Tuesday, December 10, 2013
Kỷ niệm 65 năm Tuyên
ngôn Quốc tế quyền(10.12.1948)
Ngày Tù Nhân Lương
Tâm Việt Nam(10.12.2013)
Và Ngày Ra mắt Mạng
lưới Blogger Việt Nam
Truyện ngắn này xin dành tặng cho những chiến sĩ Dân chủ, đã và đang phải
sống trong ngục tù cộng sản vì Lý tưởng Tự do và Khát vọng Nhân quyền. Và nhất
là để tưởng nhớ đến Người tù Lương tâm Bùi Đăng Thủy vừa mới qua đời trong nhà
tù Xuân Lộc.
Chân dung tác giả do Họa sĩ Trần Thúc Lân (Pháp) vẽ.
Trời chưa sáng, tiếng mở cửa làm mọi người choàng
tỉnh: Đi trại! Cả buồng giam nhốn nháo, hồi hộp. Viên công an cầm danh sách và
bắt đầu đọc tên. Ông ta làm việc đó ngay khi đồng nghiệp vừa mở cửa. Người tù
không có quyền - chứ không phải không kịp- đánh răng rửa mặt trước khi đi. Mọi
thứ phải luôn sẵn sàng để khi có chuyến đi trại thì chỉ việc mang theo bởi đó
là những chuyến di chuyển không báo trước. Đồ dùng cá nhân như quần áo, bát,
thìa, ca cốc (bằng nhựa), băng vệ sinh, kém đánh răng, dầu gội đầu…đã được sắp
xếp trong một bao dứa gọi là “túi nội vụ” được mua trong trại tạm giam. Người
án ngắn cũng như người án dài, thậm chí chung thân cũng chỉ duy nhất một túi đó
mà thôi. Trừ những người đang chờ phiên phúc thẩm hoặc chưa hết thời hạn 15
ngày chống án, còn lại không cần chờ đọc tên, ai cũng tự giác ôm sẵn cái “túi
nội vụ” để chực bước ra ngoài sau tiếng “có”nếu cán bộ đọc tên mình. Không ít
người …lỡ chuyến đi, phải trở vào cất nội vụ. Nhưng mất công một chút còn hơn
bị xúc phạm.
Thấy tôi vẫn …bình chân như vại, mấy chị sốt ruột
thay:
-Ơ! Thế cứ ngồi lỳ ra đó à? Định không lên trại à?
Nội vụ đâu chị xách ra cho?
Tôi thản nhiên đáp:
-Em không đi Xuân Nguyên(*) đâu, em đi Thanh Hóa và
sẽ đi một mình một chuyến. Rồi các chị coi.
Trời vẫn chưa sáng hẳn. Đã hết tiếng ồn ào, hết cảnh
nhốn nháo. Còn lại mấy người chúng tôi, hụt hẫng và trống trải. Không ai ngủ
lại được nữa. Nhưng chỉ ít hôm nữa thôi, buồng giam sẽ đông đúc trở lại với
những người tù mới. Người ta nói đây là một bến tạm. Một bến tạm không ai muốn
dừng chân.
Nga(**) mừng ra mặt khi thấy tôi ở lại:
-May quá, Nghiên không phải đi đợt này. Chỉ lo
Nghiên phải đi.
-Nga không cho Nghiên đi, muốn Nghiên chịu khổ ở đây
à?
Đó là người
phụ nữ đảm đang, chịu thương chịu khó. Trong một cơn ghen, Nga đã cầm dao chém
chồng (nghe nói hàng chục nhát) cho tới chết. Cô không giống một tên sát nhân
hay một kẻ đang sám hối giả tạo. Thật khó diễn tả, nhưng chúng tôi đã chứng
kiến những tháng ngày day dứt của Nga khi còn ở chung trại tạm giam. Không cam
chịu bản án 19 năm tù, Nga viết đơn kháng án và đang chờ phiên phúc thẩm. Không
hiểu tại sao Nga lại thương quý tôi đến thế bất chấp sự cấm đoán. Đôi khi, sự
quan tâm thái quá của cô làm tôi khó chịu. Nhưng tôi thương Nga thật sự. Phần
vì cuộc đời lương thiện và bất hạnh của cô, phần vì sự chân thành mà cô dành
cho tôi. Chúng tôi, ngoài sự thương quý còn là lòng biết ơn dành cho nhau.
Tôi không
kháng án, nhưng cũng đã phải ở lại buồng này hai tháng mười ngày kể từ sau
phiên xử 29/1 trong khi nhiều người ra tòa sau tôi cũng đã lần lượt đi trại.
Linh cảm của một tù nhân chính trị mách bảo tôi sẽ được đưa tới Trại giam số 5,
Thanh Hóa nơi đang giam giữ người đồng đội của tôi, luật sư Lê Thị Công Nhân.
Nhưng họ sẽ không bao giờ cho chúng tôi cơ hội gặp gỡ dù là trong nhà tù. Tức
là, phải chờ Công Nhân hết án, họ mới chuyển tôi đến.
Sáng sớm hôm sau, tôi đi thật.
Tất cả mọi người đều không hiểu vì sao lại bị dựng
dậy trong lúc này. Người nọ ngơ ngác nhìn người kia: mới có chuyến đi trại hôm
qua mà!
-Các chị cứ ngủ, mình em đi thôi.
Tôi nói, giọng bình thản.
Lần thứ ba trong thời gian tạm giam, tôi bỏ lại sau
lưng những khuôn mặt buồn lo, thương cảm. Lần đầu khi tôi đi biệt giam. Lần thứ
hai khi tôi ra tòa. Và hôm nay… Tôi nhìn thấy đôi mắt đỏ hoe trong vẻ rầu rĩ và
lo lắng của Nga. Vài giọt nước mắt dù cố giấu vẫn thấy rơi trên gương mặt chị
Hiền, chị Thu. Những chị em mà rất có thể, sẽ không bao giờ còn gặp lại. Tôi
cảm ơn mọi người. Và đi.
Dù rất quý vốn “tài sản” đã dùng trong mười tám
tháng và sẽ gắn bó thêm hai năm rưỡi nữa nhưng tôi vẫn không đủ sức để mang vác
cái túi nội vụ cộng với một “cặp vợ chồng nhà xô chậu” trên cơ thể nặng chưa
đầy bốn mươi ký. Tôi phải kéo lê chúng từ buồng giam ra cổng. Nhớ ra cái kính,
vật bất ly thân vẫn đang nằm trong phòng làm việc của người cai ngục. Tôi lại
đứng chờ người dẫn giải trở vào lấy. Ít phút sau, cái kính được trả về với đôi mắt của tôi. Từ giờ, tôi
và nó chắc không phải gặp nhau định kỳ như trong thời gian tạm giam nữa, tức là
chỉ khi đi cung mới được đeo, còn thì phải gửi lại chỗ cai tù.
Đây là lần
thứ hai tôi bị xiềng chân. Đến lúc này, tôi cũng không hiểu vì sao tôi không
phản đối.Tôi không thấy bị thôi thúc bởi lòng kiêu hãnh. Không thấy thương hại
mình. Không có một ý niệm gì hết. Tôi để người ta xiềng chân mình trong một
trạng thái dửng dưng. Lúc đó, hình như tôi không nhớ tôi là một người tù chính
trị và phải bảo vệ nhân quyền của mình trước một sự vi phạm trắng trợn.
Bây giờ ngồi viết những giòng này, tôi chỉ có thể lý
giải rằng khi đó, tôi đã bị chai sạn hoặc trở nên dễ dãi, thậm chí có dấu hiệu
mệt mỏi sau mười tám tháng phải sống cuộc sống không hẳn dành cho con người. Và
buộc phải chống chọi với những kẻ coi tôi là kẻ thù. Họ là những điều tra viên,
những kiểm sát viên, người của tòa án. Cả những người mà đến nay tôi cũng chỉ
được biết một cách mơ hồ qua lời giới thiệu mập mờ của điều tra viên với từ
“cấp trên”. Đó là những cuộc gặp gỡ, những lần hỏi cung kéo dài hàng giờ đồng hồ
với không dưới một trăm lần tất cả. Những khổ ải của biết bao thân phận tù nhân
cũng làm tôi bị ám ảnh. Tôi chỉ có mong muốn duy nhất là thoát khỏi cái nơi khỉ
gió này càng nhanh càng tốt. Mong muốn đó mạnh hơn ý chí phản kháng của tôi lúc
bấy giờ. Chưa được tự do nhưng ít nhất, cũng được thoát khỏi cái chỗ “chết
tiệt” này dù là để đến một nơi thực sự là nhà tù trong một chiếc xe thùng kín
mít suốt chặng đường dài với mấy giờ đồng hồ di chuyển.
Tôi đã xỏ bốn đôi tất phần vì lạnh, phần để khỏi bị
đau chân. Vậy mà vẫn như …bơi trong đôi giày ba-ta. Trời vẫn tối. Tôi lọ mọ
soạn sẵn đống túi ni-lông phòng khi bị nôn. Đối với những người mắc chứng say
xe thì đi ôtô thực sự là một điều khủng khiếp. Áp giải tôi có ba người. Ngoài
người lái xe còn có hai người khác. Một người đàn ông trung niên và một người
trạc tuổi tôi. Anh chàng trạc tuổi tôi ghé mặt sát tấm lưới, vật ngăn cách
người tù với những người dẫn giải, bắt chuyện:
- Chị có lạnh không?
- Cũng lạnh anh ạ. Nhưng không sao.
- Thế chị tội gì?
- Tội
nói thật.
Tôi trả lời cộc lốc.
- Chị vui tính nhỉ?
-Anh dẫn giải tôi mà không biết tôi “tội” gì sao?
-Tôi không biết. Chỉ thấy cấp trên nói phải dậy sớm,
đưa một trường hợp đặc biệt đi trại. Tôi cũng thấy đặc biệt thật vì từ trước
tới nay hầu như không có ai đi một mình một chuyến như chị cả.
-Tôi nghĩ anh biết nhưng giả vờ không biết. Các anh
phải biết các anh đang làm gì chứ?
-Tôi không biết thật mà. Thế chị là ai?
-Tôi nói anh đừng giật mình nhé. Tôi bị đảng của các
anh kết tội chống Nhà nước. Khiếp chưa?
Anh ta ra chiều ngạc nhiên:
-Ồ! thế chị
có quen Lê Thị Công Nhân và Nguyễn Văn Đài không?
Câu hỏi của
anh ta làm tôi hưng phấn.
-Họ là đồng đội của tôi.
- Chị là Nguyễn Thanh Nghiên phải không?
-Tôi họ Phạm. Phạm Thanh Nghiên.
-Ồ!Tôi có biết chị. Không ngờ được gặp hôm nay.
-Thế anh nghĩ sao về chúng tôi?
Tôi bắt đầu dẫn dắt câu chuyện.
Anh ta giới thiệu tên Dũng, nhỏ hơn tôi hai tuổi.
Suốt chặng đường đi, Dũng là người duy nhất nói chuyện với tôi. Không biết anh
ta có giả vờ đóng kịch hay không, nhưng ít ra tôi cũng thấy thỏa mái hơn đôi
chút. Nó xua đi bầu không khí ngục tù và rút ngắn khoảng cách giữa những người
không mang cùng thân phận.
-Xe ra khỏi thành phố chưa anh? Tôi hỏi.
-Được một đoạn rồi chị ạ.
-Tôi sẽ đi Thanh Hóa, đúng không?
-Không, gần đây thôi chị ạ.
-Anh lại nói dối tôi rồi. Việc gì phải giấu, đi đâu
chả là tù. Anh không thừa nhận, lát tới Trại 5, tôi không vào đâu đấy.
-Chị thật khéo đùa. Anh ta cười ngượng.
Cuộc nói chuyện thưa dần vì tôi bắt đầu bị chứng say
xe hành hạ. Hy vọng số túi ni -lông đủ dùng cho tới khi “cán đích”. Thi thoảng,
Dũng lại ngoái ra phía sau, hỏi han tôi. Dũng hỏi nhiều chuyện nhưng không một
lần nhắc đến cái xiềng mà tôi đang mang. Anh ta dí sát miệng vào tấm lưới chắn
và gần như hét lên để tôi nghe thấy. Tiếng gió rít, tiếng động cơ và nhiều
tiếng ồn khác làm chúng tôi không còn muốn trao đổi gì nữa.
Qua Ninh Bình, sang Nam Định. Và rồi cũng đến đất
Thanh Hóa. Tôi định nhắc khéo Dũng về điểm đến cuối cùng. Nhưng không muốn anh
ta ngượng, nên thôi.
Xe liên tục phải dừng lại để hỏi đường vì rất lâu
rồi không có chuyến đi Trại 5, Thanh Hóa. Tôi thực sự thán phục người tài xế
khi anh ta vượt thoát được những con đường đã không còn là đường nữa. Cảm giác
không chỉ mình tôi mà cả ba người kia cũng đang phải chịu cực hình. Cứ như lục
phủ ngũ tạng trong người sắp đổi chỗ cho nhau. Không chỉ vật lộn với những cơn
nôn ói thắt ruột, tôi còn phải liên tục kéo cái túi nội vụ về vị trí cũ để
không cho nó chạm vào mấy cái túi ni-lông bẩn. Đã thế cái xiềng chân cứ vướng
víu, khó chịu, mỗi lần vượt ổ gà, ổ voi
(***) lại một lần tôi bị dúi xuống sàn xe. Tự nhiên tôi nghĩ quẩn: Giá họ cho
mình thêm một năm tù để đổi lấy việc không phải di chuyển bằng ôtô thì tốt.
Bị lạc đường gần hai mươi cây số khiến chúng tôi đến
muộn hơn so với dự tính. Người dẫn giải trung tuổi đi làm thủ tục. Không thấy
bóng dáng một nữ tù nhân nào. Chỉ thấy họ, những người tù nam, đi thành hàng
đôi (tuy còn lộn xộn) nhìn người mới đến với vẻ lạ lẫm hơn là giễu cợt hoặc đe
dọa. Hình như tôi thấy rờn rợn. Tôi ngồi vắt vẻo trên tường hoa, cố tình đung
đưa chân để giấu cảm xúc. Lúc này, Dũng mới chịu tháo xiềng cho tôi.
Không hiểu sao xuất hiện lắm cai tù thế. Họ kéo nhau
ra cùng với người dẫn giải trung tuổi. Chắc muốn nhận mặt và không loại trừ mục
đích uy hiếp tinh thần kẻ chống lại lý tưởng của họ. Có người hỏi tôi đi đường
có mệt không, có người hỏi ăn sáng chưa nhưng đa phần chất vấn tôi tội “chống
Nhà nước”. Tôi thấy không cần thiết và cũng không còn sức để tranh luận với họ
nên chỉ trả lời qua quýt mấy câu liên quan đến sức khỏe, ăn uống. Sau này tôi
mới biết đó là Phân trại số 1, nơi “đầu não trung ương” của Trại giam số 5, Bộ
Công an.
Cuối cùng, họ cũng đưa tôi tới nơi họ muốn: Phân
trại số 4, dành cho các nữ tù nhân mà theo cách gọi của họ là “Phạm nhân nữ”.
Lần đầu tiên sau mười tám tháng tầm mắt của tôi được vượt qúa phạm vi của một
căn buồng mấy chục mét vuông. Tiếng gọi của người dẫn giải trung tuổi chấm dứt
vẻ ngơ ngác của tôi. Đây là lần đầu tiên ông ta nói chuyện với tôi:
-Hình như Nghiên còn tiền lưu ký ở Trần Phú phải
không?
-Dạ còn. Nhưng không làm được thủ tục để chuyển vì
không biết trước ngày đi trại.
-Thế thì để chú ứng trước vào đây cho mà lấy tiền
dùng rồi về kia chú lấy lại số tiền lưu ký sau, đồng ý không?
-Vâng, nếu vậy thì tốt quá. Cảm ơn chú.
Sự nhiệt tình của ông ta làm tôi cảm động. Lần đầu
tiên tôi phá vỡ nguyên tắc xưng hô với công an khi gọi ông ta bằng “chú”. Dũng
nói anh ta có quen biết một vài người đang công tác trong trại này và sẵn sàng
“nói với họ một tiếng” để giúp đỡ tôi nếu cần. Anh ta nói lấy lệ hay thật sự
không ý thức được rằng những tù nhân lương tâm chúng tôi luôn đứng ngoài các cơ
chế “ xin-cho” và các ứng xử thông thường của mọi mối quan hệ không cùng chính
kiến. Hai người dẫn giải bắt tay tạm biệt tôi. Họ đi, tự nhiên một cảm giác khó
tả (gần giống sự hụt hẫng) bám lấy tôi.
Tôi sẽ ở lại đây, trong trại tù mới và khởi đầu một
cuộc đầy đọa mới. Không, tôi muốn nó giống với một cuộc khám phá hơn là một sự
đọa đầy. Trong lúc chờ những người cai tù kiểm tra nội vụ, tôi tranh thủ quan
sát “thế giới mới” của mình. Bên trong cánh cổng, lố nhố những bóng áo kẻ sọc,
trang phục mà lát nữa sẽ được khoác lên người tôi. Nhưng dứt khoát tôi sẽ không
bị “trộn lẫn” với họ. Tôi biết rõ về chuyến đi của mình. Và biết mình sẽ làm gì
sau khi kết thúc chuyến đi đó.
(*) Xuân Nguyên: Trại giam nằm ở huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng.
(**) Vì lý do an ninh, tên các nhân vật đã được thay đổi.
(***) Ổ gà: chỗ lõm sâu xuống (giống ổ gà) trên mặt đường do bị lở. Ổ voi:
chỗ lõm sâu và rộng hơn ổ gà.
Posted by thanh
nghien pham at 1:39 PM
No comments:
Post a Comment