Matxcơva
rúng động, vị thế Putin yếu đi sau khi đại bại ở Kharkiv
Thụy My - RFI
Đăng
ngày: 13/09/2022 - 21:26
Cuộc phản
công được chuẩn bị kỹ lưỡng, huy động cả bộ binh lẫn pháo binh, xe bọc thép, có
yểm trợ của không quân, hậu cần…Một số chuyên gia đánh giá đây là điều
chưa từng thấy kể từ 2014, là thành công đáng kinh ngạc nhất kể từ chiến dịch
Gazelle của Israel trước liên quân Ả Rập năm 1973. Vladimir Putin phải đối mặt
với hai lời kêu gọi truất phế từ các đại biểu địa phương ở Saint-Pétersbourg và
Matxcơva.
https://s.rfi.fr/media/display/16f68dfa-3393-11ed-8585-005056a97e36/w:1024/p:16x9/kharkov_13.webp
Một
quân nhân Ukraina nâng đỡ đồng đội bị thương trong lúc đoàn quân tiếp tục di
chuyển tại vùng đất đã được giải phóng ở Kharkiv, ngày 12/09/2022. AP -
Kostiantyn Liberov
Tình hình
Ukraina chiếm trang nhất nhiều nhật báo Pháp hôm nay. Le Monde đăng
ảnh một chiếc xe tăng cắm lá cờ Ukraina với những chiến binh hân hoan, bên cạnh
đó là một người lính Nga bị bắt làm tù binh, chạy tựa trang nhất « Ukraina
tung chiến dịch tái chiếm lãnh thổ ». Le Figaro giải thích « Ukraina
đẩy lùi Nga như thế nào ».
Ở trang
trong, Libération và La Croix cùng lưu ý đến
những bối rối của Matxcơva sau khi quân Nga thua chạy ở Kharkiv. Bên cạnh đó
các báo tiếp tục nói về hoàng gia Anh, phe cực hữu đang thắng thế ở Thụy Điển,
chuyến thăm Kazakhstan của Đức giáo hoàng Phanxicô.
Chiến thắng Kharkiv : Chiến dịch quy mô
chưa từng thấy
Le
Figaro nhận thấy
chỉ trong năm ngày, quân đội Ukraina đã làm thay đổi hẳn chiều hướng cuộc chiến.
Kiev chứng minh được với Matxcơva, với người dân nước mình và cả với phương Tây
là có khả năng giành được những chiến thắng lớn lao. Trong khi mới cách đó vài
ngày nhiều quan sát viên vẫn lo ngại một cuộc chiến tranh kéo dài, ngày càng có
nhiều ý kiến cho rằng Ukraina nên từ bỏ ý định giành lại những vùng đất đã bị
Nga chiếm mất để khu vực được ổn định. Giờ đây giọng điệu này đã trở thành lỗi
thời, khi quân đội Ukraina chứng tỏ khả năng phối hợp phản công ở quy mô lớn.
Chuyên gia Joseph Henrotin, Viện Chiến lược So sánh, khẳng định
với Le Monde, cuộc phản công được chuẩn bị kỹ lưỡng từ lâu,
huy động cả bộ binh lẫn pháo binh, xe bọc thép, có yểm trợ của không quân,
logistic…Trên Le Figaro, nhà
nghiên cứu Simon Schlegel của Crisis Group đánh giá : « Đây
là điều chưa từng thấy kể từ 2014 ». Ngay cả hồi đẩy lùi quân Nga
ở miền bắc, Kiev cũng không tiến hành một chiến dịch tầm cỡ như vậy. Đối với Jomini of the West, biệt danh của
một chuyên gia rất thông thạo về quân sự được Le Monde trích dẫn,
thì cuộc phản công « là thành công đáng kinh ngạc nhất kể từ chiến
dịch Gazelle của quân đội Israel trước liên quân Ả Rập năm 1973 ».
Bộ trưởng
Quốc phòng Ukraina nói rằng thắng lợi vừa rồi « hơn cả hy vọng ». Kiev
không chỉ giành lại được 6.000 cây số vuông lãnh thổ, nhiều hơn số đất bị Nga
chiếm từ tháng Tư, mà còn nhanh chóng phá vỡ trục Kharkiv-Donbass, khiến lính
Nga phải vội vã « bỏ của chạy lấy người ». Quân Nga đã « tặng
không » cho Ukraina rất nhiều vũ khí, đạn dược, xe tăng…chưa kể nhiều bản
đồ và tài liệu hữu ích cho tình báo. Le Monde dẫn nguồn từ Conflict Intelligence Team (CIT), một
nhóm chuyên gia quân sự Nga lưu vong ước tính quân Nga đã mất từ 3 đến 4 lữ
đoàn, 40 xe tăng, khoảng 100 xe bọc thép đủ loại, 9 hệ thống phòng không, 2 chiến
đấu cơ (Su-34 và Su-25) cùng với rất nhiều cơ số đạn mà Ukraina đang quá cần.
Ém quân, Ukraina biết cả thời điểm vệ tinh
thám sát Nga bay qua
Phóng sự của Le
Monde đưa người đọc đến với thành phố Izium vừa được giải phóng. Đặc phái viên báo Pháp theo chân
đoàn quân Ukraina ghi nhận từ Balakliia đến Izium, rất ít dấu vết của những
trận giao tranh, một lần nữa cho thấy khi phòng tuyến thứ nhất bị phá vỡ thì
quân Nga bỏ chạy mà không chiến đấu. Balakiliia tan hoang, nhưng những thành phố khác hoàn toàn vô sự.
Những chiến binh Ukraina cho biết đã bắt được một số lính Nga mặc thường phục,
có bà già nói rằng đã bị một lính Nga lấy cắp quần áo để giả dạng, chạy trốn.
Chuyên
gia Joel Hickman của Cepa nhấn mạnh trên Le Figaro,
nhờ sử dụng rộng rãi các mạng xã hội để phô trương nỗ lực tái chiếm Kherson– được
cho là ưu tiên – Kiev đã làm Matxcơva sập bẫy. Nga lo tập trung quân ở miền nam, làm yếu đi tuyến
Donbass và Kharkiv.
Theo Le
Monde, song song với việc loan tin chuẩn bị tấn công Kherson, Ukraina âm thầm
bố trí quân xung quanh Kharkiv. Hai lữ đoàn cơ giới số 92 và 93, từng nổi bật
trong trận đánh Kiev, được điều lên đây nhưng Nga chẳng hay biết gì. Nhà nghiên
cứu Henrotin tiết lộ, « Vùng này có nhiều cây cối, và Ukraina biết
giờ nào các vệ tinh giám sát của Nga bay qua. Matxcơva có khá ít phương tiện
tình báo điện tử ».
Thua đau, Nga trả đũa vào cơ sở dân sự
Ngoài yếu
tố bất ngờ còn có vai trò của vũ khí phương Tây như Himars và hỏa tiễn phòng
không. Ông Hickman cho biết, loại vũ khí tối tân như Himars của Mỹ cần sáu
tháng huấn luyện, nhưng các chiến binh Ukraina chỉ cần hai tuần là nắm được
cách sử dụng.
Nga lập tức
trả đũa bằng cách oanh tạc vào những khu vực vừa bị mất, và đêm Chủ nhật rạng
sáng thứ Hai nhắm đến các cơ sở hạ tầng ở Kharkiv cũng như nhiều thành phố khác
ở đông bắc, gây mất điện toàn bộ. Ngay hôm sau điện nước đã có trở lại, nhưng
Joel Hickman cảnh báo, điều này cho thấy không nên coi những thắng lợi vừa qua
là không thể đảo ngược. Matxcơva vẫn còn những phương tiện như bom chùm, vũ khí
nguyên tử chiến thuật. Thế nên Le Figaro cho rằng châu Âu và
Hoa Kỳ cần duy trì việc cung ứng vũ khí cho Kiev để những chiến thắng vừa rồi
không thành công dã tràng.
Matxcơva rúng động sau đại bại
Về phía
Matxcơva, La Croix nhận thấy « Các dấu hiệu lo sợ
tại Nga sau khi bại trận ở Kharkiv ». Le Figaro cũng chú ý đến « Tâm
trạng lo lắng ở Nga, phe cực đoan chỉ trích chiến lược của Putin ». Le
Monde nhận định « Vladimir Putin bị yếu đi vì thất bại
quân sự ». Libération chơi chữ « Tại Matxcơva, chối
bỏ và trừng phạt » - nhại theo tựa tác phẩm « Tội ác
và trừng phạt » của Dostoievski.
Sáng thứ
Hai, phát ngôn viên điện Kremlin, Dimitri Peskov lặp lại « Mọi việc
diễn ra theo kế hoạch », và nhấn mạnh « Chiến dịch
quân sự đặc biệt sẽ tiếp diễn cho đến khi đạt được các mục tiêu đã ấn định ban
đầu ». Nhưng theo Libération và Le
Figaro, từ bảy tháng qua, các « mục tiêu » này
là gì vẫn là bí ẩn, chẳng ai biết. Thái độ của nhà cầm quyền luôn không thay đổi
trong tất cả thời kỳ khủng hoảng : không bao giờ chỉ trích tổng thống.
Vladimir Putin luôn theo dõi các hoạt động của quân đội « từng giờ
một, đôi khi 24/24 ».
Báo chí đối
lập lưu vong chiều hôm đó cho biết trung tướng Roman Berdnikov đã bị tước mọi chức vụ ở
Matxcơva : ông phụ trách quân khu miền tây, chịu trách nhiệm xâm lăng
Kharkiv. Thất bại được Matxcơva mô tả là rút lui có trật tự « nhằm
tập hợp lực lượng ở vùng Donetsk ». Một bản đồ được công bố, cho
thấy tầm cỡ các vùng đất mà quân Nga bỏ lại trong mấy ngày qua.
Tổng biên
tập Russia Today mới kêu gọi tình hữu nghị, nay đòi oanh tạc
cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraina, còn chỉ huy quân Chechnya, Ramzan Kadyrov nói
rằng muốn đến gặp các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị để được giải thích về
tình hình. Những tuyên bố không ngừng thay đổi như trên là hậu quả của một hệ
thống không sẵn sàng chấp nhận bại trận.
Hai nhóm đại biểu đòi truất phế Vladimir
Putin
Le
Monde cho biết
ông chủ điện Kremlin phải đối mặt với hai lời kêu gọi truất phế, cho thấy không
ít người Nga đã quá chán chường. Hai nhóm đại biểu địa phương ở Saint Pétersbourg và Matxcơva hôm thứ
Sáu 09/09 đòi hỏi Vladimir Putin phải rời quyền lực sau thất bại quân sự ở
Ukraina.
Các đại biểu
đơn vị Smolninskoie (một khu phố của Saint Pétersbourg) chính thức gởi thư lên
Douma (Hạ Viện Nga), đòi cách chức tổng thống của Vladimir Putin. Văn bản nêu
rõ các hoạt động thù địch tại Ukraina « làm phương hại đến an ninh
nước Nga và các công dân » cũng như nền kinh tế, mà vẫn không chặn
được NATO tiến gần biên giới Nga. Những đại biểu này cho rằng hành động của ông
chủ điện Kremlin liên quan đến điều 93 Hiến Pháp, theo đó tổng thống có thể bị
cách chức vì tội « phản quốc ». Tác giả lời kêu gọi,
Dimitri Paliuga, đã công bố trên Twitter, nhấn mạnh Putin phải chịu trách nhiệm
về « cái chết của những người Nga, kinh tế sa sút, chảy máu chất
xám và sự mở rộng của NATO ».
Ít gay gắt
hơn và không trực tiếp dẫn ra cuộc chiến tranh ở Ukraina, lá thư gởi cho
Vladimir Putin của các đại biểu khu phố Lomonossov, Matxcơva cũng đề nghị ông từ
chức. Họ viết : « Các nghiên cứu cho thấy dân những nước mà
chính quyền thường xuyên thay đổi sống tốt hơn và lâu hơn những nước mà nhà
lãnh đạo chỉ rời chức vụ khi bị tống khứ » - hàm ý 22 năm nắm quyền
của Vladimir Putin. Lá thư nêu ra việc nước Nga lại bắt đầu bị lo sợ và ghét bỏ,
« chúng ta đe dọa toàn thế giới bằng vũ khí nguyên tử » và
nhấn mạnh Putin nên từ chức vì « Quan điểm, mô hình quản trị của
ông hoàn toàn lạc hậu, cản trở sự phát triển của Nga ».
Cả bảy đại
biểu Saint Pétersbourg nhanh chóng bị cảnh sát triệu tập rồi thả ra, nhưng
không có nghĩa là với lời kêu gọi chưa từng thấy trên đây, họ không bị trừng phạt.
Hôm 08/07, đại biểu Alexei Gorinov đã bị tuyên án 7 năm tù vì công khai phản đối
cuộc chiến tranh với Ukraina. Nhà đối lập Mikhail Lobanov nhận xét đó là một
hành động hết sức can đảm. Trong nước Nga ngày nay, hàng mấy chục triệu người
dù bất bình vẫn không dám nói ra, viết ra hay công bố. Hai lá thư đòi truất phế
tuy không có bất cứ cơ hội thành công nào, nhưng phản án sự chán nản thậm chí
giận dữ của cử tri Nga.
Leo thang hay đàm phán ?
Các báo đều
ghi nhận trên mạng xã hội nhất là Telegram, sự phẫn nộ của phe cứng rắn ở Nga
ngày càng lên cao. Người đòi đưa số quân đang tập trận ở Viễn Đông sang tăng viện
cho chiến trường, kẻ khác muốn đánh vào các cơ sở dân sự Ukraina, người thì
công kích « một lũ công chức ăn hại » và những tướng
lãnh « cần phải bắn bỏ ».
Về quân sự, Le
Monde cho rằng Matxcơva đang phải cân nhắc nên giữ Donbass (miền đông)
hay Kherson (miền nam) - tình trạng quân đội hiện nay không cho phép đối mặt
cùng lúc với hai cuộc tiến công lớn. Chuyên gia Henrotin nói : « Người
Nga sẽ phải chọn giữa việc rút về Donbass, hay duy trì dải đất phía nam có biển
Azov và Crimée ».
Xã luận của Le
Figaro nhận định sự hỗ trợ của phương Tây cho Kiev đã mang lại kết quả,
tuy nhiên vẫn phải cảnh giác. Ông chủ điện Kremlin đang phải chọn lựa giữa leo
thang và đàm phán, và ông ta cũng đã từng dọa nạt bằng bóng ma nguyên tử. Sa
hoàng cô độc cho đến nay phải chịu đựng trừng phạt kinh tế, đã trả đũa được bằng
công cụ dầu khí, nhưng khó thể chấp nhận bị bại trận. Và chưa chi những con diều
hâu ở Matxcơva đã làm mưa làm gió trong các chương trình tuyên truyền trên truyền
hình nhà nước, mà khán giả Nga vốn không có chọn lựa.
Khoác áo chủ hòa : Tiếp tay cho tuyên
truyền Nga
Xã luận của Le
Monde cổ vũ « Duy trì mục tiêu trừng phạt Nga ». Nguy
cơ thiếu năng lượng, lạm phát, mối đe dọa suy thoái…làm lung lay sự tin tưởng ở
những nước giàu đã quen với tiện nghi. Bối cảnh lo âu này là mảnh đất màu mỡ
cho tuyên truyền của Nga. Hơn nửa năm chiến tranh, Matxcơva vẫn rủng rỉnh tiền
bán dầu khí - cấm vận chỉ vô ích, châu Âu tự hại mình chăng ? Tờ báo cho rằng
trong chế độ dân chủ, có quyền bày tỏ những hoài nghi, nhưng không nên ngây
thơ. Cách nhìn này luôn được Kremlin khéo léo khuếch đại để chia rẽ châu Âu.
Những nỗ lực
của chế độ nhằm làm giảm nhẹ gọng kềm cho thấy trừng phạt đã có tác động, nếu
không tại sao Matxcơva liên tục đòi hủy bỏ ? Nga đã rơi vào suy thoái, sản
xuất công nghiệp và đầu tư sụp đổ, lạm phát cao hơn phương Tây nhiều, quân đội
chật vật vì thiếu các linh kiện điện tử. Đây chỉ mới là khúc dạo đầu của một
quá trình khốn đốn kéo dài.
Tuy nhiên
vẫn có những giọng điệu núp dưới chiếc áo chủ hòa, đóng vai bảo vệ sức mua của
người dân, kêu gọi có những
thỏa hiệp, bất kể hậu quả về địa chính trị và chủ quyền. Hơn lúc nào hết,
Liên Hiệp Châu Âu cần củng cố niềm tin về tương quan lực lượng với Nga, mọi dấu
hiệu yếu kém sẽ bị Vladimir Putin coi là khuyến khích ông ta theo đuổi những
tham vọng điên cuồng, vươn xa ngoài biên giới Ukraina.
« Không có các vị », thông điệp
đanh thép của Zelensky cho Nga
Về phía
Kiev, sau khi Matxcơva oanh kích vào hệ thống điện nước tại nhiều vùng tối Chủ
nhật 11/09 làm người dân Ukraina không có điện trong nhiều tiếng đồng hồ, tổng thống Volodymyr Zelensky đã đăng trên Telegram và Facebook một
thông điệp đanh thép cho người Nga, bên cạnh hình ảnh một nhà máy điện
đang bốc cháy. Libération trích dẫn :
« Ngay cả trong bóng tối mịt
mùng, Ukraina và thế giới văn minh nhìn rõ những hành động khủng bố này. Hỏa tiễn
được bắn một cách cố tình và độc ác vào các cơ sở hạ tầng dân sự chủ chốt.
Không có mục tiêu quân sự nào. Vùng Kharkiv và Donetsk bị mất điện. Zaporijia,
Dnipro, Sumy đều bị cúp điện một phần.
Các vị vẫn luôn nghĩ rằng chúng
ta « là một dân tộc duy nhất » chăng ? Vẫn cho rằng có thể làm
chúng tôi sợ hãi, suy sụp, thuyết phục được chúng tôi phải nhượng bộ ? (…)
Hãy nghe kỹ những gì tôi nói : Không có khí đốt hay không có các vị ?
Không có các vị. Không có điện hay không có các vị ? Không có các vị. (…).
Bởi vì đối với chúng tôi, đói khát, lạnh lẽo và tối tăm không khủng khiếp và chết
người bằng thứ « tình bạn bè, anh em » của các vị.
Nhưng lịch sử sẽ đặt lại mọi thứ
vào đúng chỗ của nó.
Chúng tôi sẽ có khí đốt, ánh
sáng, nước, thực phẩm…và tất cả những thứ đó, chúng tôi sẽ có được. Mà KHÔNG có
các vị ! »
==================================
Nga :
Nhiều tiếng nói công khai chỉ trích chiến lược của Kremlin tại Ukraina
Bước
ngoặt Kharkiv, thất bại đau đớn nhất của Nga từ sau trận Kiev
Quân
Nga tháo chạy, Matxcơva phóng tên lửa phá hủy mạng lưới điện nước ở miền đông
Ukraina
No comments:
Post a Comment