Tập
Cận Bình trao tặng Thủ tướng Đức Merkel danh hiệu “người bạn cũ của nhân dân
Trung Quốc”
Maximilian
Kalkhof - Die Welt
Hiếu Bá Linh,
biên dịch
06/12/2021
Thỏa thuận liên minh Đỏ-Vàng-Xanh (liên minh 3 đảng
SPD – FDP – Đảng Xanh cầm quyền nước Đức) công khai nêu ra các xung đột với
Trung Quốc. Tân Chính phủ liên bang Đức rời bỏ đường lối của Angela Merkel: Im
lặng đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tân Bộ trưởng Ngoại giao Annalena
Baerbock đã tuyên bố một đường lối cứng rắn hơn – Bắc Kinh phản ứng lập tức.
***
Khi kết thúc nhiệm kỳ, Chủ tịch Trung Quốc Tập
Cận Bình đã trao tặng bà Angela Merkel một danh hiệu thể hiện rõ tầm quan trọng
của bà Thủ tướng Đức đối với nhận thức về Trung Quốc trên thế giới. Trong cuộc
gọi điện video vào tháng 10, ông Tập Cận Bình đã gọi người đứng đầu chính phủ Đức
sắp mãn nhiệm là “người bạn cũ của nhân dân Trung Quốc”.
Ở Bắc Kinh, đó không phải là một từ ngữ thông
thường, mà là một danh hiệu vinh dự. Cho đến nay, chỉ có 600 người được vinh
danh với danh hiệu này, như một nhà báo Trung Quốc cho biết.
Như thế (với danh hiệu này), Merkel đứng chung
hàng với các nhà cách mạng xã hội chủ nghĩa và sau này là các nhà độc tài Fidel
Castro, Robert Mugabe và Hugo Chávez, nhưng cũng đứng chung hàng với cựu Tổng
thống Mỹ Richard Nixon và người sáng lập Microsoft Bill Gates.
Danh
hiệu vinh dự này cho thấy những gì mà bà Thủ tướng Đức đã làm lợi cho Bắc Kinh. Trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Trung Quốc xấu đi thảm hại, bà Merkel là
một mỏ neo cho sự ổn định của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Bắc Kinh không phải
lo sợ bị bà chỉ trích trên công luận. Điều đó bây giờ đang thay đổi.
Tuy nhiên, với sự ra đi của Angela Merkel, câu
hỏi về mối quan hệ của Đức với Trung Quốc lại nảy sinh. Hai tác nhân sẽ định
hình chính sách của chính phủ liên minh Đỏ-Vàng-Xanh đối với Trung Quốc ở mức
độ trọng yếu: Thứ nhất là tân Thủ tướng Olaf Scholz (63 tuổi, thuộc đảng
SPD) và thứ hai, tân Bộ trưởng Ngoại giao Annalena Baerbock (40 tuổi,
thuộc Đảng Xanh).
Nhân vật thứ hai có lập trường đối với Cộng
hòa Nhân dân cứng rắn hơn nhiều so với người đứng đầu chính phủ tương lai. Gần
đây nhất, trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo Đức “taz”, thậm chí bà không loại
trừ việc tẩy chay Thế vận hội mùa đông ở Trung Quốc. “Có nhiều cách
khác nhau để ứng phó với các chính phủ, điều này chắc chắn sẽ được thảo luận
trong những tuần tới“, nhà lãnh đạo Đảng Xanh nói.
Bắc Kinh phản ứng lập tức: Đại sứ quán Trung
Quốc tại Berlin cảnh báo về một cuộc đối đầu giữa hai nước. “Điều mà
chúng ta cần là những người xây cầu (nối liền) thay vì những người xây tường
(ngăn cách)”, một nữ phát ngôn viên của Đại sứ quán viết trong một tuyên bố.
Thỏa thuận liên minh giữa SPD, Đảng Xanh và
FDP cung cấp các dấu hiệu đầu tiên cho thấy mối quan hệ với nước Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa sẽ như thế nào trong tương lai. Thỏa thuận liên minh gồm 177
trang đề cập đến Trung Quốc mười hai lần (Nga sáu lần). Sau một vài đề cập rải
rác trong các chương, hai đoạn riêng biệt được dành riêng cho Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa trong chương “Trách nhiệm của Đức đối với Châu Âu và Thế giới”.
Một ngôn ngữ khác
với ngôn ngữ của bà Merkel
Điều đáng ngạc nhiên đầu tiên và quan trọng nhất
là ngôn ngữ. Nó rõ ràng và ít uyển ngữ (mỹ từ) hơn ngôn ngữ của bà
Merkel. Điều đáng chú ý là trong thỏa hiệp, liên minh Đỏ-Vàng-Xanh công khai
nói đến bốn điểm xung đột với Trung Quốc. Đó là: Yêu sách của Bắc Kinh ở Biển
Đông.
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tuyên bố chủ quyền
khoảng 90% diện tích biển giữa Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Indonesia và
Malaysia. Các thẩm phán tại Tòa án Trọng tài Thường trực ở La Hay đã bác bỏ các
tuyên bố của Trung Quốc vào năm 2016. Nhưng Bắc Kinh làm ngơ phán quyết này.
Liên minh Đỏ-Vàng-Xanh muốn giải quyết các tranh chấp lãnh thổ “trên cơ sở luật
biển quốc tế”, đây là một cú đâm bên hông vào việc Bắc Kinh không sẵn lòng công
nhận phán quyết trọng tài ở La Hay.
Sự độc lập của Đài
Loan
Bắc Kinh coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ
của mình. Nhưng trên thực tế, Đài Loan là một quốc gia độc lập chưa bao giờ nằm
dưới sự kiểm soát của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Liên minh Đỏ-Vàng-Xanh
yêu cầu “sự thay đổi hiện trạng ở eo biển Đài Loan chỉ có thể được thực hiện
một cách hòa bình và theo thỏa thuận của hai bên“.
Vi phạm nhân quyền
ở Tân Cương
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã thiết lập một hệ
thống trại giam và lao động cưỡng bức ở tỉnh phía tây bắc nhằm đàn áp một cách
có hệ thống người thiểu số Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi. Liên minh Đỏ-Vàng-Xanh muốn
“đưa ra làm chủ đề” những vi phạm nhân quyền này.
Tình hình ở Hồng
Kông
Năm ngoái, Bắc Kinh đã đưa ra “luật an ninh quốc
gia” ở Đặc khu hành chính để chống lại những người ủng hộ dân chủ trong
quốc hội và xã hội dân sự. Luật này vi phạm nguyên tắc tự trị “một quốc gia,
hai hệ thống” của Hồng Kông. Liên minh Đỏ-Vàng-Xanh quan tâm đến việc làm cho
nguyên tắc đó “được phục hồi”.
Mặc dù liên minh Đỏ-Vàng-Xanh cứng rắn đối với
Trung Quốc hơn nhiều so với Thủ tướng Merkel, nhưng ở Bắc Kinh cho đến nay thỏa
thuận liên minh vẫn không gây ra nhiều điều hơn là một vết nứt. Phạm vi cho những
thay đổi bước ngoặt trong quan hệ Đức – Trung Quốc là giới hạn, tờ “Thời báo
Hoàn cầu”, cơ quan ngôn luận quốc tế của những người cộng sản Trung Quốc, viết
trong một bài xã luận như thế. Sẽ không có gì nhiều hơn là những cuộc đấu khẩu
nhỏ trong liên minh Đỏ-Vàng-Xanh.
Ý chính bài viết: Không quốc gia nào trên thế
giới – và chắc chắn không phải là Đức – có thể đủ khả năng để làm phiền Trung
Quốc hùng mạnh. Nhưng nếu tình hình trở nên khó khăn, tờ báo hô hào chủ nghĩa
dân tộc này viết thêm, Trung Quốc sẽ “để đạn bay trong chốc lát”.
Về cơ bản, ngôn ngữ kiên quyết đối với Trung
Quốc là tốt, Mareike Ohlberg, nữ chuyên gia về Trung Quốc tại Quỹ
Marshall của Đức ở Berlin, nói về thỏa thuận liên minh. Nhiều điểm khá mơ hồ,
nhưng thỏa thuận liên minh đưa ra những điểm khởi đầu cho những kế hoạch cụ thể
hơn.
Tuy nhiên, chuyên gia chỉ trích đề xuất về vấn
đề Hồng Kông. Bà nói: “ ‘Một quốc gia, hai hệ thống’ rất tiếc là hầu
như đã chết và cực kỳ khó có thể phục hồi nguyên tắc này. Ở đây, có lẽ sẽ có ý
nghĩa hơn nếu đưa ra những biện pháp trừng phạt cụ thể đối với ‘luật an ninh quốc
gia’.”
Andreas Fulda, giáo sư tại Đại học Nottingham,
cũng đánh giá tương tự. Từ sự tan rã của xã hội dân sự Hồng Kông, tân chính phủ
liên bang Đức rốt cuộc phải rút ra được kết luận đúng đắn. “Để ít nhất là
làm cho việc trang bị vũ khí khổng lồ của Trung Quốc trở nên khó khăn hơn, các
biện pháp kiểm soát xuất khẩu vũ khí của Đức phải được thắt chặt“, chuyên
gia Trung Quốc yêu cầu. “Công nghệ lưỡng dụng của Đức không được tiếp tục sử dụng để hiện đại
hóa quân đội Trung Quốc“.
No comments:
Post a Comment