04.05.2013
UPR là tên viết tắt của 3 chữ: Universal Periodic Review mà tôi xin tạm
dịch là Tổng Xét Định Kỳ được Liên Hiệp Quốc cho ra đời vào năm 2006. Từ đó, cứ
mỗi 4 năm rưỡi Liên Hiệp Quốc thông qua Hội Đồng Nhân Quyền (HĐNQ - Human
Rights Council) lại tổng xét các quốc gia thành viên (như Việt Nam chẳng hạn)
về vấn đề nhân quyền để xem các nước có thi hành đúng các hiệp ước quốc tế mà
họ đã ký kết hay không.
Tháng 1 năm 2014 sắp tới đây sẽ tới phiên Việt Nam được đem lên bàn mổ ở Geneve, Thụy Sĩ. Trong lần tổng xét này, HĐNQ sẽ dựa vào 3 bản báo cáo trước khi thảo luận với chính phủ Việt Nam. Sau đó họ sẽ tổng kết và đưa ra kiến nghị yêu cầu chính phủ Việt Nam thực hiện.
Ba bản báo cáo đó bao gồm: báo cáo của quốc gia thành viên (the State's national report), báo cáo của Liên Hiệp Quốc (UN report on the State) và báo cáo tổng kết của các thành viên liên quan (Summary of other relevant Stakeholders' information) bao gồm đệ trình (submission) của các tổ chức phi chính phủ (NGOs) hay của các nhà hoạt động dân chủ, xã hội, về vấn đề nhân quyền ở nước này.
Vì vậy, nói một cách tóm tắt, đây là cơ hội để những người dân Việt Nam, những nhóm hoạt động xã hội dân sự (civil society groups) trực tiếp lên tiếng một cách chính thức với Liên Hiệp Quốc về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam trong 4 năm vừa qua.
Nếu chúng ta không lên tiếng, chắc chắn Liên Hiệp Quốc sẽ dựa vào bản báo cáo của Hà Nội để đưa ra nhận định. Và chắc chắn một điều là trong những nhận định đó sẽ hoàn toàn không có những cái tên như Cù Huy Hà Vũ, Điếu Cày, Trần Huỳnh Duy Thức, Tạ Phong Tần hay Việt Khang.
Nếu muốn cho thế giới biết, chúng ta phải lên tiếng. Nếu muốn thấy thay đổi ở Việt Nam, chính chúng ta phải bỏ công, bỏ sức viết và đệ trình những kiến nghị nghiêm túc, đưa ra những bằng chứng cụ thể. Để từ đó thế giới có thể hiểu rõ vấn đề. Có thể biết chắc ở đâu có đàn áp. Và ai mới là người đang lộng ngôn, tuyên truyền cần được giáo dục lại.
Đã đến lúc chúng ta, những con dân xứ Việt, giành lại quyền tự do ngôn luận, để không phải chỉ nói cho chúng ta nghe, chỉ rầm rĩ trên các trang mạng Facebook, ở trong nhà, với bạn bè thân thiết ở đầu phố, mà đường đường chính chính chúng ta sẽ nói rõ, nói thật cho tất cả các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc cùng nghe. Vì đơn giản đó là quyền của chúng ta.
Ở Việt Nam có thể chúng ta không có quyền lên tiếng. Nhưng ở Geneve, Thụy Sĩ, vào tháng 1 năm 2014 sắp tới đây chắc chắn tiếng nói của chúng ta sẽ được tôn trọng.
Các bạn sẵn lòng nhập cuộc chứ?
OK. Nếu sẵn lòng thì trước tiên chúng ta cần phải biết và tuân theo một số thủ tục cần thiết.
Thứ nhất, đệ trình của một tổ chức NGO không được dài hơn 2.815 chữ (khoảng 5 trang). Nếu đây là một đệ trình chung (joint submission) của nhiều NGO khác nhau thì nó không được dài hơn 5.630 chữ (khoảng 10 trang).
Thứ hai, vì đây là những đệ trình chính thức cho Liên Hiệp Quốc nên nó không thể được cho là bí mật (confidential) hay ẩn danh (anonymous). Tên của tổ chức và bản đệ trình sẽ được đăng tải chính thức trên website của HĐNQ về vấn đề UPR nếu hội đủ các tiêu chuẩn. Vì vậy, nếu sợ bị đàn áp hoặc trả thù, các tổ chức hay cá nhân có thể nộp đệ trình thông qua một tổ chức phi chính phủ quốc tế như VOICE chẳng hạn.
Thứ ba, khi viết đệ trình, bạn chỉ nên chú trọng đến một vài vấn đề nổi bật. Không nên ôm đồm quá. Từ 5 đến 10 vấn đề là nhiều nhất cho một đệ trình (1 - 2 vấn đề cho mỗi trang).
Thứ tư, khi viết về một vấn đề, đầu tiên bạn đưa ra bối cảnh chung (general statement) kế tiếp là đưa ra những thí dụ cụ thể (supportive examples). Sau đó là các đề nghị thực hiện (recommendations).
Thứ năm, khi viết các bạn nên tránh dùng những từ ngữ quá xúc cảm (emotional) hoặc chủ quan (subjective). HĐNQ cần biết những con số, tên tuổi, thí dụ điển hình hơn là cảm nhận của bạn về vấn đề đó. Bạn cũng đừng gửi hình ảnh hoặc biểu đồ hay các bản báo cáo thường niên khác của ai đó.
Thứ sáu và cũng là quan trọng nhất, bạn cần phải nộp đệ trình này cho Văn Phòng Cao Uỷ Liên Hiệp Quốc về Nhân Quyền (Office of the High Commisioner for Human Rights) trước ngày 17 tháng 6 tới đây. Nếu muốn biết thêm chi tiết, bạn có thể truy cập vào trang mạng này của Văn Phòng Cao Ủy:
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR/Pages/NgosNhris.aspx
Một khi làm xong bản đệ trình, bạn cần viết một lá thư đính kèm (cover letter) trong đó ghi rõ tên và hoạt động của tổ chức, logo hoặc website (nếu có), ngày thành lập cũng như người liên lạc. Nếu có thể, bạn nên tóm tắt nội dung bản đệ trình trong lá thư này, đánh dấu trang (pages), đoạn (paragraphs) trước khi gửi toàn bộ (dưới dạng word document) về địa chỉ email của Văn Phòng Cao Ủy là: uprsubmissions@ohchr.org.
Trong email gửi đi, trong phần tên (title) của email, bạn nên ghi theo thứ tự như thế này: tên tổ chức/loại đệ trình/tên nước liên quan/tháng năm tổng xét. Riêng trong phần email message, bạn có thể viết tóm tắt lại lá thư (cover letter) mà bạn gửi đính kèm đó là tên và hoạt động của tổ chức cũng như người thay mặt liên lạc.
Thí dụ, nếu lần này tôi quyết định thay mặt VOICE làm đệ trình cùng với Phong Trào Con Đường Việt Nam ở trong nước thì tôi sẽ viết trong phần title của email thế này: VOICE - Joint UPR Submission - Vietnam - January 2014. Một khi nhận được, Văn Phòng Cao Ủy sẽ gửi email trả lời xác nhận.
Thế đã nhé. Đương kim Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc ông Ban Ki-moon đã từng nhận xét: “the UPR as great potential to promote and protect human rights in the darknest corners of the world” (Tiến trình tổng xét định kỳ có tiềm năng quảng bá và bảo vệ nhân quyền ở những nơi đen tối nhất trên thế giới).
Mong là bạn và tôi sẽ cùng nhau biến tiềm năng đó trở thành những cơ hội thật sự trên đất nước mình. Nếu muốn cùng làm chung, bạn có thể email cho tôi qua địa chỉ: hoitrinh@gmail.com.
Tháng 1 năm 2014 sắp tới đây sẽ tới phiên Việt Nam được đem lên bàn mổ ở Geneve, Thụy Sĩ. Trong lần tổng xét này, HĐNQ sẽ dựa vào 3 bản báo cáo trước khi thảo luận với chính phủ Việt Nam. Sau đó họ sẽ tổng kết và đưa ra kiến nghị yêu cầu chính phủ Việt Nam thực hiện.
Ba bản báo cáo đó bao gồm: báo cáo của quốc gia thành viên (the State's national report), báo cáo của Liên Hiệp Quốc (UN report on the State) và báo cáo tổng kết của các thành viên liên quan (Summary of other relevant Stakeholders' information) bao gồm đệ trình (submission) của các tổ chức phi chính phủ (NGOs) hay của các nhà hoạt động dân chủ, xã hội, về vấn đề nhân quyền ở nước này.
Vì vậy, nói một cách tóm tắt, đây là cơ hội để những người dân Việt Nam, những nhóm hoạt động xã hội dân sự (civil society groups) trực tiếp lên tiếng một cách chính thức với Liên Hiệp Quốc về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam trong 4 năm vừa qua.
Nếu chúng ta không lên tiếng, chắc chắn Liên Hiệp Quốc sẽ dựa vào bản báo cáo của Hà Nội để đưa ra nhận định. Và chắc chắn một điều là trong những nhận định đó sẽ hoàn toàn không có những cái tên như Cù Huy Hà Vũ, Điếu Cày, Trần Huỳnh Duy Thức, Tạ Phong Tần hay Việt Khang.
Nếu muốn cho thế giới biết, chúng ta phải lên tiếng. Nếu muốn thấy thay đổi ở Việt Nam, chính chúng ta phải bỏ công, bỏ sức viết và đệ trình những kiến nghị nghiêm túc, đưa ra những bằng chứng cụ thể. Để từ đó thế giới có thể hiểu rõ vấn đề. Có thể biết chắc ở đâu có đàn áp. Và ai mới là người đang lộng ngôn, tuyên truyền cần được giáo dục lại.
Đã đến lúc chúng ta, những con dân xứ Việt, giành lại quyền tự do ngôn luận, để không phải chỉ nói cho chúng ta nghe, chỉ rầm rĩ trên các trang mạng Facebook, ở trong nhà, với bạn bè thân thiết ở đầu phố, mà đường đường chính chính chúng ta sẽ nói rõ, nói thật cho tất cả các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc cùng nghe. Vì đơn giản đó là quyền của chúng ta.
Ở Việt Nam có thể chúng ta không có quyền lên tiếng. Nhưng ở Geneve, Thụy Sĩ, vào tháng 1 năm 2014 sắp tới đây chắc chắn tiếng nói của chúng ta sẽ được tôn trọng.
Các bạn sẵn lòng nhập cuộc chứ?
OK. Nếu sẵn lòng thì trước tiên chúng ta cần phải biết và tuân theo một số thủ tục cần thiết.
Thứ nhất, đệ trình của một tổ chức NGO không được dài hơn 2.815 chữ (khoảng 5 trang). Nếu đây là một đệ trình chung (joint submission) của nhiều NGO khác nhau thì nó không được dài hơn 5.630 chữ (khoảng 10 trang).
Thứ hai, vì đây là những đệ trình chính thức cho Liên Hiệp Quốc nên nó không thể được cho là bí mật (confidential) hay ẩn danh (anonymous). Tên của tổ chức và bản đệ trình sẽ được đăng tải chính thức trên website của HĐNQ về vấn đề UPR nếu hội đủ các tiêu chuẩn. Vì vậy, nếu sợ bị đàn áp hoặc trả thù, các tổ chức hay cá nhân có thể nộp đệ trình thông qua một tổ chức phi chính phủ quốc tế như VOICE chẳng hạn.
Thứ ba, khi viết đệ trình, bạn chỉ nên chú trọng đến một vài vấn đề nổi bật. Không nên ôm đồm quá. Từ 5 đến 10 vấn đề là nhiều nhất cho một đệ trình (1 - 2 vấn đề cho mỗi trang).
Thứ tư, khi viết về một vấn đề, đầu tiên bạn đưa ra bối cảnh chung (general statement) kế tiếp là đưa ra những thí dụ cụ thể (supportive examples). Sau đó là các đề nghị thực hiện (recommendations).
Thứ năm, khi viết các bạn nên tránh dùng những từ ngữ quá xúc cảm (emotional) hoặc chủ quan (subjective). HĐNQ cần biết những con số, tên tuổi, thí dụ điển hình hơn là cảm nhận của bạn về vấn đề đó. Bạn cũng đừng gửi hình ảnh hoặc biểu đồ hay các bản báo cáo thường niên khác của ai đó.
Thứ sáu và cũng là quan trọng nhất, bạn cần phải nộp đệ trình này cho Văn Phòng Cao Uỷ Liên Hiệp Quốc về Nhân Quyền (Office of the High Commisioner for Human Rights) trước ngày 17 tháng 6 tới đây. Nếu muốn biết thêm chi tiết, bạn có thể truy cập vào trang mạng này của Văn Phòng Cao Ủy:
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR/Pages/NgosNhris.aspx
Một khi làm xong bản đệ trình, bạn cần viết một lá thư đính kèm (cover letter) trong đó ghi rõ tên và hoạt động của tổ chức, logo hoặc website (nếu có), ngày thành lập cũng như người liên lạc. Nếu có thể, bạn nên tóm tắt nội dung bản đệ trình trong lá thư này, đánh dấu trang (pages), đoạn (paragraphs) trước khi gửi toàn bộ (dưới dạng word document) về địa chỉ email của Văn Phòng Cao Ủy là: uprsubmissions@ohchr.org.
Trong email gửi đi, trong phần tên (title) của email, bạn nên ghi theo thứ tự như thế này: tên tổ chức/loại đệ trình/tên nước liên quan/tháng năm tổng xét. Riêng trong phần email message, bạn có thể viết tóm tắt lại lá thư (cover letter) mà bạn gửi đính kèm đó là tên và hoạt động của tổ chức cũng như người thay mặt liên lạc.
Thí dụ, nếu lần này tôi quyết định thay mặt VOICE làm đệ trình cùng với Phong Trào Con Đường Việt Nam ở trong nước thì tôi sẽ viết trong phần title của email thế này: VOICE - Joint UPR Submission - Vietnam - January 2014. Một khi nhận được, Văn Phòng Cao Ủy sẽ gửi email trả lời xác nhận.
Thế đã nhé. Đương kim Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc ông Ban Ki-moon đã từng nhận xét: “the UPR as great potential to promote and protect human rights in the darknest corners of the world” (Tiến trình tổng xét định kỳ có tiềm năng quảng bá và bảo vệ nhân quyền ở những nơi đen tối nhất trên thế giới).
Mong là bạn và tôi sẽ cùng nhau biến tiềm năng đó trở thành những cơ hội thật sự trên đất nước mình. Nếu muốn cùng làm chung, bạn có thể email cho tôi qua địa chỉ: hoitrinh@gmail.com.
----------------------------------------
Ts. Nguyễn ĐìnhThắng
Posted
on Monday, March 18, 2013 @ 21:40:13 EDT
Người
dân trong nước đang lên tiếng với Quốc Hội về sửa đổi hiến pháp. Đây là một
diễn tiến tích cực về ý thức, tinh thần, và khả năng phối hợp hành động.
Nay người dân trong
nước có cơ hội lên tiếng trực tiếp với Liên Hiệp Quốc về những vấn đề nhân
quyền ở Việt Nam. Tôi muốn
nói đến thể thức Kiểm Tra Định Kỳ Toàn Diện (Universal Periodic Review, hay
UPR) của Hội Đồng Nhân Quyền LHQ.
Thể
thức này được thiết lập năm 2006, qua đó tất cả các quốc gia thành viên của LHQ
đều luân phiên trải qua cuộc kiểm tra bởi những quốc gia khác về nhân quyền.
Mỗi năm Hội Đồng Nhân Quyền LHQ thực hiện kiểm tra 48 quốc gia, xoay vòng 4 năm
rưỡi một chu kỳ.
Ngày
8 tháng 5, 2009 Việt Nam qua kiểm tra đợt đầu, và nhận 123 khuyến nghị đến từ
các quốc gia khác nhau. Ngày 16 tháng 9, 2009 chính quyền Việt Nam chính thức
trả lời với Hội Đồng Nhân Quyền LHQ và chấp nhận phần lớn các khuyến nghị.
Vòng kiểm tra đợt 2
bắt đầu tháng 11 năm 2011.Trong tháng 1 hoặc tháng 2 năm 2014 sẽ đến lượt
Việt Nam.
Trong
đợt này Hội Đồng Nhân Quyền LHQ sẽ rà soát lại việc đáp ứng các khuyến nghị mà
mỗi quốc gia đã chấp nhận trong đợt kiểm tra trước.Việc rà soát này được dựa
trên 3 nguồn:
-
Báo cáo của chính quyềnViệt Nam
- Báo cáo từ các cơ quan của LHQ
- Nhận định của các thành phần hữu quan (stakeholders) bao gồm các nhóm và tổ chức xã hội công dân ở trong và ngoài nước, và các tổ chức nhân quyền quốc gia và quốc tế.
- Báo cáo từ các cơ quan của LHQ
- Nhận định của các thành phần hữu quan (stakeholders) bao gồm các nhóm và tổ chức xã hội công dân ở trong và ngoài nước, và các tổ chức nhân quyền quốc gia và quốc tế.
Đây
là cơ hội hiếm hoi để người dân trong nước lên tiếng trực tiếp với Hội Đồng
Nhân Quyền LHQ về hiện trạng nhân quyền cũng như đề nghị các biện pháp cải
thiện. Thời hạn chót để đóng góp ý kiến
đối với Việt Nam là ngày 17 tháng 6, năm 2013.
Dưới đây là những điều
cần lưu tâm khi thực hiện văn bản góp ý:
-
Viết bằng tiếng Anh, Pháp hay Tây Ban Nha;
-
Ghi rõ tên, logo (nếu có), và trang web của tổ chức;
-
Không quá 2815 từ (words) cho mỗi văn bản; không quá 5630 từ nếu là văn bản nộp
chung bởi nhiều thành phần;
-
Không dùng lời lẽ khiếm nhã;
-
Đánh số mỗi đoạn và trang;
-
Gửi nộp cho: uprsubmissions@ohchr.org;
-
Ghi trong phần tiêu đề (subject) của email: “tên tổ chức – UPR Submission –Viet
Nam – January 2014. Nếu là nhiều nhóm nộp chung thì ghi là “Joint UPR
Submission” thay vì UPR Submission”;
-
Trong nội dung email có một đoạn giới thiệu lịch sử hoạt động và ngày thành lập
tổ chức, và thông tin liên lạc (địa chỉ email, số điện thoại, số fax, v.v.).
Xin lưu ý là nội
dung góp ý và các thông tin khác sẽ được công bố bởi Hội Đồng Nhân Quyền LHQ.
Để có thêm dữ kiện,
xin nghiên cứu thêm các tài liệu sau, được cài đặt tại http://tiengnoicongdan.wordpress.com:
-
Báo cáo của tổ xét duyệt LHQ 2009 - Các khuyến nghị năm 2009 (tiếng Việt
và tiếng Anh)
-
Trả lời của chính quyền Việt Nam - Những khuyến nghị mà Việt Nam đã chấp
nhận hay bác bỏ 2009 (tiếng Việt và tiếng Anh)
-
Tài liệu hướng dẫn (tiếng Anh)
Ngoài ra, chúng tôi
cung cấp những tài liệu bằng tiếng Anh do Hội Đồng Nhân Quyền LHQ dùng để
chuẩn bị cho đợt kiểm tra UPR đầu tiên đối với Việt Nam vào năm 2009:
- Báo cáo của chính
quyềnViệt Nam 2009:
http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session5/VN/A_HRC_WG6_5_VNM_1_E.pdf
- Báo cáo của các
cơ quan của LHQ 2009: http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session5/VN/A_HRC_WG6_5_VNM_2_E.pdf
- Nhận định của các
tổ chức nhân quyền quốc tế 2009: http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session5/VN/A_HRC_WG6_5_VNM_3_E.pdf
Muốn
tìm hiểu thêm về thể thức UPR,xin vào đây:
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR/Pages/BasicFacts.aspx
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR/Pages/NgosNhris.aspx
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR/Pages/NgosNhris.aspx
BPSOS
hiện có một số người tình nguyện sẵn sàng giúp phiên dịch sang tiếng Anh các
văn bản góp ý của đồng bào quốc nội cho tiến trình UPR. Chúng tôi kêu gọi thêm
những người có lòng và có khả năng dịch thuật ghi danh để phòng trường hợp số
tài liệu cần dịch vượt quá khả năng của chúng tôi. Để tình nguyện hay muốn
chuyển tài liệu cần dịch, xin liên lạc: bpsos@bpsos.org.
Xin ghi ở phần tiêu đề: UPR – Vietnam.
No comments:
Post a Comment