Dương Danh Huy và cộng sự
Quỹ Nghiên cứu Biển Đông
Cập nhật: 08:59 GMT -
thứ năm, 26 tháng 9, 2013
Từ ngày 20/9/2013 đến 22/9/2013, trên diễn đàn Quân sử Việt Nam,
anh Phan Văn Song và tôi đã không hẹn mà nên tìm thấy bộ bản đồ độ phân giải
cao của biên giới Việt-Trung đăng ở Công
báo chính phủ Việt Nam.
Điều lạ là trong khi người Việt
đang có nhiều trăn trở về biên giới Việt-Trung, nội dung công báo với một bộ
bản đồ quan trọng như thế đã được ban hành từ năm 2010, hay đường dẫn đến nó,
đã không được loan tải rộng rãi trên truyền thông Việt Nam.
Kết quả là từ đó đến nay phần
lớn những người quan tâm về biên giới Việt-Trung đã không biết, và khó có thể
biết, biên giới nằm đâu.
Trong thời gian đó đã có những
bức xúc, mà hoàn toàn có thể thông cảm được, rằng Việt Nam có chủ ý không cho
biết bản đồ biên giới.
Dù sao đi nữa, bộ bản đồ này sẽ
trả lời một trong hai câu hỏi nóng bỏng từ năm 1999, khi hiệp định biên giới
trên bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc được ký kết, đó là “Biên giới Việt
Nam-Trung Quốc nằm đâu?”
Được gì, mất gì và ở đâu?
Nhưng vẫn chưa thể trả lời câu
hỏi nóng bỏng thứ nhì: “Cuối cùng thì Việt Nam đã được gì và mất gì trong cuộc
đàm phán và việc phân giới cắm mốc?”
Để trả lời câu hỏi này, biết vị
trí của cột mốc và biên giới là không đủ.
Từ góc độ của đàm phán, cần
phải trả lời câu hỏi: “Yêu sách của Việt Nam trong đàm phán là gì?” Từ góc độ
khách quan hơn, phải trả lời câu hỏi: “Theo luật quốc tế và lẽ công bằng thì
Việt Nam phải được gì?”
Thế nhưng, không những Việt Nam
chưa công bố thông tin về “Yêu sách của Việt Nam trong đàm phán là gì?”, mà
cũng khó có thường dân nào có thể trả lời câu hỏi: “Theo luật quốc tế và lẽ
công bằng thì Việt Nam phải được gì?” cho toàn bộ biên giới – mà có lẽ cho một
số đoạn thì còn có thể được.
Vì thế, để góp một bước sơ khởi
về câu hỏi “Việt Nam đã được gì và mất gì?”, gần đây anh Song và tôi đã thử một
cách tiếp cận khác: so sánh vị trí của các cột mốc hiện nay với bản đồ của các
bên thứ ba.
Cần nhấn mạnh rằng trong tranh
chấp lãnh thổ, ngoài tòa án phân xử ra thì ý kiến của các bên thứ ba không có
giá trị pháp lý.
Vì vậy việc so sánh vị trí của
các cột mốc hiện nay với bản đồ của bên thứ ba chỉ có giá trị tham khảo, với
nghĩa không nên kết luận dựa vào nó.
Bản đồ đầu tiên mà chúng tôi
dùng cho việc so sánh này là bản đồ biên giới quốc tế từ CIA World DataBank II,
một cơ sở dữ liệu được chính phủ Mỹ thiết lập vào thập niên 80, tức là trước
khi có hiệp định biên giới Việt-Trung.
Sự thật là khó có thể biết biên
giới Việt-Trung trong CIA World DataBank II đã được xác định dựa trên cơ sở
nào, nhưng sẽ không quá đáng nếu hy vọng rằng các cơ quan của chính phủ Mỹ đã
xác định biên giới đó một cách tương đối khách quan và kỹ lưỡng, miễn đừng quên
là vẫn phải dè dặt về nó.
Chúng tôi thực hiện việc so
sánh này bằng cách vẽ biên giới Việt-Trung trong CIA World DataBank II lên một
bản đồ có các cột mốc mới.
Nếu nói về kỹ thuật bản đồ thì
việc này khá đơn giản vì CIA World DataBank II và tọa độ của các cột mốc đều
dùng cùng hệ trắc địa với nhau, và phần mềm có thể vẽ cả hai lên cùng một bản
đồ một cách chuẩn xác.
Sau khi so sánh như trên thì
chúng tôi mới thấy rằng độ phân giải của đường biên giới Việt-Trung trong CIA
World DataBank II là quá thấp để nói gì về những sự được-mất ở hạng km trở
xuống. Đó là một điều đáng tiếc.
Nhưng dù với độ phân giải thấp
của đường biên giới trong CIA World DataBank II thì cũng có thể nói rằng nếu so
với đường biên giới đó thì không có sự được-mất ở hạng chục km trở lên, và đó
cũng là một thông tin.
Lãnh đạo Trung - Việt trong lễ ra mắt cột
mốc biên giới ở Lạng Sơn hôm 23/2/2009
Ở đây cần lặp lại và nhấn mạnh
lần nữa rằng mệnh đề “không có sự được-mất ở hạng chục km trở lên” cũng chỉ có
giá trị tham khảo, với nghĩa không nên kết luận dựa vào đó.
Để tiếp tục tìm câu trả lời cho
câu hỏi: “Có những được-mất nào ở hạng km trở xuống?”, cần phải so sánh bản đồ
biên giới mới, hay ít nhất là bản đồ với các cột mốc mới, với những bản đồ biên
giới có độ phân giải cao hơn từ những nguồn khác nhau, nhất là nếu những bản đồ
này có thể hiện các cột mốc Pháp-Thanh.
Nhưng ngay cả việc đó cũng
không trả lời thỏa đáng được câu hỏi về việc được-mất cho toàn bộ biên giới.
Để trả lời thỏa đáng câu hỏi “Việt Nam đã được gì, mất gì?” cho toàn bộ
đường biên giới, cần phải có thông tin chính thức, minh bạch và đầy đủ về cuộc
đàm phán, và các trường đại học ở Việt Nam phải có tự do, độc lập và khả năng
chuyên nghiệp trong việc nghiên cứu và nhận xét về câu hỏi đó.
Nhưng hiện nay chưa có đầy đủ các điều kiện đó ở Việt Nam.
Như thế, nỗi trăn trở của những
người quan tâm sẽ vẫn tiếp tục, và các nhà nghiên cứu nghiệp dư Việt Nam sẽ vẫn
phải làm những việc mà ở các nước Âu Mỹ thường là việc của giới chuyên nghiệp.
Bài gửi về diễn đàn của
BBC Tiếng Việt thể hiện quan điểm và cách hành văn của tác giả,
hiện sống tại Oxford, Anh Quốc. Quý vị có thể xem cuộc tranh luận
của tác giả và ông Trần Công Trục, cựu Trưởng ban Biên giới chính
phủ Việt Nam tại
đây.
-------------------------------------------
VỀ VẤN ĐỀ “BẢN ĐỒ MỐC GIỚI VIỆT – TRUNG”
Trương Nhân Tuấn 24-9-2013
Dương Danh Huy 25/09/2013
Mai
Thái Lĩnh 25/09/2013
Phạm
Quang Tuấn 24/09/2013
Trương Nhân Tuấn 24/09/2013
Phan
Văn Song 23/09/2013
Tô
Oanh 23/09/2013
Trương
Nhân Tuấn
22/09/2013
Dương
Danh Huy
21/09/2013
Bauxite Việt Nam 17/09/2013
Bauxite Việt Nam 15/09/2013
No comments:
Post a Comment