GIẢI "NOBEL KINH TẾ" LÀ MỘT "SỰ LỪA BỊP" PHỤC VỤ CHỦ NGHĨA TÂN TỰ DO (Vincent Lucchese | Phạm Như Hồ dịch thuật / phantichkinhte123.com)

 

Giải “Nobel kinh tế” là một “sự lừa bịp” phục vụ chủ nghĩa tân tự do  

Tác giả: Vincent Lucchese^[*]

Người dịch: Phạm Như Hồ

26.10.25

 https://www.phantichkinhte123.com/2025/10/giai-nobel-kinh-te-la-mot-su-lua-bip.html#more

 

Với hào quang dành cho người nhận giải Nobel Kinh tế năm 2025, Philippe Aghion được mời lên mọi kênh truyền hình để ca ngợi chủ nghĩa tân tự do. Vấn đề: giải thưởng này không phải là một giải Nobel thực sự, và nó hoàn toàn không phải là sự đảm bảo về chất lượng...

 

Còn cách nào tốt hơn để biện minh cho bất cứ điều gì và điều ngược lại ngoài một “Giải Nobel Kinh tế”? Ngày 13 tháng 10, nhà kinh tế học người Pháp Philippe Aghion đã trở thành người đồng nhận giải thưởng quý giá này năm 2025, cùng với Joel Mokyr, người Mỹ gốc Israel và Peter Howitt, người Canada. Ngay lập tức, báo chí bảo thủ đã lợi dụng hào quang mới của người chiến thắng “Giải Nobel” để tái khẳng định những tư tưởng tân tự do của ông và sự phản đối quyết liệt của ông chống thuế Zucman đối với giới siêu giàu.

 

Vấn đề: cùng lúc đó, một “người từng đoạt giải Nobel Kinh tế”, Joseph Stiglitz, đã mạnh mẽ lập luận ngược lại và bảo vệ sự cần thiết của thuế Zucman, đồng thời lên án quyền lực chết người của giới đầu sỏ chống đối nó. Một mâu thuẫn khác: Philippe Aghion được trao giải thưởng mặc dù ông là một trong những cố vấn kinh tế thân cận nhất của Emmanuel Macron trong mười năm qua, với thành tích là sự bùng nổ của nạn đói nghèo, sự đổ vỡ xã ​​hội hay hệ sinh thái bị một số nhà kinh tế khác coi là thảm họa.

 

Khoảng cách thực sự bắt nguồn từ chính giải thưởng, vốn phần lớn đã chiếm dụng tham vọng của giải thưởng về tính khoa học. Trước hết, đây không phải là một giải Nobel thực sự. Theo di chúc của mình, Alfred Nobel đã thiết lập việc trao giải thưởng từ năm 1901 cho ba lĩnh vực khoa học (vật lý, hóa học và y học), cũng như cho văn học và cho hoạt động hòa bình.

 

Sự chiếm đoạt hào quang khoa học

 

Mãi đến năm 1968, Ngân hàng Thụy Điển mới thành lập “Giải thưởng Khoa học Kinh tế của Ngân hàng Thụy Điển để vinh danh Alfred Nobel”. Sau đó, ngân hàng đã đàm phán để giải thưởng được trao bởi Quỹ Nobel và được nhại lại lễ nghi của Quỹ. Điều này khiến sáng kiến ​​của họ trông giống như một Giải Nobel thực sự: một “hoạt động cướp giật ngôn ngữ” thực sự, theo lời nhà kinh tế học Gilles Dostaler, nhằm mục đích tôn vinh kinh tế học “với hào quang khoa học vốn bị phủ nhận đối với các ngành khoa học nhân văn khác”.

Một số nhà kinh tế từng nhận Giải Nobel giả mạo này đã lên án sự tồn tại của nó, chẳng hạn như Gunnar Myrdal, người sau khi đóng góp vào việc thành lập và được trao giải vào năm 1974, đã kêu gọi bãi bỏ nó.

 

“Việc Ngân hàng Thụy Điển trao ‘Giải Nobel’ như thể đó là giải Nobel cho vật lý hay y học là một sự chiếm đoạt, một trò lừa bịp”, nhà kinh tế học Bernard Maris đã phẫn nộ trong “Lettre ouverte aux gourous de l’économie qui nous prennent pour des imbéciles/Thư Ngỏ gửi các bậc thầy kinh tế xem chúng ta là đồ ngốc” (Le Point, 1999).

 

“Một lập luận ngụy biện, sai lầm, nhưng lại có vẻ đúng.”

 

Ông viết, lý do chính đáng và hiển nhiên là kinh tế học không thể có tham vọng đạt được cùng trình độ khoa học như vật lý học: “Mọi điều được nói trong kinh tế học đều không thể kiểm chứng, không thể xác nhận, nhưng mặt khác lại hoàn toàn có thể chứng minh được, cũng như điều ngược lại cũng hoàn toàn có thể chứng minh được. Kinh tế học, giống như vô thức, siêu hình học, tôn giáo và bùa phép, đều không biết đến nguyên lý mâu thuẫn.”

 

Các nhà kinh tế khác có quan điểm nhẹ nhàng hơn trong việc phê phán kinh tế học, nhưng vấn đề về sự mất kết nối giữa các mô hình kinh tế và thực tế vẫn là trọng tâm. Năm 2014, nhà kinh tế học Antonin Pottier đã bảo vệ luận án của mình với tựa đề “Kinh tế học trong Bế tắc Khí hậu”. Trong đó, ông chỉ trích gay gắt công trình của một số nhà kinh tế học nổi tiếng, trong số đó có ... Philippe Aghion.

 

XEM TIẾP >>>>>