Tài
liệu tham khảo đặc biệt của THÔNG TẤN XÃ VIỆT
NAM
Posted by basamnews
on 09/11/2012
Mức độ quan tâm của thế giới đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm
nay có thể không bằng năm 2008. Nguyên nhân của vấn đề này một phần do cuộc bầu
cử năm nay chủ yếu tập trung vào chính sách đối nội của nước Mỹ. Ngoài ra, khi
theo dõi cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình lần thứ ba khán giả toàn
cầu đã không thể tìm thấy sự khác biệt nào trong chính sách đối ngoại của Mitt
Romney với những gì Nhà Trắng đang làm. Mỹ hiện vẫn là cường quốc số một về sức
mạnh quân sự và là nền kinh tế lớn nhất thế giới. Dù khả năng định hình các sự
kiện kinh tế và địa chính trị của Mỹ đã giảm đáng kể trong thập kỷ qua, đây có
thể là Ápganixtan, Irắc, thế giới Arập đang thay đổi hoặc cuộc khủng hoảng nợ
công châu Âu, thế nhưng trong ngắn hạn, Oasinhtơn vẫn có khả năng áp đặt được ý
chí của mình đối với nơi này. Điều đó cho thấy rằng Nhà Trắng vẫn là trung tâm
quyền lực mạnh nhất thế giới và kết quả cuộc bầu cử ngày 6/11 sẽ được thế giới
theo dõi sát sao. Tạp chí Time (Mỹ) ngày 5/11 đã đề cập đến 5 vấn đề có thể bị
tác động nhiều nhất từ kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2012.
1. Xyri: Phá vỡ thế bế tắc?
Cuộc nội chiến ở Xyri đã làm hơn
20.000 người thiệt mạng nhưng đất nước này vẫn đang ở thế hoàn toàn bế tắc: chế
độ của Tổng thống Bashar Assad không thể tiêu diệt được quân nổi dậy, và quân
nổi dậy cũng không thể lật đổ được chế độ al Assad. Xét nguy cơ tạo ra một cuộc
xung đột rộng lớn hơn ở khu vực, tạo cơ hội cho lực lượng Hồi giáo cực đoan trà
trộn vào nước này, Mỹ lại do dự trước quyết định can thiệp trực tiếp, ngay cả
khi muốn tạo điều kiện cho quân nổi dậy tiếp cận vũ khí hạng nặng nhằm tạo thế
cân bằng với quân chính phủ. Cả Barack Obama lẫn Mitt Romney đều khẳng định họ
phản đối việc đưa binh sỹ Mỹ vào Xyri ngay cả giới hạn ở việc thực thi một
“vùng cấm bay” hoặc bảo vệ những nơi mà quân nổi dậy đã kiểm soát được, khiến
cho các đồng minh của Mỹ như Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp tức giận. Chính quyền Obama
đang tập trung thiết lập một cơ cấu lãnh đạo đối lập thống nhất với quan điểm
ôn hòa để thu hút sự hỗ trợ của bên ngoài cho lực lượng này. Nhiều nhà hoạt
động đối lập và quân nổi dậy đã bày tỏ sự không hài lòng và giận dữ trước tính
bị động trong chính sách của Chính quyền Obama bất chấp gây thương vong ngày
càng tăng cho dân thường. Vì vậy, cùng với việc Romney công khai bày tỏ sẵn
sàng trang bị vũ khí cho quân nổi dậy và một số tuyên bố cứng rắn đối với Tổng
thống al Assad đã đem lại tia hy vọng cho lực lượng nổi dậy rằng mọi chuyện sẽ
tốt đẹp hơn cho số này nếu Romney thắng cử.
2. Ixraen: Một nhà nước Do Thái “Đỏ”
Tổng thống Obama đã giành được 78% số phiếu từ cử tri Mỹ gốc Do
Thái trong cuộc bầu cử năm 2008, và dù phe Cộng hòa đã nỗ lực hết sức để xóa bỏ
lợi thế này của Obama trong cuộc bầu cử năm nay nhưng theo thăm dò dư luận Obama
sẽ vẫn giành được tới 70% số phiếu từ cử tri Do Thái, so với khoảng 25% bỏ
phiếu cho Romney. Như vậy, con số này cho thấy Ixraen không phải là vấn đề duy
nhất tác động đến cử tri Mỹ gốc Do Thái dù ở Ixraen phần lớn người dân nước này
(khoảng 52%) ủng hộ Romney, so với chỉ 25% ủng hộ Obama thắng cử.
Dù sao Ixraen cũng chỉ là một trong số ít quốc gia trên thế giới
mà người dân muốn Romney trúng cử. Điều này có thể bắt nguồn từ căng thẳng giữa
Tổng thống Barack Obama và Thủ tướng Ixraen Benjamin Netanyahu trước nỗ lực năm
2009 của Obama muốn tái khởi động tiến trình hòa bình với người Palextin. Bình
luận của Romney bị ghi lén trong buổi gây quỹ ở Florida đầu năm nay (Romney bày
tỏ nghi ngờ về bất kỳ giải pháp nào đối với cuộc xung đột Ixraen – Palextin và
đổ lỗi cho người Palextin cho thế bế tắc hiện nay) chắc chắn đã củng cố suy
nghĩ của người Ixraen tới thời điểm này. Tuy nhiên, sau đó ít lâu Romney lại
bày tỏ mong muốn một giải pháp 2 nhà nước được hai bên đàm phán. Hiện vẫn chưa
rõ các ứng cử viên sẽ làm gì để khởi động lại tiến trình đàm phán nếu trúng cử.
Với mối quan ngại hàng đầu của Chính phủ Ixraen hiện nay – Iran,
Romney đã sử dụng những ngôn từ khá cứng rắn nhưng các cam kết chính sách thực
tế của ứng cử viên này lại có vẻ gần giống với những gì Obama đang làm – tăng
cường cấm vận kết hợp với đe dọa hành động quân sự. Tuy nhiên, việc ông Romney
vẽ ranh giới với Iran nếu nước này có khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân và tuyên
bố của một trong những cố vấn hàng đầu của Romney rằng phe Cộng hòa sẽ tôn trọng
quyết định của Ixraen sử dụng vũ lực đối với Iran, dường như đã làm giới diều
hâu ở quốc gia này hài lòng. Bộ máy hoạch định chiến lược của Ixraen vẫn ngầm
hiểu rằng kịch bản tối ưu nhất không phải là Mỹ bật đèn xanh cho một cuộc tấn
công vào Iran, mà chính Mỹ sẽ phải lãnh đạo một cuộc tấn công như thế. Về vấn
đề này, Romney cũng đã bày tỏ rõ quan điểm rằng ông “không tin rằng trong những
phân tích mới nhất của mình, nước Mỹ sẽ phải sử dụng tới hành động quân sự”
(đối với Iran). Nỗ lực tìm kiếm giải pháp ngoại giao đối với thế bế tắc hiện
nay nhiều khả năng sẽ được nối lại sau cuộc bầu cử tổng thống và chính phủ diều
hâu Ixraen có thể hy vọng vào một chính quyền Romney cởi mở hơn trước những
thuyết phục của Ixraen trong lựa chọn biện pháp cứng rắn khi đối thoại với
Iran.
3. Trung Quốc: Sẽ không có thay đổi lớn
Trong ngày có mặt đầu tiên ở Nhà Trắng nếu được bầu, Romney thề
rằng ông sẽ tuyên bố Trung Quốc là “kẻ lũng đoạn tiền tệ”, đe dọa một cuộc
chiến thương mại với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Về phần mình, Chính
quyền Obama đã cố gắng đưa việc ngăn chặn Trung Quốc là ưu tiên chiến lược hàng
đầu. Nhưng giới lãnh đạo Trung Quốc không lấy gì làm sợ hãi. Mặc dù thăm dò dư
luận cho thấy người Trung Quốc có thái độ tích cực hơn với Obama, giới lãnh đạo
nước này vẫn đưa ra lời cảnh cáo đối với cả hai ứng cử viên vì đã lạm dụng quá
nhiều chủ đề Trung Quốc trong tranh cử. Bắc Kinh không xem mối đe dọa về tiền
tệ của Romney là đặc biệt nghiêm trọng. Nhà phân tích Jia Qinggua cho biết:
“Theo kinh nghiệm của lịch sử, một tổng thống mới sẽ không thay đổi đáng kể
chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc vì mối quan hệ giữa hai nước quá gần gũi
và lợi ích quá đan xen. Rất khó để một chính quyền mới thay đổi đột ngột chính
sách đối với Trung Quốc nếu nó mang lại nhiều thiệt hại cho kinh tế và lợi ích
quốc gia của Mỹ”.
Do ưu tiên hàng đầu của Bắc Kinh là sự ổn định trong quan hệ,
giới lãnh đạo Trung Quốc đang hy vọng cho sự tái cử của Obama vì quan hệ với
bất kỳ chính quyền mới nào thường bắt đầu không được suôn sẻ. Mặt khác như nhà
nghiên cứu Shen Dingli thuộc Đại học Phúc Đán lại lập luận: “Nếu Romney trúng
cử, cả ông và Tập Cận Bình vẫn sẽ bắt tay nhau và quên ngay những gì ứng cử
viên đã nói cũng giống như những gì mà Bắc Kinh và Oasinhtơn đã vượt qua sau
cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2008”. Như vậy, bất chấp những gì các ứng cử viên
tổng thống đã thể hiện, Bắc Kinh dường như không quá bận tâm vì khoảng cách
giữa lời nói và việc làm ở đây là hoàn toàn khác nhau.
4. Liên minh châu Âu (EU): Thắt lưng buộc bụng hay nới lỏng tiền
tệ?
Cuộc khủng hoảng nợ công kéo dài suốt 4 năm qua đã cho thấy 27
quốc gia trong cộng đồng này ngày càng trở lên gắn kết chặt chẽ với nhau. Cuộc
khủng hoảng này cũng cho thấy mức độ ảnh hưởng đối với kinh tế toàn cầu, trong
đó phải kể đến trước hết là kinh tế Mỹ. Sự sụt giảm tiêu dùng ở Mỹ là nguồn gốc
chính cản trở sự phục hồi của các nền kinh tế EU do xuất khẩu giảm sút trong
khi đó, tình trạng nợ nần ở Mỹ có ảnh hưởng lớn đến thị trường tài chính ở mọi
nơi.
Obama là ứng cử viên được ưa thích ở châu Âu và những người cùng
phe với Tổng thống Pháp Francois Hollande coi Obama như một đồng minh quan
trọng trong cuộc tranh luận giữa chính sách trung tả – thúc đẩy tăng trưởng
theo trường phái Keynes với chủ trương thắt lưng buộc bụng theo trường phái
trung – hữu do Thủ tướng Đức Angela Merkel đứng đầu. Trong khi đó, các tiếp cận
với thách thức kinh tế của Romney có vẻ thiên hữu, giống với quan điểm của bà
Merkel nhưng nhìn nhận chung của giới lãnh đạo EU cho rằng quan điểm kinh tế
của Romney vẫn chưa rõ ràng. Những ngôn từ diều hâu của Romney với Nga và Iran
làm các chính phủ ở châu Âu cảm thấy không thật thoải mái trong khi việc ông ta
phản đối giám sát chặt chẽ hơn đối với các thị trường tài chính đã không được
giới lãnh đạo châu Âu hoan nghênh.
Sự suy yếu tương đối của Mỹ đồng nghĩa với việc châu Âu không
còn phải nhất nhất tuân theo chỉ đạo từ Oasinhtơn đối với các vấn đề từ quy mô
ngân sách quân sự của mình, việc chia sẻ các cam kết của NATO đến điều hành nền
kinh tế của mình. Vào ngày 6/11, quan ngại chính của châu Âu, giống như của
phần lớn cử tri Mỹ, là xem nước Mỹ có sớm vực dậy được nền kinh tế của mình hay
không. Một nền kinh tế Mỹ phục hồi mạnh mẽ sẽ có tầm quan trọng đặc biệt đến kinh
tế toàn cầu.
5. Băng ở Bắc Cực đang tan nhanh
Bắc Cực, nơi tốc độ băng tan nhanh chóng đang khiến sự mong chờ
từ kết quả cuộc bầu cử vào ngày 6/11 tăng lên. Băng tan là dấu hiệu của hành
tinh ấm lên, một hiện tượng đã nhận được sự đồng thuận của các nhà khoa học
rằng nguyên nhân chủ yếu là do lượng khí thải cácbon do con người gây ra. Thế
nhưng việc hạn chế lượng khí thải này lại không được ứng cử viên nào đề cập
trong cuộc bầu cử mà chỉ tập trung vào vấn đề tạo việc làm, ít nhất là cho tới
khi có sự đổ bộ của bão Sandy.
Thị trưởng thành phố Niu Yoóc, Michael Bloomberg, từng là ứng cử
viên tổng thống của đảng Cộng hòa, cuối tuần trước đã bày tỏ ủng hộ Barack
Obama tái cử với lập luận rằng Obama đã có những chính sách tích cực nhằm hạn
chế lượng khí thải cácbon, trong khi Romney đã thay đổi quan điểm trước đó về
sự ủng hộ hành động chống biến đổi khí hậu. Bloomberg đã ủng hộ Obama vì ứng cử
viên này có thể tiến hành các hành động cần thiết hơn dù vị đương kim tổng
thống này đã làm nhiều nhà hoạt động môi trường thất vọng trong nhiệm kỳ đầu
tiên. Nếu gấu bắc cực được quyền bỏ phiếu, Bắc Cực đã không phải thấp thỏm chờ
đợi sự lựa chọn được đưa ra vào ngày 6/11. Nhưng như Ngài Thị trưởng Bloomberg,
chúng có thể lựa chọn ứng cử viên mà chúng tin là ít thất hứa hơn./.
No comments:
Post a Comment