Sunday 14 July 2013

THÁI LAN : TRỢ GIÁ GẠO, GIAN THƯƠNG HƯỞNG LỢI (Arnaud Dubus / Mai Vân - RFI)




Arnaud Dubus / Mai Vân   -  RFI
Thứ bảy 13 Tháng Bẩy 2013

Tại Thái Lan, từ khi thắng cử Quốc hội vào tháng 07/2011, nữ Thủ tướng Yingluck Shinawatra và chính phủ của bà đã thực hiện một trong những lời hứa lúc tranh cử : Thực hiện chủ trương trợ giá gạo, một chương trình có quy mô rộng lớn, trị giá hàng tỷ euro.

Gần đây, việc trợ giá này đã bị chỉ trích mạnh mẽ, không những từ phía đối lập, mà cả từ giới kinh tế và các nhà kỹ trị làm việc trong các bộ phụ trách ngành tài chính. Điều bị đặc biệt phê phán là việc nông dân không thực sự được hưởng lợi từ một chương trình rất tốn kém, trong lúc tham nhũng thì đầy rẫy.

Thông tín viên RFI tại Bangkok, Arnaud Dubus, trước hết nhắc lại những nét chính của chương trình trợ giá gạo của chính quyền Thái Lan. 

Nghe (06:49)  :  Thông tín viên Arnaud Dubus    13/07/2013

Arnaud Dubus : Chương trình chỉ đơn giản là chính phủ mua lại gạo của nông dân với giá trên lý thuyết cao hơn 50% so với giá thị trường. Giá một tấn gạo được Nhà nước mua với giá 15.000 baht, trong khi giá thị trường chỉ là 10.000 baht. 
Đây thực ra là một hình thức hỗ trợ sản xuất, có điều là hỗ trợ rất lớn, vì Thái Lan là nước sản xuất gạo đứng đầu thế giới. Phần lớn các nhà trồng lúa khá hài lòng và tìm cách tăng số vụ mùa trong năm, có khi đến 4 vụ mỗi năm, như ở vùng đồng ruộng phía bắc Bangkok. 
Đứng về mặt thu phục lòng dân, giành phiếu cử tri, chương trình này khá hữu hiệu, nhưng vấn đề là chính phủ Thái Lan đã hoàn toàn không ước tính đúng mức chi phí thực hiện : Khoản thua lỗ rất lớn, từ 4 đến 6 tỷ euro. Mặt khác, chính quyền đã không bán được số gạo mua lại này ra thị trường thế giới, nơi mà giá đang sụt giảm. 
Nói một cách đơn giản, chính phủ Thái mua gạo với giá cao nhưng lại bị buộc phải bán lại với giá thấp hơn giá mua rất nhiều. Hậu quả là chính phủ Thái quyết định trữ gạo với hy vọng giá sẽ tăng lên. Hiện có đến 18 triệu tấn gạo trong các kho chứa tại Thái Lan. 
Thế nhưng, chất lượng gạo dự trữ ngày càng xấu đi, giá trị tính ra giảm bớt 20% mỗi năm. Và Thái Lan, quốc gia xuất khẩu gạo đứng đầu thế giới trong những năm trước đây, nay đã bị tuột xuống hạng 3, đứng sau Ấn Độ và Việt Nam. 

RFI : Nhưng cũng phải nói là các nông dân trồng lúa cũng được hưởng lợi với chương trình này, phải thế không ?  
Arnaud Dubus : Phải và không phải ! Giới sản xuất gạo đã có thể bán sản phẩm ra với giá cao hơn giá thị trường một chút, nhưng trong thực tế, những người đi mua gạo cho chính phủ không mua với giá chính phủ quy định là 15.000 baht một tấn. Viện cớ gạo xấu hay gạo ẩm, họ đề nghị một cái giá thấp hơn, và đút vào túi riêng phần chênh lệch. 
Viên chức ở Bộ Tài chính Thái Lan đặc trách kế toán của chương trình trợ giá gạo đã công nhận rằng kế hoạch bị tham nhũng đục khoét một cách dễ dàng ở mọi khâu, chẳng hạn như việc những người trung gian của chinh phủ nhập gạo với giá thấp từ Cam Bốt, rồi bán lại cho chính phủ Thái Lan với giá rất cao. Danh sách nông dân tham gia chương trình trợ giá lại do những người trung gian nói trên - phần đông là người Thái gốc Hoa - lập ra, vì thế rất dễ bị thao túng. 
Nét chính của chương trình này là tính chất thiếu minh bạch. Chính phủ Thái Lan đã phải mất nhiều tuần lễ mới chịu công bố các khoản thua lỗ mà việc trợ giá gạo gây ra, dưới sức ép của phe đối lập và giới kinh tế. 
Chinh quyền cũng đã trừng phạt những công chức đã tiết lộ các hành vi hối lộ, tham nhũng, và nhất định không thông báo công khai là họ có bán được gạo ra thị trường thế giới hay không. 

RFI : Ngoài những vấn đề nêu trên, chương trình còn những mặt yếu kém nào khác hay không ? 
Arnaud Dubus : Một mặt yếu kém khác là giới nông dân nghèo ở Thái Lan lại không được tham gia vào chương trình trợ giá gạo này, vì điều kiện được hưởng chế độ trợ giá là phải canh tác một diện tích lớn. Hệ quả là các khoản chi phí to lớn cho chương trình trợ giá - lấy từ tiền thuế của dân - lại góp phần giúp giới nông dân khá giả sở hữu nhiều hécta ruộng đất, tăng thêm lợi tức. 
Hơn nữa như tôi đã nói ở trên, chương trình trợ giá này đã khuyến khích nông dân làm nhiều vụ mùa mỗi năm, càng nhiều càng tốt. Hệ quả là họ sử dụng rất nhiều thuốc diệt sau, diệt cỏ, phân bón hóa học, hoặc là làm thêm rẫy để chuẩn bị ruộng cho những vụ mùa mới. Những thứ đó rất có hại cho môi trường. 

RFI : Chính phủ Thái Lan đã phản ứng như thế nào trước những lời chỉ trích ? 
Arnaud Dubus : Chính phủ Thái có vẻ vô cùng bối rối trước hiện tượng chệch hướng của chương trình trợ giá gạo, và như không biết xử lý ra sao. 
Cuối tháng Sáu vừa qua, họ đã thông báo giảm giá mua ấn định cho một tấn gạo. Nông dân đã phản ứng ngay, đe dọa biểu tình ở các tỉnh cũng như ở Bangkok. Rốt cuộc chính phủ phải lùi bước và giữ giá mua ở mức 15.000 baht một tấn cho đến tháng 9 tới đây. 
Thực ra chính phủ Thái đã trở thành "tù nhân" của chính chương trình họ đề ra : Không thể hủy bỏ, cho dù kế hoạch này không những không sinh lời mà lại còn lỗ to. 
Báo chí địa phương còn nêu bật một điểm nữa là chương trình trợ giá của chính quyền Bangkok đi ngược lại các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO mà Thái Lan là thành viên. 

RFI : Cám ơn Thông tín viên Arnaud Dubus đã tham gia vào chương trình hôm nay.



No comments:

Post a Comment

View My Stats