay không người lái trinh sát và
tấn công.
Đột
nhiên, trên một trong những màn hình, ba bóng người xuất hiện, đi qua một khung
cảnh tuyết phủ lác đác những hàng cây thưa thớt. Cả boongke im lặng. Người đàn
ông đeo balaclava chọn một trong những bóng người bằng chuột. Theo dõi nó. Mất
dấu. Phóng to hình ảnh. Tìm lại. Truyền tọa độ. Hình bóng biến mất trong một
đám tuyết xám mờ pixel. Nhưng đám mây tan đi. Và nó lại xuất hiện, đứng lên, loạng
choạng. Hắn bị thương? Chỉ bị choáng do vụ nổ? Hai bóng còn lại nhập vào hắn. Họ
tiếp tục, cũng loạng choạng, về phía một khu rừng dày hơn.
Người
đàn ông đeo balaclava đưa ra một mệnh lệnh mới. Hình bóng đầu tiên gục xuống,
co giật trong giây lát, trong khi hai người còn lại thu mình vào giữa những
thân cây bạch dương. Một giờ trôi qua. “Chúng sẽ chết cóng ở đó,” anh ta nói.
Khi chúng cố gắng chạy thoát, anh ta kiên nhẫn theo dõi, thì thầm một mệnh lệnh
cuối cùng. Khi khói tan, hai hình bóng bất động còn lại, trông như những thân
cây bị đốn hạ.
____________________________________
Khi
kẻ săn mồi trở thành con mồi, không có nhiều cách để trốn thoát. Để thoát khỏi
máy bay không người lái thông thường, cần có ăng-ten hình nón trên nóc xe, gây
nhiễu liên lạc giữa drone và người điều khiển, như chúng tôi đã có. Nhưng với
drone được kết nối bằng cáp quang dài hàng dặm – vốn chiếm phần lớn kho vũ khí
của Nga – thì không có giải pháp nào khác ngoài việc lái xe không ngừng, với tốc
độ tối đa, trên những con đường băng tuyết gần như vô hình; rồi khi đến nơi, chạy
thật nhanh vào một khu rừng.
Ở
đây không có ba binh sĩ Nga lạc lối mà có 50 thợ mỏ từ mỏ Pokrovsk đã đóng cửa,
những người có 8 ngày và 8 đêm để thiết lập một pháo đài. Tôi không thể không
nghĩ đến những binh sĩ Nga bị đẩy vào chỗ chết như bia đỡ đạn.
____________________________________
Oleksandr
Syrskyi, tổng tư lệnh quân đội Ukraine, vẫn không thay đổi kể từ lần gặp trước,
8 tháng trước, trên chiến tuyến Kharkiv. Ông có đôi gò má cao, gầy, đôi mắt hơi
xếch luôn ánh lên nét cười, và phong thái của một vị chỉ huy kiệm lời. Ông
tránh các cuộc phỏng vấn và chỉ cảm thấy thoải mái ở đây, trong lều chỉ huy gần
Pokrovsk, nơi ông triệu tập tôi.
Ông
là người chiến thắng trong Trận chiến Kyiv, rồi giải phóng Izyum. Ông nổi tiếng
là một chỉ huy cứng rắn, không ngại hi sinh binh sĩ. Nhưng điều khiến tôi ấn tượng
là tình đồng đội mạnh mẽ của ông với lính dưới quyền. Như mọi khi, ông cập nhật
tình hình: nếu Mĩ rút lui, Ukraine cần hệ thống tên lửa SAMP-T của Pháp-Ý.
Rồi,
như thường lệ, ông gởi một thông điệp đến Tổng thống Macron: “Phi công của
chúng tôi đã sẵn sàng, và từ sáng nay, những chiếc Mirage của các ông đã hoạt động
trên bầu trời.” Ông cười lớn – có một điều bất ngờ dành cho những ai nghĩ
Ukraine đã kiệt sức.
____________________________________
Oksana
Ribaniak mới 21 tuổi. Cô nhỏ nhắn, mảnh mai. Nhưng với dáng người như trẻ con
và mái tóc đỏ dài tết thành đuôi ngựa, cô là chỉ huy của một đơn vị máy bay
không người lái gồm toàn nam giới, đơn vị đang hỗ trợ bộ binh ngăn chặn cuộc tấn
công của Nga vào Pokrovsk.
"Tôi
đã tham gia chiến tranh ba năm rồi," cô nói. "Tôi từng chỉ huy một
đơn vị pháo binh, tôi bị thương nặng, và bây giờ tôi chỉ huy đơn vị máy bay
không người lái này – nhưng, tận sâu bên trong, tôi là một nhà thơ."
Cô
có hai tập thơ đã sẵn sàng để xuất bản, chỉ bị trì hoãn bởi chiến tranh. Có quốc
gia nào ngoài quê hương của Taras Shevchenko (1814-1861) mà một người lãnh đạo
chiến tranh lại nói như thế không?
Cô
đột nhiên hạ giọng, nhìn đi nơi khác. Đôi mắt xanh lục to lớn, kiên định của cô
đầy nước mắt, và đôi môi xinh đẹp mím lại thành một nụ cười nửa miệng. Cô từng
có một vị hôn phu, Maksym Emets. Anh cũng là một nhà thơ. Họ gặp nhau qua công
việc. Họ từng mơ về một tương lai chung. Nhưng anh đã hi sinh trong chiến đấu
vài tuần trước. Và bây giờ, cô chỉ còn một mục tiêu, hoặc đúng hơn là hai: bảo
vệ Ukraine và bảo vệ di sản thơ ca của Maksym.
____________________________________
Lữ
đoàn 'Anne of Kyiv' được thành lập vào năm 2024, được trang bị bởi Pháp, được
huấn luyện bởi Pháp và được đặt tên Zelensky - Macron trong lễ kỉ niệm 80 năm
cuộc đổ bộ Normandy, để vinh danh một công chúa Ukraine từng kết hôn với Vua
Henri I và trở thành Hoàng hậu Pháp từ năm 1051 đến 1060 – còn điều gì để nói về
lữ đoàn này?
Đào
ngũ, tham nhũng, mất tổ chức – tất cả đã được nói đến. Đó là lí do tôi quyết định
tự mình đến xem. Trước tiên, tôi đến phía bắc Pokrovsk, nơi một mỏ bị bỏ hoang
làm trụ sở của lữ đoàn. Từ đầu năm 2025, một sĩ quan vững vàng với 27 năm kinh
nghiệm, một cựu binh của các trận chiến khốc liệt ở Sumy, đã tiếp quản. Ông nói
đơn giản: "Lữ đoàn không thiếu gì cả – có thể chỉ thiếu một nhạc trưởng.
Hãy coi tôi như người đó. Chẳng có gì quá phức tạp."
Tiến
xa hơn về phía nam, gần tiền tuyến hơn, tôi nhập vào một đơn vị trinh sát gồm 4
người lính, một chú chó và một chiếc Renault VAB mới tinh. Nhiệm vụ của họ là
xác định một posadka – một khu rừng nhỏ – nơi các toán vận hành máy bay không
người lái có thể phục kích vào ban đêm hoặc ngày hôm sau.
"Tất
cả những tranh cãi này thật không công bằng," chỉ huy đơn vị, người mà tôi
chỉ biết tên là Dmytro, nói. "Anh đang đứng ở khu vực nóng nhứt của tiền
tuyến. Ai có thể mong đợi chúng tôi thích nghi ngay lập tức?
Chúng
tôi là con người, không phải người Triều Tiên." Trong khi nói, anh ta đã
tìm ra một posadka hoàn hảo. Anh ta đậu xe và chỉ cho tôi cách bắn hạ máy bay
không người lái khi chúng bay theo đội hình dưới bầu trời xanh rực rỡ bằng một
khẩu súng máy.
Niềm
tự hào lớn nhứt của Lữ đoàn Anne of Kyiv là những khẩu pháo tự hành Caesar –
siêu cơ động, lắp trên bánh xe, chính xác và hiệu quả. Tôi tham gia một chuyến
thị sát cùng chỉ huy lữ đoàn, Taras Maksymov. Chúng tôi lái xe khoảng một giờ
trên những con đường băng giá, bằng một chiếc xe hơi bình thường, không có giáp
bảo vệ hay hệ thống gây nhiễu, vì quân Nga ở rất gần.
Chúng
tôi không đến posadka, mà đến một hố sâu đến mức chỉ có thể thấy đầu nòng pháo
ló ra – và chỉ lờ mờ – dưới lớp lưới ngụy trang trắng như tuyết.
Những
người lính đang đợi chúng tôi. Có 6 người. Họ giết thời gian bằng cách hút thuốc
và đọc thơ cho nhau nghe.
Cẩn
thận. Đạn đã vào nòng. Đang nạp túi thuốc súng trắng. Tính toán áp suất không
khí và tốc độ gió. Mọi thứ đã sẵn sàng? Máy bay không người lái trinh sát có
đúng vị trí không? Bắn!
Chúng
tôi chờ một hoặc hai phút để máy bay không người lái xác nhận mục tiêu của quân
Nga bên kia đã bị tiêu diệt.
Khi
khẩu pháo, giờ đã bị kẻ địch phát hiện, di chuyển đến vị trí mới cách đó vài
km, chúng tôi cũng rời đi, vội vàng chạy qua những cành cây khô trơ trụi, cào
xước quần áo và mặt mũi chúng tôi. Lữ đoàn Anne of Kyiv không phải lúc nào cũng
sống theo huyền thoại về nó. Nhưng họ chưa để mất một khẩu pháo Caesar nào
trong số 18 khẩu mà Pháp đã cung cấp.
____________________________________
Cảnh
này đáng lẽ phải xuất hiện sớm hơn trong câu chuyện, nhưng tôi kể lại mọi thứ
như chúng diễn ra trong tâm trí tôi.
Chúng
tôi ở gần Pokrovsk, trong một nhà kho khổng lồ đã được chuyển đổi thành xưởng sửa
chữa xe tăng và các phương tiện khác. Ánh sáng nhợt nhạt. Những bộ khung kim loại
rỉ sét. Những cỗ máy bị phá hủy một nửa hoặc chỉ bị tháo rời. Những người thợ
máy với găng tay phủ đầy dầu mỡ làm việc, những chuyên gia trong việc kiểm tra
từng phần còn sót lại của động cơ, một tấm giáp nguyên vẹn hay một chiếc đinh
tán thép vẫn còn dùng được.
Rồi,
mọi thứ dừng lại.
Ở
hai đầu của nhà kho, các máy tính được thiết lập để những người lính có thể
theo dõi trực tiếp cuộc trò chuyện được phát sóng toàn cầu giữa ông Trump và tổng
thống của họ.
Ban
đầu, khi ông Zelensky nói, những "bác sĩ phẫu thuật xe tăng" này cảm
thấy hài lòng vì ông đang làm chủ tình hình, là một sứ giả xứng đáng cho sự hi
sinh và anh hùng của họ.
Nhưng
sau đó, JD Vance và ông Trump lấn át tiếng nói của ông Zelensky, nhạo báng và
lăng mạ ông. Những người lính ở Pokrovsk không nói gì. Một sự pha trộn giữa
kinh ngạc (thô lỗ đến vậy ư?) và kinh hãi (họ, những người đang chìm trong dầu
mỡ và máu, hiểu sự viện trợ nước ngoài quan trọng thế nào), nhưng cũng có cả niềm
tự hào.
Vị
tổng thống trẻ này đứng lên đối mặt với những người quyền lực nhứt thế giới –
đó chính là bản lãnh táo bạo, bình tĩnh, pha chút châm biếm – điều mà trong tiếng
Ukraine gọi là nakhabstvo và trong tiếng Yiddish gọi là chutzpah.
Tôi
không biết liệu các đồng minh của ông Zelensky có thể đứng ngang hàng với ông
không. Tôi không biết liệu người Mĩ có hiểu rằng trong phẩm giá của ông
Zelensky chính là tinh thần “thành phố trên đồi” của họ. Nhưng tôi biết rằng, với
sự pha trộn giữa châm biếm, đạo đức, sự điềm tĩnh và sự khinh thường đối với sự
hèn hạ của con người, ông Zelensky đã một lần nữa bước vào huyền thoại của thế
kỉ này.
____
Bài
viết gốc của Bernard-Henri Lévy, được Emily Hamilton dịch từ tiếng Pháp,và tôi
dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt.
HÌNH
: https://www.facebook.com/photo/?fbid=2159654661148506&set=pcb.2159656397814999
*
Đây là cô nhà thơ Oksana Ribaniak, mới 21 tuổi, chỉ huy một
đơn vị máy bay không người lái. Vị hôn phu của cô đã hi sinh trong cuộc chiến.
Cô nói:
"Tôi đã tham chiến 3 năm rồi. Tôi từng chỉ huy một
đơn vị pháo binh, tôi bị thương nặng, và bây giờ tôi chỉ huy đơn vị máy
bay không người lái này – nhưng, tận sâu bên trong, tôi là một nhà thơ."
https://book.artarsenal.in.ua/en/guest-2024/oksana-rubaniak
*
Tác giả Bernard-Henri Lévy (hình)
thuật lại cuộc chiến ở Ukraine qua góc nhìn của Tổng thống Zelensky và những
người lính. Zelensky bối rối về ý định của Trump nhưng tin vào sự hỗ trợ từ Quốc
hội Mĩ và châu Âu, đặc biệt là TT Macron. Trên chiến tuyến Pokrovsk, drone
thay thế chiến đấu cơ, thể hiện một công nghệ chiến tranh mới. Các câu chuyện về
chỉ huy Syrskyi, nữ chỉ huy Ribaniak, và Lữ đoàn Anne of Kyiv cho thấy sự kiên
cường và sáng tạo của người Ukraine. Bài viết phê phán thái độ thô lỗ của
Trump, ca ngợi Zelensky như biểu tượng của thế kỉ này.
Lévy là một triết gia. Ông viết một cách sống động, giàu
hình ảnh—như cảnh drone tấn công trong tuyết. Ông kể chuyện qua góc nhìn cá
nhân, xen lẫn cảm xúc và triết lí, tạo sự gần gũi nhưng đôi lúc lấn át chủ thể.
Ngôn ngữ thơ mộng, như “A ballet of miners”, kết hợp với tham chiếu văn hóa
(Shevchenko, “chutzpah”). Cấu trúc rời rạc, liên tiếp di chuyển giữa các cảnh,
phản ảnh tình trạng hỗn loạn chiến tranh, có thể gây khó hiểu. Ông mang giọng
điệu đạo đức, ngưỡng mộ Zelensky, chỉ trích Trump, đậm chất văn sĩ!
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2159677477812891&set=p.2159677477812891&type=3
Bernard-Henri Lévy
*
Một trong những nhân vật thú vị của Trump là JD Vance.
Nhưng qua bài diễn văn anh ta mắng các lãnh đạo Âu châu, thì nay dân Âu châu
nghĩ gì về anh ấy? Xin đọc bài này, có câu:
https://www.bloomberg.com/.../germany-s-vance-shock-turns...
"US Vice President JD Vance appears to be by a wide
margin Frankfurt’s most despised living human. His name keeps coming up.
Germans see his attempt to interfere in their election, tell them how to deal
with their Nazi legacy, and then humiliate Ukraine’s President Volodymyr
Zelenskiy, as despicable and unforgivable. It’s the extent of the shock caused
by Vance (and Trump) that has shaken the German establishment into action. Or,
put differently, if this was all a Machiavellian strategy by Vance to get Germany
to take up its share of the burden of Europe’s defense, wow did it
succeed."
Chú ý là họ dùng chữ 'despised'! Nặng nề lắm. Câu đầu nói
rằng dường như JD Vance bị xem là một con người còn sống đáng khinh bỉ nhứt.
Người Đức coi việc anh ta can thiệp vào cuộc bầu cử của Đức,
lên lớp dạy bảo cách đối mặt với di sản Đức Quốc Xã, rồi làm nhục Tổng thống
Ukraine Volodymyr Zelenskiy là đáng khinh và không thể tha thứ.
Chính mức độ sốc do Vance (và Trump) gây ra đã khiến giới
lãnh đạo Đức phải hành động. Hoặc nói cách khác, nếu đây là chiến lược
Machiavellian của Vance để buộc Đức gánh vác phần trách nhiệm bảo vệ châu Âu,
thì wow, nó đã thành công rực rỡ.
.
Germany’s Shock Turns to Anger — and Animal Spirits
No comments:
Post a Comment