BBC
14
tháng 10 một 2014
Việt
Nam đang bế tắc chính trị nội bộ vì phe phái mắc
trong cơ chế trách nhiệm tập thể nên kém hiệu quả, từ
cách ra quyết định lựa chọn, loại bỏ nhân sự cho tới
chống tham nhũng, theo ý kiến từ Singapore.
Lớp
lãnh đạo được cho là 'đã già' hiện nay nên 'về hưu'
để nhường chức cho lớp lãnh đạo trẻ hơn với những
ý tưởng và năng lực mới hơn lên chấp chính, vẫn ý
kiến này nói với BBC ngay trước thềm sự kiện Quốc
hội Việt Nam sắp có phiên họp kín về lấy phiếu tín
nhiệm vào ngày 15/11/2014.
Trước
hết, hôm 13/11/2014, Tiến sỹ David Koh từ Viện Nghiên cứu
Đông Nam Á ở Singapore bình luận với BBC về hiệu quả
và ý nghĩa của phiên họp kín ở Quốc hội về lấy
phiếu tín nhiệm và quan hệ giữa sự kiện với việc
chuẩn bị nhân sự cho Đại hội Đảng tiếp theo của
Việt Nam.
'Thay
đổi mô hình?'
Nhà
nghiên cứu nói:
"Tôi
nghĩ rằng hai hệ thống có thể hơi khác nhau một chút,
nó không thể hoàn toàn chung, bởi vì là nếu Quốc hội
không tín nhiệm nhưng mà Đảng vẫn tín nhiệm thì sao?
"Về
cơ bản là trong cái bầu ở Quốc hội ấy, thì người
ta có tín nhiệm trong Đảng hay không, bởi vì làm việc
cho Quốc hội là một chuyện và làm việc cho Đảng lại
là một chuyện khác," ông Koh nói.
Cũng
hôm 13/11, tiến sỹ Jonathan London từ Đại học Thành thị
Hong Kong nói với BBC rằng thăm dò tín nhiệm ở Quốc hội
Việt Nam không phải hoàn là không có ý nghĩa, nhưng Việt
Nam cũng nên quan tâm tới những vấn đề có tầm vóc
hơn.
"Tôi
nghĩ là việc bỏ phiếu tín nhiệm cũng chưa phải là
không có giá trị, không có ý nghĩa, nhưng tôi nghĩ những
chuyện lớn hơn và quan trọng hơn cả ở Việt Nam chưa
phải là những sự kiện, những quá trình như thế này,
"Những
vấn đề lớn nhất, căn bản nhất ở Việt Nam phải đối
phó không phải là bỏ phiếu trong một phòng kín mà là
đề cập vấn đề làm sao đất nước có thể phát triển
được những thể chế chính trị để cho phép đất nước
có một chính trị minh bạch hơn, có trách nhiệm giải
trình hơn và có hiệu quả hơn đối với việc đề cập
những thách thức trước mặt của đất nước trong cả
lĩnh vực đối ngoại, cũng như những vấn đề trong
nước...", ông Jonathan London nói.
Theo
ông London, đợt đo tín nhiệm của Quốc hội sắp diễn
ra cũng như các lần thăm dò tín nhiệm với các quan chức,
lãnh đạo trong Đảng và Quốc hội Việt Nam gần đây,
kể cả một số sự kiện các đại gia được cho là
'sân sau' của một số phe phái nào đó bị trừng phạt,
cho thấy Việt Nam có thể đang thay đổi văn hóa chính
trị.
Ông
nói: "Việc lấy phiếu tín nhiệm ở Quốc hội
Việt Nam cũng là một sự kiện nhằm nâng cao trách nhiệm
giải trình của các Đại biểu Quốc hội, thứ hai có
những sự kiện, những scandal như vừa qua được nói
đến, làm cho tôi nghĩ đến Việt Nam rất có thể và rất
có khả năng đang trong một quá trình mà văn hóa chính
trị của đất nước đang thay đổi.
"Dù
những sắp xếp trong bỏ phiếu tín nhiệm cũng có những
hạn chế của nó chẳng hạn họ sẽ bỏ phiếu trong một
phòng kín còn thiếu minh bạch như thế, hoặc có những
việc xoay quanh việc anh Thắm (đại gia Hà Văn Thắm) bị
bắt, nhưng sự kiện này nhìn từ một góc độ nào đó,
có thể cho chúng ta ý nghĩ là dần dần mô hình, kiểu
chính trị của Việt Nam đang thay đổi."
'Bế
tắc khó gỡ'
Trong
khi đó Tiến sỹ David Koh đã so sánh mô hình và hiệu quả
cầm quyền giữa lãnh đạo Việt Nam với lãnh đạo Trung
Quốc, mà ông đơn cử trong chống tham nhũng nhà nước,
tham nhũng chức vụ từ cấp lãnh đạo trung ương tới
địa phương.
Tiến
sỹ David Koh nói: "Trong vấn đề chống tham nhũng,
chắc người ta cũng so sánh với chống tham nhũng của Tập
Cận Bình ở bên Trung Quốc.
"Vấn
đề là quyền lực ở Việt Nam tập trung được, hay
không tập trung được, để người cao nhất trong Đảng
có thể cách chức ai hơn là khởi động một cơ chế nào
đó để đặt ra cái nghi vấn, dấu hỏi trên đầu một
con người nào đó đang nắm chức vụ nào đó mà thậm
chí là dùng pháp luật của nhà nước để mà tẩy được,
đuổi được con người tham nhũng đấy đi?
"Vấn đề vẫn quay về chỗ
quyền lực dù là bên đảng, bên nhà nước, cái quyền
lực để bổ nhiệm
nhân sự có tập trung lại hay không để những người
trong chức vụ lãnh đạo ở Việt Nam có thể bổ nhiệm
được những người mới, những người có tư duy mới,
những người trung thành với họ, để họ có thể làm
việc được.
"Tôi
nghĩ rằng vấn đề phe cánh ở Việt Nam ăn rất sâu mà
phe cánh nào cũng đăng đối và ngang với phe cánh khác,
cho nên cái việc này, trong tiếng Anh người ta gọi là
'dead-lock' (bế tắc), cái bế tắc này rất khó gỡ khi
không có tập trung về quyền lực đó, điều mà Trung
Quốc đã làm được rồi, còn Việt Nam chưa làm được."
'Nên
về hưu đi'
Khi
được thăm dò liệu ai có thể sẽ ngồi vào hai trong số
bốn vị trí vẫn được gọi là 'Tứ trụ' ở Việt Nam
là chức Tổng Bí thư Đảng Cộng sản (có thể theo mô
hình kiêm cả chức Chủ tịch nước) và Thủ tướng
Chính phủ trong năm 2016, nhà quan sát nói:
"Về
cơ chế hiện hành thì phải là người trong Bộ Chính trị
để làm Thủ tướng, còn những người như một số gợi
ý đều chưa có chân đứng trong Bộ Chính trị, cho nên
tôi không nghĩ những ông đó có thể làm Thủ tướng
được cả."
Về
ứng viên cho các vị trí lãnh đạo 'tứ trụ' nói chung,
Tiến sỹ Koh bình luận thêm về khía cạnh 'tuổi tác'.
Ông
nói: "Những người 'trẻ hơn', ví dụ như ông Xuân
Phúc (Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc), ông Hải (Lê
Thanh Hải, Bí thư thành ủy) ở Thành phố Hồ Chí Minh,
ông Phạm Quang Nghị (Bí thư Thành ủy Hà Nội), mấy ông
trẻ hơn, kỳ thực kể cả ông Nghị, cũng đều quá tuổi
rồi.
"Cho
nên tôi nghĩ đội ngũ lãnh đạo Việt Nam bây giờ cần
một sự thay đổi về thế hệ, và nếu mà tôi là ông
Dũng, ông Trọng, hay là ông Hùng, tôi sẽ nghĩ rằng tất
cả mọi người về hưu đi, cho người trẻ người ta
làm.
"Bởi
vì người trẻ người ta có ý tưởng, người ta có sức
lực. Trẻ hơn, người ta có thể bắt đầu lại những
cái kỷ nguyên mới. Tất nhiên việc này cũng do Đảng
quyết định thôi...
"Có
thể có người nghĩ rằng phải có tính liên tục trong
đội ngũ lãnh đạo đó, dứt khoát phải có một ông,
hay hai ông ở lại, nhưng những việc đó chưa có sự kết
luận..."
'Còn
sớm để nói'
Hôm
13/11, một nhà bình luận từ Việt Nam, Tiến sỹ Nguyễn
Thanh Giang, chủ biên tờ Tổ Quốc và là một nhân vật
bất đồng chính kiến lâu năm trong nước, nói với BBC
rằng nếu chưa thể có sự lựa chọn dân chủ, công khai
của nhân dân, đảng viên, thì có thể 'đành chấp nhận'
một số phương án nhân sự như sau.
Ông
nói: "Tôi nghĩ ứng viên cho chức Tổng bí thư có
thể là các ông như Nguyễn Tấn Dũng, Phạm Quang Nghị,
Nguyễn Thiện Nhân.
"Còn
chức Thủ tướng, nếu bỏ qua một số yêu cầu về việc
phải là Ủy viên Bộ chính trị, thì tôi nghĩ ông Vũ Đức
Đam nên là một ứng cử viên."
Cũng
hôm thứ Năm, khi được vấn ý về vấn đề này, Phó
Giáo sư Jonathan London nói:
"Bây
giờ còn quá sớm để dự đoán như vậy, mà tôi nghĩ
điều quan trọng hơn là Việt Nam nên bàn thảo những
biện pháp cụ thể hơn để cải tổ hệ thống.
"Sao
cho đất nước, xã hội và thể chế được dân chủ,
minh bạch hơn, người dân có nhiều quyền hơn để có
thể phát huy tốt nhất những khả năng của mình,"
nhà nghiên cứu nói với BBC từ Hong Kong.
No comments:
Post a Comment