Nhà
văn Doãn Quốc Sỹ (1923-2025) ra đi
QUẬN
CAM, California (Việt Báo) -- Nhà văn Doãn Quốc Sỹ đã thanh thản từ trần lúc 10:05 .
Quốc Sỹ đã thanh thản từ trần lúc 10:05 giờ sáng ngày Thứ Ba 14/10/2025 tại một
bệnh viện ở Quận Cam, California, theo tin từ gia đình họ Doãn.
Nhà
văn Doãn Quốc Sỹ lấy tên thật làm bút hiệu. Ông sinh ngày 17/02/1923 (nhằm ngày
Mùng Hai Tết Quí Hợi) tại xã Hạ Yên Quyết, Hà Đông, ngoại thành Hà Nội. Như thế,
nhà văn ra đi khi được 102 tuổi, theo tuổi ta là 103.
Thuở
còn là thanh niên, ông từng tham gia Việt Minh kháng chiến chống Pháp. Sau đó,
khi phong trào này để lộ bộ mặt cộng sản, ông đã rời bỏ kháng chiến. Vào năm
1946, ông lập gia đình với bà Hồ Thị Thảo, là ái nữ của nhà thơ trào phúng Tú Mỡ,
Hồ Trọng Hiếu. Năm 1954, khi hiệp ước Geneva chia đôi đất nước, ông theo làn
sóng di cư đem vợ con vào miền Nam sinh sống.
Doãn
Quốc Sỹ có hai sự nghiệp song song, một của nhà văn và một của nhà giáo. Ông vẫn
thường nói rằng: “nhà giáo là nghề, nhà văn là nghiệp”. Trong cương vị nhà
giáo, ông đã dạy tại các trường: Trung Học Công Lập Nguyễn Khuyến (Nam Định
1951-1952), Chu Văn An (Hà Nội), Hồ Ngọc Cẩn (Sài Gòn 1961-1962), Trường Quốc
Gia Sư Phạm Sài Gòn, Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, Đại Học Vạn Hạnh Sài Gòn. Ông
cũng từng là hiệu trưởng trường Trung Học Công Lập Hà Tiên (1960-1961) và từng
đi tu nghiệp về sư phạm tại Hoa Kỳ (1966-1968).
Vào
năm 1956, với cương vị nhà văn, ông đồng sáng lập nhà xuất bản Sáng Tạo, và tạp
chí văn nghệ cùng tên với Mai Thảo, Nguyễn Sỹ Tế, Thanh Tâm Tuyền, Trần Thanh
Hiệp, Duy Thanh và Ngọc Dũng. Ông vẫn ưu ái gọi nhóm văn nghệ của mình là “Thất
Tinh”. Ông cũng có những bài viết được đăng trên các tạp chí văn nghệ như Sáng
Tạo, Văn Nghệ, Bách Khoa, Văn Học, Nghệ Thuật …
Gần
một năm sau ngày miền Nam thất thủ (30/04/1975), hầu hết các nhà văn miền Nam bị
bắt đi học tập cải tạo. Doãn Quốc Sỹ cùng các văn nghệ sĩ như Trần Dạ Từ, Thanh
Thương Hoàng, Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh, Nguyễn Sỹ Tế, Chóe… bị giam tại trại
Gia Trung, cách thành phố Pleiku 25 cây số, Đến năm 1980, ông được thả tự do nhờ
sự can thiệp của nhiều tổ chức quốc tế.
Trong
thời gian chờ đợi được con gái là Doãn thị Ngọc Thanh bảo lãnh đi Úc, ông tiếp
tục viết thêm nhiều tác phẩm nữa, trong đó có quyển Đi, được ký với bút hiệu Hồ
Khanh. Ông đã gửi tác phẩm này sang Pháp để xuất bản tại hải ngoại. Cũng vì lý
do này, ông đã bị bắt lần thứ hai vào tháng 5 năm 1984, chỉ vài tháng trước
ngày đi Úc. Cùng bị giam với ông trong đợt này có ca sĩ Duy Trác, nhà báo Dương
Hùng Cường, hai nhà văn Hoàng Hải Thủy và Lý Thụy Ý… Ông bị kết án mười năm tù
và mãn hạn tù lần thứ hai vào tháng 11 năm 1991. Năm 1995, ông được con trai là
Doãn Quốc Thái bảo lãnh để di dân sang Houston, Hoa Kỳ.
.
Nhà
bình luận Ngô Nhân Dụng (tức nhà thơ Đỗ Quý Toàn) viết trong bài "Doãn Quốc
Sỹ - Thế Đấy!" đưa ra nhận định:
"Doãn
Quốc Sỹ hầu như bẩm sinh đã mang sẵn một cái tâm kiên cố khó bị lay động vì
hoàn cảnh. Ông có phước mang sẵn tấm lòng trống trơn, không cần phải cố gắng.
Trong cuộc sống hàng ngày không biết ông tọa thiền lúc nào. Doãn Quốc Sỹ không
báo trước khi ngồi xuống: “Tôi tập thiền đây;” hay là khi đứng dậy “Tôi ngồi
thiền xong rồi.” Mỗi giờ phút trong đời sống của ông thể hiện một quá trình thiền
tập. Đi, đứng, nằm, ngồi, mặc áo, cởi dép, uống nước, nói năng, hầu như lúc nào
ông cũng làm chủ thân và tâm. Đối cảnh, đứng trước cảnh ngộ biến đổi cách nào
ông cũng có thể thốt lên một câu: “Thế Đấy!” Người mang tánh bẩm sinh như vậy
chắc phải đã tu nhiều kiếp trước! Cha mẹ sanh ra đã truyền cho hạt giống tốt, tự
nhiên không nuôi lòng tham lam quá độ, không nổi cơn giận dữ dễ dàng. Khi biết
suy nghĩ thì tự thấy mình chỉ là một tập hợp tạm thời và ngắn hạn của ngũ uẩn,
như tất cả mọi chúng sinh, nhờ thế không đeo một Cái Ta quá nặng trong đầu. Dứt
trừ nhân ngã. Dừng hết tham sân."
.
Nhà
văn Mai Thảo viết về Doãn Quốc Sỹ trong tạp chí Nghệ Thuật số 45, ấn hành vào
Chủ nhật 23-10-1966 khi Doãn Quốc Sỹ du học Hoa Kỳ vẫn nhắn các bạn ở Sài Gòn
chuẩn bị viết cho một ấn bản Tết:
"Bạn
hữu trong nhóm Sáng Tạo vừa nhận được lá thư đầu tiên của giám đốc nhà xuất bản
Sáng Tạo là Doãn Quốc Sỹ gửi về từ Hoa Kỳ. Tác giả “chiếc chiếu hoa cạp điều” ở
Mỹ một năm. Thời gian này đã bắt đầu bằng hai tháng ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Ngồi
ở một quán cà phê đường Tự Do, nhìn mưa phùn Saigon, chúng tôi nói chuyện với
nhau về Sỹ. Đời sống đổi mới Sỹ, khác đối với chúng tôi, là nó tươi thắm, hồng
hào, rực rỡ, nó đáng sống vô chừng, bởi vì đời sống thuộc về một cái mà Sỹ tin
tưởng mãi mãi ở cái tính chất thánh thiện, cái khả năng thiên thần. Đó là con
người. Con người phản tỉnh. Con người hướng thượng. Trong thư, gửi qua Trần
Thanh Hiệp, Sỹ lên mặt giám đốc, đòi chúng tôi ở nhà phải xuất bản bằng được một
tuyển tập thơ văn trước Tết Nguyên Đán năm nay."
.
Nguyễn
Văn Quảng Ngãi viết trong bài "Doãn Quốc Sỹ một tâm hồn thanh thản, đôn hậu,
cao thượng" đưa ra nhận định:
"Đọc
sách của ông, cảm được tấm lòng đôn hậu và nhân ái của ông, hiểu được tình yêu
dân tộc Việt Nam tha thiết của ông, thấy được niềm tin bao la và sâu sắc của
ông về chân-thiện-mỹ cho nhân thế, biết được cuộc sống của ông: dạy học (Trung
và Đại Học), viết văn, chủ trương nhà xuất bản Sáng Tạo, xem hình cả gia đình
ông... đã cho tôi đi đến kết luận: Đó là mẫu người lý tưởng cho một xã hội Việt
Nam lý tưởng!"
.
Nhà
thơ Trần Mộng Tú trong bài "Chiếc Chiếu Hoa Cạp Điều Và Tôi" ghi nhận:
“Khi
qua tuổi lên 10, bước vào trung học, xen kẽ với những sách dịch từ những tác phẩm
ngoại ngữ nổi tiếng như “Chiến Tranh và Hòa Bình,” “Đỉnh Gió Hú,” “Giã Từ Vũ
Khí,” “Anh Em Nhà Karamazov”… thì những tác phẩm của nhà văn Doãn Quốc Sỹ là những
cuốn sách luôn luôn cha mẹ tôi tìm thấy trên giường, trên ghế, trên kệ, trên
bàn ăn, trên bàn học của tôi và đôi khi trong bếp. Những tác phẩm này đã đóng
vai trò “phụ thân thứ hai” trong đời sống trưởng thành của tôi. Những trang
sách văn chương trong sáng, trung hậu đã dạy tôi những điều nhân nghĩa, ngay thẳng
và đạo làm người. Tôi chắc chắn là những ai đã từng đọc Doãn Quốc Sỹ cũng được
hưởng cái tinh thần đạo đức trong từng câu văn của tác giả. Tôi không may mắn
là học trò trực tiếp của thầy Sỹ, nhưng tôi là học trò trong mỗi tác phẩm của
nhà văn Doãn Quốc Sỹ."
.
Nguyễn
Vy Khanh trong bài "Kinh Nghiệm Văn Chương Doãn Quốc Sỹ" ghi nhận:
"Cùng
trường hợp với một số nhà văn từng tham gia kháng chiến chống Pháp hoặc từng dứt
khoát lập trường quốc – gia từ trước hoặc qua việc ly khai về “thành”, bất hợp
tác, chống đối và di cư vào miền Nam, Doãn Quốc Sỹ, đã đóng góp cho văn – học
miền Nam với những kinh nghiệm kháng chiến và thất vọng về cộng sản. Họ viết
lên những nhiệt huyết, trình bày những đối kháng, nghi ngờ về tính cách dân tộc
và chính sách chiến tranh cách mạng khả nghi của chủ nghĩa cộng sản, viết với
kinh nghiệm kháng chiến, di cư và nhắm nói với thế hệ trẻ hơn. Doãn Quốc Sỹ viết
nhiều về chiến tranh trong Dòng Sông Định Mệnh, Khu Rừng Lau, v.v. Khởi từ kinh
– nghiệm bản thân, toàn bộ tác phẩm của ông có thể xem như là một hành trình
vươn lên, xuyên Bắc Nam, xuyên nhiều thế hệ, cổ võ Chân Thiện Mỹ, chống lại cái
ác!"
.
Theo
Wikipedia, nơi mục từ Doãn Quốc Sỹ: "Ông là tác giả của khoảng 25 cuốn
sách. Chuyện ngụ ngôn của ông có tựa đề Con cá mắc cạn đã được dịch ra tiếng
Anh (The Stranded Fish) và có trong sách Việt Nam: bạn đồng hành văn chương của
một du khách (Vietnam: A traveler's literary companion) do John Balaban và Nguyễn
Quí Đức biên soạn."
Các
thông tin về cuộc đời và tác phẩm nhà văn Doãn Quốc Sỹ có thể tìm ở đây:
NGUỒN:
https://vietbao.com/a323526/nha-van
https://www.facebook.com/photo?fbid=1488223072753519&set=a.458367132405790
Chân
dung nhà văn Doãn Quốc Sỹ
No comments:
Post a Comment