Biển Đông: Dự án Cá Voi
Xanh 'là phép thử quyết tâm của chính phủ VN'
Mỹ Hằng
BBC News Tiếng Việt
8 tháng 12 2021, 17:33 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-59530482
Tập đoàn dầu khí Mỹ ExxonMobil mới đây thông báo sẽ
lại tiếp tục dự án khí Cá Voi Xanh trị giá 20 tỷ đôla với Việt Nam trên Biển
Đông, sau những vướng mắc kéo dài tưởng chừng bế tắc nhiều năm qua.
Thông tin này được đăng tải trên website của
ExxonMobil vào cuối tháng 11/2021.
Chỉ mới tháng trước, hội đồng quản trị của
ExxonMobil đã phải bàn thảo việc có tiếp tục dự án này không,
và đây không phải lần đầu họ xem xét vấn đề này.
Mỏ khí Cá Voi Xanh nằm cách bờ biển miền Trung
khoảng 80km về phía đông. Khí từ mỏ này sẽ cung cấp cho các nhà máy điện ở Núi
Thành tỉnh Quảng Nam và Khu kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi trong tổ hợp khí
điện miền Trung đã được Việt Nam phê duyệt từ năm 2017.
Tuy vậy, chuỗi dự án khí - điện Cá Voi Xanh đã
chậm gần 2 năm so với kế hoạch ban đầu.
Trao đổi với BBC News Tiếng Việt, ông Nguyễn
Lê Minh, chuyên gia dầu khí tại Việt Nam, nói thông tin về ExxonMobil tiếp
tục dự án này 'làm ông bất ngờ'. Tuy nhiên ông cho rằng hai bên, ExxonMobil và
PetroVietnam, không phải là đã tháo gỡ được những vướng mắc cũ, dù vẫn tiếp tục
hợp tác.
Ông Minh nói với BBC từ Hà Nội:
"Tôi không nghĩ hai bên đã tháo gỡ được những
khúc mắc vì tất cả đều phải thông qua đàm phán trong khi trên thực tế, gần một
năm nay ExxonMobil đã dừng các đàm phán. Có thể thấy rõ, việc ExxonMobil tiếp tục
dự án là nỗ lực của phía chủ nhà (PetroVietnam) nhằm giữ chân đối tác có tiềm lực
kinh tế lớn thông qua con đường ngoại giao."
Các vướng mắc
Các vướng mắc chính ở chuỗi dự án Cá Voi Xanh
mà ông Minh cho rằng 'chưa thể tháo gỡ', bao gồm:
Cam
kết Bảo lãnh Chính phủ (GGU): sau mười phiên đàm
phán trong nhiều năm (giữa ExxonMobil và các bộ ngành), về cơ bản các bên đã thống
nhất nội dung. Tuy nhiên, một nội dung quan trọng là trượt giá tiền đồng và USD
thì vẫn chưa xong.
Thỏa thuận khung Hợp đồng bán khí (GSA HOA): các bên gồm ExxonMobil, PVN và EVN cần xác định và thống nhất được lượng
khí bao tiêu, khả năng bao tiêu của 5 nhà máy điện để tiến tới Hợp đồng bán khí
(GSA).
Tiến độ khâu hạ nguồn: tiến độ 5 nhà máy điện (2 của EVN, 2 của PVN và 1 của Semcorp) sẽ
tác động đến lợi ích chuỗi. Do dự án Cá Voi Xanh chưa phê duyệt "Kế hoạch
Phát triển mỏ" FDP (xác định thời điểm cấp khí), các nghiên cứu khả thi
các nhà máy điện vẫn phải nằm ở chế độ chờ, ít nhất đến cuối năm 2022.
Phép thử về quyết
tâm của chính phủ Việt Nam
Sau khi ExxonMobil quyết định tiếp tục dự án
Cá Voi Xanh, Việt Nam cần nhanh chóng thúc đẩy thực hiện tiến độ đề ra, theo
ông Nguyễn Lê Minh.
Cụ thể, Việt Nam cần phê duyệt kế hoạch phát
triển mỏ (FDP) vào quý 4/2022, quyết định đầu tư (FID) vào tháng 3/2023, và
khai thác thương mại vào tháng 6/2027.
"Đây là phương án tích cực nhất mà ExxonMobil
đưa ra. Nếu bảo lưu theo tiến độ này, dự án chính thức chậm 4 năm so với tiến độ
ban đầu."
"Vì vậy, các nhà máy điện sử dụng khí Cá Voi
Xanh có từ Quy hoạch điện VII, nay lại được mang sang Quy hoạch điện VIII để
triển khai," ông Minh nói.
Ông Minh cũng cho rằng vấn đề lớn nhất là GSA
và GGU (bao gồm trượt giá tiền đồng và đôla).
Ông Minh phân tích nếu chính phủ Việt Nam đã quyết tâm thì nên chấp thuận với các cam kết
trên nguyên tắc "cùng thắng".
"Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành và các địa
phương Quảng Nam và Quảng Ngãi hỗ trợ ExxonMobil/PVN giải quyết các vấn đề còn
tồn đọng về thuê đất, tuyến ống qua sân bay Chu Lai, việc sử dụng cảng Kỳ
Hà."
"Về các phê duyệt FDP và FID, Chính phủ cũng cần
rút ngắn quy trình. Để có được FDP/FID, đương nhiên sẽ còn rất nhiều hạng mục cần
phải hoàn tất trước đó như giải phóng mặt bằng, đánh giá tác động mội trường,
cam kết tiến độ, ký kết GSA, GGU."
"Cho nên, việc ExxonMobil tuyên bố tiếp tục dự
án chính là một phép thử về quyết tâm của Chính phủ. Nếu tiếp tục chậm trễ,
không những hiệu quả dự án sẽ không còn mà còn ảnh hưởng đến quy hoạch điện
VIII".
Bài học kinh nghiệm
Theo ông Nguyễn Lê Minh, "mấu chốt gây ra các đàm phán kéo dài là vì mỗi phía đều có
những khó khăn riêng."
"Phía ExxonMobil là do mỏ có hàm lượng C02 cao,
cần nhiều giải pháp kỹ thuật, kéo theo chi phí đầu tư tăng, nên họ duy trì các
yêu cầu trong GSA và GGU nhằm bảo lưu dòng vốn của mình."
"Phía doanh nghiệp chủ nhà, cả EVN và PVN, đều
là doanh nghiệp nhà nước nên giá bán khí, giá bán điện đều phải được chính phủ
chấp thuận và phê duyệt. Do giá khí không được cạnh tranh, kéo theo giá điện
cao hơn giá phân phối ra thị trường."
"Về phía các bộ ngành, do có một số quan điểm
khác nhau cũng đã dẫn đến sự thiếu nhất quán về chủ trương trong các đàm
phán," ông Minh nêu rõ.
Cũng theo ông Minh, hiện nay, do nhu cầu kích
cầu tăng trưởng nhằm theo đuổi các chỉ tiêu GDP và hạn chế nhiệt điện than, có
thể chính phủ sẽ khắc phục được những tồn tại lâu nay.
Có nghĩa là, nếu ExxonMobil tiếp tục dự án,
Chính phủ cần tối giản hóa các thủ tục hành chính, quy trình phê duyệt. Ngoài
ra, nếu xác định sẽ triển khai dự án thì cần bỏ qua một số lợi ích để đi đến ký
kết GSA và GGU.
'Chặng đường dài'
cho Cá Voi Xanh
Giới quan sát từng đặt câu hỏi về nguyên nhân
ExxonMobil xem xét rút khỏi dự án Cá Voi Xanh, trong đó không ngoại trừ khả
năng Trung Quốc gây sức ép.
Sự hồ nghi này đến từ việc Việt Nam đã từng phải
ngưng ít nhất hai dự án khai thác dầu khí hợp tác với nước ngoài trên Biển Đông
do sức ép từ Trung Quốc.
Mỏ Cá Voi Xanh, nằm cách bờ biển miền Trung Việt
Nam 80 km, lặng lẽ, nhưng chưa bao giờ chính thức, đóng cửa vào năm 2019,
theo Asia
Times.
Ban đầu, mỏ Cá Voi Xanh được lên kế hoạch cung
cấp khoảng 10% nhu cầu điện của Việt Nam bằng cách cung cấp khí cho bốn nhà máy
điện ở hai tỉnh miền Trung.
Dự báo mỏ Cá Voi Xanh tạo ra doanh thu lên tới
20 tỷ đôla Mỹ cho chính phủ Việt Nam.
ExxonMobil đã phát hiện ra mỏ này cách đây một
thập niên và nắm giữ 63,75% cổ phần trong liên doanh với PetroVietnam.
Tháng 1/2019, ExxonMobil đã trao hợp đồng thiết
kế kỹ thuật cho công ty dịch vụ mỏ dầu đa quốc gia Saipem của Ý.
Vào giữa năm 2019, có thông tin cho rằng
ExxonMobil đang cố gắng bán dự án Ca Voi Xanh do các vấn đề về thỏa thuận khí đốt
với chính phủ Việt Nam. Đồng thời, Trung Quốc là một mối đe dọa dai dẳng tại
khu vực này.
Bên ngoài 'đường chín đoạn' mà Trung Quốc tự đặt
ra ở Biển Đông, ở phía nam gần Vịnh Thái Lan, Việt Nam vẫn tiếp tục các dự án
thăm dò dầu khí mới. Gần đây hơn, Việt Nam đã công bố các kế hoạch phát triển
năng lượng gió ngoài khơi và đang hợp tác với Đan Mạch.
Nhưng sẽ mất nhiều năm trước khi các tuabin khổng
lồ được lắp đặt ngoài khơi và gửi điện vào lưới điện.
Trong bối cảnh này, tin ExxonMobil trở lại dự
án Cá Voi Xanh được cho là rất quan trọng.Thông tin từ ExxonMobil được đưa ra
chỉ vài ngày sau lễ kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống của ngành Dầu khí Việt Nam
vào 24/11.
------------------------
TIN LIÊN QUAN
Cá Voi Xanh: 'ExxonMobil
muốn gây sức ép lên chính phủ Việt Nam'
12 tháng 9 năm 2019
.
17 tháng 7 năm 2020
.
Repsol nhượng cổ phần ba
lô dầu: TQ đe dọa thành công VN trên Biển Đông?
20 tháng 6 năm 2020
.
Bốn kịch bản TQ có thể
thực hiện 'nếu bị Việt Nam kiện ra tòa quốc tế'
17 tháng 6 năm 2020
.
Biển Đông: Phát hiện Mỏ
Kèn Bầu 'lớn nhất' lịch sử, VN có lo TQ can thiệp?
5 tháng 8 năm 2020
.
Biển Đông: ExxonMobil
rút khỏi dự án Cá Voi Xanh 'sẽ không chỉ có tác động kinh tế'
4 tháng 11 năm 2021
.
Vụ Repsol: Phía sau hàng
trăm triệu đôla VN phải đền bù là gì?
25 tháng 6 năm 2020
No comments:
Post a Comment