By Alan Phan
December 7, 2013
Tuổi trẻ phai mờ, tình yêu biến dạng, những chiếc lá
của bè bạn rụng rơi; chỉ có tình yêu của mẹ là mãi mãi. (Youth fades, love droops,
the leaves of friendship fall; a mother’s love outlives them all – Oliver K.
Holmes)
*
Tôi thường dị ứng với chữ… anh hùng. Một hành động
can đảm trong vài giây phút sinh tử của mình chưa chắc đã thể hiện cá tính và
nhân cách của một con người. Can đảm mà không có trí tuệ hay phán xét, có thể
trở thành một chốt thí cho những mưu mô nham hiểm, gây hại lớn cho xã hội. Một
tướng cướp dù không được huân chương hay bằng khen vẫn có thể tự hào mính là
một anh hùng mọi người phải nể sợ. Và trên khắp thế giới, hiện nay danh xưng
“anh hùng” hơi bị lạm phát? Theo kinh tế thị trường, cái gì dư thừa nhiều quá
thường bị rớt giá thảm thương… Có thể nãy giờ tôi chỉ biện luận lăng quăng như
vậy…vì bản thân tôi là một thằng hèn nhát?
Nhưng nếu có một người tôi cho là xứng đáng với tước
vị này thì đó chắc phải là mẹ tôi. Và những người phụ nữ Việt khác khắp năm
châu như bà.
Không, mẹ tôi không có chiến công gì hiển hách. Chưa
bao giờ cầm gậy (hay súng) để giết giặc bảo vệ đất nước hay mở mang bờ cõi.
Chưa bao giờ có một giấy chứng nhận gì của Đảng hay Nhà Nước. Bà lại mang tội
là chạy theo Mỹ qua tuốt bên California sau 1975.
Năm nay bà 95 hay 96 tuổi gì đó. Năm ngoái, sức khoẻ
và trí nhớ bà suy sụp khiến đám con cháu lăng xăng chuẩn bị…hậu sự. Nhưng cuối
năm nay, súc khoẻ bà phục hồi và thật cảm động khi nhìn bà tỉnh táo, ăn uống và
còn nhận rõ ra từng nhân vật trong gia đình.
Vấn
nạn của kiếp người
Một nguyên lý mà ai cũng phải chấp nhận trong chu kỳ
sống là “sinh, lão, bệnh, tử”, bốn đau khổ lớn của kiếp người theo Phật giáo.
Có lẽ chỉ qua gần thế kỷ của đời người, những người như bà mới cảm nhận chính
xác về niềm đau của “sinh” hay nỗi sợ khi trực diện “tử”. Nhưng về cái “bệnh”
và cái “lão”, tôi cũng có thể chia sẻ ít nhiều.
Hai năm vừa qua, tôi liên tiếp gặp những sự cố về
sức khoẻ. Từ những cơn cảm cúm lặt vặt đến lần vi rút “shingle” hành hạ làm đau
buốt toàn thân suốt 3 tháng trời. 65 năm trước đó, dù không xẩy ra thường
xuyên, nhưng không thiếu những căn bệnh nặng nhẹ cùng áp lực công việc gây ra
những biến chứng nặng nề cho thể xác và tâm thần. Cho nên, với cá nhân mình,
“bệnh” là một điều khủng khiếp mà tôi ít khi có can đảm trực diện.
Rồi cái “lão”. Thôi chắc các bạn cũng đã nghe nhiều
rồi về vấn nạn này.
Tuần trước tôi quan sát mẹ tôi. Bà không còn đọc báo
hay coi TV được nữa, cũng như không nghe được nhiều dù có máy trợ thính. Tất cả
là dấu vết của sự còm cõi sau 95 năm, trải khắp thân xác sau những nỗi đau sợ
của “sinh, lão, bệnh, tử”. Của kiếp người mà chỉ nhũng kẻ may mắn (hay ngược
lại?) mới trải qua.
Mẹ
tôi tóc xanh nhuộm bạc …theo tháng ngày
Tôi cũng mường tượng về tuổi thơ của bà. Sinh ra ở
một làng quê của tỉnh Thái Bình, bà là con đầu của một gia đình nghèo đông con.
Bà không nói ra nhưng chắc những ngày thiếu ăn, những tháng thiếu mặc chắc xẩy
đến thường xuyên trong những năm đầu đời này. Bà di cư vào Nam Bộ khi vừa tuổi
teen, khoảng thập niên 30’s gì đó. Làm phu đồn điền cao su, rồi buôn thúng bán
bưng, bà lập gia đình ở Dầu Tiếng và bà chị đầu của chúng tôi được “sinh” ra
khi chiến tranh vừa bộc phát.
Tôi không thể hình dung là người đàn bà yếu ớt trước
mặt tôi cũng đã cùng chồng tay xách nách mang 2 đứa con, vừa chạy trốn bom đạn,
vừa mua bán mỗi ngày để sinh tồn. Sau vài năm khi gia đình định cư ở Thủ Dầu
Một rồi Saigon, có lẽ bà mới có chút thanh bình và thăng bằng trong cuộc sống.
Tuy vậy, tôi chắc chắn một điều là những bất hạnh về “bệnh” cũng đã theo đuổi
bà suốt cuộc đời, khi nghèo hay hay khi có tiền, lúc còn trẻ hay lúc xế bóng.
Rồi những ngày đầu đến Mỹ. Suốt hơn 60 năm quen
thuộc với khí hậu và môi trường nhiệt đới, nhìn bà co ro trong cái giá buốt của
mùa đông, không một lời than vãn, chấp nhận thay đổi để tiếp tục con đường sống
cho gia đình, tôi thấy bất nhẫn và thán phục sự hy sinh, chịu đựng của bà. Tuổi
già đó chắc không có gì hạnh phúc, ngoài việc nhìn đám con cháu lớn lên trong
sự an sinh của một xã hội tự do. Hệ quả duy nhất khi sống với cái “lão” hơn 38
năm qua là sự còm cõi về thể xác và tinh thần. Trong khi đó, tôi chưa hề biết
đói khát, hưởng bao nhiêu là phúc lộc, lại là thằng hay than phiền và giận dữ
nhiều nhất trong gia đình.
Những
bà mẹ vẫn còn phải chịu đựng trên quê hương
Gần đây tôi hay về Việt Nam. Mỗi lần nhìn những bà
mẹ trên đường phố, khô cằn trong mưa bão của một đời nghèo khó là một lần tôi
nhìn thấy mẹ tôi, sống với những tư duy và phong cách mà tôi không bao giờ hiểu
hay theo đuổi nổi. Đây mới thực sự là những bà mẹ anh hùng không cần ai tuyên
dương (hay lợi dụng). Họ sống cho trái tim chân thành nhất của chính mình; và
cho một tương lai không thuộc về họ, mà cho một hy vọng nào đó về đám con cháu.
Họ hiểu thế nào là “sinh-lão-bệnh-tử”, là định mệnh
bất hạnh, là “trời sinh voi sinh cỏ”. Triết lý sống của họ có thể cao siêu hơn
cà chục ngàn cuốn sách đang chất đầy thư viện của những bộ óc cứng ngắc với giáo
điều.
Những bà mẹ anh hùng đích thực của một thời đại dối
trá, bịp bợm, tham ô và trâng tráo.
Alan
Phan
28 November 2013
--------------------------------------------------
Posted on 07.11.2013 by saohomsaomai
No comments:
Post a Comment