'Đối ứng, Công bằng
và Cân bằng': Ẩn ngữ trong Khung Thỏa thuận Thương mại Mỹ–Việt
Vũ Đức Khanh
Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Ottawa, Canada
27 tháng 10 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c0jd4420xy7o
Ngôn ngữ của Washington, tham vọng của Hà Nội
và khoảng cách giữa đối ứng và phụ thuộc trong khung thương mại mới.
Tại một cửa hiệu ở Hà Nội, một chiếc áo thun
in hình Tổng thống Mỹ Donald Trump đội nón lá kèm dòng chữ "Làm cho Việt
Nam vĩ đại trở lại", bắt chước khẩu hiệu của ông Trump
Ngày 26/10/2025, Nhà Trắng công bố bốn văn bản
liên quan đến các "thỏa thuận thương mại đối ứng" với Việt Nam,
Malaysia, Campuchia và Thái Lan.
Tất cả đều thuộc cùng một chuỗi sáng kiến hướng
tới một "khung thương mại đối ứng" (reciprocal trade framework) mà
chính quyền Trump 2.0 đang thử nghiệm tại Đông Nam Á – khu vực được xem là tuyến
đầu trong chiến lược cạnh tranh kinh tế với Trung Quốc.
Thế nhưng, trong bốn bản tuyên bố đó, chỉ có
văn bản về Việt Nam mang cụm từ "reciprocal, fair and balanced" –
"đối ứng, công bằng và cân bằng".
Một khác biệt tưởng nhỏ, nhưng mang giá trị
biểu tượng lớn: đó là dấu chỉ của cách Washington nhìn Hà Nội – không chỉ là đối
tác thương mại, mà là một thực thể chính trị cần "định nghĩa lại"
trong ngôn ngữ quyền lực.
Ngôn ngữ của quyền lực: Khi 'reciprocity' trở
thành thông điệp
Trong từ điển ngoại giao Hoa Kỳ, reciprocity
không chỉ có nghĩa "có qua có lại" – mà thường được hiểu như một
nguyên tắc đạo lý và chiến lược: Washington đòi hỏi sự tương xứng trong nghĩa vụ,
cam kết và quyền lợi.
Nhưng khi cụm từ này được mở rộng thành
"reciprocal, fair and balanced", nó không còn thuần túy là ngôn ngữ
kinh tế.
Fair gợi đến chuẩn mực pháp lý và đạo đức mà
Mỹ coi là phổ quát; balanced lại hàm ý một trật tự cần duy trì – tức là sự
"ổn định" trong quyền lực khu vực.
Bằng cách thêm hai tính từ đó, Mỹ không chỉ
nói về thương mại.
Họ đang đặt Việt Nam vào một "hợp đồng
chính trị" ẩn trong khế ước kinh tế – rằng sự phát triển phải đi kèm công
bằng và công bằng phải trong khuôn khổ cân bằng quyền lực mà Washington muốn giữ.
Nói cách khác, "reciprocal, fair and
balanced" chính là một phép thử chính trị được ngụy trang bằng ngôn ngữ
thương mại.
No comments:
Post a Comment