Mỹ-Trung và những
'trận chiến' trước thượng đỉnh Trump - Tập
Osmond Chia, Phóng viên kinh doanh
BBC
News Tiếng Việt
30
tháng 10 2025, 18:27 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c5yd5g8jm48o
Tổng
thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có một cuộc gặp gỡ
quan trọng vào ngày 30/10, dường như đã đưa cả hai nước đi đúng hướng để đạt được
một thỏa thuận thương mại.
Trump
& Tập
Ông
Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực 1 sau cuộc hội đàm rằng
cuộc gặp đã "thành công tốt đẹp" và Mỹ sẽ sớm ký một thỏa thuận với
Trung Quốc.
Hai
nền kinh tế lớn nhất thế giới đang cạnh tranh về mọi mặt - từ trả đũa qua lại về
thuế quan đến việc tiếp cận khoáng sản đất hiếm và chất bán dẫn, vốn là nền tảng
của các ngành sản xuất tiên tiến.
Ông
Trump tuyên bố sẽ giảm thuế cho Trung Quốc và việc tiếp cận đất hiếm của Mỹ đã
được giải quyết. Ông nói thêm rằng Bắc Kinh sẽ đàm phán trực tiếp với nhà thiết
kế chip Nvidia, trong khi Mỹ đóng vai trò "trọng tài", nhưng không
cung cấp thêm chi tiết.
Phản
hồi của Bắc Kinh - dưới hình thức một bản thông báo chính thức - khá mơ hồ. Họ
không nói gì nhiều ngoài việc họ đã đạt được sự đồng thuận để giải quyết
"các vấn đề thương mại lớn".
Tổng
thống Trump nói hai nước đã "đi đến kết luận về nhiều điểm quan trọng",
và điều này sẽ sớm được công bố.
Nhưng
vẫn chưa có thông tin gì về thương vụ mua bán hoạt động kinh doanh tại Mỹ của
TikTok do Trung Quốc sở hữu, điều mà các nhà phân tích dự đoán sẽ được hoàn tất
trong các cuộc đàm phán này.
Phải
mất 10 tháng - với các mức thuế trả đũa, một thỏa thuận đình chiến mong manh, sự
bất ổn cho các nhà sản xuất và doanh nghiệp trên toàn thế giới - thì hai ông
Trump và Tập mới gặp nhau.
"Đây
là cuộc gặp gỡ định hình lại toàn cầu hóa trong kỷ nguyên hậu Covid," Giáo
sư kinh tế Tim Harcourt từ Đại học Công nghệ Sydney nhận định.
Vậy,
điều gì đã đưa đến cuộc gặp này?
Thuế
quan trả đũa - và một thỏa thuận ngừng bắn
Ông
Trump đã khởi động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc từ rất lâu trước
"Ngày Giải phóng" hồi tháng Tư - ngày mà ông công bố các khoản thuế đối
với hầu hết các quốc gia, ảnh hưởng đến cả đồng minh lẫn kẻ thù.
Trung
Quốc từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của ông - vì những gì ông mô tả là các hành
vi thương mại không công bằng - và cũng đã bị áp thuế ngay trong nhiệm kỳ đầu
tiên.
Đầu
nhiệm kỳ thứ hai, vào tháng Hai, ông đã công bố mức thuế 10% đối với tất cả
hàng nhập khẩu từ Trung Quốc - ngoài những mức thuế đã áp dụng từ nhiệm kỳ trước.
Bắc
Kinh đáp trả bằng các khoản thuế của riêng mình, và ông Trump lại tiếp tục,
nâng mức thuế của Mỹ đối với Trung Quốc lên 20%.
Và
sau đó, vào "Ngày Giải phóng", ông Trump đe dọa Trung Quốc rằng mình
sẽ áp thêm 34% thuế. Các biện pháp trả đũa tiếp tục diễn ra, với mức thuế của Mỹ
lên tới 145%, trong khi mức thuế của Trung Quốc lên tới 125%.
Những
con số đáng kinh ngạc này khiến các nhà sản xuất và nhà nhập khẩu choáng váng
và bồn chồn. Hàng tồn kho chất đống trong các kho hàng ở Trung Quốc, còn các
doanh nghiệp Mỹ lo lắng tự hỏi làm thế nào để tìm được chuỗi cung ứng thay thế
chỉ sau một đêm.
Với
việc áp thuế trả đũa, Trung Quốc đã gần như chấm dứt nhập khẩu đậu nành từ Mỹ
Trong
khi đó, đòn tấn công thuế quan toàn cầu của Trump cũng nhắm vào "hàng
trung chuyển" - hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc đang được chuyển hướng
qua các quốc gia khác, chẳng hạn như Việt Nam.
Nhưng
Bắc Kinh không hề chùn bước. Trung Quốc liên tục khẳng định sẵn sàng đối thoại.
Nhưng rõ ràng là họ cũng sẵn sàng chịu đựng.
Họ
cũng đã gây ra tổn thương cho Mỹ. Chẳng hạn, họ đã nhắm vào nhóm cử tri chủ chốt
của ông Trump - nông dân - khi bắt đầu áp thuế chồng chất lên nông sản nhập khẩu
từ Mỹ, như đậu nành.
Những
nỗ lực của ông Trump nhằm ngăn các công ty Mỹ, từ Apple đến Walmart, hoạt động
sản xuất tại Trung Quốc - cũng bị suy yếu do các khoản miễn trừ. Và điều đó đã
củng cố niềm tin của Bắc Kinh.
Vào
tháng Năm, hai bên đã đạt được một thỏa thuận đình chiến mong manh, đồng ý tiếp
tục đàm phán cho đến khi đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Cuộc
chiến chip
Ngay
cả khi các cuộc đàm phán về thuế quan vẫn tiếp diễn, một điểm nghẽn khác trong
mối quan hệ Mỹ-Trung quay trở lại: cuộc chiến về chip tiên tiến, vốn được sử dụng
trong mọi thứ, từ điện thoại thông minh đến ứng dụng AI.
Chúng
rất cần thiết cho kế hoạch chuyển đổi nền kinh tế của Trung Quốc từ "công
xưởng thế giới" sản xuất các sản phẩm cơ bản thành cái nôi của công nghệ cấp
cao. Và các chuyên gia phần lớn đều đồng ý rằng mặc dù có nguồn nhân lực dồi
dào, ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc vẫn tụt hậu so với Mỹ.
Nhà
Trắng đã tìm cách hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với các loại chip
tiên tiến nhất. Điều này đã xảy ra ngay cả trước thời ông Trump, và chính quyền
của ông vẫn giữ nguyên quy định chặt chẽ đó, chỉ cho phép các loại chip kém
tiên tiến hơn được xuất khẩu sang Trung Quốc.
Trọng
tâm của chiến lược này là Nvidia, công ty có giá trị nhất thế giới, khi những
con chip mà công ty này thiết kế được ngành công nghiệp coi là tiêu chuẩn vàng.
Trung
Quốc là một thị trường đủ lớn - mang về hàng tỷ đô la - đến mức công ty này thậm
chí đã đồng ý trả cho chính phủ Mỹ 15% doanh số bán hàng tại Trung Quốc để đổi
lấy giấy phép xuất khẩu.
Nhưng
sau đó, Bắc Kinh đã khiến Mỹ bất ngờ khi được cho là đã yêu cầu các công ty
trong nước không mua chip từ Mỹ. Thay vào đó, họ tập hợp các ngành công nghiệp
của mình xung quanh các nhà sản xuất trong nước như Alibaba và Huawei.
Bắc
Kinh cũng đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Nvidia.
No comments:
Post a Comment