Tổng
thống Mỹ tuyên chiến thương mại với thế giới, tấn công mạnh vào châu Á và EU
Nguyễn Giang|Anh
Vũ|Minh Anh - RFI
Đăng
ngày: 03/04/2025 - 12:26 - Sửa đổi ngày: 03/04/2025 - 14:38
Tổng
thống Mỹ Donald Trump ngày 02/04/2025 đã phát động một cuộc tấn công thương mại
quy mô lớn với thế giới khi công bố các mức thuế quan rất nặng, đặc biệt nhắm
vào Liên Hiệp Châu Âu và châu Á, trong đó Việt Nam là một trong những nước bị nặng
nhất. Quyết định này có nguy cơ bóp nghẹt nền kinh tế toàn cầu cũng như kinh tế
Mỹ.
HÌNH
:
Tổng
thống Mỹ Donald Trump bình luận về quyết định áp thuế quan đối với nhiều nước
trên thế giới tịa Vườn Hồng, Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/04/2025.
REUTERS - Leah Millis
Như
đã được thông báo từ nhiều tuần nay, sau bài phát biểu dài tại Vườn Hồng của
Nhà Trắng, Donald Trump đã ký một sắc lệnh thiết lập "thuế quan đối ứng
" đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ, với mức tương đương với thuế suất mà các
đối tác thương mại của Washington áp dụng. Tổng thống Trump ca ngợi đây là một
"tuyên bố độc lập về kinh tế" của nước Mỹ.
Trước
khi trưng ra danh sách các đối tác thương mại bị ảnh hưởng, Donald Trump tuyên
bố: "Đất nước chúng ta đã bị cướp bóc, tàn phá, hủy hoại và tàn tạ bởi
các quốc gia gần xa, cả đồng minh lẫn kẻ thù",
Giới
quan sát cho đây là biện pháp bảo hộ mậu dịch của Nhà Trắng, chưa từng có kể từ
những năm 1930, bao gồm mức thuế nhập khẩu tối thiểu bổ sung 10% đối với tất cả
hàng nhập khẩu vào Mỹ và các mức thuế cao hơn đối với các quốc gia bị coi
là "thù địch thương mại".
Trung
Quốc sẽ phải chịu mức thuế nhập khẩu mới 34%, cộng thêm vào mức thuế bổ sung
20% đã được chính quyền Trump áp đặt trước đó. Hàng hóa từ Liên Hiệp Châu Âu sẽ
chịu mức thuế 20%, Nhật Bản 24%, Ấn Độ 26% và Việt Nam lên đến 46%. Anh, quốc
gia đang đàm phán một hiệp định thương mại song phương với Mỹ, chỉ bị mức thuế
tối thiểu 10% áp dụng cho tất cả các nước.
Những
mức thuế này cũng nhằm đáp trả các "rào cản phi thuế quan" đối với
hàng hóa Mỹ, chẳng hạn như các tiêu chuẩn vệ sinh hoặc môi trường, theo nguyên
tắc "có qua có lại một cách lịch sự", theo cách nói của Donald Trump.
Nhà
Trắng cho biết một số mặt hàng không bị ảnh hưởng, bao gồm vàng thỏi, dược phẩm,
chất bán dẫn, đồng, gỗ xây dựng, sản phẩm năng lượng và khoáng sản không có sẵn
trên đất Mỹ.
Nga
và Bắc Triều Tiên không nằm trong danh sách bị áp thuế, vì theo một quan chức Mỹ,
họ không còn là đối tác thương mại quan trọng.
Bộ
trưởng Tài Chính Mỹ: "Hãy bình tĩnh"
Bộ
trưởng Tài Chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo các nước không nên trả đũa: "Hãy
bình tĩnh, chấp nhận thực tế và chờ xem tình hình diễn biến thế nào. Nếu các bạn
đáp trả, sẽ có leo thang căng thẳng".
Mêhicô
và Canada, hai nước có hiệp định thương mại tự do với Mỹ, không nằm trong danh
sách mới. Tuy nhiên, họ vẫn chịu tác động từ mức thuế bổ sung 25% đối với ô tô
sản xuất ở nước ngoài, sẽ có hiệu lực từ hôm nay 03/04.
Mức
thuế chung 10% sẽ có hiệu lực từ ngày 5/4 và các mức thuế cao hơn sẽ được áp dụng
từ ngày 9/4.
Donald
Trump luôn coi thuế quan là một "cây đũa thần", có khả năng giúp tái
công nghiệp hóa nước Mỹ, thu hút đầu tư và đẩy mạnh sản xuất ở trong nước, lấy
lại cân bằng trong cán cân thương mại và giảm thâm hụt ngân sách.
Tuy
nhiên, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, Chuck Schumer, cho rằng chính sách
bảo hộ này sẽ khiến một hộ gia đình trung bình của Mỹ tốn thêm hơn 6.000 đô la
mỗi năm do giá hàng nhập khẩu tăng cao.
Các
tập đoàn công nghệ hàng đầu và các thương hiệu lớn của Mỹ, vốn phụ thuộc vào
chuỗi cung ứng tại châu Á, cũng có thể chịu tác động lớn từ các đòn thuế quan
Hoa
Kỳ: Những người ủng hộ Trump tán đồng chính sách thuế quan của tổng thống
Tại
Hoa Kỳ, những người ủng hộ Donald Trump tán đồng chính sách thuế quan của tổng
thống, tuy họ biết là vật giá sẽ leo thang. Từ Kentucky, thông tín viên Edward
Maille gửi về bài phóng sự :
« Jessica
vừa từ nơi làm việc trở về nhà. Đứng trước cửa nhà, bà cho biết vật giá không
ngừng tăng, nhưng bà không nghi ngờ gì về hiệu quả của các biện pháp mà ông quốc
tế ban hành. Jessica nói : « Tôi nghĩ rằng, về ngắn hạn, thuế quan có thể
sẽ có tác động tới chi phí sinh hoạt, nhưng tôi tin tổng thống Donald Trump là
một doanh nhân, nên ông ấy biết mình đang làm gì ».
Cách
nhà bà Jessica vài km, tại mộ bãi đậu xe của một siêu thị, Joe, một người đàn
ông khoảng 60 tuổi, đang xếp lên xe những hàng hóa mà ông vừa mua. Là người ủng
hộ Donald Trump, ông Joe cũng đã lường trước là giá cả sẽ tăng, nhưng ông cho rằng
phải chấp nhận như thế nếu muốn mọi chuyện tốt đẹp. Joe nói : « Việc làm sẽ
trở lại nước Mỹ, đó là việc làm tại các nhà máy mà trước đây đã bị chuyển ra nước
ngoài, sang Canada hoặc Mêhicô, nơi mà người ta sản xuất ô tô và chuyển sang Mỹ
để bán cho chúng tôi. Chúng tôi cần sản xuất ngay tại Mỹ. Họ sản xuất xe cho họ
và chúng tôi sản xuất cho chúng tôi ».
Thế
nhưng một số người cũng lo sợ về các hậu quả. Albert, một trong số những người
hiếm hoi ở đây đã không bỏ phiếu cho Donald Trump, giận dữ nói : « Thật là
quá đáng. Ông ta sẽ phá hỏng tất cả. Ông ta sẽ chia rẽ mọi quốc gia trên thế giới.
Chưa ai làm một chuyện ngu ngốc như thế. »
Albert
chắn chắn Donald Trump sẽ không thể thành công trong việc đưa việc làm trở lại
nước Mỹ. Ông cho rằng các việc làm đó đã vĩnh viễn mất đi».
Thế
giới phản ứng có chừng mực
Ban
hành biện pháp đối phó, phản đối, lên án, đe dọa trả đũa, kêu gọi đối thoại …
là những phản ứng của các nước bị tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế nặng nề.
Các phản ứng có mức độ khác nhau, nhưng phần lớn vẫn thận trọng thay vì
ngay lập tức đáp trả mạnh mẽ, gây leo thang căng thẳng thương mại.
Brazil
là một trong số ít quốc gia có phản ứng đáp trả. Không lâu sau khi Mỹ áp thuế
10% đối với Brazil, Quốc Hội nước này đã thông qua một đạo luật gọi là
"luật đối ứng" trao cho chính phủ quyền phản ứng trước các rào cản
thương mại đối với hàng xuất khẩu.
Liên
Hiệp Châu Âu EU, bị áp mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ, đã kêu
gọi một phản ứng "có cân nhắc" và nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại
thay vì đối đầu. Một số quan chức EU đề xuất áp dụng các biện pháp trả đũa mang
tính chiến lược, nhưng vẫn để ngỏ khả năng đàm phán nhằm giảm thiểu tác động
tiêu cực đến kinh tế khu vực.
Chủ
tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen lấy làm tiếc về quyết định của chính
quyền Mỹ, nhưng khẳng định các nước Châu Âu "sẵn sàng phản ứng" và đã
bắt đầu làm việc về "một gói biện pháp đối phó mới" trong trường hợp
các cuộc đàm phán với chính quyền Mỹ thất bại.
Trung
Quốc, quốc gia chịu mức thuế nhập khẩu 34%, đã phản đối mạnh mẽ và tuyên bố sẽ
có biện pháp đáp trả. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng nhấn mạnh mong muốn giải quyết
căng thẳng thông qua các cuộc thảo luận thương mại, thay vì ngay lập tức có
hành động trả đũa mạnh mẽ. Bắc Kinh kêu gọi Hoa Kỳ "ngay lập tức hủy bỏ
các mức thuế đơn phương và giải quyết thỏa đáng các tranh chấp với các đối tác
thương mại thông qua đối thoại công bằng", trong khi Bộ Thương Mại nước
này nhấn mạnh các loại thuế này "gây nguy hiểm cho sự phát triển kinh tế
toàn cầu".
Nhật
Bản và Ấn Độ, bị đánh thuế 24% và 26%, đã bày tỏ lo ngại, nhưng vẫn giữ thái độ
kiềm chế, trong khi các quan chức thương mại của hai nước này đang cân nhắc những
bước kế tiếp.
Tại
Thái Lan, thủ tướng Paetongtarn Shinawatra hôm nay cho biết họ có "kế
hoạch vững vàng" để ứng phó với mức thuế 36% của Mỹ và hy vọng sẽ đàm
phán để giảm mức thuế này,
Việt
Nam là một trong những nước bị áp mức thuế cao nhất. Theo Công thông tin Điện tử
của chính phủ, hôm nay thủ tướng Phạm Minh Chính đã triệu tập cuộc họp đột xuất
giữa lãnh đạo của chính phủ và các bộ ngành. Ông yêu cầu « lập ngay tổ phản
ứng nhanh để có đối sách chủ động khi Mỹ áp thuế đối ứng lên tới 46% với Việt
Nam ».
Thủ
tướng Canada Mark Carney, cho rằng mức thuế quan mới sẽ "thay đổi căn bản"
thương mại quốc tế, đã hứa sẽ "chống lại những mức thuế quan này bằng
các quyết định ứng phó ".
Nhìn
chung hầu hết lãnh đạo các nước trên thế giới đều lên tiếng phản đối, tỏ
"lấy làm tiếc" hay đánh giá là "bất công" , "sai lầm lớn"
quyết định của chính quyền Trump áp thuế lên gần như toàn bộ đối tác thương mại
của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chưa có dấu hiệu về một cuộc chiến thương mại toàn diện
ngay lập tức. Các chính phủ đang cố gắng cân bằng giữa việc bảo vệ lợi ích kinh
tế và tránh leo thang căng thẳng với Washington.
Nỗi
bất an của Anh Quốc
Dù chỉ
bị áp thuế quan 10%, Anh Quốc vẫn cảm thấy bất an trước cuộc chiến thương
mại toàn cầu do chính quyền Donald Trump phát động.
Thông
tín viên Nguyễn Giang tường thuật từ Luân Đôn :
"Sáng
hôm nay, 03/04, chỉ số các mã chứng khoán ở sàn giao dịch Luân Đôn đồng loạt đỏ,
với cả thị trường FTSE 100 Index sụt 122,4 điểm báo hiệu sự lo ngại lớn của giới
đầu tư về kinh tế Anh và mậu dịch toàn cầu, sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump
hào hứng công bố các mức thuế quan cao từ 10% tới 49% vào hàng hóa từ mọi nước
nhập vào Mỹ.
Cảm
xúc ở Anh là pha trộn giữa niềm vui và lo âu. Anh chỉ bị thuế quan của Mỹ ở mức
10%, ngang Singapore và Brazil, nhưng thuế cho ô-tô từ Anh sang Mỹ vẫn bị mức
25%, đe dọa việc làm của 25 nghìn công nhân trong ngành xe hơi Anh.
Bộ
trưởng Thương Mại Jonathan Reynolds chia sẻ quan ngại sâu sắc về việc làm và
doanh thu của ngành sản xuất xe hơi. Ông cũng nói Anh Quốc “thất vọng” vì không
được chính quyền Trump bỏ ra ngoài danh sách áp thuế quan.
Thủ
tướng Anh Keir Starmer cũng chuyển giọng đôi chút, một mặt nói Anh vẫn đặt ưu
tiên cho việc ký được hiệp định mậu dịch với Hoa Kỳ, một mặt, “không loại trừ
biện pháp nào ” để bảo vệ doanh nghiệp Anh.
Nhưng
giới quan sát nói Anh cần nhận ra nền kinh tế của họ đang bị “hở sườn”
(exposed) rất nhiều, vì trao đổi mậu dịch với Liên Hiệp Châu Âu (EU) và các nền
kinh tế châu Á mới chiếm tỷ trọng lớn, so với thương mại Anh-Mỹ chỉ chiếm 15,3%
xuất khẩu của Anh.
Bức
tranh lớn ở châu Âu và hàng chục nền kinh tế châu Á đang xấu đi nhanh chóng, với
hàng rào thuế quan dựng lên nay mai để đáp trả Hoa Kỳ.
Theo
tin mới nhất, Donald Trump chưa muốn sang thăm Anh vào tháng Sáu theo lời mời của
Vua Charles III, nên viễn cảnh ký được gì với Mỹ vẫn còn xa, trong khi các tác
động liên đới từ chiến tranh thương mại toàn cầu đã chính thức bắt đầu từ tuần
này, và sẽ nhanh chóng đẩy Anh vào thế yếu đi, khiến Luân Đôn sẽ phải nhượng bộ
chính quyền Trump hơn nữa."
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
THƯƠNG
MẠI THẾ GIỚI - DONALD TRUMP
Thương
mại : Các nước chuẩn bị ứng phó với cơn bão thuế quan Donald Trump như thế nào
HOA
KỲ - THUẾ QUAN
"Ngày
Giải phóng" : Mỹ tăng thuế quan với toàn thế giới
ĐIỂM
BÁO
«
Liberation Day » của Trump : Ngày giải phóng hay ngày áp bức ?
Hà
Nội họp khẩn sau khi Trump thông báo áp thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 03/04/2025 - 12:39 - Sửa đổi ngày: 03/04/2025 - 16:10
Vài
giờ sau khi chính quyền tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp mức thuế 46% đối
với hàng hóa nhập từ Việt Nam, chính quyền Hà Nội đã có cuộc họp khẩn vào sáng
nay 03/04/2025, nhưng vẫn khẳng định mục tiêu tăng trưởng 8%.
HÌNH
:
Ảnh
tư liệu: Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính phát biểu trong cuộc họp với tổng
thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva tại Hà Nội, Việt Nam, ngày 28/03/2025. AP
- Minh Hoang
Theo
truyền thông trong nước, cuộc họp do thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì với sự
hiện diện của nhiều lãnh đạo cao cấp khác như bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng
Diên, thống đốc Ngân hàng Trung ương Nguyễn Thị Hồng và bộ trưởng Tài Chính
Nguyễn Văn Thắng, cùng nhiều lãnh bộ ngành khác.
Trong
cuộc họp này, thủ tướng Việt Nam ra lệnh thành lập ngay một tổ phản ứng nhanh
do phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn đứng đầu. Ông Phạm Minh Chính đề nghị các bộ
ngành thu thập ý kiến từ các doanh nghiệp, đặc biệt là các hãng xuất khẩu lớn,
nhằm tìm kiếm các « đối sách chủ động, linh hoạt với mọi diễn biến ».
Kết
thúc cuộc họp, trong thông cáo, lãnh đạo chính phủ Việt Nam kêu gọi Hoa Kỳ có
những chính sách phù hợp với vị thế « quốc gia đang phát triển » của
Việt Nam và với những nỗ lực gần đây của nước này, nhưng không giải thích thêm.
Tuy
nhiên, thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng đây là « cơ hội » để
tái cấu trúc nền kinh tế Việt Nam, theo hướng mở rộng thị trường, đa dạng hóa
thị trường sản phẩm và chuỗi cung ứng, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ nội địa.
Thông cáo chính phủ Việt Nam một lần nữa nhấn mạnh mục tiêu tăng trưởng GDP từ
8% trở lên cho năm 2025 là « không thay đổi ».
Bất
chấp các nỗ lực từ nhiều tuần qua của Hà Nội nhằm « xoa dịu » tổng thống
Mỹ hôm qua, ông Donald Trump vẫn tuyên bố áp mức thuế 46% đối với hàng hóa nhập
khẩu từ Việt Nam. Đây là một « cú sốc » cho nền kinh tế quốc gia Đông
Nam Á này, vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn
nhất của Việt Nam: Năm 2021, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt mức
142 tỷ đô la, chiếm gần 30% GDP. Thặng dư thương mại của Việt Nam đối với Mỹ đã
vượt quá 123 tỷ đô la trong năm 2024.
Ngay
sau thông báo từ Nhà Trắng, chỉ số chứng khoán chuẩn của Việt Nam đã giảm mạnh
đến 6,7%, tính đến chiều hôm nay.
Trong
bối cảnh căng thẳng thương mại, theo hãng tin Bloomberg hôm qua, phó thủ tướng
Việt Nam Hồ Đức Phớc và các giám đốc điều hành của các công ty, bao gồm hai
hãng hàng không Vietnam Airlines và Vietjet, sẽ đến thăm Hoa Kỳ vào cuối tuần
này.
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
PHÂN
TÍCH
Giảm
thuế hàng Mỹ trước "Ngày Giải phóng" của Trump : Nước cờ rủi ro nhưng
chiến lược của Việt Nam
VIỆT
NAM - MỸ - THƯƠNG MẠI
Việt
Nam giảm thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng, mở cửa cho Starlink của Mỹ
Thuế
hải quan của Donald Trump gây náo loạn toàn thế giới
Thụy My - RFI
Đăng
ngày: 04/04/2025 - 13:05
Sự
kiện tổng thống Donald Trump đánh thuế lên tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ được
chú ý nhiều nhất hôm nay 03/04/2025, trên báo giấy cũng như trên phiên bản
internet.
HÌNH
:
Tổng
thống Mỹ Donald Trump cầm một sắc lệnh vừa ký vào ngày thông báo một loạt thuế
hải quan tại Vườn Hồng của Nhà Trắng ở Washington, D.C., ngày 02/04/2025.
REUTERS - Carlos Barria
Việt
Nam chịu mức thuế quan cao ngất
Libération nhận định, «
Với thuế hải quan, Donald Trump thảm sát hệ thống trao đổi quốc tế có từ thời hậu
chiến ». Tổng thống Mỹ gây sốc cho các nhà kinh tế và thị trường bằng
hàng loạt sắc thuế nặng nề đối với các đối tác, làm tăng nguy cơ suy thoái cho
nước Mỹ.
Ngay
từ tối qua, thị trường chứng khoán suy sụp sau khi tổng thống Trump với giọng
điệu vui tươi phấn khởi, loan báo đánh thuế « đối ứng » hơn 60 nước trong đó có
các đồng minh trung thành nhất, vì đã « lừa đảo nước Mỹ quá lâu ». Mức
tối thiểu 10 % được loan báo cho toàn thế giới, rốt cuộc chỉ dành cho một ít nước
như Anh quốc, Singapore, Brazil ; đa số đạt đỉnh cao nhất kể từ cơn say bảo hộ
thập niên 30 đã dẫn đến cuộc khủng hoảng lịch sử.
Trump
cáo buộc châu Âu đánh thuế 39 % lên hàng Mỹ, nên áp thuế « có qua có lại », đã
« lịch sự giảm xuống phân nửa », còn... 20 %. Trung Quốc bị cho là đánh thuế 67
% với Mỹ, chịu mức thuế 34 % cộng với 20 % trước đó, Nhật Bản 34 %. Israel dù một
ngày trước đó đã hủy bỏ mọi sắc thuế với hàng Mỹ nhập khẩu, « chỉ » chịu 17 %.
Còn Việt Nam ? Đến 46 % ! Les Echos lưu ý rằng Hà Nội đã làm đủ
mọi cách để xoa dịu tình hình. Thuế đánh vào một số loại xe hơi còn 32 % thay
vì 45-60 %, khí hóa lỏng 5 % giảm còn 2 %, đùi gà đông lạnh từ 20 % còn 15 %.
Mức
thuế cao có nguy cơ gây rối loạn chuỗi cung ứng của nhiều ngãn hàng quen thuộc,
giảm đi lợi tức. Năm ngoái, cứ hai đôi giày Nike thì có một sản xuất tại Việt
Nam, Adidas gia công 38 % số giày basket tại đây, 30 % số mặt hàng Gap xuất xưởng
từ Việt Nam. Samsung Electronics có đến 6 nhà máy ở Việt Nam, sản xuất phân nửa
số điện thoại thông minh, máy tính bảng, hàng điện tử gia đình, màn hình Oled.
Quần
đảo toàn chim cánh cụt cũng bị áp thuế
Từ
đâu ra những con số được dùng để biện minh rằng Mỹ chỉ trả đũa ? Đối với châu
Âu, có lẽ là thuế trị giá gia tăng (VAT) bị coi như thuế hải quan. Châu Âu
không hề áp thuế 39 % lên hàng Mỹ, Việt Nam cũng không đánh thuế đến 99 % như
được trình bày trên tấm bảng của Nhà Trắng. Các nhà kinh tế đoán rằng, để
tính toán cho dễ, các cố vấn kinh tế của tổng thống chỉ đơn giản lấy tỉ lệ thâm
hụt thương mại với từng nước, đem chia đôi để lập ra mức thuế khủng khiếp
này.
Đảo
Réunion bị cáo buộc đánh thuế 74 % lên hàng Mỹ, nên hàng xuất khẩu vào Hoa Kỳ
chịu thuế 37 %. Quần đảo Coco (Keeling), dân số chủ yếu là chim cánh cụt, cũng
không thoát khỏi mức thuế 10 %. Trump, có lẽ ý thức đến các rủi ro cho kỹ nghệ,
không đánh thêm thuế vào thép và nhôm vốn đã chịu mức 25 % từ tháng Hai. Đáng
ngạc nhiên là Mêhicô và Canada không nằm trong danh sách bị trừng phạt, hai nước
này đã bị áp thuế 25 %, không phải vì thương mại mà về di dân và fentanyl. Bộ
trưởng tài chánh Scott Bessent khuyến cáo các nước liên quan không nên trả đũa.
Phải
chăng Nhà Trắng chờ đợi các nạn nhân nhượng bộ ? Mỹ cũng hy vọng rằng sợ không
còn được bảo vệ về quân sự, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc sẽ không phản ứng.
Trong khi chờ đợi, các dự báo suy thoái tăng lên, do người tiêu dùng và doanh
nghiệp phải trả giá cao hơn. Gene Sperling, cựu chủ tịch hội đồng kinh tế của
Bill Clinton và Barack Obama chỉ trích : « Mới cách đây hai tháng, đang
chứng kiến “soft landing”, một sự hạ cánh nhẹ nhàng với lạm phát giảm mà kinh tế
không chậm lại, nay thì đối mặt với suy thoái và thất nghiệp ».
Giới
kinh doanh tàn giấc mơ hoa trước Donald Trump
Trong
bài xã luận, Le Figaro nhận xét ngay cả trong giới kinh doanh
mà chó sói vốn nhiều hơn cừu, đôi khi cũng rất ngây thơ. Chỉ mới cách đây vài
tháng, viễn cảnh Donald Trump quay lại Nhà Trắng khiến họ vô cùng phấn
khích. Phản đối thuế má và các quy định, ủng hộ kinh doanh, thù địch với sự
can thiệp của nhà nước, quan tâm đến thị trường tài chánh, tổng thống Mỹ hội tụ
nhiều ưu điểm.
Dù
Trump không ngừng nhấn mạnh việc tái lập sức mạnh của nước Mỹ, người ta vẫn cho
rằng một khi đã chiến thắng ông sẽ hòa dịu hơn. Nhưng kịch bản giờ đây không hề
giống như trong mơ. Không chỉ thô bạo, đả kích thường xuyên các đồng minh lịch
sử, Donald Trump còn khởi động một cuộc chiến tranh thương mại mang tầm vóc
nguyên tử đối với họ. Ngoài một nhúm cố vấn, chẳng ai hiểu nổi việc này có lợi
lộc gì.
Lịch
sử cho thấy chủ nghĩa bảo hộ thay vì bảo đảm thịnh vượng, luôn gây ra hàng loạt
thảm họa nơi kẻ tấn công lẫn nạn nhân. Nếu việc bế quan tỏa cảng mang lại hạnh
phúc, thì Bắc Triều Tiên đã là thiên đàng. Vấn đề hiện là không ai có thể
khuyên được tổng thống. Kể cả việc Wall Street lao dốc, lẫn sự lo ngại thấy rõ
nơi các chủ doanh nghiệp Mỹ, vốn được cho là sẽ hưởng lợi từ cuộc tấn công quy
mô này.
Tin
tốt và tin xấu từ việc Mỹ áp thuế
Dưới
tràng súng liên thanh, châu Âu từ tốn cân nhắc cách đáp trả cơn thịnh nộ của
Trump. Tại Bruxelles đang có tranh luận giữa phe muốn trả đũa lập tức và mạnh mẽ
- mắt đổi mắt, răng đổi răng, và những người muốn thương lượng với ông vua «
deal ». Theo Le Figaro, giải pháp có lẽ nằm ở lưng chừng : một loạt
trừng phạt chủ yếu nhắm vào các tập đoàn công nghệ, để tạo tương quan lực lượng,
trước khi ngồi vào bàn đàm phán.
Giáo
sư Vincent Pons của đại học Harvard, trên Les Echos cho rằng
đây là lúc để trả đũa. Trước hết, tin tốt lành là tác động tiêu cực của chính
sách kinh tế sẽ được cảm nhận nhanh chóng. Chỉ vài tháng nữa, thuế quan do
ông Trump áp đặt sẽ làm cho hàng tiêu dùng và các sản phẩm trung gian tăng giá.
Từ tháng Giêng, chỉ số lòng tin nơi các hộ gia đình đã giảm 18 %, chứng khoán Mỹ
mất giá 7 %. Nếu rơi vào suy thoái, Nhà Trắng sẽ phải linh hoạt hơn.
Tin
xấu là tác động sẽ vượt qua khỏi biên giới Hoa Kỳ. Ngoài các công ty xuất khẩu
sang Mỹ bị ảnh hưởng trực tiếp, toàn bộ chuỗi giá trị bị rúng động. Đại dịch
Covid đã bộc lộ sự hội nhập tuyệt vời của sản xuất toàn cầu, sau nhiều thập
niên tự do mậu dịch. Chẳng hạn năm 2022, chỉ riêng việc Thượng Hải bị phong tỏa
đã làm chi phí và thời gian vận chuyển tăng lên trên toàn thế giới. Cú sốc gây
ra từ cuộc chiến tranh thương mại tổng lực vừa bắt đầu sẽ còn kinh khủng hơn
nhiều.
Liên
kết với các nước, tấn công vào dịch vụ Mỹ : Một số giải pháp
Làm
thế nào mà Hoa Kỳ lại lao vào cuộc phiêu lưu quá rủi ro này ? Giai đoạn
2018-2019, thương chiến với Trung Quốc đã làm yếu đi các lãnh vực kinh tế Mỹ bị
trả đũa, nhưng làm tăng số phiếu bầu cho Cộng Hòa. Có lẽ Trump hy vọng tiếp tục
huy động được cử tri, và thuế quan giúp bù vào số thuế giảm xuống cho người
giàu. Hơn nữa, nhờ nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu, Hoa Kỳ có thể đánh thuế vào
hàng nhập nhiều hơn các đối tác. Năm 2019, Trung Quốc đã « hết đạn » không thể
trả đũa tiếp.
Như
vậy có thể đáp trả hành động thù địch của Trump ra sao ? Dù tổng thống Mỹ nghĩ
gì đi nữa, thương mại không phải là một trò chơi có tổng bằng không. Pháp và
châu Âu trước hết phải tăng cường quan hệ với các nước thứ ba, bắt đầu là
Canada, Mêhicô và các nước khác bị Mỹ đánh thuế cao.
Cũng
không nên tự giới hạn ở hàng hóa. Châu Âu có thể nhắm vào các dịch vụ nhập từ
Hoa Kỳ, hay do các công ty Mỹ cung cấp trên lãnh thổ nước mình. Ngược với cán
cân hàng hóa, cán cân dịch vụ Mỹ là thặng dư, như vậy lợi tức của GAFA có thể
là mục tiêu. Đánh thuế vào món lợi này tạo được thu nhập đáng kể và có thể làm
giảm bớt sự ủng hộ Trump của các đại gia công nghệ. Les Echos cho
rằng trong cuộc chiến vừa khởi động, đó là đòn bẩy thương lượng mà các nhà lãnh
đạo sẽ sai lầm nếu bỏ qua.
Thất
bại đầu tiên của Trump và Musk tại phòng phiếu Wisconsin
Tại
nước Mỹ, « Trump và Musk vừa lãnh nhận một thất bại nặng nề trong cuộc
bỏ phiếu ở bang Wisconsin ». Le Figaro cho biết việc bầu ra một thẩm
phán Tối cao Pháp viện ở bang này đã mang tầm vóc quốc gia sau khi ông chủ
Tesla và SpaceX chi ra rất nhiều tiền để vận động cho ứng cử viên của mình. Rốt
cuộc vô số thông điệp trên X, chiến dịch gõ cửa từng nhà và nhiều triệu đô la của
Elon Musk vẫn không đủ.
Susan
Crawford, nữ thẩm phán Dân Chủ đã giành được chiếc ghế. Đây là trắc nghiệm bầu
cử đầu tiền từ sau khi Donald Trump lên ngôi, và trở thành cuộc trưng cầu dân ý
về chính quyền mới của Mỹ cũng như bản thân ông Musk. Người giàu nhất thế giới
đã chi trên 100 triệu đô la, số tiền kỷ lục cho một cuộc bỏ phiếu tư pháp, để hỗ
trợ ứng cử viên Cộng Hòa Brad Schimel, cựu công tố viên. Bà Susan Crawford được
một số đại gia ủng hộ trong đó có George Soros. Tỉ lệ tham gia thường ít ỏi đối
với những cuộc bỏ phiếu loại này, đã đạt mức lịch sử, thậm chí một số thành phố
còn không đủ phiếu bầu.
Chiến
thắng của Crawford mang lại sự lạc quan cho đảng Dân Chủ - đang chia rẽ, tinh
thần sa sút, không có lãnh đạo từ sau tháng 11 năm ngoái. Tranh thủ sự bất bình
trước việc Elon Musk cắt giảm thô bạo trong chính quyền liên bang, Dân Chủ tập
trung chỉ trích nhân vật này. Sau khi có kết quả bầu cử, Elon Musk vốn lắm lời
trên mạng X đã hoàn toàn im lặng. Thất bại này làm lu mờ ngôi sao chính trị của
ông.
Musk
đã chi ra trên 20 triệu đô la để ủng hộ Brad Schimel, tặng 100 đô la cho tất cả
những ai ký vào kiến nghị phản đối, vận động trên các mạng xã hội. Hôm Chủ nhật
Musk đã tổ chức một cuộc mít-tinh và tặng hai tấm séc 1 triệu đô la cho hai cử
tri, làm mờ cả ứng cử viên. Wisconsin vốn là một bang nghiêng ngả - swing
state, Donald Trump chỉ thắng nhờ hơn được chỉ 30.000 phiếu. Dù chỉ là cuộc bầu
cử địa phương, thất bại này sẽ gây tranh luận trong nội bộ đảng Cộng Hòa, rất
lo lắng trước công luận. Theo báo chí, một số nhân vật bảo thủ trong hậu trường
còn vui mừng trước cái tát dành cho Elon Musk.
Công
ty xây dựng Trung Quốc bị nghi ngờ sau động đất ở Thái Lan
Tại
Đông Nam Á, La Croix cho biết « Sau trận địa chấn
ở Thái Lan, đã đến lúc nghi ngờ ». Gần một tuần lễ sau trận động
đất làm một tòa nhà 30 tầng ở thủ đô Bangkok sụp đổ, đè bẹp ít nhất 15 công
nhân và làm 70 người khác mất tích, những cái nhìn ngờ vực đều hướng về phía
hai công ty Trung Quốc. Đó là China Railway No 10 phụ trách xây dựng và Xin Ke
Yuan Steel, công ty cung cấp hầu hết các thanh thép cho tòa nhà.
Những
mẫu thử lấy sau thảm họa cho thấy các vật liệu này không đáp ứng tiêu chuẩn an
toàn. Tại sao chỉ có tòa nhà này sụp đổ trong khi nhiều công trình khác cũ kỹ
hơn, cao hơn lại không bị ảnh hưởng ? Ngay sau khi tòa nhà sụp đổ, bốn người
Trung Quốc bị bắt quả tang đã rút đi rất nhiều hồ sơ liên quan đến công trình,
đã bị câu lưu. Tuy những người này được trả tự do sau đó, nhưng người dân Thái
vẫn đặt dấu hỏi lớn, nhất là một tổ chức chống tham nhũng đã từng báo động cho
chính quyền về những dấu hiệu bất thường trên công trường xây dựng.
Hai
tháng cầm quyền đầu tiên của Trump: « Cờ vua » Mỹ đọ « cờ vây » Trung Quốc ?
Trọng Thành
- RFI
Đăng
ngày: 03/04/2025 - 16:02
Sự
trở lại cầm quyền của Donald Trump tại Mỹ đặt thế giới trước tình trạng bất định
cao độ. Nhiệm kỳ tổng thống thứ nhất của ông Trump (2017-2021) in dấu ấn với
nhiều chính sách táo bạo bất ngờ, được quảng bá có nhiều triển vọng, nhưng rút
cuộc bất thành, như vụ đàm phán vũ khí hạt nhân với Bắc Triều Tiên, chính sách
đơn phương áp thuế với Trung Quốc để giảm thâm hụt thương mại...
HÌNH
:
Ảnh
tư liệu: Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại
Palm Beach, Florida, Hoa Kỳ, 06/04/2017. REUTERS - Carlos Barria
Cũng
trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, giấc mơ « một quốc gia hai chế độ »
với Hồng Kông chấm dứt, đặc khu trở lại dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Nhiệm
kỳ 2.0 của Donald Trump mở đầu với các chính sách còn quyết liệt hơn gấp bội
nhiệm kỳ thứ nhất, với các tuyên bố sẽ chấm dứt chiến tranh Ukraina « trong
24 giờ », hay tuyên bố đánh thuế « đối ứng » với toàn
thế giới (tức sắc thuế mang tính trả đũa, ăn miếng trả miếng), hủy diệt nền
móng của hệ thống thương mại thế giới dựa trên đàm phán thỏa hiệp, được định
hình từ Thế chiến Hai.
·
Đọc thêm : Mỹ và thuế đối ứng : « Big Bang » trong
thương mại toàn cầu
Cho
dù có nhiều khác biệt rất lớn trong chính sách, nếu không nói là gần như đối
nghịch trong nhiều lĩnh vực, đối thủ số một của tổng thống Trump - tương tự như
các chính quyền tiền nhiệm - vẫn là Trung Quốc, được coi là có thể vươn lên
soán ngôi siêu cường số một của Mỹ. Hai tháng cầm quyền đầu tiên của Trump cho
thấy gì về chiến lược của Washington và Bắc Kinh ?
Những
màn nắn gân
Ông
Donald Trump mở đầu nhiệm kỳ 2 với phong cách mang tính « giao dịch »
của thương nhân như lần trước, để ngỏ cơ hội siết chặt quan hệ cá nhân với lãnh
đạo Trung Quốc Tập Cận Bình. Phá lệ, tổng thống đắc cử Donald Trump mời lãnh đạo
Trung Quốc Tập Cận Bình đến dự lễ nhậm chức ngày 20/01. Chủ tịch Trung Quốc rút
cục đã cử « đại diện đặc biệt » là phó chủ tịch Hàn Chính (Han
Zheng) thay mặt.
Tỏ
ra hồ hởi với Tập Cận Bình, nhưng Trump cũng ngay lập tức đe dọa sẽ cứng rắn về
thương mại để buộc Bắc Kinh phải có các nhân nhượng. Trung Quốc, cùng Mêhicô và
Canada, là những nước đầu tiên mà chính quyền Trump đe dọa tăng mạnh thuế hải
quan. Không có tín hiệu nhân nhượng từ Bắc Kinh, Trump áp thuế bổ sung 20%.
Cứng
rắn với Bắc Kinh, nhưng cùng lúc Donald Trump hy vọng sớm dàn xếp để có được một
cuộc hội kiến với lãnh đạo Trung Quốc. Cuộc điện đàm đầu tiên dự kiến giữa lãnh
đạo hai nước kể từ khi Trump nhậm chức đầu tháng 2/2025 bị hủy, sau khi Trung
Quốc áp đòn thuế trả đũa. Theo nhà ngoại giao Wendy Cutler, nguyên phó Đại diện
Thương mại Mỹ thời Obama, phó chủ tịch tư vấn viện tư vấn Asia Society, « không có
gì ngạc nhiên nếu ta thấy Trump gặp Tập Cận Bình trong những
tháng tới ». Nhưng theo bà, « Trung Quốc sẽ muốn có rất nhiều
đảm bảo trước bất kỳ cuộc họp nào như vậy, bởi họ sẽ không muốn lãnh
đạo của họ bị đặt tình thế phải xấu hổ, bị làm nhục, hoặc phải chịu những đòi
hỏi mới », « chủ tịch Tập Cận Bình là một lãnh đạo độc
đoán của một quốc gia mà việc ông ấy được Đảng, quân đội và
dân chúng nhìn nhận như thế nào là rất quan trọng. Tôi nghĩ
ông ấy không thể để mất mặt » (bài « Why Isn’t China Playing
Trump’s Game ? Beijing has opted for defiance instead of flattery. Will the
strategy backfire? » (Tại sao Trung Quốc không chơi trò của Trump? Bắc
Kinh đã chọn thách thức thay vì nịnh hót. Liệu chiến lược này có phản tác dụng
?) Foreign Policy, 7/3/2025 )
Trump
cờ vua, Tập cờ vây: « Lửa » chọi với « Nước » ?
Nhận
định về chính sách của tổng thống Mỹ là điều không dễ dàng, do các phát biểu đầy
mâu thuẫn và mang tính cá nhân cao độ của Donald Trump, theo ghi nhận của nhiều
nhà quan sát. Tuy nhiên, so sánh hành xử của Trump và lãnh đạo Bắc Kinh có
thể cho phép rút ra một số sắc thái đáng chú ý. Chuyên gia về Trung Quốc André Chieng, trong cuộc trao đổi
với nhà chính trị học Pascal Boniface, giám đốc Viện Nghiên cứu Quốc tế và Chiến
lược (IRIS), nhận định tổng thống Mỹ chọn chiến lược « cờ vua »
với « những nước đi thần tốc » trong lúc Tập Cận Bình chơi
« cờ vây », trò chơi lâu đời của người Hoa khuyến khích lối
hành xử thiên về kiên nhẫn. Ông André Chieng giải thích:
« Điều
mà tôi nhận thấy là Trump chơi cờ vua. Cờ vua là trò chơi mà các quân cờ chuyển
động rất nhiều, và trong nhiều ván cờ, các nước cờ diễn ra một cách mau lẹ nhất
có thể. Luôn luôn có sự chuyển động mạnh. Điều được ngưỡng mộ trong trò chơi
này là những nước cờ tấn công. Người Trung Quốc không chơi cờ vua, họ chơi cờ
vây. Cờ vây lấy kiên nhẫn làm thế mạnh. Trong trò chơi này không có nhiều
chuyển động. Đây là trò chơi với các quân cờ có giá trị ngang nhau và cái
đích của cuộc chơi là chiếm lĩnh được nhiều không gian.
Như
vậy chúng ta có ấn tượng là trong cuộc cờ đang diễn ra trên thế giới hiện nay,
hai đối thủ, Mỹ và Trung Quốc, không chơi cùng một trò. Trump chơi cờ vua, người
Trung Quốc chơi cờ vây. Người Trung Quốc đi theo chiến lược, mà người ta thường
gọi là chiến lược của NƯỚC. Đây là một nhận định mà ta có thể thấy trong Đạo Đức
Kinh, cuốn sách kinh điển của Đạo Lão, tương truyền của Lão Tử. Trong cuốn sách
này, có một câu nói lạ thường. Lão Tử nói : ‘‘Thiên hạ mạc nhu nhược vu thủy,
nhi công kiên cường giả mạc chi năng thắng’’ (nghĩa là : Không có gì yếu
hơn nước và không có hình thù hơn nước, nhưng cũng không có gì kháng cự lại được
nước’’). Diễn đạt này đã được Lý Tiểu Long (Bruce Lee) sử dụng để mô tả về võ
thuật Trung Hoa.
Đây
chính là hành xử của Trung Quốc : Mỗi khi Mỹ rút khỏi một vị trí nào đó
thì Trung Quốc trám chỗ. Điều này đúng với trường hợp Mỹ cắt giảm các hoạt động
của Cơ quan Phát triển Quốc tế USAID, hay Mỹ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới.
Chúng ta có thể nêu ra hàng loạt ví dụ về việc Trung Quốc chiếm lĩnh một cách lặng
lẽ và bình thản các vị trí mà Hoa Kỳ bỏ trống. »
Trung
Quốc : Chờ đợi, giảm thiệt hại trong « bối cảnh hỗn loạn »
và ra đòn có trọng điểm
Chuyên
gia André Chieng là công dân Pháp, sinh tại Marseille. Cha mẹ ông là người Hoa.
Ông là người sáng lập và chủ tịch hiệp hội thương mại Âu – Á (AEC - Asiatique
Européenne de commerce) từ năm 1988 và là phó chủ tịch Comité France-Chine, hiệp
hội các doanh nghiệp Pháp chuyên thúc đẩy các quan hệ làm ăn với Trung Quốc. Từ
năm 2001, André Chieng định cư tại Trung Quốc. Giải thích cụ thể hơn về chiến
lược hành xử của Bắc Kinh trong giai đoạn hai tháng cầm quyền đầu tiên của
Donald Trump, ông André Chieng nhận định:
« Phản
ứng của phía Trung Quốc thiên về chừng mực. Trong cuộc đọ sức Mỹ - Trung, lợi
thế tất nhiên thuộc về phía Mỹ. Đơn giản bởi vì Mỹ nhập khẩu đến 400 tỉ đô la
hàng hóa Trung Quốc, trong lúc Trung Quốc chỉ nhập của Mỹ khoảng 100 tỉ đô la.
Trung Quốc có nhiều cái để mất hơn là Mỹ. Tuy nhiên, nếu chúng ta quan sát các
biện pháp trả đũa của Trung Quốc, ngay hôm sau ngày Mỹ áp thuế mới, ta thấy điều
thú vị là các biện pháp trả đũa rất đa dạng.
Bắc
Kinh không chỉ có một loại vũ khí, khác với Trump chỉ có một vũ khí là tăng thuế
hải quan. Trung Quốc có hàng loạt biện pháp. Một mặt, họ tăng thuế với một số mặt
hàng, chủ yếu là các mặt hàng nông nghiệp, tức đánh vào một nhóm cử tri bỏ phiếu
cho Trump. Bên cạnh đó là các biện pháp khác, như cấm vận một số mặt hàng, cụ
thể là đất hiếm, như gallium, germanium… Lợi thế của Trung Quốc là nắm độc quyền
về nhiều loại đất hiếm.
Để
thấy được tác động của các biện pháp chọn lọc của Trung Quốc, tôi lấy ví dụ về
Skydio, công ty lớn này vốn rất ít được công chúng biết đến. Đây là công ty sản
xuất drone quan trọng nhất của nước Mỹ, chuyên cung cấp cho quân đội Mỹ và quân
đội Israel. Từ khoảng 6 tháng nay, hoạt động của Skydio bị đình trệ, do thiếu
đi một loại bình điện được sản xuất tại Trung Quốc.
Một
loại biện pháp trả đũa thứ ba là Bắc Kinh khởi động vụ kiện chống độc quyền nhắm
vào Google. Biện pháp này bị coi là khó hiểu, bởi Google bị cấm hoạt động tại
Trung Quốc. Tuy nhiên, vụ kiện này là một tín hiệu cho thấy Bắc Kinh có thể khởi
kiện chống độc quyền, không phải nhắm vào Google, nhưng là vào hai tập đoàn
Tesla và Apple, mà Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai. Nếu hai tập đoàn lớn
nhất trong số 7 tập đoàn của Mỹ mất thị trường Trung Quốc, thì đây quả là tai hại
đối với thị trường tài chính Wall Street. Những đòn trả đũa của Trung Quốc có vẻ
nhỏ nhẹ, nhưng là những tín hiệu cho thấy, nếu Trump ra đòn quá mạnh thì Mỹ có
thể gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn Trung Quốc ».
Theo
chuyên gia về chính sách đối ngoại Mỹ Jude Blanchette, giám đốc trung tâm
nghiên cứu châu Á của RAND (Research And Development – Trung tâm Nghiên cứu và
Phát triển), chuyên tư vấn cho Quân đội Mỹ, tuy quan hệ Mỹ - Trung có thể được
nhiều người kỳ vọng sẽ bước vào giai đoạn giảm căng thẳng về thương mại và quân
sự nhờ một « thỏa hiệp lớn » giữa Trump và Tập, nhưng sự ngờ vực
cao độ giữa hai bên có thể chuyển thành thế đối đầu ngày càng gia tăng. Jude
Blanchette nhấn mạnh đến việc Trung Quốc chọn hành xử thận trọng nhằm giảm thiểu
thiệt hại trong « tình trạng hỗn loạn » hiện nay (bài « China
Sees Opportunity in Trump’s Upheaval » (Trung Quốc nhìn thấy cơ hội
trong cuộc đảo lộn của Trump), Foreign Affairs, ngày 27/03/2025).
Sách
lược « bất nhất » và hung bạo của Trump đẩy nhiều đồng
minh về phía Trung Quốc
Đối
đầu giữa khối « phương Tây » và Trung Quốc hiện rõ tại Diễn
đàn Kinh tế Bác Ngao, (Boao), Hải Nam, năm nay (25-28/03/025). Tham gia « Davos
châu Á » lần này chỉ có một đại diện có tầm cỡ thuộc khối « phương
Tây », là cựu tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon. Tuy nhiên, trong
bối cảnh nguy cơ chiến tranh thương mại và công nghệ với Mỹ lơ lửng trên đầu Bắc
Kinh, Trung Quốc nắm giữ lợi thế là nằm ở trung tâm khu vực tăng trưởng cao nhất
hành tinh.
Sự
rút lui của Mỹ khỏi nhiều định chế quốc tế, khỏi các quyền lực mềm (soft
power) nói chung, cùng các đe dọa đi kèm hành động phá vỡ hệ thống thương mại
quốc tế, rõ ràng đã biến Washington trở thành thủ phạm trực tiếp của tình trạng
hỗn loạn, đầy bất trắc hiện nay trước mắt thế giới. Tình hình này đang mang lại
lợi thế cho Trung Quốc. Trong bài diễn văn thường niên đầu tháng 3, ngoại trưởng
Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) tuyên bố : « Thế giới đang trong
giai đoạn đảo lộn, chỗ dựa vững vàng đáng tin cậy ngày càng trở nên hiếm hoi…
Chúng tôi sẽ dùng chỗ dựa vững vàng đáng tin cậy của Trung Quốc để bình ổn thế
giới đầy bất trắc hiện nay ».
Trung
Quốc không chỉ hành xử với sách lược uyển chuyển như nước, mà có cao vọng trở
thành núi Thái Sơn của thế giới. Trong lúc Trump dựng hàng rào thuế quan chống
tất cả thế giới, không loại trừ đồng minh, Bắc Kinh mở vòng tay với hai đồng
minh chủ chốt của Mỹ tại khu vực. Trung Quốc cùng với Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm
đến một phần tư khối lượng kinh tế toàn cầu và 20% trao đổi thương mại thế giới.
Tại
Diễn đàn Kinh tế Bác Ngao, phía Trung Quốc cổ vũ cho việc Bắc Kinh xích lại gần
Seoul và Tokyo. Ngày 30/03, bộ trưởng công nghiệp và thương mại ba nước Đông Bắc
Á, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc lần đầu tiên gặp nhau kể từ năm 2020. Sau
cuộc họp khẩn này, ba bên đã đồng thuận tái thúc đẩy một thỏa thuận tự do mậu dịch.
« Hướng
dẫn Chiến lược Quốc phòng Quốc gia Tạm thời » của Mỹ : Đài Loan và Nhật
Bản ở tuyến đầu
Tổng
thống Donald Trump, trên thực tế, cho dù có những hành xử thô bạo, tiền hậu bất
nhất trong nhiều chuyện, nhưng xét về chiến lược toàn cầu, Trump vẫn đang thực
thi chính sách xoay trục sang châu Á, trung tâm kinh tế thế giới, chính sách vốn
được khởi động từ thời Obama. Có điều chính quyền Trump dường như quyết định dồn
toàn lực sang châu Á, bỏ hẳn an ninh châu Âu cho người châu Âu tự lo, kể từ giờ,
chiến tranh Ukraina và đe dọa Nga là việc của châu Âu.
·
Đọc thêm : Mỹ « bình thường hóa » quan hệ với Nga: Ác mộng với châu Âu và
Ukraina?
Hơn
hai tháng sau khi Trump trở lại nắm quyền, lần đầu tiên bộ trưởng Quốc Phòng
Pete Hegseth được cử đi châu Á. Đúng vào thời điểm chuyến công du này, báo Mỹ
đăng tải bản « Hướng dẫn Chiến lược Quốc phòng Quốc gia Tạm thời »
(Interim National Defense Strategic Guidance) của bộ trưởng Quốc Phòng. Văn bản
chiến lược quốc phòng lưu hành nội bộ này nhấn mạnh đến ưu tiên số một là
« ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan
và củng cố quốc phòng nội địa ».
Văn
bản này được một số chuyên gia cho rằng đã là một nguyên nhân khiến Trung Quốc
giận dữ bất ngờ tổ chức cuộc tập trận đạn thật oanh kích « các cơ sở
hàng hải và năng lượng chiến lược » của Đài Loan. Trung Quốc đã cực lực
lên án văn bản của bộ Quốc Phòng Mỹ. Tờ Hoàn cầu Thời báo của đảng Cộng Sản
Trung Quốc chỉ trích Washington thổi bùng điểm nóng Đài Loan, đồng thời vạch ra
những khác biệt lớn giữa quan điểm của tổng thống Trump, né tránh vấn đề Đài
Loan, và quan điểm của bộ Quốc Phòng, coi Đài Loan là vấn đề trọng tâm.
Tình
trạng nhiều liên minh với Mỹ tại châu Á, được lập ra dưới thời Biden để ngăn chặn
Trung Quốc, bị chính sách của Trump hủy hoại gây khó khăn cho mặt trận đoàn kết
ngăn chặn các tham vọng bành trướng của Bắc Kinh. Chuyên gia André Chieng bày tỏ:
« Nếu so sánh chính sách của Trump với người tiền nhiệm, ta thấy chính
sách của Biden hiệu quả hơn. Chúng ta nhớ rằng Biden đã thiết lập được một loạt
cơ chế liên minh để chống lại Trung Quốc : liên minh AUKUS với Anh và Úc,
liên minh QUAD với Nhật Bản, Ấn Độ và Úc… Nhờ vậy rút cục đã bao vây được Trung
Quốc, thông qua sự phối hợp với các quốc gia đồng minh. Biden đã đặc biệt thành
công trong việc hòa giải Nhật Bản với Hàn Quốc, hai nước vốn có bất hòa sâu sắc
từ thời Thế chiến Hai với hồ sơ ‘‘phụ nữ giải sầu’’ (phụ nữ bị buộc phải phục vụ
trong các nhà thổ của quân đội Nhật), thúc đẩy Nhật – Hàn tham gia vào liên
minh với Mỹ. Trong khi đó, Trump trong vòng một hai tháng đã phá hủy tất cả các
thành quả như vậy. »
Đài
Loan ở tuyến đầu : Trump có đáng tin ?
Sau
hai tháng cầm quyền đầu tiên của ông Trump, Đài Loan dường như đang dần được
xác định sẽ là tâm điểm của cuộc đối đầu Mỹ - Trung về an ninh. Trong chuyến
công du châu Âu lần đầu tiên của bộ trưởng Quốc Phòng dưới thời Trump, một điểm
đáng chú ý là lãnh đạo quốc phòng hai nước dự lễ tưởng niệm các binh sĩ Mỹ - Nhật
tử trận trong một trận chiến khốc liệt thời Đệ Nhị Thế Chiến, dấu hiệu cho thấy
quan hệ siết chặt.
·
Đọc thêm : Trung Quốc bất ngờ tập trận mô phỏng tấn công các
cơ sở hạ tầng chiến lược của Đài Loan
Ngày
30/03, Mỹ - Nhật thỏa thuận tiếp tục dự án, từ thời Biden, nâng cấp trụ sở Lực
lượng Mỹ tại Nhật thành sở chỉ huy song phương (joint force headquarters),
để tăng cường thế trận răn đe Mỹ - Nhật, đặc biệt tại khu vực tây nam Nhật Bản,
với trọng tâm là Đài Loan. Hợp tác quân sự Mỹ - Nhật được tái khởi động dưới thời
Trump có đủ giúp Washington khắc chế được các tham vọng quân sự của Bắc Kinh tại
khu vực ?
Chính
sách bất nhất của chính quyền Trump nói chung, về Đài Loan nói riêng, đang gây
nhiều lo ngại. Chính quyền Trump có thực sự nỗ lực vì an ninh của Đài Loan ?
Trump có chủ trương thổi bùng căng thẳng như Bắc Kinh cáo buộc ? Liệu hòn
đảo có nguy cơ chịu cùng cảnh ngộ như Ukraina hay không ? Đây là những câu
hỏi mà không ít người đặt ra.
Cuộc
chiến thuế quan toàn cầu : Những ẩn ý của chính quyền Trump
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 03/04/2025 - 14:34 - Sửa đổi ngày: 03/04/2025 - 14:45
Ngày
02/04/2025, tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo mức thuế mới đối với hàng hóa
nhập khẩu từ nhiều nước. Vì sao Việt Nam và nhiều nước Đông Nam Á khác phải chịu
mức thuế cao nhất ? Ý đồ thực sự của tổng thống Trump là gì sau những đòn
thuế quan toàn cầu này ?
HÌNH
:
Tổng
thống Mỹ Donald Trump bình luận về quyết định áp thuế quan đối với nhiều nước
trên thế giới tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/04/2025.
REUTERS - Carlos Barria
Thị
trường chứng khoán châu Á đã chao đảo ngay sau thông báo biểu thuế mới của Nhà
Trắng đối với hàng hóa nhập khẩu từ nhiều nước trong khu vực : Cam Bốt
49%, Lào 48%, Việt Nam 46%, Sri Lanka 44%, Bangladesh 37%, hay Thái Lan 36%,
cao hơn cả mức thuế đối với Trung Quốc là 34% hay Liên Hiệp Châu Âu là 20%. Vì
sao như vậy ?
Một
điều chắc chắn là hiện nay tại Mỹ có một sự đồng thuận rõ nét về tính cấp thiết
của việc tái công nghiệp đất nước, đòi hỏi phải giảm mức tiêu thụ hiện chiếm đến
70% GDP, và nhất là để tái cân bằng các nguồn thu-chi của quốc gia, bị xuống cấp
mạnh dưới thời chính quyền Biden.
Hai
mục tiêu
Do
vậy, theo phân tích của ông Matthieu Courtecuisse, tổng giám đốc hãng Sia
Partners, trong bài viết đăng trên nhật báo Les Echos, để đạt được điều này,
nguyên thủ Mỹ phải sử dụng một trong số những đòn bẩy sức mạnh duy nhất có sẵn
trong tay : « Những hiệp ước thương mại ».
Mục
tiêu chính thức là nhằm tăng cường động lực đầu tư công nghiệp, hiện đang diễn
ra, và áp đặt chính sách « Nước Mỹ trên hết » đối với các doanh nghiệp
trong và ngoài nước, hiện đang trong thế gọng kìm. Những tuyên bố thường nhật
cho thấy xu hướng trên đã tăng tốc từ những năm gần đây và được dùng để minh chứng
cho tương quan lực lượng do ông Trump áp đặt.
Nhưng
mục tiêu ngầm của ông là còn nhằm bẻ gãy dòng xuất khẩu công nghiệp của Trung
Quốc, trực tiếp hay thông qua các cơ sở lắp ráp ủy nhiệm. Chính quyền Trump
luôn tin rằng nền công nghiệp Mỹ rồi sẽ lấy lại vị thế hàng đầu thế giới trong
tất cả các lĩnh vực như nước này hiện đang có trong các ngành công nghệ, dược
phẩm và năng lượng.
Nhìn
từ góc độ này, hãng tin Anh Reuters cho rằng, cuộc chiến thuế quan toàn cầu của
ông Trump hiện đang đánh vào cốt lõi của hai chiến lược chính từ các nhà sản xuất
Trung Quốc nhằm giảm tác động của chiến tranh thương mại : Chuyển dịch một
số hoạt động sản xuất ra nước ngoài và tăng doanh số bán hàng cho các thị trường
ngoài Mỹ.
Đối
với ông Yuan Yuwei, giám đốc Quỹ Đầu tư tại Water Wisdom Asset Management, đòn
thuế quan này của ông Trump chẳng khác gì « một lệnh phong tỏa toàn diện đối
với Trung Quốc ». Trước khi ông Trump tái đắc cử vào tháng 11/2024, nhiều
nhà sản xuất Trung Quốc đã di dời một số cơ sở sản xuất sang Việt Nam và một số
nước Đông Nam Á, cũng như sang các khu vực khác.
Châu
Âu trong thế "kềm kẹp" của Mỹ
Về
phần châu Âu, ông Matthieu Courtecuisse lưu ý chỉ có giới « dư dả » ở
Mỹ mới tiêu thụ nhiều hàng hóa châu Âu, nên cuộc chiến thương mại này chưa hẳn
là một thách thức bầu cử cho ông Trump. Tuy nhiên, cuộc chiến thuế quan này sẽ
là một đòn bẩy để ông Trump gây sức ép đối với các doanh nghiệp châu Âu, để buộc
họ nhanh chóng chấp nhận chính sách « Nước Mỹ trên hết » trên bình diện
công nghiệp, tài chính và năng lượng.
Để
rồi tiếp đến, những công cụ thuế này của ông Trump sẽ « đánh gục » tất
cả chuẩn mực và quy định của châu Âu nhằm cản trở xuất khẩu Mỹ trong một số
lĩnh vực, cũng như ngăn cản Mỹ thâm nhập thị trường dịch vụ tài chính hay công
nghệ. Trong trường hợp này, việc duy trì quyền tiếp cận các công nghệ của Mỹ,
dù là công nghệ quân sự, không gian hay kỹ thuật số, thực tế sẽ là một con bài
mặc cả, vào thời điểm châu Âu không có phương án B.
Ông
Matthieu Courtecuisse cảnh báo : Cuộc chiến thương mại sẽ nhanh chóng được
thay thế bằng chiến tranh chuẩn mực. Ủy ban Châu Âu sẽ phải nhanh chóng nhận ra
rằng họ không còn chọn lựa nào khác là phải đi theo lịch trình quy định của Mỹ,
có nguy cơ dẫn đến việc thúc đẩy nhanh hơn nữa tiến trình phi công nghiệp hóa
và bị gạt ra bên lề thị trường tài chính thế giới !
-----------------------------
Các
nội dung liên quan
PHÂN
TÍCH
Giảm
thuế hàng Mỹ trước "Ngày Giải phóng" của Trump : Nước cờ rủi ro nhưng
chiến lược của Việt Nam
PHÂN
TÍCH
Doanh
nghiệp Trung Quốc và Mỹ loay hoay chống đỡ cơn bão thuế quan của Trump
Tạp
chí Kinh tế
Mỹ
và thuế đối ứng : « Big Bang » trong thương mại toàn cầu
Công lý nhãn tiền:
Trên đường gây án, siêu máy bay Nga gặp nạn. Tân Tổng Tư Lệnh Mỹ bênh vực
Ukraine
Apr
3, 2025
https://www.youtube.com/watch?v=Bur4YjMeBkY
15,264
views Apr 3, 2025
00:00:00 Đài Hiệu
00:00:20 Giới thiệu chương trình
00:00:34 Một trong 60 máy bay ném bom Tu-22M
cánh xoay của Nga vừa bị rơi 00:03:57 Máy bay ném bom của Nga rơi ở tỉnh
Irkutsk, phi công thiệt mạng 00:06:14 Người được Tổng thống Trump chọn làm
tướng hàng đầu của Hoa Kỳ ủng hộ việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine
00:10:06 Tổng thống Trump châm ngòi chiến
tranh thương mại với tất cả, áp thuế 20% lên Liên Hiệp Âu Châu, 10% lên Ukraine
00:14:18 Tai nạn máy bay ở Ohio
00:15:30 Ba Lan bắt giữ người Ukraine bị tình
nghi làm gián điệp cho Nga
00:17:20 Các quan chức chính quyền Tổng thống
Trump cho biết lệnh ngừng bắn khó có thể xảy ra trong những tháng tới, Reuters
đưa tin
00:20:19 Phần Lan sẽ rút khỏi hiệp ước bom mìn
toàn cầu khi nỗi lo ngại về Nga ngày càng tăng
00:22:02 'Liên minh những người tự nguyện' sẽ
họp tại Ukraine vào ngày 4 tháng 4, Tổng thống Zelenskiy nói
00:24:11 Liên Hiệp Âu Châu chuyển 3,7 tỷ đô la
cho Ukraine theo chương trình các cơ sở hạ tầng dân sự Ukraine, Thủ tướng
Shmyhal cho biết
00:26:29 Cuộc thăm dò cho thấy 73% người
Ukraine cho rằng Tổng thống Trump không tốt cho Ukraine
00:30:46 Lãnh đạo người Serb Bosnia thân Nga
Dodik bỏ chạy sang Mạc Tư Khoa trong bối cảnh bị buộc tội ở Bosnia
00:33:13 Hỏa xa Nga bị tấn công mạng nghiêm trọng
00:34:56 Lãnh thổ mà Nga giành được ở Ukraine
giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6 năm 2024
00:37:35 Kết thúc
00:38:01 Closing Credits
No comments:
Post a Comment