17 Tháng Mười Hai, 2021
http://vanviet.info/van-de-hom-nay/me-oi-con-yu-me/
Má tôi ra
đi đã năm ngày. Tôi không thể bày tỏ được tổn thất này. Tôi thường về ăn tết với
Má, tôi coi bà là sợi dây nối tôi với quê hương. Má đi rồi, tôi vẫn mất ngủ như
khi bà còn đó, vẫn nghe tiếng bà đêm đêm kêu đau, muốn trở mình hay muốn uống
nước.
Lo xong
đám tang cho Má, tôi ốm gục mấy hôm nay. Tất cả những căng thẳng, stress mấy
tháng qua đã khiến tôi suy nhược thần kinh. Tôi nằm đó, luôn nghe tiếng Má rên
khi khó thở. Nằm mà không ngủ được. Rồi tôi an ủi để cố ngủ: Dù sao Má đã được
chúng con chăm sóc trong những ngày cuối cùng. Má đã mãn nguyện, vì ở tuổi 97,
Má vẫn bắt con phải đi thẳng lưng, để khỏi bị gù, Má vẫn gọi điện ra Hà Nội nhắc
anh Lộc chịu khó ăn, vẫn giục em Nhung uống thuốc.
Mấy đêm
nay, mối tình mẫu tử của Phạm Đoan Trang và mẹ cô, bà Bùi Thị Thiện Căn khiến
tôi thêm trăn trở. Bà Căn không được may mắn như Má. Bà không được phép chăm lo
cho cô con gái bệnh tật nằm trong xà lim lạnh lẽo. Ngày xử con gái, bà không được
đến gần con. Từ chỗ chỉ là một cô giáo về hưu, không quan tâm đến chính trị, bà
đã trở thành một người hiên ngang đối mặt với công quyền, quyết bảo vệ và tiếp
sức cho đứa con yêu quý của bà.
Hình ảnh
Trang cố ngoái cổ lại nói với mẹ: „Mẹ ơi con yêu mẹ! Con không sợ gì đâu. Mẹ giữ
sức khỏe nhé“ khiến tôi dù còn ốm, vẫn phải gượng dậy viết những dòng này.
Tôi không
quen Đoan Trang trong đời. Nhưng chúng tôi quý trọng nhau qua những suy nghĩ thể
hiện trên mạng. Tôi không dám so mình với Trang. Em nhỏ hơn tôi 27 tuổi, nhưng
em hơn hẳn tôi ở lòng dũng cảm và sức chịu đựng. Tôi rất mừng khi được Trang kết
bạn. Tôi đọc từng bài em viết, theo dõi từng bước đi của em. Tôi đau lòng khi
nghe em bị đánh vỡ đầu gối, lo lắng nghe tin em sắp mổ lại chân. Chúng tôi chỉ
trao đổi với nhau vài lần. Mỗi lần như vậy tôi lại thấy ấm lòng.
Khi Trang
bị bọn du côn đánh đập, tôi viết bài “Về những chiếc mũ”[1]
để lên án nạn sùng bái bạo lực đang ngự trị ở Việt Nam. Chiếc mũ nhựa vỡ
tan sau khi chúng đánh Trang khiến tôi liên tưởng đến bức ảnh “Con gà ấp trứng
trong mũ sắt” đã gây ấn tượng cho tôi từ hồi bé. Hình ảnh chiếc mũ sắt rỉ, biểu
tượng của chiến tranh, đã bị con gà biến thành tổ ấp trứng là hình ảnh sinh động
về cái thiện thắng cái ác.
Những kẻ
sùng bạo lực sợ hình ảnh đó làm cho con người ta yếu mềm, không còn hăng say
chém giết nhau nữa. Thế là bức ảnh của phóng viên VNTTX Đức Như chụp trong những
năm 1960 bị cấm, tác giả bị phê bình. Bức ảnh một thời nổi tiếng đó nay đã bị xóa
khỏi trí nhớ của người Việt, có thể coi là thất truyền.
Hậu quả của
việc coi trọng bạo lức, tận diệt những mầm mống của tình người là: Sau gần nửa
thế kỷ hòa bình, người Việt vẫn sống trong một xã hội hướng bạo lực. Người ta
thích dùng bạo lực để xử lý các xích mích cá nhân. Chuyện chém giết nhau chỉ vì
tiền, vì đất đai không còn là điều lạ ở đất nước này. Thậm chí cả nhà chùa, nơi
cổ vũ cho phi sát sinh, cũng sử dụng bạo lực. Đã có những cuộc tranh chấp chức
thầy chùa kết thúc bằng án mạng.
Cái gốc của
thảm cảnh này là do nhà nước coi việc dùng bạo lực để nói chuyện với dân là quốc
sách. Dù là người dân đấu tranh chống Trung Quốc xâm lược, hay đứng ra bảo vệ đất
đai bị cướp, bảo vệ môi trường sống của mình, chống tham nhũng, tất cả đều được
trả lời bằng còng số tám và nhà tù.
Bản án
dành cho Đoan Trang mà bà thẩm phán Chử Phương Ngọc lạnh lùng tâng công hôm
14.12 vừa rồi chỉ là một ví dụ.
Nhà tù và
sự sợ hãi không thể giữ chế độ lâu dài, nhưng chúng làm suy thoái cả một dân tộc.
Điều nghịch lý là những kẻ ưa bạo lực luôn là kẻ bạc nhược, đớn hèn. Người Đức
thời quốc xã đã từng như vậy. Tướng lĩnh Phổ nổi tiếng là mưu lược và giỏi dùng
binh. Hầu hết sỹ quan Đức từ 1943, sau Stalingrad, đều nhận ra rằng nước Đức đã
thua trận. Nhưng không một ai dám hé miệng chống lại những kế hoạch mà họ biết
là mang yếu tố tâm thần của Hitler. Hậu quả là nước Đức bị hủy diệt, dù tầng lớp
tinh hoa của Đức đều biết trước. Sự bạc nhược do trại tập trung đem lại làm cho
trí thức Đức quên mất thiên chức của con người: Bảo vệ lẽ phải.
Nước Đức
sau 1945 đã từ bỏ mọi hình thức bạo lực chống lại nhân dân. Nhờ vậy họ có được
những thế hệ công dân dũng cảm, tự tin. Các thế hệ này đã xây dựng được nước Đức
như hôm nay.
Đoan Trang
coi bảo vệ lẽ phải là thiên chức của con người. Đó chính là civil courage.
Lòng dũng
cảm của công dân (civil courage) là vốn quý của mỗi dân tộc. Tìm cách bóp chết
nó là một tội ác.
Nhà báo Ý
Franca Magnani từng nói: “Đất nước nào càng có nhiều công dân dũng cảm thì càng
ít cần đến những người anh hùng”. ("The more citizens with civil courage a
country has, the fewer heroes it needs")
Người Việt
thích nói và thích nghe về những người anh hùng. Nhưng họ luôn né tránh những
gì họ coi là “chính trị”. Né tránh vì họ bị khuất phục bởi sợ hãi. Né tránh là
đứng về phía chính trị của bạo lực và thật ra là đang làm chính trị. Có những
người không đến mức như vậy trước cái ác, nhưng cũng chỉ ở mức trông vào “ác giả
ác báo”.
Tôi không
chắc là Trang tin vào “nhân quả”, nhưng chắc chắn em là người dám đem cuộc đời
của mình để chống lại cái ác. Với năng lực báo chí và vốn ngoại ngữ của mình,
em có thể có cuộc sống no đủ, có gia đình yên ấm ở nước ngoài. Nhưng em quyết về
nước. Ở đó em còn mẹ già và đó là tổ quốc em.
Trang nhắn
nhủ:”Xin chăm sóc mẹ tôi giùm, đừng để mẹ tôi nghĩ là hai mẹ con đang đơn độc”.
Trang ơi,
anh mong có ngày được gặp em ngoài đời, được ôm em vào lòng như một đứa em gái.
Anh sẽ đến thăm mẹ em.
[1] https://www.facebook.com/tho.nguyen.9231/posts/2388528557831870
.
=====================================
.
https://www.facebook.com/tho.nguyen.9231/posts/2388528557831870
Mấy hôm nay,
tôi cứ bần thần mỗi khi nhìn thấy cái mũ bảo hiểm bị vỡ mà những kẻ bất nhân đã
dùng để đập vào đầu cô Đoan Trang.
Cái mũ vỡ
đó khiến tôi nhớ đến bức ảnh con gà mái ấp trứng trong cái mũ sắt vỡ của lính
viễn chinh Pháp mà ba tôi cho xem hồi bé. Bức ảnh do phóng viên Đức Như, một đồng
nghiệp của ba tôi ở Việt Nam Thông tấn xã chụp trong những năm 60 thế kỷ trước
trong một chuyến đi công tác ở nông thôn. Tôi rất mê bức ảnh đó, vì nó nói lên
sự thất bại của bạo lực và sức mạnh của cuộc sống. Tôi lùng trên mạng để tìm lại.
Tôi tưởng bức ảnh đó đã được giải thưởng nhiếp ảnh, vậy mà nay không còn lại dấu
vết của nó.
Những bức ảnh
mũ sắt mà google cung cấp cho tôi chỉ là những bằng chứng của chủ nghĩa phát
xít đã bị chôn vùi. Duy nhất một bức ảnh của Alamy có hình con gà nằm trong cái
mũ sắt, nhưng không phải bức ảnh của chú Đức Như tài hoa năm xưa.
Tình cờ
tôi cũng đã tìm được một bài báo trên Tiền Phong nói về số phận của bức ảnh
„con gà ấp trong mũ sắt“(1)
„Bức Gà ấp
trứng của Đức Như, phóng viên ảnh Phân xã Nhiếp ảnh VNTTX cũng bị coi là “có vấn
đề”. Ảnh chụp một con gà mái đang ấp trứng, ổ trứng đầy rơm trong cái mũ sắt của
quân đội Pháp thua trận để lại. Tác giả thuyết trình rằng: Hình ảnh con gà và ổ
trứng tượng trưng cho hòa bình chiến thắng, còn cái mũ sắt tượng trưng sự thất
bại của quân xâm lược. Nhưng một số người quản lý văn nghệ và nghệ sĩ lại cho rằng
bức ảnh có ý đồ ru ngủ, thỏa mãn với hòa bình, quên mất nhiệm vụ đấu tranh vũ
trang giải phóng miền Nam v.v.“ (Trích bài báo)
Hóa ra vì
thế, bức ảnh con gà ấp trứng trong mũ sắt nổi tiếng, nói lên khát vọng yêu hòa
bình của người Việt Nam đã biến mất khỏi mọi kho tư liệu nhiếp ảnh của nước
nhà. Nếu được phổ biến ra thế giới, chắc chắn tác giả đã được giải thưởng lớn,
chứ không phải ngồi kiểm điểm như ở ta.
Hậu quả của
việc cấm bức ảnh đó 50 năm trước lại là chiếc mũ vỡ đập vào đầu một cô gái như
Đoan Trang?
Cuộc tấn
công đầy bạo lực của lực lượng an ninh vào một nhóm người dân đang nghe nhạc tối
15.08 tại Sài Gòn không phải là điều gì mới lạ ở Việt Nam. Cách hành xử bẩn của
lực lượng công quyền khi thả người cũng không phải là lạ.
Lạ ở chỗ
phản ứng của người Việt trước các hành động bạo lực nhân danh chính quyền đó.
Khi một số nhân sỹ đăng bản tuyên bố „PHẢN ĐỐI CÔNG AN TPHCM KHỦNG BỐ NGƯỜI DÂN
MỘT CÁCH PHI PHÁP ĐÊM 15/8/2018“ thì có một bạn đọc sống ở Đức phát biểu như
sau:
„Kêu ca,phản
đối cái gì ? Đất nước phải có luật pháp, các ô,các bà tụ tập không xin phép rồi
còn hát hò gây mất trật tự công cộng,chưa kể đến là còn tuyên truyền chống
chính quyền, chính quyền và CA họ dẹp lại còn chống đối. Ở VN còn nhẹ chứ ở
phương tây thì cảnh sát họ đập cho chết luôn. Vớ vẩn !“….
"Cháu
học và sống làm việc tại Tây Đức hơn 30 năm này ạ,cháu không ủng hộ độc tài
tham nhũng,nhưng cái kiểu "đấu tranh" của mấy ô bà "dân chủ"
xứ mình như kiểu Đoan Trang...cháu cũng không ủng hộ. Kiểu đấu tranh" Chí
phèo" như của các ô bà này ở Tây Đức họ dẹp ngay tắp lự bằng vũ lực,ở ta
thử hỏi kể cả chính quyền không cấm đoán liệu họ thu hút được bao người có
lương tri ủng hộ ngoài một số vô công rồi nghề vỗ tay theo phong trào ?“
Kiểu ý kiến
như thế này không ít. Họ không phải là dư luận viên mà là những người Việt bình
thường. Tôi không hơi đâu mà tranh luận xem ở Đức cảnh sát có được đánh người
đi xem ca nhạc? hay biểu diễn ca nhạc có phải xin phép hay không? Nhưng tôi khẳng
định: Cách bênh vực bạo lực
một cách thản nhiên như vậy là bệnh hoạn.
Khỏi bàn đến
dân chủ hay cộng sản, đến tư bản hay đế quốc, không cần nói đến quyền nọ luật
kia, việc sáu thằng đàn ông lực lưỡng xúm vào đánh một cô gái tàn tật là một
hành vi man rợ!
Căn bệnh
tôn sùng bạo lực đã khiến nhiều người Việt coi việc đánh, tra tấn, hành hạ người,
tước đoạt tài sản của công dân là quyền của nhà nước. Từ anh gác cổng bệnh viện,
anh quản lý chợ, ông dân phòng đến ông cảnh sát.... ai chẳng là nhà nước? Tất cả
họ đều có quyền bắt nạt và hành dân.
Lối suy
nghĩ đó ngấm vào đầu những người sống trong xã hội, vì họ nhìn quanh, chỗ nào
cũng vậy. Nó biến cả xã hội thành một quần thể khiếp nhược. Quen với lối sống
khiếp nhược, người ta đôi khi ác cảm với những người ngẩng cao đầu, vì sợ những
người này làm cho người ta phải từ bỏ thói quen khiếp nhược.
Nhưng người
đã 30 năm sống ở xứ văn minh, nơi mà bố mẹ cũng không được đánh con thì chắc chắn
không phải vì khiếp nhược. Việc họ bênh vực bạo lực chỉ có thể giải thích bằng
sự tôn sùng cái ác.
Einstein từng
phát biểu: “Thế giới sẽ không bị đe dọa bởi kẻ xấu, nhưng nó sẽ bị đe dọa bởi
những kẻ nhìn thấy cái ác mà không chịu làm gì“.
Nay bên cạnh
những kẻ vì sợ hãi mà không làm gì còn có vô số những kẻ đứng ngoài cỗ vũ cái
ác. Đó chính là thảm họa.
Köln
17.08.2018
Tái bút: Ai tìm giúp được bức ảnh „Con gà ấp
trứng trong mũ sắt“ của phóng viên VNTTX Đức Như chụp vào quãng năm 1964-1965
thì tôi xin vô cùng cảm ơn.
----------------
(1) https://www.tienphong.vn/.../phuc-tan-keu-goi-tra-thu-va...
Hình :
https://www.facebook.com/photo/?fbid=2388531047831621&set=pcb.2388528557831870
Chiếc
mũ bảo hiểm dùng để đánh cô Đoan Trang đêm 15.08.2018
https://www.facebook.com/photo/?fbid=2388520881165971&set=pcb.2388528557831870
Ảnh
con gà nằm trong mũ sắt, tác giả vô danh, nguồn Alamy stock photo. Bức ảnh đen
trắng của phóng viên VNTTX Đức Như chụp từ trên cao xuống, đẹp hơn và ấn tượng
hơn ảnh này nhiều. Nguồn: Alamy
https://www.facebook.com/photo/?fbid=2388520811165978&set=pcb.2388528557831870
Hình
ảnh cái mũ sắt trên chiến trường tưởng như đã đi vào quá khứ
https://www.facebook.com/photo/?fbid=2388520807832645&set=pcb.2388528557831870
Tàn
tích của chủ nghía phát xit
No comments:
Post a Comment