South China Morning Post
Tài liệu tham khảo đặc biệt của THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM
Đảng Cộng sản Trung Quốc đang trong quá
trình chuyển giao lãnh đạo 10 năm mới diễn ra một lần. Trước những biến đổi xã
hội, Đảng Cộng sản Trung Quốc đang đứng trước thách thức phải tiến hành cải
cách trên nhiều lĩnh vực để đáp ứng kịp sự thay đổi của thời đại và duy trì vị
thế cầm quyền của mình. Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng vừa đăng bài viết về khả
năng tiến hành cải cách của ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc thế hệ thứ
năm. Dưới đây là nội dung bài viết:
Ban lãnh đạo sắp tới của Đảng Cộng sản
Trung Quốc đã trải qua cuộc Cách mạng Văn hóa và “mở cửa” trong những năm 1980,
nhưng những lợi ích thương mại có lẽ là một trở ngại của sự thay đổi. Những kỳ
vọng đã được đặt lên vai các nhà lãnh đạo thuộc cái gọi là thế hệ lãnh đạo thứ
5 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, những người được thiết kế để nắm giữ những vị
trí quyền lực chủ chốt tại Đại hội 18 sẽ diễn ra vào tháng tới.
Người Trung Quốc nói rằng một con người
trước tiên cần phải biết nếm trải cay đắng trước khi người đó hiểu được sự ngọt
ngào, và không có thế hệ nào ở đất nước Trung Quốc hiện đại có thể hiểu điều
này hơn thế hệ lãnh đạo thứ năm, những người hiện đang trong độ tuổi 50, 60.
Nhiều người trong số họ chỉ đang là những cô cậu thanh thiếu niên trong thời kỳ
Cách mạng Văn hóa hết sức hỗn loạn, là những Hồng Vệ binh và sau đó trở thành
những thanh niên bị đẩy về các miền quê để sống trong cảnh đói nghèo và “học
tập từ những người nông dân”.
Gần như toàn bộ trong số họ tiếp tục trải
qua tuổi xuân bốc đồng và dùi mài kinh sử ở những trường đại học Trung Quốc
trong những năm 1970 và 1980. Thiên An Môn là một sự kiện mang tính bước ngoặt
– đối với một số người, nó là ngục tù và lưu vong, trong khi những người khác
đã vượt qua được để leo lên các chức vụ trong bộ máy quan liêu của Đảng Cộng sản
Trung Quốc để chứng kiến và hưởng những thành quả ngọt ngào của công cuộc hiện
đại hóa. Với những nền tảng đó, không ngạc nhiên khi có nhiều người Trung Quốc
coi các nhà lãnh đạo sắp tới của đất nước là những người thông minh nhất tính
đến thời điểm này, những người biết cảm thông nhờ thực tế trải qua và có tầm
nhìn xa trông rộng cùng sự kiên cường.
Lấy ví dụ Lý Khắc Cường, người gần như chắc
chắn sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo. Ông Lý Khắc Cường được các bạn học tại
Đại học Bắc Kinh biết đến là một người có tài ứng đối nhanh nhạy và là một sinh
viên luật xuất sắc, người luôn vượt trội trong các cuộc tranh luận trong bầu
không khí của phái tự do vào thời điểm đó, Tiến sĩ Vương Quân Đào, một bạn học
thời sinh viên của Lý Khắc Cường và là người đã đề cử Lý Khắc Cường vào vị trí
Chủ tịch Hội sinh viên, hồi tưởng lại về nhà lãnh đạo này: “Ông ấy là một người
có đầu óc sắc bén, sôi nổi và là một người có suy nghĩ độc lập”.
Ba thập kỷ đã trôi qua. Số phận của họ
không thể khác hơn. Lý Khắc Cường là vị Phó Thủ tướng cấp cao nhất của Trung
Quốc và được sắp đặt trở thành nhân vật quyền lực số hai của đất nước tại Đại
hội 18, sự kiện khai mạc ngày 8/11 tới. Vương Quân Đào, Chủ tịch đảng Dân chủ
Trung Quốc, hiện đang sống lưu vong sau khi bị tống giam vì bị coi là “Bàn tay
Đen” của phong trào ủng hộ dân chủ Thiên An Môn năm 1989.
Theo các chuyên gia phân tích, đó là những
loại hình đầu tiên của những cuộc đụng độ ban đầu với những người có nền tảng
chính trị và trí tuệ khác nhau, làm dấy lên hi vọng rằng ban lãnh đạo sắp tới
sẽ có những quan điểm hiện đại hơn về quản trị và một quan điểm về thế giới
rộng mở hơn so với thế hệ lãnh đạo cũ.
Giáo sư Michel Bonnin, một chuyên gia
nghiên cứu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc Đương đại và Hiện đại ở Pari
(Pháp) nhận định: “Ban lãnh đạo mới có lẽ sẽ rất khác với thế hệ Hồ cẩm Đào.
Những con người này đã ở trường đại học khi các trường đại học đang thu hút
những ý tưởng của phương Tây và đang có một bầu không khí tự do hơn ở các khu
trường sở”.
Tuy nhiên, chính kinh nghiệm ban đầu của họ
về thử thách gian khổ ở vùng nông thôn làm gia tăng những kỳ vọng rằng những
nhà lãnh đạo mới sẽ có sự cảm thông lớn hơn đối với người nghèo. Là “thanh niên
có giáo dục,” nhiều người đã được gửi đến các nông trang, nơi họ đã trải qua cảnh
nghèo đói thê thảm của người nghèo ở nông thôn, Thật khó để tưởng tượng rằng
điều này sẽ không có tác động đến cuộc sống của họ, khiến họ nhạy cảm hơn với
hoàn cảnh khó khăn của người dân nghèo và có cái nhìn thực tế về những vấn đề
của đất nước.
Bonnin, người đã viết cuốn sách “Thế hệ mất
mát: Cuộc sống ở nông thôn của những thanh niên có giáo dục ở Trung Quốc,
1968-1980” tin rằng các nhà lãnh đạo của thế hệ lãnh, đạo mới đã sống qua những
ngày tháng tuổi trẻ của mình trong cuộc Cách mạng Văn hóa kinh hoàng, và cũng
đã nếm trải bầu không khí tự do của những năm 1980, sẽ nhận thấy rằng những vấn
đề của đất nước sẽ cần được giải quyết thông qua sự cai trị của luật pháp và
cải cách chính trị. Bonin nói: “Đó là một ý tưởng sai lầm bởi vì những người
này là những Hồng Vệ binh trong kỷ nguyên Cách mạng Văn hóa, họ sẽ là những
người Cộng sản theo chủ nghĩa Mao Trạch Đông. Xuống các vùng nông thôn khiến họ
suy nghĩ về thực tế và… họ chống lại các khẩu hiệu rỗng tuếch. Tôi nghĩ rằng
những con người này, những người đã trải qua Cách mạng Văn hóa, sẽ tìm cách
hiện đại hóa Trung Quốc theo phương hướng cai trị của luật pháp. Họ sẽ hiểu
rằng đây là giải pháp duy nhất – và phương pháp của Mao Trạch Đông về sự động
viên và tuyên truyền là không tốt cho việc giải quyết các vấn đề của Trung
Quốc”.
Chuyên gia lịch sử Viên Vĩ Thời tin răng
các nhà lãnh đạo mới hiểu được nhân dân, cộng với quan điểm hiện đại hơn của
họ, sẽ tạo ra sự khác biệt trong phong cách cai trị của họ so với thế hệ lãnh
đạo hiện nay. Chuyên gia này nhấn mạnh: “Thế hệ lãnh đạo mới khác với thế hệ
lãnh đạo sắp mãn nhiệm. Tâm lý của họ ít độc đoán hơn. Họ hiểu rõ người dân từ
gốc rễ và họ có nhiều sự hiểu biết cũng như ý tưởng hơn về vấn đề thế giới sẽ
ra sao – điều này sẽ tác động đến sự quản lý của họ”.
Tuy nhiên, chuyên gia Viên Vĩ Thời lo ngại
rằng ngay cả khi họ nhận ra rằng cải cách chính trị là một bước đi cần thiết để
ngăn chặn sự bất bình đáng xã hội, một khoảng cách giàu nghèo đang gia tăng và
nạn tham nhũng tràn lan, thì họ vẫn thiếu giải pháp thúc đẩy những sáng kiến do
lo ngại rằng tự do hóa có thể gây ra bất ổn xã hội, và đối với một số người, có
thể hủy hoại những quyền lợi được đảm bảo bất di bất dịch trong lĩnh vực thương
mại. Chuyên gia này nhận định: “Không thực hiện được những bước đi đủ lớn sẽ
gây thiệt hại cho sự phát triển của Trung Quốc. Chúng ta sẽ phải chờ đợi và xem
xem liệu họ có đủ dũng cảm và tầm nhìn để tiến hành những bước đi đó hay không.
Khi họ tiếp nhận quyền lực, ưu tiên của họ sẽ là làm sao cho những vị trí của
họ được bảo đảm”.
Các chuyên gia phân tích lo ngại rằng một
vài trong số những nhà lãnh đạo mới có thể trở thành kiểu quan chức mà họ đã
từng ghét cay ghét đắng. Một điều không có gì bí mật là nhiều quan chức Đại lục
và người thân của họ lợi dụng những mối quan hệ và dòng dõi của họ để gây ảnh
hưởng đến chính trị và kinh doanh, đồng thời và tích lỹ những khối tài sản kếch
xù. Nhiều người đã kiếm được hộ chiếu ngoại giao, gửi con cái của họ ra nước
ngoài và cất giấu hàng trăm triệu USD ở nước ngoài.
Sự oán giận của công chúng đối với nạn tham
nhũng và bè phái trong các gia đình nhiều quyền lực chính trị đang gia tăng
trong bối cảnh khoảng cách thu nhập ở Đại lục tiếp tục bị nới rộng, đe dọa sự
cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Hãng tin kinh tế-tài chính Bloomberg đưa
tin hồi tháng 6 rằng gia đình họ hàng của Chủ tịch nước Trung Quốc tương lai
Tập Cận Bình có những lợi ích kinh doanh trong nhiều lĩnh vực thương mại khác
nhau, bao gồm các khoản đầu tư trong các công ty với tổng giá trị tài sản lên
tới 376 triệu USD. Hãng tin này cũng nói rằng năm nay gia đình của cựu Bí thư
Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai, người vừa bị Đảng Cộng sản Trung Quốc hạ bệ và
chuẩn bị đưa ra xét xử vì tội tham nhũng – đã tích lũy được khối tài sản trị
giá ít nhất 136 triệu USD.
Các chuyên gia nói rằng mạng lưới các lợi
ích thương mại bất di bất dịch và phức tạp này sẽ là một trở ngại chính trong
các kế hoạch cải cách chính trị của ban lãnh đạo sắp tới. Trình Tường, một
chuyên gia kỳ cựu có nhiều năm theo dõi tình hình Trung Quốc nhận định: “Cải
cách chính trị cũng sẽ động đến những lợi ích bất di bất dịch của họ và sự trì
trệ của chế
độ không phải là thứ mà một nhóm người cỏ
thể thay đổi… Khi bạn là một phần của chế độ, bạn không thể không tham gia trò
chơi”.
Chuyên gia Bonnin cũng nhất trí với nhận
định của chuyên gia Trình Tường khi nhấn mạnh: “Người dân đã cảm thấy rằng sự
giàu có của các nhà lãnh đạo không phải đạt được nhờ các hoạt động hợp pháp và
có đạo đức, và các nhà lãnh đạo sẽ chống lại sự thay đổi bởi vì họ sợ rằng nếu
như có sự cai trị của luật pháp và dân chủ, họ sẽ bị buộc tội’’.
Chương Lập Phàm, một chuyên gia lịch sử
từng làm việc tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói rằng quá khứ khiêm tốn
của thế hệ lãnh đạo mới và sự hiểu biết của họ về sự nghèo đói không đảm bảo
rằng họ sẽ ủng hộ cải cách. Ông Chương Lập Phàm nhấn mạnh: “Bạn không thể luôn
luôn dựa vào kinh nghiệm trong quá khứ để phán xét sự thể hiện trong tương lai.
Điểm mấu chốt là họ sẽ trở thành thứ quyền lực giống như họ đã từng nếm trải”.
Vương Quân Đào, người biết khá rõ về Lý
Khắc Cường thời còn học đại học, nói rằng với những năm mà Lý Khắc Cường đã
công tác và thăng tiến đến vị trí cao cấp trong ban lãnh đạo bảo thủ, ông không
chắc liệu Lý Khắc Cường có còn đủ dũng cảm để tiến hành các cuộc cải cách hay
không. Ông Vương Quân Đào nói: “Nếu như Lý Khắc Cường có thể tồn tại trong Đảng
Cộng sản Trung Quốc, ông ấy có thể đã thay đổi. Ớ một ngã tư nguy hiểm, khi
tình thế buộc Đảng Cộng sản Trung Quốc phải thúc đẩy cải cách, Lý Khắc Cường có
thể sẽ làm điều đó, nhưng ông ấy không phải là một con người dũng cảm để đưa ra
những sáng kiến của riêng mình.
Trong khi đó, chuyên gia Chương Lập Phàm
nói rằng sự ưu tiên toàn diện của Đảng Cộng sản Trung Quốc luôn luôn là duy trì
sinh mệnh chính trị của họ, vì thế các nhà lãnh đạo trước tiên phải đảm bảo
rằng bất kỳ cuộc cải cách nào đều không được đe dọa quyền lực của họ. Ông
Chương Lập Phàm nhấn mạnh: “Nếu họ tiến hành cải cách thì điều đó sẽ là vì việc
duy trì vị thế cầm quyền của họ… để Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể duy trì
quyền lực. Họ sẽ chỉ hành động trong điều kiện an toàn. Họ phải duy trì sự
trung thành đối với các lợi ích của Đảng. Đó là giới hạn cuối cùng và không thể
được phép vượt qua.
***
TTXVN (Angiê 3/11)
Đại hội 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc theo kế hoạch sẽ khai
mạc ngày 8/11 tới. Phân tích sự kiện này trên tạp chí “Địa chính trị”, chuyên
gia Francis Daho đánh giá đây là một nghi lễ chính trị trọng đại trong hệ thống
chính trị của nước này.
Dự đại hội có 2.270 đại biểu thuộc 40 đoàn
gồm 31 đoàn của các tỉnh, thành và khu tự trị và 9 đoàn khác thuộc các tổ chức
trung ương của Đảng, chính phủ, các doanh nghiệp Nhà nước lớn, ngân hàng, quân
đội, cảnh sát, Đài Loan, Hồng Công và Ma Cao. Ngoài ra còn cựu thành viên các
cơ quan lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, những người vẫn còn ảnh hưởng lớn trên
chính trường. Việc lựa chọn đại biểu được tiến hành từ hơn một năm nay theo
những quy tắc phức tạp và được phủ một vỏ bọc dân chủ mỏng manh, bắt buộc số
ứng cử viên phải cao hơn 15% so với số đại biểu được chọn. Tuy nhiên, tiến
trình này chắc chắn vẫn chịu tác động của nhiều nhóm vận động hành lang.
Đại hội 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc theo
đuổi hai mục tiêu lớn. Thứ nhất là tổng kết và rút ra bài học từ 10 năm cầm
quyền của thế hệ lãnh đạo thứ tư của Đảng và xác định chiến lược cho thời gian
tới. Thứ hai là thông qua việc bổ nhiệm thành viên các cấp lãnh đạo mới của
Đảng.
Mục tiêu đầu tiên vừa mang tính pháp lý,
vừa có tính chiến lược. Trước hết, đó là thông qua những thay đổi và sửa đổi có
thể có đối với Hiến pháp, tổng kết công tác trong 5 năm qua và xác định đường
lối chủ đạo và những việc cần ưu tiên đối với ban lãnh đạo tối cao. Trong lúc
Đảng Cộng sản Trung Quốc đang đứng trước nhiều dấu hỏi về sự cần thiết phải
điều chỉnh mô hình phát triển và đòi hỏi phải cải cách chính trị, vấn đề mà một
số nhà lãnh đạo sợ có thể đe dọa vai trò lãnh đạo của Đảng, việc này lại càng
không đơn giản vì họ sợ tình hình lộn xộn sẽ buộc Đảng phải đi đến chỗ tìm kiếm
sự đồng thuận.
Tại phiên họp chính thức, Đại hội sẽ nghe
đánh giá về những gì ban lãnh đạo cũ đã làm và định hướng cho tương lai, thông
qua báo cáo của Tổng bí thư, một tác phẩm mang tính tập thể và đồng thuận, đồng
thời có thể có sự tham gia của một số nhà lãnh đạo đã về hưu. Tùy mức độ đánh
giá hay phê phán mà báo cáo đó chấp nhận, phát triển hay, trái lại, bác bỏ
những tư tưởng và hành động của các trào lưu chính trị khác nhau và chính phủ,
từ đó góp phần tạo dựng hay hủy hoại sự nghiệp của các nhà lãnh đạo tối cao.
Việc bầu các nhà lãnh đạo, được quyết định từ trước và theo một phương thức
không rõ ràng, sẽ chính thức được hợp thức hóa tại Đại hội.
Nhiệm vụ thứ hai của Đại hội 18 cũng không
kém nhạy cảm vì phải thông qua việc đổi mới nhân sự chính trị trong các cấp
lãnh đạo Đảng. Lần này, thách thức không phải là một mà là hai.
Trước hết vì tỷ lệ cán bộ cần đổi mới, cụ
thể là trong các cấp cao nhất của chế độ, là cao nhất từ 30 năm trở lại đây.
Nếu giới hạn tuổi tác được tôn trọng, 70% số ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Bộ
Chính trị, Ban Chấp hành Hội đồng Nhà nước và Quân ủy trung ương, sẽ phải được
thay thế. Từ đó, một số nhân vật mới sẽ được cử đứng đầu các cấp lãnh đạo tư
tưởng, chính trị, tài chính, ngoại giao và quân sự. Trong Ban Chấp hành trung
ương có 371 người, tỷ lệ cần thay sẽ vào khoảng 65%, tức là bằng tổng số người
của 6 kỳ đại hội cộng lại kể từ năm 1982 (năm diễn ra Đại hội lần thứ 13).
Thách thức khác trong việc đổi mới nhân sự
lãnh đạo lần này liên quan đến việc lần đầu tiên kể từ khi Mao Trạch Đông qua
đời, tiến trình kế nhiệm chính trị diễn ra không có sự bảo trợ của Đặng Tiểu
Bình, người có khả năng tạo ra đồng thuận giúp tránh được tình trạng kình địch
trong chính quyền và các cuộc tranh cãi về tư tưởng diễn ra không quá lộ liễu.
Người ta cũng chờ đợi Đại hội 18 thể chế
hóa hơn nữa thời hạn 10 năm cầm quyền, trong đó mỗi nhà lãnh đạo ở cấp cao nhất
được tự do phát triển ý tưởng và phe nhóm của mình trước khi rời quyền lực. Nếu
Đảng Cộng sản Trung Quốc thành công trong việc duy trì nhịp độ đều đặn luân
chuyển chính trị 10 năm/lần, một mô hình cũng được áp dụng tại Việt Nam, sẽ
tránh được những khó khăn của đa số các Đảng Cộng sản hoặc đã sụp đổ do có quá
nhiều thách thức, hoặc bị dồn tới bước đường cùng là độc tài gia đình hay phe
nhóm mà không có tiến trình thay thế được thể chế hóa.
Cuối cùng, dưới ánh sáng của các vụ việc ồn
ào trong thời kỳ 2010- 2012 làm rung chuyển Đảng Cộng sản Trung Quốc, với vụ
Bạc Hy Lai ầm ĩ và những lời phê phán đòi mở cửa chính trị, các nhà lãnh đạo kỳ
cựu của chế độ đứng trước hai đòi hỏi chủ chốt có tầm quan trọng chiến lược,
đồng thời là điều kiện để giữ ổn định cho đất nước và sự sống còn của Đảng cầm
quyền ở Trung Quốc. Đó là tránh đưa lên nắm quyền một kẻ theo khuynh hướng dân
túy có thể chơi trò của chính mình mà bỏ qua tính đồng thuận, đồng thời làm sao
để không bầu lên một nhân vật cải lương quá cực đoan với những sáng kiến có thể
đe dọa quyền uy của Đảng.
Chuyên gia Francis Daho điểm lại dưới đây
các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể được bầu trong Đại hội lần này, với chân
dung của 2 nhà lãnh đạo cũ và 5 thành viên thuộc thế hệ lãnh đạo thứ sáu. Gần
như tất cả số này đều có thể vào được Bộ Chính trị, kể cả những người trẻ tuổi,
vì Đảng Cộng sản Trung Quốc muốn hạ giới hạn tuổi trung bình của các nhà lãnh
đạo. Song đối với họ, cơ may để lọt vào Thường vụ Bộ Chính trị lại mỏng manh
khi số ghế trong cấp lãnh đạo tối cao này có thể được rút xuống còn 7, như đã
từng xảy ra trước năm 2002.
1. Mạnh Kiến Trụ, con người của thực địa, vững vàng và
đáng tin cậy
Năm nay 65 tuổi, Mạnh Kiến Trụ là Bộ trưởng
Công an từ năm 2007, ủy viên thường trực Ban Chấp hành trung ương từ năm 2002.
Nếu vào được Bộ Chính trị, Mạnh Kiến Trụ, người chỉ còn ba năm nữa là đến tuổi
nghỉ hưu theo quy định độ tuổi 68, sẽ chỉ làm được một nhiệm kỳ. Thực tế đó đặt
ra vấn đề giới hạn tuổi mà Đảng định hạ xuống một cách chính thức, ít nhất là
từ Đại hội 15.
Vào giữa những năm 1980, Đặng Tiểu Bình
khích lệ số cán bộ kỳ cựu nhất rút khỏi chính trường. Nhưng về vấn đề này, bản
thân Đặng lại chỉ làm gương chiếu lệ vì sau khi rời Bộ Chính trị vào năm 1987,
ông vẫn giữ chức Chủ tịch Quân ủy trung ương cho đến năm 1989 (lúc ông 85
tuôi). Đại hội 15 vào năm 1992 thông qua một loạt các biện pháp chính thức hơn
buộc tất cả số cán bộ hơn 70 tuổi phải rút lui, nhưng vẫn có trường hợp ngoại
lệ lớn là Giang Trạch Dân, người vẫn tại nhiệm cho đến năm 76 tuổi.
Tại Đại hội 16, nhiều cán bộ rút lui ở tuổi
68. Thông lệ này tiếp tục được thực hiện tại Đại hội 17 và thậm chí giới hạn
tuổi chính thức vào Thường vụ Bộ Chính trị còn được thông báo chính thức trong
khuôn khổ tuyên truyền về trẻ hóa trong Đảng và ổn định thể chế. Nếu xem xét sẽ
thấy tình hình hiện nay cũng không rõ ràng hơn vì 9 trong số 13 nhà lãnh đạo
phải rời khỏi Bộ Chính trị đã 70 tuổi hoặc hơn.
Dĩ nhiên, Đảng Cộng sản Trung Quốc gặp một
số khó khăn trong việc duy trì nhịp độ trẻ hóa được khởi động từ năm 1987. Thực
tế đó được khẳng định bằng tuổi trung bình của các ứng cử viên vào Thường vụ Bộ
Chính trị, trong đó có nhiều người chỉ có thể làm được một nhiệm kỳ. Thực tế đó
cũng giải thích một phần khuynh hướng mới xuất hiện gần đây đưa một số trong số
đó vào thẳng Thường vụ Bộ Chính trị. Cùng với Hồ Xuân Hoa, Mạnh Kiến Trụ nằm
trong số những người được dự kiến bỏ qua Bộ Chính trị để vào thẳng Thường vụ Bộ
Chính trị.
Học vấn và sự nghiệp
Sinh năm 1947 tại Tô Châu, ở tỉnh Giang Tô,
Mạnh Kiến Trụ thuộc loại cán bộ lãnh đạo ngoại đạo. Sau khi tốt nghiệp Học viện
cơ khí Thượng Hải, ông nhận bằng kỹ sư năm 44 tuổi, khi đã có 20 năm tuổi đảng.
Ông đảm nhiệm nhiều vị trí công tác thực địa, đầu tiên là thủy thủ và nhân viên
hậu cần, rồi phụ trách công tác chính trị trong gần 20 năm (1968-1986) tại nông
trang tập thể Tiền Vệ, Thượng Hải. Sau đó ông là chính ủy ngành vận tải thành
phố, rồi trở thành nhân vật số hai, số một của cơ quan này.
Từ năm 1986 đến năm 2001, Mạnh Kiến Trụ
tiếp tục sự nghiệp ở Thượng Hải và trong vùng. Ông làm Bí thư huyện ủy các
huyện Xuyên Sa và Gia Định, trước khi được bổ nhiệm làm chính ủy ủy ban phát
triển nông thôn Thành phố Thượng Hải (1991-1992), sau đó trở thành Phó Thị
trưởng thành phố này (1993), trước khi trở thành nhân vật số hai của tổ chức
Đảng ở đây (1996). Năm 2001, sau khi thua Trần Lương Vũ trong cuộc chạy đua vào
chức vụ người đứng đầu Thượng Hải, ông được cử làm nhân vật số một của tổ chức
Đảng ở Giang Tây, và ở lại đây cho đến năm 2007, trước khi được gọi về Bắc
Kinh.
Gốc rễ gia đình, các mỗi quan hệ và niềm tin chính trị
Trên con đường dẫn đến đỉnh cao quyền lực,
Mạnh Kiến Trụ được hậu thuẫn bởi Giang Trạch Dân và Chu Dung Cơ khi cả hai đều
từng là nhân vật số một của Thượng Hải. Vợ ông, Tưởng Kỳ Phương. Phó Bí thư
Đảng ủy Tập đoàn văn hóa truyền thông Văn Quảng Thượng Hải và Giám đốc Đài
truyền hình cáp Thượng Hải, cũng là một chỗ dựa đáng kể cho sự nghiệp của ông.
Là người được việc và được các cấp lãnh đạo
cao cấp đánh giá cao, mặc dù là người ngoại đạo, Mạnh Kiến Trụ có dáng dấp thực
tiễn, vững vàng và không có tỳ vết của một nhà lãnh đạo tối cao. Do tuổi tác
của ông nên có ý kiến cho rằng có thể đưa ông thẳng vào Thường vụ Bộ Chính trị
mà không phải qua Bộ Chính trị. Kinh nghiệm của ông, với tư cách là Bộ trưởng
Công an, đương nhiên giúp ông có thể kế nhiệm Chu Vĩnh Khang ở cương vị Bí thư
ủy ban chính trị pháp luật trung ương.
Trong trường họp việc thăng tiến “nhảy cóc”
này không thành – vì cũng có thể như vậy – việc bổ nhiệm ông vào Bộ Chính trị
dường như đã là chắc chắn. Trong trường hợp này, tên ông đã được nhắc đến cho
vị trí số một ở Thượng Hải.
2. Hồ Xuân Hoa, con sói non đầy tham vọng và khôn khéo
Năm nay 49 tuổi và thuộc thế hệ lãnh đạo
thứ sáu của Trung Quốc, Hồ Xuân Hoa là một ứng cử viên rất quan trọng trong số
các ứng cử viên trẻ nhất vào Bộ Chính trị. Ông là ủy viên Ban Chấp hành trung
ương từ năm 2007 và Bí thư Đảng bộ Khu tự trị Nội Mông cũng từ năm đó.
Học vấn và sự nghiệp
Sinh năm 1963 tại huyện Ngũ Phong, tỉnh Hồ
Bắc (miền Trung), cách thủ phủ tỉnh Vũ Hán 400 km về phía Tây và cách Thượng
Hải 1.000 km, Hồ Xuân Hoa là một học sinh xuất sắc và thần đồng. Năm 16 tuổi,
ông đứng đầu huyện trong một kỳ thi vào đại học. Từ năm 1996 đến năm 1999, cũng
như nhiều người lúc đó, ông học tại chức kinh tế tại Trường Đảng trung ương và
tốt nghiệp trường này năm 36 tuổi.
Năm 20 tuôi, Hồ Xuân Hoa tốt nghiệp khoa
Ngôn ngữ và văn học tại Đại học Bắc Kinh và vào Đảng, rồi được cử đến Tây Tạng
theo nguyện vọng của mình. Vùng này trở thành trụ cột cho sự nghiệp của ông vì
ông làm việc tại đó gần 20 năm. Trong giai đoạn đầu dài 14 năm (1983-1997),
trước tiên ông đảm nhiệm chức bí thư Vụ tổ chức, tiếp đó là Bí thư đoàn của khu
tự trị (1992-1995), rồi trở thành nhân vật số hai trong lĩnh vực lãnh thổ của
khu vực Lâm Chi, nhân vật số một ở Sơn Nam. Hồ Xuân Hoa rời đây năm 1997 khi
ông 34 tuổi.
Trong 4 năm liền sau đó, Hồ Xuân Hoa lên
Bắc Kinh làm việc tại Trung ương đoàn thanh niên, năm 2001 trở lại Tây Tạng với
tư cách là nhân vật số hai của tổ chức Đảng và Phó Chủ tịch thường trực chính
quyền khu tự trị này cho đến năm 2006. Năm 43 tuổi, ông được bổ nhiệm làm nhân
vật số một Ban Chấp hành Trung ương đoàn tại Bắc Kinh và đảm nhiệm chức vụ này
đến năm 2008. Từ năm 2008 đến năm 2009, ông là Tỉnh trưởng Hà Bắc (trẻ nhất
Trung Quốc) và nhân vật số hai tổ chức Đảng, sau đó trở thành nhân vật số một ở
Hohhot – Nội Mông ở tuổi 46.
Gốc rễ gia đình, các mối quan hệ và niềm tin chính trị
Trong thời kỳ công tác đầu tiên ở Tây Tạng,
Hồ Xuân Hoa lấy vợ và con đường chính trị của ông dường như giống con đường của
Hồ cẩm Đào. Tuy ông không có mối quan hệ gia đình nào với Hồ cẩm Đào, phưng Hồ
lại là người bảo trợ đầu tiên của ông ở Tây Tạng khi là nhân vật số một ở Lhasa
(1988-1992). Cả hai đều xuất thân từ gia đình nông dân và khi còn rất trẻ đã
tham gia các tổ chức sinh viên và đoàn thanh niên trở thành bàn đạp cho cả hai
“Hồ” tiến thân.
Cả Hồ Xuân Hoa và Hồ cẩm Đào đều được giao
nhiệm vụ khó khăn tại Lhasa và Hohhot và đều là nhân vật số một của một tỉnh
khi còn khá trẻ (Hồ Cẩm Đào 42 tuổi và Hồ Xuân Hoa 46 tuổi). Và cả hai đều nổi
bật với việc đáp trả mạnh mẽ các cuộc nổi dậy xã hội và sắc tộc, khi Hồ cẩm Đào
ở Tây Tạng, còn Hồ Xuân Hoa ở Nội Mông.
Tháng 5/2011, khi nổ ra sự việc ở Nội Mông
do các công ty khai thác than phá vỡ lối sống ngàn đời của các bộ tộc du mục
làm một người chăn cừu Nội Mông thiệt mạng, Hồ Xuân Hoa được để ý đến khi ông
đưa ra một giải pháp hai tác dụng: đối thoại với các mục đồng, sinh viên và
giáo sư, đồng thời nhanh chóng đàn áp và triển khai rộng rãi lực lượng cảnh sát
để tránh rối loạn lây lan.
Trước đó, “tiểu Hồ”, như người dân vẫn
thường gọi ông, thận trọng tước quyền công dân của nhân vật ly khai Nội Mông
Hada và lại đặt nhân vật này dưới sự kiểm soát của cảnh sát. Hada từng bị kết
án 15 năm tù vào năm 1996 vì tội ly khai và liên kết với Liên minh dân chủ Nội
Mông. Vợ Hada, Xinna – người phủ nhận chồng mình là người theo khuynh hướng ly
khai – bị kết án 3 năm tù giam vào tháng 4/2012 vì hoạt động thương mại trái
phép. Theo một hiệp hội bảo vệ nhân quyền ở Nội Mông, bà bị kết án sau khi từ
chối yêu cầu đánh đổi theo đó bà phải “hợp tác với chính quyền” để được toại
nguyện và có công ăn việc làm thích hợp.
Hồ Xuân Hoa là con người đầy tham vọng, làm
việc có hiệu quả, kín đáo, có năng lực làm việc cao, do đó chiếm được lòng tin
của các cấp lãnh đạo cao nhất Trung Quốc. Trong vụ phế truất Bạc Hy Lai, Hồ
Xuân Hoa, bình thường không phải là con người rườm rà và dài dòng, đã lên tiếng
để nhắc lại tầm quan trọng của việc tuân thủ kỷ luật Đảng. Có nhiều lời đôn
đoán về ông, kể cả tin, mặc dù không chắc chắn, cho ông là người có thể kế
nhiệm Tập Cận Bình vào năm 2022. Người bảo trợ của ông, Hồ cẩm Đào, thậm chí
dường như cũng có ý định giúp ông “nhảy cóc” vào Thường vụ Bộ Chính trị mà
không kinh qua Bộ Chính trị.
Quả thực là kịch bản dài hơi đó là điều có
thể thực hiện được khi hình bóng của Đặng Tiểu Bình còn tác động vào nguồn nhân
lực của Đảng và việc lựa chọn các nhà lãnh đạo, song lúc này cần thận trọng hơn
với những lời đồn đoán như vậy vì tình hình chính trị hiện nay đã trở nên linh
hoạt hơn.
Trên thực tế, từ đầu tháng 10, có tin ở Bắc
Kinh nói rằng Hồ cẩm Đào đã thất bại khi định đưa Hồ Xuân Hoa vào thẳng Thường
vụ Bộ Chính trị vì bị chính Tập Cận Bình phản đối. Giờ đây, người ta nói ông sẽ
là Bí thư Đảng bộ Trùng Khánh, một vị trí có độ nhạy cảm chính trị rất cao và
có thể sẽ là cuộc thử nghiệm đối với Hồ Xuân Hoa. Cũng có tin cho rằng ông cũng
có thể được bổ nhiệm làm nhân vật số một ở Thượng Hải. Dù trong trường hợp nào,
Hồ Xuân Hoa, ngôi sao đang lên của Đảng, vẫn có cơ may vào được Bộ Chính trị
vào tháng 11 tới.
3. Vương Hộ Ninh, nhà trí thức, cái đầu thông thái
Ở tuổi 57, Vương Hộ Ninh là một lãnh đạo
nhà nòi thường giữ những chức vụ cao trong chính quyền như ủy viên Ban Chấp
hành trung ương từ năm 2002, Bí thư Ban Chấp hành trung ương từ năm 2007, đồng
thời là Giám đốc Trung tâm nghiên cứu thuộc cấp lãnh đạo này. Ban bí thư là một
“trung tâm đầu não” thực thụ của Đảng với nhiệm vụ điều phối thông tin cho Ban
thường vụ Bộ Chính trị, sắp xếp thời gian biểu cho các ủy viên Ban thường vụ và
chăm lo công tác hậu cần cũng như an ninh của các thành viên này.
Là nhà nghiên cứu khoa học chính trị, Vương
Hộ Ninh có kinh nghiệm vì đã từng là giáo sư tại một số trường đại học của Mỹ,
từ đó có được uy tín không thể phủ nhận đối với các nhà lãnh đạo cao cấp của
Trung Quốc. Sau 10 năm là ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, Vương Hộ Ninh chắc
chắn được bầu vào Bộ Chính trị.
Học vấn và sự nghiệp
Sinh năm 1955 tại Thượng Hải, Vương Hộ Ninh
vảo Đáng nãm 29 tuổi, sau khi học tiếng Pháp và luật tại trường Đại học
sư phạm Thượng Hải, rồi khoa học chính trị tại Đại học Phúc Đán (1978-1981). ở
tuổi 33 và với 4 năm tuổi Đảng, ông được chọn đi học tại trường Đại học Iowa
(Mỹ), rồi Berkeley tại bang California (1988-1989).
Sau khi học xong, Vương Hộ Ninh được phong
hàm giáo sư, rồi chủ nhiệm Khoa chính trị quốc tế tại Đại học Phúc Đán và được
bầu làm Trưởng khoa Luật (1981-1995, trong đó có một năm cách quãng vì đi học
tại Mỹ). Năm 1995, lúc 40 tuổi, ông được bổ nhiệm làm Giám đốc phụ trách các
vấn đề chính trị thuộc Trung tâm nghiên cứu trực thuộc Ban Chấp hành trung
ương, sau đó trở thành nhân vật số hai (năm 1998), rồi nhân vật số một của
trung tâm này (năm 2002).
Gốc rễ gia đình, các mối quan hệ và niềm tin chính trị
Sự nghiệp chính trị của Vương Hộ Ninh được
Giang Trạch Dân và Tăng Khánh Hồng hậu thuẫn tại Thượng Hải, rồi ở Bắc Kinh,
nơi ông là biên tập viên chính của thuyết “Ba đại diện” năm 2003 được đưa vào
Hiến pháp, như một đóng góp của Giang Trạch Dân vào kết cấu tư tưởng của chế
độ. Ông cũng là một cộng sự gần gũi của Hồ cẩm Đào và thường đi tháp tùng ông
này trong các chuyến công du ở trong nước và nước ngoài.
Vương Hộ Ninh lấy vợ là Châu Kỳ, cùng là
sinh viên ở Đại học Phúc Đán, con gái một cựu quan chức an ninh Nhà nước và Cơ
quan tình báo, nhưng không có con và sau đó ly dị vào năm 1996, Vợ cũ của Vương
Hộ Ninh cũng là tiến sĩ khoa học chính trị tốt nghiệp trường Đại học John
Hopkins ở Mỹ. Hiện bà là nhà nghiên cứu thuộc Viện hàn lâm khoa học xã hội Bắc
Kinh.
Trong Bộ Chính trị, Vương có thể được phân
công phụ trách công tác tuyên truyền hay được bổ nhiệm làm nhân vật số một của
Thượng Hải. Là một nhân vật dân tộc chủ nghĩa cuồng nhiệt, ông thể hiện trong
các cuốn sách của mình những tư tưởng đôi khi mâu thuẫn nhau. Là người ủng hộ
một Nhà nước mạnh và chính sách tập trung hóa cao độ, ông đưa ra một khái niệm
chính trị tân độc tài dựa trên truyền thống đạo Khổng của một chính quyền được
hợp thức hóa bằng đạo đức của tôn giáo đó, nhưng lôgích của khái niệm đó lại
vấp phải quan niệm kiểu phương Tây của chính bản thân ông về một Nhà nước pháp
quyền dựa trên tính độc lập của ngành tư pháp.
Mới đây, noi gương Kiều Thạch, người phá vỡ
sự im lặng cũng về vấn đề đó, Vương Hộ Ninh tái bản một trong những cuốn sách
ông viết năm 1986, trong đó ông nói điều gần giống những gì cựu nhân vật số hai
của những năm 1990 từng nói: “Việc hội tụ vào cùng một thể chế các cơ quan an
ninh công cộng, luật sư và tòa án là nguyên nhân dẫn đến những việc làm quá đà
phá hoại văn hóa, vi phạm nhân quyền và tra tấn trong Cách mạng văn hóa, điều
chỉ có thể được truyền bá ở một nước có hệ thống tư pháp không độc lập”.
Trong những năm 1990, Vương Hộ Ninh cũng
viết nhiều bài báo không ăn nhập với tư tưởng “sức mạnh mềm” của Joseph Nye,
cựu Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và tình báo Mỹ. Những tư tưởng đó cũng được
Trịnh Tất Kiên phát triển như bà đỡ của khái niệm lớn mạnh hòa bình của Trung
Quốc.
4. Thẩm Diệu Diệu, một phụ nữ có kinh nghiệm
Sinh năm 1957 tại Ninh Ba, tỉnh Chiết
Giang, Thẩm Diệu Diệu năm nay 55 tuổi. Bà là một trong số các phụ nữ có quyền
lực nhất trong Đảng Cộng sản Trung Quốc. Là ủy viên Ban Chấp hành Trung ương từ
năm 2007, bà là nhân vật số hai trong Ban tổ chức trung ương Đảng, dưới quyền
của Lý Nguyên Triều.
Thâm Diệu Diệu cũng là một trong số ít đảng
viên nữ nắm giữ nhiều vị trí lãnh đạo cao trong chính quyền, trước hết là nhân
vật số một thành phố Thiệu Hưng thuộc tỉnh Chiết Giang (năm 2002), rồi ủy viên
Ban thường vụ và Trưởng Ban tổ chức Đảng tỉnh Chiết Giang, và nhân vật số hai ở
An Huy khi bà 44 tuổi. Thẩm Diệu Diệu còn là Phó trưởng ban tổ chức trung ương
năm 46 tuổi, từ năm 2003 đến năm 2007. Tốt nghiệp toán học và Trường Đảng trung
ương, Thẩm Diệu Điệu còn đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong đoàn thanh
niên, tại Ninh Ba, và tại Chiết Giang với tư cách là nhân vật số hai, rồi nhân
vật số một (1986-1993).
5. Tôn Chính Tài, một con sói non tài năng và cần mẫn
Sinh năm 1963 ở huyện Vinh Thành (Sơn
Đông), Tôn Chính Tài năm nay 49 tuổi, ông gia nhập Đảng năm 25 tuổi và trở
thành Bí thư Đảng ủy tỉnh Cát Lâm từ năm 2009 và ủy viên Ban Chấp hành trung
ương từ năm 2007. Là tiến sĩ nông nghiệp tốt nghiệp Học viện nông nghiệp Bắc
Kinh, ông là Bộ trưởng Nông nghiệp từ năm 2006 đến năm 2009. Giả Khánh Lâm,
nhân vật số 4 của Trung Quốc và Chủ tịch Hội nghị chính trị hiệp thương nhân
dân, là người bảo trợ của Tôn Chính Tài. Trong thời kỳ 1996- 2002, Tôn Chính
Tài là người đứng đầu bộ phận tham mưu của Giả Khánh Lâm khi ông này làm thư ký
ủy ban nhân dân thành phố và Thị trưởng Bắc Kinh.
6. Chu Cường, luật gia có kinh nghiệm, chuyên về bảo vệ
môi trường
Sinh năm 1960 tại huyện Hoàng Mai (Hồ Bắc),
Chu Cường năm nay 52 tuổi. Ông là ủy viên Ban Chấp hành trung ương từ năm 2002
và nhân vật số một tại Hồ Nam từ năm 2010, sau khi là tỉnh trưởng ở đây trong
ba năm. Ông tốt nghiệp ngành luật và làm việc trong 10 năm tại Bộ Tư pháp. Sự
nghiệp chính trị của ông được bắt đầu tại Đoàn thanh niên, nơi ông trở thành Bí
thư thứ nhất trung ương Đoàn vào năm 1998 khi mới 38 tuổi. Năm 2005, cũng tại
Liên đoàn thanh niên, ông được trao giải thưởng của Liên hợp quốc trong khuôn
khổ chương trình “Nhà vô địch Trái Đất” vì thành tích tẩy ô nhiễm sông Tương ở
tỉnh Hồ Nam.
7. Lục Hạo, nhà kinh tế học và nhà quản lý tài năng
Sinh năm 1967 tại Tây An – Thiểm Tây, Lục
Hạo năm nay 45 tuổi. Ông là nhân vật số một của Đoàn thanh niên và Viện trưởng
Học viện chính trị thanh niên. Năm 2003, ông được bổ nhiệm làm Phó Thị trưởng
Bắc Kinh khi mới 36 tuổi, trở thành nhà lãnh đạo chính trị trẻ nhất có hàm Thứ
trưởng.
Tuy nhiên, Lục Hạo chưa phải là ủy viên Ban
Chấp hành Trung ương và đó là một khiếm khuyết lớn, nhưng bạn bè ông khẳng định
ông sẽ được bầu tại Đại hội 18. Tốt nghiệp kinh tế tại Đại học Bắc Kinh, Lục
Hạo từng là Chủ tịch-Tổng Giám đốc một tổ hợp kinh tế Nhà nước khi ông mới 28
tuổi, rồi Giám đốc Ban quản lý Khu công nghệ Trung Quan Thơn ở Bắc Kinh. Tại
Tòa thị chính Bắc Kinh, ông phụ trách chính sách công nghiệp và tái cơ cấu khu
vực Nhà nước. Người ta nói Lục Hạo là một người gần gũi với Tập Cận Bình./.
No comments:
Post a Comment