TRUNG QUỐC : CUỘC THANH LỌC THƯỜNG TRỰC CỦA TẬP CẬN BÌNH (Anh Vũ - RFI)

Trung Quốc : Cuộc thanh lọc thường trực của Tập Cận Bình

Anh Vũ – RFI

18-04-2016

http://vi.rfi.fr/chau-a/20160418-trung-quoc-cuoc-thanh-loc-thuong-truc-cua-tap-can-binh

Nhật báo Le Monde số ra cuối tuần dành sự chú ý đặc biệt đến Trung Quốc với vị lãnh đạo số 1 đất nước Tập Cận Bình. Le Monde chạy tựa lớn trang nhất : «Trung Quốc : Phục hồi thanh trừng và sùng bái cá nhân». Tờ báo dành hai trang lớn của trang « địa chính trị » để phác họa toàn cảnh cuộc thanh lọc triền miên dưới thời Tập Cận Bình và cho thấy cách trị quốc của ông đang bắt đầu có vấn đề.

Bài viết trên le Monde ghi nhận, « từ khi lên nắm quyền năm 2012, lãnh đạo số 1 Trung Quốc liên tục cho tiến hành các vụ bắt giữ cán bộ đảng, quân đội, áp đặt kiểm duyệt và khôi phục tệ sùng bái cá nhân ». Thực tế gợi lại những năm tháng dưới thời Mao Trạch Đông như vậy làm dấy lên lo ngại và sự phản kháng đang nhen nhóm bên trong Trung Quốc.

Mở đầu bài viết các tác giả mô tả hai hình ảnh đang được loan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc : Một là hình thật cảnh ông Tập Trọng Huân, cha của chủ tịch Trung Quốc hiện nay, trên cổ đeo một tấm biển ghi dòng chữ « Đã sử dụng tiểu thuyết để chống Đảng ». Đó là hình lúc ông Tập Trọng Huân là nạn nhân của cuộc đại thanh trừng trong Cách Mạng Văn Hóa năm 1962, khi đó ông là phó thủ tướng Trung Quốc. Tấm hình thứ hai của ông Nhậm Chí Cường, một tỷ phú bất động sản và cũng là đảng viên đảng Cộng Sản Trung Quốc, gần đây đã đăng trên internet những chỉ trích chính sách của Tập Cận Bình và ngay lập tức trang mạng của ông bị xóa và báo chí chính thống tấn công ông không thương tiếc. Tấm hình chế lại cho thấy nhà tỷ phú đỏ trên cổ đeo một tấm biển có dòng chữ « Đã sử dụng mạng Vi Bác để chống đảng ».

Le Monde nhận xét : Những hình ảnh trên được người sử dụng internet Trung Quốc loan truyền trên WeChat, một ứng dụng nhắn tin rất phổ biến ở Trung Quốc, như là lời nhắc nhở ông Tập Cận Bình về chiến dịch thanh lọc nội bộ mà ông tiến hành liên tục từ khi lên nắm toàn quyền lãnh đạo Trung Quốc, đồng thời nhắc lại gốc gác của ông sinh ra trong một gia đình cũng là nạn nhân của nạn thanh trừng nội bộ.

Các vụ thanh trừng dưới thời Tập Cận bình không khỏi khiến dự luận Trung Quốc so sánh với thời kỳ ghê tởm của nhưng « năm tháng đỏ » từ 1966 đến 1976 từng khiến hàng triệu người trở thành nạn nhân của hệ tư tưởng cuồng tín.

Về kết quả của chiến dịch thành trừng được núp dưới danh nghĩa « cuộc chiến chống tham nhũng », le Monde nhắc lại : Báo cáo tổng kết trình Quốc Hội Trung Quốc hôm 13/03 vừa qua của viện trưởng Viện Kiểm Sát Tối Cao Tào Kiến Minh ( Cao Jianming) cho biết đã có 22 cựu quan chức từ cấp bộ trở lên cho đến ủy viên Bộ Chính Trị đã bị truy tố trong năm 2015, trong đó 15 người đã bị kết án mà nhân vật nổi tiếng nhất là Chu Vĩnh Khang. Tổng số đã có hơn 50 nghìn cán bộ là đối tượng điều tra và 41 nghìn trường hợp tham nhũng được phát hiện.

Tờ báo trích dẫn ông Ngô Tử ( Wu Si) cựu tổng biên tập tạp chí Viêm Hoàng Xuân Thu ( Yanhuang Chunqiu) giải thích : « Vì lý do nền kinh tế suy yếu, quy mô của nạn tham nhũng , ông tập phải tập trung về mình quyền lực để có thể tiến hành các cải cách. Mọi người ban đầu hưởng ứng vì ông đã làm những gì mình đã hứa. Nhưng bấy giờ ông quay sang quá tả, bị mất uy tín với giới trí thức, với dân mới giàu. Điều này không kéo dài được lâu ».

Giữ gìn di sản của Mao Trạch Đông

Theo le Monde sự quay ngoắt đó chính là trở lại với thời kỳ Mao. Mặc dù cha ông cũng là nạn nhân của Mao, nhưng dường như Tập Cận Bình tỏ ra quyết tâm giữ gìn di sản của Người cầm lái vĩ đại và bằng mọi giá tránh không để đảng Cộng Sản Trung Quốc rơi vào số phận của đảng Cộng Sản Liên Xô.

Nhà báo Ngô Tử nhận định : « Tập vẫn nằm trong hệ thống : Ông đã trưởng thành trong Đảng , đi từ địa phương lên. Ông tin rằng những điều ông nói về chủ nghĩa Cộng Sản và Mao là chân thành».

Một điểm khác được Le Monde ghi nhận là trong khi tập trung thâu tóm quyền lực, Tập Cận Bình đã cổ vũ cho tệ sùng báo cá nhân mà tác giả bài viết gọi là phiên bản 2.0. Hình ảnh của Tập Cận Bình đang thay thế dần Mao Trạch Đông, trên các phương tiện truyền thông, trong các ca khúc hay trong các đủ mọi cách thức tuyên truyền. 

Song song với việc thanh trừng nội bộ, đề cao sùng bái cá nhân là trấn áp đối kháng. Mọi tiếng nói chỉ trích bị bịt miệng, xã hội dân sự bị trói tay trói chân,. Các luật sư, nhà bảo vệ nhân quyền tố cáo tình trạng lạm dụng chống tham nhũng thì bị vô hiệu hóa, bắt bớ… các phương tiện truyền thông thì bị kiểm soát.

Những việc làm để tập trung quyền lực của Tập Cận Bình bắt đầu tạo lên những cơ sóng ngầm phản đối. Bài báo cho biết đúng vào ngày khai mạc kỳ họp Quốc Hội hồi đầu tháng 3 vừa qua, một trang thông tin trên mạng internet đã đăng một kiến nghị ký tên « các đảng viên», không đòi gì hơn ngoài việc đòi Tập Cận Bình từ chức. Bản kiến nghị chỉ trích Tập Cận Bình là tả khuynh, độc đoán chuyên quyền … Vụ này đã gây tiếng vang lớn và dẫn đến chiến dịch bắt bớ hàng chục người. Cùng thời điểm đó, một nhà báo của Tân Hoa Xã đăng thư ngỏ chỉ trích chính sách và cá nhân Tập Cận Bình.

Giới « hoàng tử đỏ » con ông cháu cha nay cũng bắt đầu chán với cách lãnh đạo của Tập Cận Bình. Giới trẻ Trung Quốc ở nước ngoài, kể cả những người được hưởng đặc quyền đặc lợi của chế độ cũng bắt đầu nhìn thấy Trung Quốc đang sa lầy trong trận chiến tư tưởng lạc hậu. Bài viết dẫn ý kiến của cô sinh viên tên là Jasmine Yin, đang theo học tại đại học Columbia ở New York , cô là cháu nội của nguyên soái Diệp Kiếm Anh, nhân vật lịch sử của cách mạng Trung Quốc và từng đóng vai trò chủ chốt đưa Đặng Tiểu Bình trở lại chính trường sau Cách mạng văn hóa. Trên một diễn đàn internet do cô lập, Yasmine Yin viết : «Những người đồng trang lứa với tôi và tôi không thể giấu được nỗi khiếp sợ của chúng tôi trước tiến triển chính trị đáng báo động đang diễn ra ở đất nước chúng tôi. Ông Tập đang đưa Trung Quốc theo con đường khiếp sợ, phản động và không tưởng ».

Bài viết kết luận : « Nếu sự phản pháng trong lòng xã hội và Đảng gia tăng trong bối cảnh cuộc đấu đá quyền lực, thì nhân vật không muốn là Gorbachev có lẽ cũng sẽ không thể nào trở thành một Mao Trạch Đông mới được ».

Bầu cử sơ bộ Mỹ phản ánh sự phẫn nộ của dân

Cuộc tranh cử sơ bộ chọn ứng cử viên cho cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào cuối năm nay đang bước vào chặng cuối.

Ngày mai tại tiểu bang New York các ứng viên của hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa sẽ tiếp tục cuộc đua. Libération nhận định cuộc bỏ phiếu này có thể sẽ bảo đảm chiến thắng chung cuộc cho ứng cử viên của hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa. Cuộc bỏ phiếu ngày mai chỉ còn chờ xem liệu ứng viên Trump có giành được đủ số đại biểu để tránh được khả năng chống đối trong kỳ đại hội quyết định vào tháng 6 tới.

Theo Libération : « Trừ khi các cuộc thăm dò dư luận sai toàn bộ (điều này đã từng xảy ra trong chiến dịch tranh cử này), người ta ngay từ giờ đã biết những người chiến thắng của cuộc bầu sơ bộ ở New York : Hillary Clinton bên phía Dân Chủ và Donal Trump bên phe Cộng Hòa ».

Nhưng ngoài chiến thắng có thể đoán trước được , kết quả cuộc bầu cử tại New York có thể mang lại những thông tin quý báu cho các ứng viên chính thức của cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Libération bình luận, « cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang ngày càng thể hiện sự phản kháng của một bộ phận lớn dân chúng đối với giới chính trị bị những người có thế lực áp đặt từ ba chục năm qua ở nơi vẫn được gọi là cường quốc dân chủ lớn nhất thế giới ».

Sau khi điểm lại nét chính của bốn ứng viên còn lại của hai đảng : Donal Trump và Ted Creuz bên Cộng Hòa ; bên Dân Chủ có Hillary Clinton và Barnie Sanders, Libération nhận định : «Sự nổi dậy của dân chúng có thể dẫn đến một điều tồi tệ : Chiến thắng tai họa của một tỷ phú vô trách nhiệm…»

Giáo hoàng đón người tị nạn : Cử chỉ mang nhiều thông điệp.

Giáo hoàng cuối tuần qua đã ghé thăm Lesbos, hòn đảo nhỏ của Hy lạp trên biển Egée, nay là cửa ngõ vào châu Âu của những người chạy nạn chiến tranh Syria hay Irak. Đây là hồ sơ chính của nhật báo La Croix.

La Croix chạy tựa lớn : «Người tị nạn : Những hành động và lời hứa». Tờ báo dẫn i lời của giáo hoàng Phanxico khi tới thăm trại Moria, đã an ủi người tị nạn đang bị kẹt lại trên đảo Lesbos để chờ bị trả lại Thổ Nhĩ Kỳ theo thỏa thuận với Liên Hiệp Châu Âu, rằng họ không đơn độc và « còn nhiều việc phải làm » với người tị nạn. Nhật báo Công giáo viết : « Hãy bắt đầu bằng việc tái định cư hơn nữa cho người nhập cư trên lục địa. Giáo hoàng đã đưa ra một tín hiệu vang dội và mang tính khích động chính trị đó là đưa ba gia đình người Syria theo Hồi Giáo cùng về Ý. Tất cả có 12 người trong đó có 6 trẻ nhỏ được lên chiếc máy bay A320 của hãng hàng không Alitalia về Roma ».
La Croix bình luận « đó là một cử chỉ rất tượng trưng và cũng thật bất ngờ…. Thông điệp gửi đến các nhà lãnh đạo châu Âu rõ ràng là : khuôn khổ luật pháp quốc tế cho phép quý vị làm được tốt hơn nhiều, các vị phải tự mình chứng tỏ rộng lượng hơn trong việc tiếp đón người tị nạn. Nghĩa vụ trợ giúp càng lớn khi mà dân chúng Trung Đông đang không được hưởng quyền căn bản được sống trong hòa bình và an toàn. Cộng đồng quốc tế phải tấn công vào nguyên nhân của cuộc khủng hoảng di dân hiện nay, nhưng điều đó không có nghĩa là rũ bỏ trách nhiệm đối tất cả nhưng người đang bỏ chạy chiến tranh và sự truy bức ».

Thời sự nước Pháp

Le Figaro cũng nhắm tới cuộc bầu cử tổng thống Pháp, nhưng là vào năm tới trên cơ sở một thăm dò dư luận do viện TNS Sofres-One Point, theo đó tổng thống Pháp hiện nay nếu ra ứng cử vào năm 2017, sẽ bị loại ngay vòng đầu. Số liệu thăm dò này cho thấy uy tín của ông François Hollande xuống đến mức thấp nhất trong tất cả các đời tổng thống Pháp trong nền đệ ngũ Cộng Hòa.

Le Figaro đặt câu hỏi lớn : Liệu tổng thống Pháp có tiếp tục ra ứng cử ? Dưới quan điểm của nhật báo thiên hữu này thì tất nhiên, nếu ông Hollande tiếp tục ra tranh cử nhiệm kỳ tới thì sẽ không chỉ đơn thuần là thất bại chắc chắn, mà còn sẽ là một tai họa cho nền chính trị Pháp, chỉ làm cho các phe cực hữu cũng như cực tả được đà thắng thế.