Hà Nội yêu cầu Phnom Penh trục xuất Người Thượng Tây Nguyên trốn tại Campuchia (RFA / VOA)

Người Thượng Tây Nguyên trốn tại Campuchia

Quốc Việt, thông tín viên RFA, Campuchia
2014-11-28

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/refugee-status-seek-montagnards-hiding-in-cbd-jungle-11282014095357.html

Nhóm người tỵ nạn dân tộc Jarai lúc đang ẩn náu trong rừng của Campuchia sau bỏ trốn từ Việt Nam, ảnh chụp ngày 26/11/2014. Photo by Quoc Viet/RFA

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/refugee-status-seek-montagnards-hiding-in-cbd-jungle-11282014095357.html/photo1-600.jpg/@@images/53ddcb3e-fdd1-40fd-9397-6a7302793864.jpeg

Có ít nhất 16 người Thượng vượt suối băng rừng từ Tây Nguyên của Việt Nam sang Campuchia tìm đến trại tiếp nhận người tỵ nạn, để được sự che chở của Văn phòng Cao Ủy Liên Hiệp Quốc (UNHCR) tại thủ đô Phnom Penh. Hiện nhóm người này vẫn đang ẩn náu trong rừng của tỉnh Ratanakiri sát biên giới tỉnh Gia Lai.

Nhóm người Thượng sống ở các tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên buộc lòng chạy sang Campuchia cho biết nguyên nhân họ đào thóat sang Campuchia vì họ gặp rắc rối trong vấn đề thờ phượng, tín ngưỡng tôn giao, vấn đề tự do, nhân quyền, bị phân biệt đối xử và bị chính quyền địa phương bắt giữ nhiều lần do có quan hệ với những người Thượng hải ngoài đang đấu tranh cho quyền tự do ở Việt Nam.

Tất cả 16 Thượng Tây Nguyên nói trên đã liên tục đào thoát từ tỉnh Gia Lai của Việt Nam kể từ đầu tháng qua. Hiện nhóm người này đang ẩn náu theo từng nhóm khác nhau trong rừng thuộc khu vực tỉnh Ratanakiri của Campuchia.

Nhóm phóng viên của RFA đã vào rừng theo gót chân người dân tộc thiểu số địa phương để tìm hiểu sự thật vào chiều ngày 26/11. Chúng tôi đã gặp một nhóm người Thượng gồm 8 người đang đứng trước tình cảnh nguy hiểm và thiếu lương thực.

Anh Ksor Ly, 33 tuổi, đào thóat từ tình Gia Lai cho biết anh liên tục bị chính quyền địa phương sách nhiễu và bắt bớ vì tham gia biểu tình hồi năm 2001. Trong những năm 2005, 2008 và năm 2011, chính quyền đã nhiều lần bắt giam và hành hạ anh tại nơi giam giữ vì liên lạc với nhóm người Thượng ở ngoài nước.

Theo Ksor Ly, cảnh sát đã thu thập danh sách các hộ theo ‘tin lành Đêga’, trong đó có tên anh và nhiều người Thượng khác mà phía Việt Nam cáo buộc là thuộc thành phần củng cố tổ chức phản động.

Ông Ksor Ly cho biết : “Sau khi họ phát hiện, bắt tôi, ngày nào họ điều tra là đánh đập tôi. Họ giam tôi bốn ngày, bốn đêm. Tay tôi bị còng lại vào giường, nằm ngủ không có mền không có chiếu. Sau khi thả, họ cảnh cáo nếu tôi tiếp tục liên lạc thì sẽ bị bắt tiếp. Sau đó, tôi cứ ở nhà nhưng ở nhà khó lăm. Bây giờ nếu người Việt Nam không làm xấu tôi thì tôi không chạy trốn đâu.”

Còn anh Rơlan Por chia sẻ: “Vì công an Việt Nam bắt tôi hồi tháng 6/2014, nhốt tôi trong nhà tù 17 ngày. Họ đánh tôi liên tiếp trong 15 ngày. Họ đánh đập vào đầu tôi, làm tôi đỗ máu 3 lần. Sau đó, họ bảo nếu tôi tiếp tục theo Đạo này nữa họ bắt được là sẽ không cho về, mà cho chết luôn.

Chúng tôi theo Đạo thì họ bắt. Bắt rồi, đánh đập chúng tôi, bảo không cho Đạo nữa. Nếu họ cho Đạo thì phải nghe lời họ. Họ sai bất kỳ nơi đâu, phải đi theo như thế mới họ cho phép. Như vậy là sao? Mình là con người. Chúa tạo ra mình, không phải con người tạo ra mình. Nên mình phải Đạo cho Thiên Chúa.

Kể về những gì mà họ xét thấy trong máy tính của tôi là sẽ bắt. Tôi muốn người ta giúp đỡ. Bây giờ chúng tôi đang sống trong một sợ hãi rất là lớn. Nếu họ biết chúng tôi đến đây thì họ sẽ đánh đập tới chết...”

Nhóm người tỵ nạn ẩn náu trong rừng, ngày 26/11/2014. Photo by Quoc Viet/RFA

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/refugee-status-seek-montagnards-hiding-in-cbd-jungle-11282014095357.html/P-2-400.jpg/image

Theo giấy quyết định về việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự do nhóm người Thượng trên cung cấp, hầu hết người Thượng vừa nói từng bị chính quyền địa phương xử phạt cảnh cáo vì có hành vi liên lạc với FULRÔ lưu vong ở ngoài nước, và thu thập danh sách các hộ theo ‘tin lành Đêga’ để củng cố tổ chức phản động. Trong số này, có nhiều người bị xử phạt cảnh cáo với hình thức quản lý, giáo dục 6 tháng tại địa phương.

Trong khi đó, Giám đốc Công an tỉnh Ratanakiri tại Campuchia, Thiếu tướng Nguon Koeun cho RFA biết rằng Công an tỉnh Gia Lai đã gửi danh sách 16 người Thượng vi phạm luật pháp Việt Nam đang bỏ trốn sang Campuchia.

Thiếu tướng Nguon Koeun nói rằng cảnh sát Campuchia đã vào rừng truy tìm những người này từ ngày 26/11 đến nay. Nếu cảnh sát Campuchia tìm thấy nhóm người Thượng nói trên, Campuchia sẽ trục xuất họ về Việt Nam vì là những người nhập cư bất hợp pháp.

Thiếu tướng Nguon Koeun nói thêm: “Chúng tôi cho rằng nhóm người dân tộc Jarai này vượt biên sang Campuchia bất hợp pháp. Chúng tôi nhận được yêu cầu từ Công an tỉnh Gia Lai để truy bắt 16 người này gửi về.

Vừa qua, có rất nhiều người Thượng chạy sang đây, nhưng cuối cùng bị bắt hồi hương. Họ sang đây vì có người ở nước ngoài kích động và tụ họp. Đặc biệt, hồi tháng 7 vừa qua, một số người Thượng ở nước ngoài lấy địa bàn tỉnh Ratanakiri để họp nhưng chúng tôi bắt không được. Chúng tôi sẽ không cho phép bất cứ lực lượng nào sử dụng lãnh thỗ Campuchia làm phương hại đến an ninh của nước khác.”

Tuy nhiên, ông Nay Klanh (Ama Blik), một người Thượng nhiều lần bị bắt cho rằng: “Chúng tôi quá sợ bị bắt, đem về Việt Nam. Nếu đem về Việt Nam thì chắc chắn Việt Nam sẽ đánh đập và nhốt vì chạy trốn đến đây.

Chúng tôi nhờ Quốc tế giúp đỡ và mang chúng tôi đến một nơi nào đó an toàn. Vì sợ người ta đem về Việt Nam, chắc chắn bị Việt Nam đánh đập, làm bất kỳ những thứ mà họ có thể làm được. Những điều đó sẽ xảy ra vì chúng tôi ở Việt Nam, chúng tôi biết những gì Việt Nam, người Việt Nam làm với chúng tôi.”

Còn người phát ngôn của Cơ quan tỵ nạn của Liên Hiệp Quốc (UNHCR) Vivian Tan nói rằng UNHCR không mong chính phủ Campuchia hồi hương họ về Việt Nam, nơi mà cuộc sống, quyền tự do đang bị áp đặt. UNHCR vẫn chưa có tiếp cận được những người này cho nên chưa biết họ có hội đủ điều kiện xin tỵ nạn chính trị hay không.

Bà nói rằng UNHCR đã sẵn sàng làm việc với chính phủ Campuchia để đảm bảo rằng những người này cần sự giúp đỡ của quốc tế.

Bà Vivian Tan phát biểu với RFA: “Tại thời điểm này chúng tôi vẫn thảo luận với chính phủ về cách giúp nhóm này. Vì vậy, tôi sẽ theo dõi các hành động mà chính phủ có thể thực hiện hoặc không được thực hiện. Chúng tôi sẽ cố gắng giúp đỡ họ nếu họ đang tìm kiếm tỵ nạn.”

Thế nhưng, Thiếu tướng Nguon Keoun, Giám đốc Công an tỉnh Ratanakiri cho rằng ông không quan tâm đến thỏa thuận giữa Campuchia và UNHCR đã ký kết về việc lập trại tỵ nạn trước đó.

Ông Keoun nói: “Chúng tôi không nói đến nhân quyền, hay tỵ nạn vì lý do tôn giáo hoặc chính trị. Ở đây, chúng tôi vẫn giữ lập trường, nếu họ nhập cư bất hợp pháp, sau khi bắt được sẽ trục xuất về Việt Nam. Còn UNHCR nói thế nào là chuyện của họ.”

Hồi năm 2001, hàng ngàn người Thượng đã biểu tình đòi quyền sở hữu ruộng đất và tự do tôn giáo. Chính phủ Việt Nam đã dẹp cuộc biểu tình này và hàng trăm người bị chính quyền bắt giữ. Kể từ các vụ phản kháng hồi tháng 2/2001, hơn 1000 người Thượng đã bỏ chạy sang xin tỵ nạn bên Campuchia.

Mặc dù trước đó Hà Nội cam kết không trừng phạt và giúp đỡ những người trở về tái hội nhập với buôn làng của họ, thế nhưng người tỵ nạn không tin vào lời nói của chính phủ Việt Nam. Cuối cùng nhiều người bị chính phủ Việt Nam bắt bỏ tù vì tội trốn sang nước ngoài bất hợp pháp, và có liên lạc với nhóm phản động ở bên ngoài.

-----------------------

VN yêu cầu Campuchia trục xuất một nhóm người Thượng về nước

VOA

01.12.2014

http://www.voatiengviet.com/content/vn-yeu-cau-campuchia-truc-xuat-mot-nhom-nguoi-thuong-ve-nuoc/2540879.html

Một tướng lãnh cảnh sát Campuchia cho biết sẽ đáp ứng yêu cầu của nhà chức trách Việt Nam, đòi Campuchia bắt giữ và trục xuất 16 người Thượng đã đào thoát sang tỉnh Ratanakkiri mới đây để lánh nạn.

Báo chí Campuchia tường thuật rằng 13 người Thượng từ vùng Tây Nguyên của Việt Nam đang trốn tại khu vực Lumphat của tỉnh Ratanakkiri, sau khi băng rừng sang biên giới trong tháng qua.

Thiếu Tướng Cảnh sát Nguon Koeun hôm Chủ nhật nói cho biết ông đã nhận được một danh sách do chính quyền tỉnh Gia Lai của Việt Nam gửi thông qua Bộ Nội vụ, trên đó có ghi tên của 16 người Thượng đã rời bỏ nhà cửa ở Tây Nguyên để chạy sang Campuchia, và đây là những người mà nhà chức trách Việt Nam muốn Campuchia trục xuất về nước.

Thiếu Tướng Koeun bác bỏ thông tin từ dân làng nói rằng một số người trong nhóm người đã bị bắt. Một dân làng người Jarai thuộc cộng đồng Yatung nói ông đã trông thấy nhà chức trách địa phương bắt 2 người đàn ông trung niên hôm thứ Năm.

Ông Chhay Thy, phối hợp viên của nhóm bênh vực nhân quyền Adhoc tại địa phương nói ông đã được nhiều cư dân địa phương báo tin về các vụ bắt giữ. Ông Thy cho hay, ông đang tìm địa điểm nơi những người Thượng đang bị cầm giữ.

Người Thượng sống ở vùng Tây nguyên của Việt Nam từ lâu đã bị đàn áp về vai trò của họ, hỗ trợ các lực lượng Mỹ và Pháp trong các cuộc chiến tranh ở Đông Dương trước đây. Đa số theo một hình thức Đạo Tin Lành đã bị nhà nước cộng sản Việt Nam đặt ra ngoài vòng pháp luật, dẫn tới một chiến dịch đàn áp các giáo hội người Thượng trong những năm từ 2001 tới 2011.

Trong thời gian đó, hàng ngàn người đã chạy sang Campuchia xin tỵ nạn, chỉ có một số ít chạy được nhận cho tỵ nạn sang Hoa Kỳ, còn đa số bị hồi hương bằng vũ lực. Rât nhiều người trở về đã bị bỏ tù và tra tấn.

Bản tin của tờ Cambodia Daily cho hay họ không liên lạc được với Bộ Nội vụ Việt Nam để xin bình luận về tin này.

Ông Phil Robertson, phó Giám đốc dặc trách Á Châu của Human Rights Watch nói “Việt Nam tiếp tục đàn áp và kỳ thị người Thượng vì những lý do chính trị và tôn giáo” và đóng cửa các giáo hội Tin Lành hay Công giáo không có liên kết với các tổ chức tôn giáo do nhà nước kiểm soát.

Một giới chức của Liên Hiệp Quốc tại Campuchia xin giấu tên, cho biết cơ quan quốc tế này đang vận động để tiếp xúc với những người Thượng đang trốn trong rừng từ khi nhóm người băng sang biên giới.

Ông Robertson nói: “Theo luật quốc tế thông thường, không ai nên gửi trả những người tỵ nạn về nơi mà họ phải đối mặt với hiểm nguy.”

Tờ Pnom Penh Post dẫn lời bà Bushra Rahman, người phát ngôn của ban đặc trách nhân quyền của Cao Uỷ Tỵ nạn, cho hay Liên Hiệp Quốc đang liên lạc với giới thẩm quyền để tìm một giải pháp cho vấn đề.

Bà Vivian Tan, nhân viên liên lạc báo chí của Cao Uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc hôm qua nói Liên Hiệp Quốc sẽ tiếp tục làm việc với chính quyền Campuchia để xác định liệu những người chạy đi lánh nạn có hội đủ điều kiện để được cấp quy chế tỵ nạn hay không.

Trong khi chờ đợi, Cao Uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc cảnh giác chớ nên trục xuất những người sẽ gặp nguy hiểm một khi bị trả về Việt Nam.

Nguồn: Cambodia Daily/Phnom Penh Post