VÌ
SAO ĐA SỐ NGƯỜI ANH VẪN MUỐN DUY TRÌ CHẾ ĐỘ QUÂN CHỦ?
Tang lễ của
Nữ hoàng Elizabeth II hôm nay cho thấy lịch sử lâu đời của Vương quốc Anh và chế
độ quân chủ.
Nữ hoàng
qua đời ở tuổi 96 tại nhà riêng của bà, Lâu đài Balmoral, ở Aberdeenshire,
Scotland. Bà đã sống một cuộc sống lâu dài, luôn phục vụ cho đất nước của mình
và cho Khối thịnh vượng chung. Tại Balmoral, chỉ hai ngày trước khi băng hà, bà
chấp nhận sự từ chức của Thủ tướng Boris Johnson và bổ nhiệm người tiếp theo,
Lizz Truss. Truss là Thủ tướng thứ 15 dưới triều đại của Nữ hoàng, người đầu
tiên là Winston Churchill. Hàng tuần, bà tổ chức một buổi tiếp kiến với Thủ tướng,
thể hiện sự quan tâm đến công việc của chính phủ, của đất nước.
Những địa
điểm nơi diễn ra tang lễ, đều được xây dựng từ lâu đời và chứng kiến nhiều sự
kiện lịch sử của vương quốc Anh.
Quan tài của
Nữ hoàng đầu tiên được đưa đến Cung điện Holyroodhouse ở Edinburgh, dinh thự
chính thức của chế độ quân chủ Anh ở Scotland. Từ Edinburgh, quan tài của Nữ
hoàng đã được đưa đến London. Linh cữu được quàn trong Hội trường Westminster,
bên cạnh Nhà Quốc hội, để công chúng đến viếng. Hội trường Westminster được xây
dựng vào năm 1097 bởi Vua William II, con trai của William the Conqueror. Ngoài
việc được sử dụng làm nơi quàn linh cữu các thành viên của Hoàng gia và một vài
chính khách quan trọng (trong đó có Winston Churchill), tòa nhà cũng được sử dụng
như một tòa án, bao gồm cả việc luận tội Vua Charles I và xét xử Guy Fawkes,
người định làm nổ tung Nhà Quốc hội và Vua James I.
Lễ tang diễn
ra tại Tu viện Westminster. Một nhà thờ được xây dựng lần đầu tiên ở đó vào khoảng
năm 1080, nhưng tòa nhà hiện tại được khởi công vào năm 1245. Được chôn cất
trong tu viện là 3.300 người Anh lỗi lạc, bao gồm ít nhất 16 quốc vương, tám thủ
tướng, nhà thơ, diễn viên, nhà khoa học và nhiều người khác.
Lễ tang có
sự tham dự của hoàng gia, các nguyên thủ quốc gia và những người đứng đầu chính
phủ từ khắp nơi trên thế giới. Trong số các nhà lãnh đạo nước ngoài có những
người đứng đầu chính phủ của các vương quốc Khối thịnh vượng chung
(Commonwealth realms), thuộc địa cũ của Đế quốc Anh nơi Nữ hoàng vẫn là nguyên
thủ quốc gia, và nguyên thủ quốc gia của các nước thuộc Khối thịnh vượng chung
(Commonwealth countries), nay đã trở thành các nước cộng hòa.
Sau đó,
quan tài của Nữ hoàng được đưa đến lâu đài Windsor, nơi ở của hoàng gia ở phía
tây London. Lâu đài được khởi công bởi William the Conqueror sau Cuộc chinh phạt
Norman của Anh vào năm 1066. Tại lâu đài, một nghi lễ được tổ chức trong Nhà
nguyện St George (được xây dựng vào năm 1348), nơi quan tài của bà được hạ xuống
hầm bên dưới nhà thờ. Nơi an nghỉ cuối cùng của Nữ hoàng sẽ là trong nhà nguyện
tưởng niệm Vua George VI, bên cạnh cha của Nữ hoàng (George VI), mẹ, em gái và
người chồng yêu dấu là Vương tế Philip, Công tước xứ Edinburgh. Nhiều quốc
vương và hoàng gia khác được chôn cất trong nhà nguyện (bao gồm Henry VIII,
Charles I, George III, George IV, Edward VII, George V).
Tất cả những
điều này cho thấy rằng Nữ hoàng, cũng như tất cả mọi người, là một phần của lịch
sử lâu dài và đa dạng, một sự tiếp nối lâu dài của sự sống quý giá trên hành
tinh này. Hầu hết chúng ta sẽ không đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử,
như Nữ hoàng, nhưng tất cả chúng ta vẫn là những sợi dây trong tấm thảm lớn của
cuộc sống.
Một sự kiện
xảy ra dưới triều đại của George III, tất cả thu nhập từ Crown Estates (trừ
Công quốc Cornwall), đất đai và tài sản thuộc về Quốc vương (nhưng không phải
tài sản cá nhân của Vua hoặc Hoàng hậu), đều do chính phủ nắm giữ. Đổi lại,
chính phủ trả lại một số tiền cho George III để chi trả cho chế độ quân chủ và
hoàng gia. Sự sắp xếp này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay, được Nữ hoàng cải tổ
lại. Thu nhập từ toàn bộ đất đai, bất động sản đó, tính ra chế độ quân chủ Anh
trả nhiều tiền hơn cho chính phủ so với chi phí để điều hành các hộ gia đình
hoàng gia, hoàng gia không phải sống bằng tiền đóng thuế của người dân như nhiều
người lầm tưởng.
Nữ hoàng
là Người bảo trợ của hơn 600 tổ chức và hội từ thiện lớn nhỏ, ví dụ như tổ chức
từ thiện lớn Nghiên cứu Ung thư của Vương quốc Anh và Hội Chữ thập đỏ Anh. Sự hỗ
trợ và bảo trợ của bà đã giúp các tổ chức này gây quỹ (ước tính hơn 1,4 tỷ bảng
Anh trong thời gian bà trị vì) và tiếp thêm tinh thần cho các tình nguyện viên
và nhân viên của họ. Bà đã tham dự hàng trăm sự kiện mỗi năm để hỗ trợ các tổ
chức này, cùng với hoạt động ngoại giao trong các chuyến viếng thăm các nước,
chiêu đãi các nguyên thủ nước ngoài và những người đứng đầu chính phủ ở Vương
quốc Anh. Khi còn sống, khối lượng công việc mà Vương tế Philip đảm nhận còn
nhiều hơn, ông bảo trợ cho khoảng 800 tổ chức, đặc biệt tập trung vào môi trường,
công nghiệp, thể thao và giáo dục, trong đó có việc sáng lập và là Chủ tịch của
Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới (World Wildlife Fund (WWF), thành lập Học bổng Kỹ
thuật, sau này là Học viện Kỹ thuật Hoàng gia (Fellowship of Engineering, Royal
Academy of Engineering)…
Các thành
viên chịu trách nhiệm làm những công việc của Hoàng gia khác cũng vậy, họ cũng
tham dự hàng trăm sự kiện mỗi năm, họ không ngồi không một chỗ cả ngày không
làm gì cả như nhiều người lầm tưởng.
Hoa Kỳ tự
hào về sự tách biệt giữa nhà thờ và nhà nước. Tại Vương quốc Anh, Quốc vương là
người đứng đầu Giáo hội Anh và Nữ hoàng là một tín đồ Cơ đốc sùng đạo, cũng như
Vua Charles III. Phần lớn ý thức về bổn phận của họ đến từ đức tin Cơ đốc. Thay
vào đó, ở Anh, có sự tách biệt giữa chính trị và đời sống công dân. Các chính
trị gia đến rồi đi. Nữ hoàng luôn ở đó, là sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại,
gắn kết mọi người. Với các chính trị gia, tất cả mọi lời nói, việc làm của họ
trước hết phải thỏa mãn người dân ngay nhiệm kỳ này, thế hệ này, đồng thời phải
đặt quyền lợi đảng của họ, những người bỏ phiếu bầu cho họ lên trên và không
bao giờ có thể có sự hài lòng của toàn bộ người dân đối với một Tổng thống hay
Thủ tướng. Vì vậy luôn luôn có sự chia rẽ, cứ nhìn Hoa Kỳ chẳng hạn.
Còn một chế
độ quân chủ kiểu như Vương quốc Anh với Nữ hoàng hay Vua ở bên ngoài chính trị,
bên trên chính trị, với tầm nhìn xa, cao hơn, cho một bức tranh lớn hơn.
Nữ hoàng
hay Nhà Vua ở Anh hoàn toàn không can thiệp vào công việc chính trị. Quyền lực
của họ là một thứ quyền lực mềm, dựa trên uy tín, hình ảnh, tư cách, ý thức về
bổn phận, trách nhiệm của họ. Nếu làm tốt công việc và giữ gìn tốt hình ảnh, Quốc
vương sẽ đại diện cho một lý tưởng và có sức mạnh truyền cảm hứng cho mọi người
nỗ lực hết mình, cống hiến thời gian, công sức và nguồn lực cho những mục đích
lâu dài, và đoàn kết mọi người. Và Nữ hoàng đã thể hiện điều đó trong suốt 70 năm
trị vì của mình.
Tất nhiên
sẽ khó khăn hơn nhiều để duy trì chế độ quân chủ, khi thiếu vắng một Nữ hoàng
Elizabeth II luôn sáng suốt, điềm tĩnh, đáng tin cậy và vững vàng. Tân vương
Charles III chắc chắn hiểu rõ điều này.
Không có hệ
thống nào tỏ ra hiệu quả như một bức tường thành chống lại chế độ chuyên chế.
Hoa Kỳ có các giải pháp - phân chia quyền lực giữa các nhánh tư pháp, lập pháp
và hành pháp, nhưng có lẽ là không đủ.
Mỗi quốc
gia đều cần một người gánh vác gánh nặng biểu tượng của nhà nước. Nếu người đó
không phải là quân chủ, được thiết lập rõ ràng để quản lý vai trò đó, trách nhiệm
và sự cám dỗ, có xu hướng rơi vào người đứng đầu nhà nước, người đứng đầu cơ
quan hành pháp. Tại sao đó lại là một vấn đề? Chẳng hạn, trong chế độ Tổng thống,
với quyền lực tập trung quá nhiều vào Tổng thống, rất có nguy cơ trở thành độc
tài.
Hệ thống
quân chủ thực hiện một mục đích tâm lý/tinh thần và xã hội quan trọng. Nó cũng
có tiện ích thực tế to lớn, về mặt văn hóa - và kinh tế. Ai có thể phủ nhận sức
hút to lớn của các truyền thống của Vương quốc Anh, ví dụ, đối với thương mại,
du lịch?
Và cuối
cùng, ý thức về lịch sử, sự trường tồn, về truyền thống phát triển, về sự phục
vụ và cống hiến, là một phần của điều gì đó vĩ đại hơn, đó là lý do tại sao hơn
quá nửa người dân Anh vẫn tiếp tục ủng hộ và tôn trọng chế độ quân chủ của họ.
Còn nếu một
ngày nào đó đa số người Anh cảm thấy chế độ quân chủ không còn có ích lợi gì nữa,
thì họ cũng sẽ nhẹ nhàng dứt bỏ thôi.
No comments:
Post a Comment