Rừng
nguyên sinh ở Việt Nam hiện chỉ còn 0.25%, nói cách khác là đã bị xóa sổ. Điều
đáng kinh ngạc là trước 1945 con số này là khoảng 45%. Trong 30 năm tiếp theo
(1945-1975) giảm xuống còn khoảng 20%. Đến năm 1990 rừng nguyên sinh gần như biến
mất, chỉ còn từ 1-2%.
Báo
cáo chính thức cho hay, hiện nay diện tích che phủ rừng của Việt Nam là 42%.
Nhưng đây là “con số giả tạo” được làm ra do thay đổi “định nghĩa rừng” nhằm phục
vụ cho mục tiêu hành chính và thành tích. Những ai đã đi từ Nam chí Bắc sẽ thấy
“keo keo toàn keo”. Những vườn cây này không phải là rừng thật, chúng chỉ là
các nông trường cây độc canh, tạo “cảm giác rừng”. Bên cạnh đó là rừng nghèo, rừng
đã mất giá trị sinh thái và khí hậu.
Từ một “quốc
gia rừng”, chỉ trong vài thập kỷ chúng ta đã mất tất cả. Và đây là một vấn đề
nghiêm trọng bậc nhất, đe dọa sự ổn định, phát triển và an toàn của đất nước.
2.
Vai trò của rừng
Có
lẽ bất kỳ ai từng qua phổ thông cũng được dạy và học rằng rừng rất quan trọng.
Nhưng tôi tin rằng không có nhiều người hiểu sâu sắc và thật sự cảm nhận được
kiến thức đã học trong sự gắn bó thiết thân với những gì đã và đang xảy ra
trong thời tiết của lãnh thổ.
Rừng
giữ nước – giữ đất – khí hậu; mất rừng dẫn đến mất khả năng tự điều hòa, thiên
nhiên phản ứng cực đoan. Nếu nói theo ngôn ngữ tự nhiên học thì những cơn mưa lịch
sử chính là cách Trái Đất “trả lại” những gì chúng ta đã tước đi từ rừng.
Cụ
thể, rừng không chỉ “nhận mưa” mà “sinh ra mưa” và “nuôi mưa”. Khi rừng biến mất,
Trái đất mất đi cơ quan hô hấp và điều tiết nước của mình. Những cơn mưa nhỏ, đều
đặn, ổn định và thấm sâu vào lòng đất nuôi dưỡng mạch nước ngầm quanh năm chảy
xuống hạ du bị thay thế bằng nắng hạn lâu ngày và mưa lớn kéo dài, gây ra đủ thứ
tai họa, từ khô hạn, lũ lụt, sạt lở, nhiễm mặn…
3.
Nhìn ra thế giới và bài học cho Việt Nam
Về
rừng tự nhiên, hiện nay Lào còn khoảng 46% diện tích, Campuchia khoảng hơn 40%,
thế giới trung bình khoảng 30% – trong đó khoảng 1/3 là rừng nguyên sinh. Với
con số 0.25%, Việt Nam gần như không còn rừng nguyên sinh — chỉ còn lại những
“mảnh vụn rừng”.
Trung
Quốc năm 1949 có tỷ lệ che phủ rừng khoảng 8,6 % diện tích rừng, đến năm 2020,
nước này có tỷ lệ che phủ rừng khoảng 23,04 %.
Sau
thập niên 1950, Trung Quốc đối mặt với nạn sa mạc hóa. Các vùng phía Bắc và Tây
Bắc, đặc biệt là Nội Mông, Cam Túc, Thiểm Tây, Hắc Long Giang, liên tục bị bão
cát, khô hạn, đất bay, ruộng mất. Đến thập niên 1970, lượng đất bị sa mạc hóa
lên tới hơn 3.000.000 km² (gần 1/3 lãnh thổ). Bão cát từ sa mạc Gobi thường
xuyên thổi qua Bắc Kinh, Thạch Gia Trang, thậm chí chí lan tới Nhật Bản và Hàn
Quốc.
Trước
tình trạng này, năm 1978, chính phủ Trung Quốc quyết định xây dựng một “bức tường
xanh” dài hàng nghìn km bằng cây cối – nhằm ngăn gió, giữ cát, phục hồi đất
đai, gọi là dự án Vạn Lý Trường Thành Xanh. Dự án này có quy mô lớn nhất trong
lịch sử nhân loại về trồng rừng: Kéo dài qua 13 tỉnh, bao trùm 4,5 triệu km², sử
dụng 42% diện tích đất Trung Quốc. Mục tiêu: trồng 35 triệu ha rừng chắn gió và
phục hồi sinh thái từ năm 1978 đến năm 2050.
Kết
quả: Sau hơn 40 năm thực hiện, tỷ lệ che phủ rừng của Trung Quốc tăng từ 8,6%
năm 1949 lên hơn 23% vào năm 2020. Riêng khu vực phía Bắc, nơi từng “chết khô”
vì cát, đã phục hồi hàng triệu ha thảm thực vật. Theo NASA, từ năm 2000-2017,
Trung Quốc đã đóng góp tới 25% mức tăng thêm diện tích lá cây toàn cầu và phần
lớn đến từ các chương trình trồng rừng này. Nhiều thành phố, như Bắc Kinh và
Lan Châu đã giảm đáng kể số ngày có bão cát mỗi năm (giảm từ hơn 25–30 ngày xuống
còn 2–3 ngày/năm). Một số vùng từng bị bỏ hoang nay đã trở lại canh tác được hoặc
trở thành thành khu du lịch sinh thái.
Có
rất nhiều bài học ở đây, có lẽ ai cũng tự mình rút ra được, nên tôi không “dài
dòng văn tự” nữa. Chỉ nhấn mạnh rằng, trong khi chúng ta tàn phá và xóa sổ rừng
thì cùng lúc đó Trung Quốc đã làm nên những kỳ tích trong việc trồng mới và tái
sinh rừng. Không chỉ rừng, Trung Quốc không tàn phá thiên nhiên như Việt Nam. Hầu
hết bạn bè tôi đi qua đó về đều nói rằng, chạy hàng nghìn km qua các loại địa
hình nhưng không thấy nơi nào họ phá một ngọn núi. Còn chúng ta thì xúc vô tội
vạ, hủy hoại không thương tiếc. Ngay Thanh Hóa thôi, và rất gần tôi là Nông Cống,
họ phá như thể để hủy diệt. Tôi đã nhiều lần kêu la, nhưng hoặc không ai nghe
hoặc rất lâu mới nghe thấy, khi núi đã biến thành vực sâu.
Những
gì chúng ta đang phải chịu hôm nay không thể không có bàn tay con người Việt
Nam, chính quyền Việt Nam. Tuy thế, không có đất nào không thể hồi sinh, nếu
con người có tầm nhìn dài hạn và biết đi cùng quy luật tự nhiên. Rừng không chỉ
là cây mà là hệ thống tái tạo nước, đất, khí hậu, văn hóa. Bảo vệ rừng không thể
tách rời công việc thay đổi mô hình phát triển – từ khai thác sang tái sinh và
gìn giữ.
Nếu
Việt Nam biết học theo, có thể phát triển những “bức tường xanh” dọc Trường
Sơn, Tây Nguyên, hoặc ven biển miền Trung – nơi thiên tai ngày càng cực đoan.
Đó không chỉ là người bảo vệ rừng mà còn chính là người bảo vệ sự sống của con
người.
Rừng
và Việt Nam, trong cảm nhận của tôi, như hơi thở và sự sống, đây mới chính là
là một “cộng đồng chung vận mệnh” thật sự. Không giải quyết được vấn đề rừng, mọi
nỗ lực của chúng ta (nếu có) đều đứng trước nguy cơ thất bại hoặc trở nên mất hết
ý nghĩa.
Mỗi
người dân, dù không làm được gì lớn lao nhưng vẫn có thể chung tay bảo vệ và
xây dựng ý thức về rừng một cách hiệu quả, bằng cách từ chối những món đồ nội
thất và công trình từ rừng. Hành động nhỏ, làm nên ý nghĩa lớn. Hãy cùng nhau
thức tỉnh để hổi sinh rừng và hồi sinh chính cuộc sống của chúng ta và các thế
hệ con cháu mình.
Thái
Hạo
HÌNH
: https://www.facebook.com/photo?fbid=1209014251105592&set=a.225469346126759
.
Sau 1975, chị đi viết về thanh niên xung kích, lên rừng,
thấy rừng vẫn còn đầy muông thú và cây trăm tuổi. Trên đường, các bạn tnxk chỉ
cho chị dấu chân hổ, gấu, nai... đầy khắp. Bướm thì cả triệu con, dày đặc khắp
nơi vì có rất nhiều hoa. Chất khai quang chỉ làm rụng lá, không ảnh hưởng tới gốc
nên cây nhanh phục hồi, lớn mạnh bình thường. Chính những chương trình kinh tế
của nhà nước đã phá sạch rừng tây nguyên (sau khi hoàn tất việc phá rừng tây bắc).
Sau này con thêm thủy điện, cạo troc lốc tất cả đất dưới gốc cây, mở màn cho lũ
cuốn sau này. Đúng là ngu dốt+nhiệt tình chỉ gây ra thảm họa. Đau và buồn quá.
.
Trích: "Những gì chúng ta đang phải chịu hôm nay,
không thể không có bàn tay của con người Việt Nam, chính quyền Việt Nam ",
SAI.
Những gì chúng ta đang phải chịu hôm nay là do bàn tay
người + sản, chính quyền của Đảng + sản. Rõ ràng thời kỳ tàn phá rừng nói riêng
và tàn phá đất nước này nói chung khủng khiếp nhất, tàn bạo nhất là giai đoạn của
người + sản cầm quyền. Không có người Việt Nam nào phá nổi, bởi muốn phá thì phải
có quyền, vậy thì tội đồ phải là người cầm quyền - người + sản, xin đừng đổ lỗi
cho người Việt Nam.
.
Đất nước ta có quá nhiều người đứng đầu. Đầu huyện, đầu tỉnh,
đầu CP và đầu TW. Cả nước chung một bộ luật, nhưng các Đầu kể trên hành xử kg
giống nhau và nhất quán.
Cứ mục sở thị sẽ nhận ra: các lãnh chúa Tây nguyên, Tây Bắc
, giàu lên vì rừng. Bọn buôn gỗ lậu 20 năm trước, lọt 10 chuyến, bắt 1 chuyến
đã sạch vốn. Gỗ bị tịch thu, bán thanh lý, lại chảy tiền vô túi kiểm lâm, chính
quyền địa phương.
Lại nhắc đến cây keo. Qua Quảng trị, khúc đại lộ kinh
hoàng thuộc huyện Hải lăng cũ. Nơi đây chỉ là vùng cát trắng khô cằn, Usaid tài
trợ cho bà con xanh hóa bằng cây keo. Giờ đây, vùng nầy đã mát mắt, ngăn được
gió Lào khô nóng tràn xuống, dân có thu nhập như là vùng nguyên liệu giấy. Keo ấy
mới là keo, là sinh kế, là môi trường. Keo đâu là gỗ mà phá núi trồng keo?
Công nhận người Bắc phá rừng rất giỏi . Hồi hè năm 1985
tôi lên huyện miền núi Trà Mi của Quảng Nam chơi ,vào ở nhà ông anh trong xã
Trà Giang xem mấy anh thợ cưa Hà Nam Ninh mà bái phục mấy ảnh luôn . Một cây to
người ôm không hết mới
được hạ xuống mà mấy anh này chẳng cần máy móc gì cả ,chỉ
cái cưa thủ công mà xẻ gỗ ra thành phách rất nhanh chóng. Nhờ nhiều người xẻ gỗ
giỏi như vậy nên miền Bắc mới hết rừng.
.
"Keo keo toàn keo" - trồng để khai thác làm kte
chứ đâu phải "trồng để giữ" (Giữ rừng là giữ đất, giữ nước. Từ đó ko
còn lo LŨ quét, LŨ ống nữa). Để có đc hệ thống rừng nhiều tầng nhiều tán như vậy
phải trãi qua bao nhiêu trăm - ngàn năm?! Nhưng"xây thì khó phá thì dễ"
haiz...
Rồi "Trên thì ĐỤC, dưới KHOÉT; trong SAN, ngoài LẤP
nữa là dần về Zero
No comments:
Post a Comment