CƠ SỞ PHÁP LÝ NÀO CHO VIỆC LẬP HỘI Ở VIỆT NAM ? (Anh Vũ - RFA / LS Hà Huy Sơn)

Cơ sở pháp lý nào cho việc lập Hội ở Việt nam?

Anh Vũ, thông tín viên RFA
2014-01-20

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/anh-vu-bkk-012014-01202014085356.html

Tự do hội họp và tự do lập hội là những quyền quan trọng giúp người dân thực thi nhiều quyền dân sự, chính trị, cũng như các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa khác. Hiện nay ở Việt nam tình hình việc thành lập các hội đoàn tự phát đang phát triển mạnh. Việc làm này có phù hợp với luật pháp Việt nam hay không và cơ sở pháp lý cho vấn đề này là gì?

Anh Vũ phỏng vấn LS Hà Huy Sơn để tìm hiểu thêm về vấn đề này:

Chưa có Luật về Hội

Anh Vũ: Thưa luật sư, xin ông cho biết, đến nay quyền tự hội họp và quyền tự do lập hội của công dân được luật pháp của Việt nam qui định cụ thể hóa như thế nào?

LS Hà Huy Sơn: Theo bản Hiến pháp mới nhất của Việt nam hiện nay, Điều 25 quy định “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình”, và Hiến pháp cũng quy định “Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”.  Theo pháp luật hiện nay tuy chưa có Luật về Hội, nhưng dưới luật đã và đang có 02 Nghị định, đó là Nghị định số 45/2010/N Đ-CP, ngày 21 tháng 4 2010 quy định về việc Tổ chức và Quản lý Hội và Nghị định Sửa đổi Bổ xung Nghị định 45 là Nghị định số 33/2012/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 13 tháng 4 năm 2012. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 45/2010/NĐ-CP ngày 21 tháng 4 năm 2010 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội.

Cơ sở của việc lập Hội theo tôi thì dựa vào Nghị định 45/2010/N Đ-CP, tại Điều 02 có quy định những công dân tự nguyện và có chung một mục đích để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình và các lợi ích hợp pháp khác của các thành viên thì có quyền lập hội. Theo tôi hiểu cái cơ sở căn bản thì dựa vào các văn bản như thế.

Anh Vũ: Được biết trước đây, để cụ thể hóa quyền tự hội họp và quyền tự do lập hội được qui định tại điều 10 Hiến pháp năm 1946. Ngày 20 tháng 5 năm 1957, ông Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 101/SL-L-003 ban hành Luật về quyền tự do hội họp. Vậy đến nay Sắc lệnh đó vẫn còn hiệu lực thi hành hay không thưa LS?

LS Hà Huy Sơn: Các văn bản đó thì Nhà nước cũng chưa có các văn bản nào hủy bỏ các Sắc lệnh này. Nhưng theo tôi thì cái chính thì nên dựa vào Điều 25 của Hiến pháp sửa đổi năm 2013 đã quy định cụ thể và 02 văn bản Nghị định 45/2010/NĐ-CP ngày 21 tháng 4 năm 2010 và Nghị định 33/2012/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 13 tháng 4 năm năm 2012 và hướng dẫn cụ thể của Thông tư 03 năm 2013. Là những cơ sở để các công dân muốn lập hội thì dựa vào các văn bản đó.

Anh Vũ: Thưa Luật sư, hiện nay luật pháp Việt nam chưa chính thức có Luật về Hội thì công dân có quyền hội họp và lập hội hay không?

LS Hà Huy Sơn: Theo nguyên tắc cơ bản của pháp luật, cũng như Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói trong thông điệp đầu năm mới 2014 là công dân được làm tất cả những gì pháp luật không cấm. Và theo kinh nghiệm và quan điểm của tôi thì những quyền của con người hay quyền của công dân thì không có một nhà nước nào người ta chủ động đem lại cho người dân cả. Do đó người dân phải chủ động có yêu cầu hoặc đòi hỏi, nói ngắn gọn tức là phải đấu tranh giành lấy cái quyền đó, buộc nhà nước phải thừa nhận quyền đó bằng pháp luật và yêu cầu nhà nước phải thực thi các văn bản đó. Quan điểm của tôi là như vậy.

Anh Vũ: Theo Luật sư, việc ra đời của các Hội tự phát vừa qua ở Việt nam có bị coi là vi phạm pháp luật hay không?

LS Hà Huy Sơn: Trong 02 Nghị định của Chính phủ quy định nói trên thì việc lập hội nếu ở trong phạm vi một địa phương - tỉnh thì do chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh – Thành phố phê chuẩn. Còn nếu hội hoạt động trên nhiều các tỉnh thành khác nhau thì phải do Bộ trưởng Bộ Nội vụ phê chuẩn điều lệ của Hội và khi người ta chính thức phê chuẩn chấp nhận việc thành lập Hội đấy thì về mặt pháp luật việc thành lập hội mới được coi là hợp pháp.

Còn trong quá trình chưa được pháp luật thừa nhận, thì quan điểm của cá nhân tôi các hội viên nếu có nhu cầu hoạt động thì họ nên lập những cái Ban trù bị thành lập Hội như hướng dẫn trong Nghị định của Chính phủ. Rồi có thể họ có các Dự thảo về Điều lệ của Hội, nếu mà họ đã thống nhất với nhau về các Dự thảo đó thì họ có thể tự nguyện chấp hành cái Điều lệ đó để cùng nhau vận động để Chính phủ cộng nhận cái hội của mình. Còn tất nhiên bao giờ Chính phủ chấp nhận hay Bộ Nội vụ chấp nhận thì nó đòi hỏi cả một quá trình.

Anh Vũ: Xin cảm ơn LS Hà Huy Sơn đã dành thời gian trao đổi cùng Đài Á Châu Tự do.