Nguyễn
Văn Khanh
Sunday, September 15, 2013 5:54:49 PM
Câu
chuyện rôm rả cả ngày Thứ Bảy. Trên nguyên tắc, nhóm bạn - trong đó có dăm bảy
ông bà nhà báo - gặp nhau để xem trận cà na giữa Alabama và Texas A&M, sau
đó là ăn tối để chờ xem trận đấm trị giá bạc trăm triệu của Floyd Mayweather
Jr., nhưng từ giữa trưa đã có tranh cãi chỉ vì bản tin được gửi từ Geneve:
Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry thông báo đã đạt được thỏa thuận với Nga để giải
quyết kho võ khí hóa học của Syria.
Ngoại Trưởng John Kerry (trái) và Ngoại Trưởng Sergei Lavrov tại cuộc họp
báo ở Geneva, Thụy Sĩ, sau khi hai bên đạt thỏa thuận về Syria. (Hình: Larry
Downing/AFP/Getty Images)
Thỏa thuận giữa 2 cường quốc “là dấu hiệu mới nhất
cho thấy chiến tranh sẽ không xảy ra,” theo lời ông chủ nhà, “sẽ làm hài lòng
người dân Mỹ vốn chán ghét chiến tranh.” “Ðây là giải pháp chính trị giúp Tổng
Thống Barack Obama thoát hiểm” vì từ đầu ông sếp nước Mỹ bảo nhất định sẽ trừng
phạt nhà cầm quyền Damascus về tội sử dụng “võ khí hóa học giết dân” là ý kiến
của người thứ nhì, giải thích thêm “ông Obama không còn cách nào hơn là phải
gật đầu làm việc chung với Nga vì cả Quốc Hội, dân chúng Hoa Kỳ lẫn dư luận
quốc tế đều không ủng hộ để ông mở cuộc oanh kích như đã dự tính.” Người thứ ba
góp ý kiến, nhắc lại phát biểu của ông phát ngôn viên Bộ Quốc Phòng George
Little cho biết “quân dội vẫn sẵn sàng để chờ lệnh tổng thống, chứng tỏ ngòi nổ
chiến tranh vẫn chưa tháo gỡ hẳn đâu,” phải chờ xem tình hình sau này diễn ra
như thế nào rồi mới biết được. Ngồi ở một góc phòng là ông nhà báo từ
California mới dọn sang Washington D.C. làm việc, góp ý bằng câu “bất kể chuyện
gì xảy ra, bất kể thỏa hiệp nào đã đạt được thì thái độ chần chừ của Hoa Kỳ chỉ
có lợi cho một người là Tổng Thống Bashar Al-Assad của Syria. Ông này tưởng đã
chết nhưng bây giờ lại sống, tưởng mất ghế lãnh đạo nhưng bây giờ ghế tổng
thống của ông ta lại vững vàng hơn.”
Câu nói nghe tưởng như đùa đó đưa mọi người trở về
với thực tế.
Giải pháp Hoa Kỳ và Nga mới đạt được sau 3 ngày bàn
thảo thật sôi nổi ở Geneve không chỉ giúp Tổng Thống Obama vượt qua khó khăn
chính trị mà còn là “món quà trên trời rớt xuống” giúp chính quyền Bashar
Al-Assad vững tâm hơn. Từng có lúc bị đe dọa bằng súng đạn, bây giờ tiếng súng
khai hỏa khó nổ vì mọi chuyện đều phải thông qua ngả Hội Ðồng Bảo An; từng có
thời bị lên án là một chính quyền không đại diện cho người dân Syria, bây giờ
trở thành một chính phủ có đầy đủ tư cách pháp lý để có mặt trong tất cả những
cuộc đàm phán quốc tế, khởi đầu là cuộc đàm phán sẽ bắt đầu nội trong một vài
ngày tới để nói chuyện về kho võ khí hóa học Damascus đang có, kế đến là vòng
đàm phán giải quyết cuộc nội chiến kéo dài đã hơn 2 năm.
Tất cả những người theo dõi sát thời cuộc vẫn chưa
quên lời ông phát ngôn viên Day Carney nói hôm 18 Tháng Bảy năm nay “al-Assad
sẽ chẳng bao giờ có cơ hội điều khiển cả nước Syria,” ám chỉ Washington sẽ tìm
giải pháp “để lực lượng nổi dậy giữ miền Bắc, các vùng còn lại thuộc về
al-Assad,” theo lời giải thích của chuyên gia Joshua Landis đang điều khiển
Trung Tâm Nghiên Cứu Trung Ðông của Viện Ðại Học Oklahoma. Bây giờ với thỏa
thuận đạt được với Nga, “chuyện al-Assad phải ra đi như Tổng Thống Obama thường
nói hay phải chia lãnh thổ như ông phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc đã bảo là điều
rất khó xảy ra.” Lý do: “khi gật đầu làm việc với Nga, phía Hoa Kỳ hiểu rằng
bên cạnh Nga là Syria, và cả Moscow lẫn Damascus không bỏ lỡ cơ hội để nắm thế
thượng phong,” cho biết thêm ông tin “tất cả những gì Nga gật đầu với Hoa Kỳ
chỉ xảy ra sau khi al-Assad gật đầu với Nga.”
Liên minh Nga-Syria “đang nắm thế thượng phong” cũng
là điều được 2 vị thượng nghị sĩ Cộng Hòa John McCain và Linsay Graham nói đến
trong bản tuyên bố chung phổ biến hôm Thứ Bảy tuần trước, ngay sau khi được
thông báo chi tiết những điều khoản Ngoại Trưởng John Kerry đạt được trong cuộc
thương thuyết với Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov. Hai vị nghị sĩ ủng hộ oanh
kích Syria và được đích thân Tổng Thống Obama hứa hẹn sẽ nỗ lực hơn trong kế
hoạch yểm trợ lực lượng nổi dậy lật đổ chính quyền al-Assad cho rằng “không thể
nào ngờ” Hoa Kỳ lại “lọt vào tròng của al-Assad và Vladimir Putin” khi thỏa
thuận những điều khoản có lợi cho Nga và Syria hơn là có lợi cho nước Mỹ, e
ngại thái độ nhượng bộ này sẽ khiến Hoa Kỳ gặp khó khăn trong tương lai khi nói
chuyện với Iran, đòi hỏi Tehran phải hủy bỏ chương trình võ khí nguyên tử mà họ
đang theo đuổi.
Ngay Thượng Nghị Sĩ Dân Chủ Bob Casey của tiểu bang Pennsylvania - một mặt - xem kết quả cuộc thương thuyết là “một điều đáng khích lệ,” mặt khác tin rằng Nga và Syria bị buộc ngồi vào bàn hội nghị “sau khi Hoa Kỳ đe dọa sẽ dùng võ lực.” Ông Bob Casey cho biết đã nói chuyện với nhiều viên chức của Tòa Bạch Ốc, “nhắc nhở họ rằng chúng ta vẫn phải tiếp tục dùng quân sự làm áp lực để buộc Syria thi hành đúng những gì chúng ta đã đạt được với (đồng minh của họ là) Nga.”
Trước những phản ứng khá gắt gao này, Bộ Ngoại Giao
Hoa Kỳ và dàn cố vấn cao cấp của Tổng Thống Obama cho hay “biện pháp quân sự
vẫn còn đó” và “Tổng Thống Obama sẵn sàng sử dụng biện pháp này nếu Syria không
tuân thủ những điều khoản được ghi trong thỏa thuận Nga-Mỹ.” Ngay ở cuộc họp
báo tại Geneve, Ngoại Trưởng Kerry cũng nói tới điểm này, cho biết trong trường
hợp chính quyền al-Assad không giao nộp võ khí hóa học, lúc đó “sẽ có nhiều
phương thức để giải quyết vấn đề qua ngả Hội Ðồng Bảo An Liên Hiệp Quốc.” Nhưng
chính Ngoại Trưởng Kerry cũng nhắc nhở mọi người “trong 2 năm qua Nga lúc nào
cũng bỏ phiếu chống lại mọi biện pháp Hội Ðồng muốn áp đặt với Syria,” do đó
ông bảo chuyện sử dụng võ lực đối với Syria “có thể sẽ đi qua ngả của Hội Ðồng
Bảo An, hay có thể là quyết định của tổng thống Hoa Kỳ và những quốc gia đồng
minh chia sẻ cùng quan điểm.”
Những lời lẽ mạnh mẽ đó có đủ trấn an giới quan sát
chính trị hay không? Câu trả lời: chưa hẳn! Trong bài viết đăng tải trên tờ The
Washington Times, học giả chuyên về Trung Ðông Michael Rubin của Viện Nghiên
Cứu AEI cho hay đối với Hoa Kỳ “thương thuyết là giải pháp để giải quyết vấn
đề” còn đối với Nga “thương thuyết chỉ là một đòn chính trị, họ sử dụng để kéo
dài thì giờ chứ không giải quyết được điều gì cả.”
Ðiều đó có nghĩa là sẽ có lợi cho ông Bashar al-Assad.
No comments:
Post a Comment