Thứ hai 03 Tháng Sáu 2013
Trong tháng 5 vừa qua, về mặt nhân quyền, có thể nói chưa
bao giờ Việt Nam bị quốc tế lên án mạnh mẽ và liên tục như thế. Hoa Kỳ cũng lên
tiếng về một số vụ, như vụ xử hai sinh viên Phương Uyên và Nguyên Kha, nhưng
thực ra, trong quan hệ với Việt Nam, Washington vẫn còn xem nhẹ vấn đề nhân
quyền.
Đầu tiên là vụ công an dùng vũ lực giải tán những người
tham gia dã ngoại nhân quyền ngày 05/05 tại Hà Nội, Sài Gòn và Nha Trang, bắt
giữ và đánh đập dã man một số blogger và thân nhân. Trong thông cáo ngày 08/05,
tổ chức Phóng viên Không biên giới đã lên án hành động bạo lực này của công an.
Ân xá Quốc tế cũng đã ra thông cáo ngày 09/05 bày tỏ mối “quan ngại sâu sắc”
về vụ này. Human Rights Watch, trong thông cáo đề ngày 10/5, đã yêu cầu Hà
Nội chấm dứt cản trở và đàn áp những người tham gia dã ngoại nhân quyền ở Việt
Nam.
Vụ xử phúc thẩm tám thanh niên Công giáo ở Vinh ngày
23/05, tuy với kết quả là một số người được giảm án, cũng đã bị quốc tế chỉ
trích. Trong thông cáo đề ngày 24/06, tổ chức nhân quyền Article 19 ( Điều 19 )
của Anh quốc, cho rằng, mặc dù giảm án cho vài trường hợp, “cả tám người vẫn
phải chịu cảnh tù tội chỉ vì họ đã dám lên tiếng phê phán nhà cầm quyền Việt
Nam”. Đối với tổ chức này, việc tòa án giữ nguyên phần buộc tội tám thanh
niên Công giáo đã “vi phạm một quyền tự do cơ bản của con người, đó là tự do
ngôn luận”. Article 19 yêu cầu chính quyền Hà Nội trả tự do cho toàn bộ 14
nhà hoạt động bị bắt từ năm 2011 (mà trong đó có 8 thanh niên vừa được xử phúc
thẩm).
Nhưng, chính vụ xử hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và
Đinh Nguyên Kha ngày 16/05 tại Long An đã đặc biệt gây phẫn nộ dư luận quốc tế,
nhất là vì trước đó, tổ chức Human Rights Watch đã ra thông cáo kêu gọi chính
quyền Hà Nội hủy bỏ các cáo buộc đối với hai thanh niên chỉ vì họ phát truyền
đơn chống Trung Quốc mà bị xem là có hành động “ tuyên truyền chống Nhà
nước”.
Dư âm của vụ xử Phương Uyên và Nguyên Kha vẫn còn đó,
chính quyền lại bắt giữ thêm một blogger khác, đó là blogger Trương Duy Nhất
ngày 26/5 tại Đà Nẵng, với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm
lợi ích Nhà nước”. Trong thông cáo đề ngày 27/05, tổ chức Phóng viên Không
biên giới chỉ trích kịch liệt vụ bắt giữ, mà theo họ, “ thể hiện thái độ cương
quyết của chính quyền truy bức và kết tội mọi tiếng nói đối lập”. Cũng
trong ngày hôm đó, Bộ Ngoại giao Pháp đã ra thông cáo mạnh mẽ lên án Việt Nam
về vụ bắt giữ blogger này.
Nhưng nếu có một
quốc gia phương Tây nào có đủ trọng lượng để gây áp lực lên Việt Nam trên vấn
đề nhân quyền, thì đó chính là Hoa Kỳ. Ngày 17/05, Đại
sứ quán Mỹ đã ra tuyên bố bày tỏ mối quan ngại về vụ xử Đinh Nguyên Kha và
Nguyễn Phương Uyên, cho rằng các bản án này “phần nào cho thấy một xu hướng
đáng lo ngại là chính quyền Việt Nam sử dụng các tội danh trong các luật về an
ninh quốc gia để bỏ tù những người chỉ trích chính phủ vì họ bày tỏ quan điểm
một cách ôn hoà.”
Theo đại sứ quán Hoa Kỳ, những việc làm này “trái với
quyền tự do ngôn luận và như vậy cũng trái với các nghĩa vụ của Việt Nam trong
khuôn khổ Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị, cũng như các cam
kết thể hiện trong Tuyên ngôn Nhân quyền Thế giới.” Trong bản tuyên bố, đại
sứ quán Mỹ kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do cho những tù nhân lương tâm và
cho phép tất cả người dân Việt Nam được bày tỏ quan điểm chính trị của họ một
cách ôn hoà.
Thế nhưng, nếu đọc
kỹ tuyên bố nói trên, ta sẽ thấy là phản ứng của Washington có phần nào nhẹ
nhàng, chứ không thật sự kiên quyết. Những vụ xử án, đàn
áp nhân quyền trong tháng 5 diễn ra sau khi Hoa Kỳ và Việt Nam vừa mở lại đối
thoại về nhân quyền ngày 12/04, với sự tham gia của Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ
Dan Baer. Theo thông báo của Đại sứ quán Mỹ, trong các cuộc gặp với các quan
chức chính phủ Việt Nam, ông Dan Baer đã nhấn mạnh rằng “tiến bộ về nhân
quyền sẽ giúp Việt Nam khai thác được tiềm năng của Internet, giúp chống lại
các tác động xói mòn của tham nhũng, và làm cho Việt Nam trở thành một điểm đến
hấp dẫn hơn đối với thương mại và đầu tư toàn cầu.”.
Theo lời ông Dan Baer, Hoa Kỳ muốn “hợp tác chặt chẽ
với một nước Việt Nam vững mạnh, và đó là lý do tại sao Hoa Kỳ quan tâm đến
những vấn đề mà chính nhiều người dân Việt Nam đang nêu ra và tranh luận”.
Phó Trợ lý Ngoại trưởng Baer Baer hối thúc chính phủ Việt Nam “cần phải cho
thấy tiến bộ rõ ràng và cụ thể về vấn đề nhân quyền.”.
Nhưng, ngay ngày hôm sau cuộc “đối thoại” nhân
quyền đó, ngày 13/04, chính quyền Việt Nam lại ngăn chận Phó trợ lý Ngoại
trưởng Mỹ gặp hai nhà hoạt động dân chủ ở Hà Nội là luật sư Nguyễn Văn Đài và
bác sĩ Phạm Hồng Sơn.
Việc một chính
quyền sở tại cản trở hoạt động của một quan chức ngoại giao cao cấp của Hoa Kỳ
đúng ra là một sự việc rất nghiêm trọng, nhưng trong thông cáo nói trên của đại
sứ quán Mỹ, Hoa Kỳ chỉ bày tỏ sự “ quan ngại”, chứ không có phản ứng
mạnh về vụ này. Tuy nhiên, khi trả lời phỏng vấn hãng tin AP sau khi rời
Hà Nội, ông Dan Baer đã không giấu nỗi thất vọng với Hà Nội, khi nhận định rằng
sự việc nói trên "khiến người ta nghi ngờ về thực tâm của chính phủ
Việt Nam khi hứa với Mỹ sẽ đạt tiến bộ trên vấn đề nhân quyền".
Nói chung, cho tới nay Hoa Kỳ vẫn không thật sư đặt nặng vấn đề nhân quyền
với Việt Nam, một quốc gia mà Washington đang tăng cường quan hệ về mặt kinh tế
và quân sự để làm đối trọng với Trung Quốc tại châu Á-Thái Bình Dương. Nhưng giới hoạt động nhân quyền người Việt tại Hoa Kỳ vẫn nỗ lực vận động
Quốc hội Mỹ gây áp lực lên Hà Nội trên vấn đề nhân quyền, cụ thể qua một buổi
điều trần mới trước tiểu ban đặc trách nhân quyền của Hạ Viện về “Cuộc đàn
áp tiếp diễn của chính quyền Việt Nam”, dưới sự chủ tọa của dân biểu
Christopher Smith, ngày 04/06. Tham gia điều trần với tư cách nhân chứng có
tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, giám đốc điều hành tổ chức BPSOS.
Trả lời phỏng vấn RFI trước cuộc
điều trần này, ông Nguyễn Đình Thắng đưa ra một số nhận định về vấn đề nhân
quyền trong quan hệ Mỹ-Việt.
Nghe (09:12) : Ông Nguyễn Đình Thắng 01/06/2013
No comments:
Post a Comment