Hậu 30/4/1975: Tại
sao Việt Nam nhanh chóng lâm vào cuộc chiến với Khmer Đỏ và Trung Quốc?
BBC News Tiếng Việt
2 tháng 5 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cvg892661g4o
Sau 30/4/1975, Việt Nam tạm im tiếng súng,
nhưng vấn đề Khmer Đỏ và cuộc tấn công của Trung Quốc đã nhanh chóng làm tiêu
tan giấc mơ tái thiết và một nền hòa bình thực sự.
Đặng Tiểu Bình (phải) là một nhà bảo trợ của
Pol Pot trong nỗ lực kiềm chế Việt Nam.
Giữa lúc thế giới đang dõi theo cuộc di tản hỗn
loạn bằng trực thăng trong những giờ phút cuối trước khi Sài Gòn sụp đổ, ít ai
để tâm đến các đợt chạy nạn nhỏ lẻ của người Việt Nam ở Campuchia khỏi các cánh
đồng chết của Pol Pot.
Sau khi chứng kiến biến cố ngày 30/4/1975,
nhà báo Ấn Độ Nayan Chanda, lúc bấy giờ làm cho tờ Far Eastern Economic Review,
vẫn ở lại Sài Gòn để đưa tin về giai đoạn hậu chiến, đặc biệt là các cuộc xung
đột giữa Việt Nam với Campuchia Dân chủ (Khmer Đỏ) và Trung Quốc. Những cuộc
chiến tranh này là chủ đề của cuốn sách Brother Enemy (tạm dịch: Huynh đệ tương
tàn), được ông xuất bản vào năm 1988.
Điều mà Chanda không lường trước được là những
hy vọng về một nền hòa bình lâu dài, về việc dồn tài nguyên cho tái thiết đất
nước của Việt Nam đã nhanh chóng tan biến. Những vấn đề nội bộ của Việt Nam, sự
chia rẽ hai miền, những khó khăn kinh tế sau chiến tranh và vướng mắc lịch sử với
các nước láng giềng là bối cảnh dẫn đến các cuộc chiến tranh trên hai mặt trận:
biên giới phía bắc và phía tây nam.
"Khi Hà Nội cuối cùng vén bức màn vào
mùa xuân năm 1978, tôi và một số phóng viên nước ngoài được đưa đến chứng kiến
những hiện trường thảm sát dân thường đầy máu me."
"Chúng tôi còn đến thăm các trại tị nạn
Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi cũng được sử dụng để tuyển mộ một 'đội
quân kháng chiến' mà Việt Nam sau đó đưa sang Campuchia để lật đổ Pol
Pot," ông Chanda nhớ lại.
Mối đe dọa ở biên giới Campuchia
Sau ngày 30/4/1975, Việt Nam trong mắt nhiều
quốc gia trên thế giới đã trở thành biểu tượng của kháng chiến, một ví dụ cho
thấy một dân tộc nghèo có thể thắng được siêu cường số một lúc bấy giờ.
"Khi chiến tranh kết thúc, tất nhiên là
cảm giác hân hoan, vui sướng ngập tràn vì cuối cùng, sau bao năm chết chóc và
tàn phá, Việt Nam đã có hòa bình.
"Và nền hòa bình ấy lúc đó có thể cảm nhận
được rất rõ ràng. Nhưng cũng ngay lập tức, khi người Mỹ đã rút đi, cùng với tất
cả sự hỗ trợ chiến tranh biến mất, đất nước bỗng trở nên nghèo đói," nhà
báo Nayan Chanda nói với BBC.
Do đó, Việt Nam buộc phải tự dựa vào sức của
chính mình. Một trong những điều đáng chú ý nhất là chẳng bao lâu sau khi Sài
Gòn sụp đổ, thành phố vốn là "thủ phủ Honda" với hàng triệu xe máy tấp
nập trên đường, bỗng chốc trở nên im ắng khi các trạm xăng cạn sạch nhiên liệu.
Đói nghèo, thất nghiệp trở thành những vấn đề
nghiêm trọng, nhiều người dân miền Nam bắt đầu tìm cách vượt biên để thoát khỏi
việc bị trả thù.
"Hòa bình vẫn còn đó. Nhưng hóa ra nền
hòa bình ấy không kéo dài được bao lâu, bởi ở biên giới phía tây, Campuchia đã
rơi vào tay một nhóm người có cách nhìn rất khác về lịch sử và vai trò của họ.
Họ phát động một chiến dịch mang tính phân biệt sắc tộc nhằm loại trừ người Việt
ở Campuchia và những người Việt này phải chạy về Việt Nam để lánh nạn,"
Chanda nói với BBC.
Ngày 10/5/1975, tức chỉ 10 ngày sau khi Sài
Gòn thất thủ, quân Khmer Đỏ của Pol Pot chiếm đảo Thổ Chu. Theo các nguồn sử liệu
Việt Nam, quân Pol Pot đã bắt và sát hại hơn 500 người dân sinh sống trên đảo.
Phía Việt Nam đã ngay lập tức tiến hành một chiến dịch để đánh đuổi Khmer Đỏ khỏi
quần đảo trên Vịnh Thái Lan này.
No comments:
Post a Comment