Zachary
Keck – DCVOnline lược dịch
Posted on February 20, 2014 by editor
— 0 Comments
‟Tương lai của chính trị sẽ được quyết định ở châu Á, không phải ở Iraq
hay Afghanistan.”
–
Hillary Clinton.
Chủ nghĩa dân tộc chứ không phải tôn giáo hay văn
hóa sẽ định nghĩa Thế kỷ 21.
Thủ tướng Anh Tony Blair bình luận trên tờ The
Guardian, những mặt trận lớn của thế kỷ này sẽ là nơi đấu tranh tôn giáo, chứ
không phải vì khác nhau ở ý thức hệ. Tony Blair,
‟Chiến tranh của thế kỷ này ít có có thể là kết quả
của tư tưởng chính trị cực đoan – như chiến tranh trong thế kỷ thứ 20 – nhưng
chúng có thể dễ dàng xảy ra vì về sự khác biệt văn hóa hay tôn giáo.”
Xung đột chủ quyền. Nguồn: Onthenet
Ông chỉ ra một số cuộc xung đột đang xả ra hiện nay
để làm bằng. Tuyệt đại đa số những xung đột đều đang xảy ra trong thế giới Ả
Rập và Pakistan, và Tony Blair cũng ném Nga, Trung Á, Miến Điện, Thái Lan và
Philippines vào cho đủ bộ.
Hầu như không Blair là người đầu tiên lập luận như
vậy. 20 năm về trước, Samuel Huntington lập luận những nền văn minh, kể cả Hồi
giáo, sẽ thay thế ý thức hệ là quyền lực quan trọng nhất trong chính trường
quốc tế. Đặc biệt là kể từ ngày 11/9, nhiều người đã cảm thấy tôn giáo là động
lực trong chính trường thế giới ngày nay.
Nhưng Blair đã phạm một vài sai sót trong khi đi dến
kết luận sai lầm của ông rằng tôn giáo và văn hóa sẽ thống trị thế giới trong
thế kỷ 21. Đầu tiên, như đã nói ở trên, ông đặt trọng tâm vào vùng Trung Đông.
Dù đã có rất nhiều có thể thay đổi trong 84 năm qua, nhưng không có gì cho thấy
thế kỷ này thuộc về Trung Đông. Như bà Hillary Clinton nói,
‟Tương lai của chính trị sẽ được quyết định ở châu
Á, không phải ở Iraq hay Afghanistan.”
Thứ hai, Blair bỏ qua tầm quan trọng của các cường
quốc như các động lực lớn trong chính trường quốc tế. Với ngoại lệ có thể có là
Nga, không nước nào trong số các quốc gia Blair đưa ra trong ví dụ nêu trên
đang chia rẽ sâu sắc về mặt tôn giáo sẽ trở thành các cường quốc trong thế kỷ
21. Đó là những vai phụ trên sân khấu thế giới. Và những quốc gia giữ vai phụ
trên thế giới có thể giựt tít, gây xôn xao trong một giai đoạn ngắn – đặc biệt
khi đang chìm trong những cuộc nội chiến – nhưng các quốc gia này sẽ không thay
đổi thế giới về lâu về dài.
Khả năng sẽ đó tiếp tục thuộc quyền của các cường
quốc lớn hơn. Thế kỷ 19 là thế kỷ của Anh hoặc châu Âu Châu Âu Bởi vì cường
quốc lowsn nhất thế giới nằm ở đó. Thế kỷ 20, mặt khác, là thế kỷ của Mỹ Bvì
Hoa Kỳ đã giữ một phần lớn sức mạnh của thế giới tại những điểm quan trọng
trong thế kỷ thứ 20, như thời gian ngay sau Thế chiến II và trong thời kỳ sau
Chiến tranh Lạnh.
Bằng thước đo dó, thế kỷ 21 gần như chắc chắn sẽ là
thế kỷ của Thái Bình Dương, với những vai quan trọng đang được các thế lực đang
lên ngoài châu Á như Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ và có thể kể cả Iran đang nắm giữ. Và ở
châu Á, cũng như ở nhiều cường quốc đang lên ngoài khu vực, chủ nghĩa dân tộc
là yếu tố ý thức hệ quan trọng nhất. Thật vậy, đối với cường quốc đang lên
không thuộc phương Tây – nhiều quốc gia đã thiệt thòi vì chủ nghĩa thực dân
hoặc gần như chủ nghĩa thực dân – chủ nghĩa dân tộc tiếp tục giữ tầm quan trọng
hơn thường thấy tại các quốc gia Tây phương.
Chỉ với lý do này thôi, thế kỷ 21 có khả năng sẽ là
một thế kỷ của chủ nghĩa dân tộc, chứ không phải của tôn giáo. Nhưng ngay cả
ngoài khu vực châu Á, kể cả những nơi tôn giáo đanh chiếm ưu thế, chủ nghĩa dân
tộc là vẫn thường là ý thức hệ quan trọng nhất. Lấy Trung Đông làm ví dụ, nơi
tôn giáo và chủ nghĩa giáo phái chiếm thượng phong. Không phủ nhận tầm quan
trọng của tôn giáo và chủ nghĩa bè phái ở Trung Đông, chúng ta đã thấy chủ
nghĩa dân tộc liên tiếp là con bài chủ so với những nhân tố này. Ví dụ, khi
Saddam Hussein xâm lược Iran vào những năm 1980, ông tin chắc là người Sunni ở
phía bên biên giới Iran sẽ đứng lên chống lại chế độ ở Tehran. Trái lại, họ đã
chiến đấu chống đồng bào Iraq của họ một cách quyết liệt. Khi Iran xâm lược
Iraq sau đó với niềm tin dân Shiite của Iraq sẽ tham gia lực lượng chống lại
Saddam đã không xảy ra.
Tương tự như vậy, khi Mỹ xâm lược Iraq vào năm 2003,
người Sunni từ khắp nơi trên thế giới Ả Rập đổ về Iraq để chống lại những kẻ
ngoại đạo. Không có gì đáng ngạc nhiên, họ ẩn náu trong cộng đồng Sunni của
Iraq. Nhưng người Sunni của Iraq, xem họ hoàn toàn là người nước ngoài và chẳng
bao lâu sẽ ôm lấy những kẻ ngoại đạo kiếm viện trợ để chống lại người Sunni
nước ngoài.
Ngay cả al–Qaeda chính nó là bị kích động mạnh hơn
vì những động cơ dân tộc hơn là vì tinh thần Hồi giáo. Osama bin Laden, ví dụ,
rõ ràng quan tâm nhất cướp chính quyền ở Saudi Arabia, minh họa bằng những diễn
văn đả kích của ông chống lại chế độ quân chủ Saudi và quyết định lập những tổ
al–Qaeda tại vương quốc này ngay sau vụ 11/9. Và cũng chính người Saudi và
Yemen (dòng dõi gia đình của bin Laden bắt nguồn từ Yemen) là những phần tử
chính theo al–Qaeda nhất là trong những năm trước khi xảy ra vụ 9/11.
Chuyên gia Chủ nghĩ Hồi giáo Fawaz Gerges gọi bin
Laden và Ayman al–Zawahiri làn ‟những người siêu-quốc gia sùng đạo” và đã nhận
xét: ‟Phần lớn lính của al–Qaeda, như chúng ta đã thấy, là dân Saudi và Yemen,
biểu hiện bối cảnh địa phương tínhtrong cuộc đấu tranh dân tộc của bin Laden,
ngược với, lời phát biểu cho toàn thế giới không biên cương. Tước bỏ sự hùng
biện và đóng kịch, lời kêu gọi của bin Laden chỉ nhằm kích động chống lại người
Saudi và làm mất ổn định chế độ đó.”
Và điều này cũng đúng ở những nơi khác ở đó giới
lãnh đạo sử dụng tôn giáo và sắc tộc làm lý cớ để có sự ủng hộ cho những phong
trào đó với mục đích sau cùng là chiếm quyền lực nhà nước. Điểm mấu chốt là các
cuộc chiến tranh đó ở Trung Đông và châu Phi ngày nay vì quyền lực quốc gia,
không phải vì tôn giáo như những trường hợp của thời đại của những cuộc thánh
chiến.
Nguồn: The New Age of Nationalism . By Zachary Keck, The
Diplomat. January 30, 2014.
No comments:
Post a Comment