The Wall
Street Journal
Trà
Mi lược dịch
Giang Trạch Dân mô tả Tập Cận Bình là “một người
lãnh đạo khôn ngoan thực sự có thể làm mọi việc”.
Vũ Hán, Trung Quốc – Trong một chuyến đến Vũ Hán hồi
tháng Bảy, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đi đến một biệt thự ven hồ, nơi
Mao Trạch Đông đã nghỉ hè trong những năm 1950 thụ hưởng những hàng xa xỉ như
hồ bơi và máy điều hòa không khí. Khai mạc cuộc triển lãm ở đó và không đề cập
tới hàng triệu người đã chết dưới sự lãnh đạo của Mao Trạch Đông, ông Tập Cận
Bình đã tuyên bố rằng biệt thự đó phải là một trung tâm giáo dục thanh thiếu
niên về lòng yêu nước và cách mạng.
Bên trong biệt thự của Mao ở Vũ Hán. Nguồn: Flickr.com
Một tuần trước đó, ông đã đi thăm một ngôi làng mà
Mao đã dùng làm căn cứ tấn công Bắc Kinh vào năm 1949.
Ở đó, ông Tập đã thề rằng “quốc gia đỏ của chúng
tôi sẽ không bao giờ đổi màu.”
Nó không chỉ là lời suông của ông Tập Cận Bình đang
mang hào quang chủ nghĩa Mao trong những tháng gần đây.
Ông đã vay mượn từ cuốn sách chiến thuật của Mao
Trạch Đông, tung ra một chiến dịch “chỉnh sửa” để làm sạch Đảng Cộng sản, trong
khi thắt chặt giới hạn về những cuộc thảo luận về những ý tưởng như dân chủ,
pháp quyền và thực thi hiến pháp.
Hướng khuynh tả rõ rệt của ông Tập hiện hình khi
chính quyền Trung Quốc đang chuẩn bị cho phiên tòa sắp tới xử Bạc Hy Lai, cựu
ngôi sao đang lên, và cũng là người đứng đầu một phong trào hồi sinh chủ nghĩa
Mao cho đến khi bị đánh gục từ năm ngoái.
Hai luật sư của ông Bạc Hy Lai cho biết họ dự kiến phiên tòa xử họ Bạc về tội tham nhũng sẽ diễn ra vào tuần tới.
Trước khi ông bị bắt, Bạc Hy Lai bác bỏ những cáo
buộc ông tham nhũng.
Khuynh hướng Mao-ít của chủ tịch Trung Quốc đã làm
thất vọng nhiều người ủng hộ đổi mới chính trị, những người hy vọng rằng sự sụp
đổ của họ Bạc báo hiệu một sự thoái trào của phong cách lãnh đạo độc đoán và có
thể đi đến việc tăng cường chế độ pháp quyền và giới hạn quyền lực đảng.
Nhưng ứng xử gần đây của ông Tập Cận Bình đã khuyến
khích và làm nhiều người ủng hộ họ Bạc Bo vui mừng. Đây là nhóm ủng hộ một chế
độ lãnh đạo tập quyền mạnh mẽ hơn và coi đó là giải pháp cho vấn đề của TQ.
“Chủ tịch Mao là một nguồn tài nguyên phong phú cho
chúng tôi,” Hu Angang, một chuyên viên kinh tế và là thành viên
hàng đầu của “cánh tả mới” của nhóm trí thức hỗ trợ họ Bạc, cho biết.
“Tôi không ngạc nhiên thấy những gì ông Tập Cận Bình
đang làm.”
Zhang Hongliang, một chuyên gia kinh tế khác thuộc
“Cánh tả mới”, cho biết trong một blog đăng hồi tháng trước cho rằng “Cánh tả
mới” nên hỗ trợ ông Tập Cận Bình vì bài phát biểu gần đây của ông cho thấy ông
đã hấp thụ đầy đủ nghị trình chính trị của họ.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc, thường trả lời các yêu cầu
từ các báo chí nước ngoài, đã không trả lời yêu cầu bình luận cho bài viết này.
Sử dụng hình ảnh, tu từ và chiến lược của chủ nghĩa
Mao ông Tập Cận Bình đã đứng xa hai người tiền nhiệm của ông, cả hai đã chủ
trương tập thể lãnh đạo, và cho nhiều người trong đảng thấy rằng ông sẽ
không theo đuổi các đổi mới chính trị có ý nghĩa trong suốt 10 sắp tới, thời
gian ông dự kiến sẽ là người nắm quyền lực.
Trong thực tế, ông Tập Cận Bình dường đang dùng cả
hai mô hình chính trị độc tài của Trung Quốc, vay mượn một số của của Bạc Hy
Lai: chủ nghĩa phục hưng Mao-ít và sự hiểu biết cách lợi dụng truyền thông để
tự đánh bóng và làm dấy lên sự ủng hộ đảng trong quần chúng, theo một số chính
khách và giới phân tích.
Tháng trước ông Tập Cận Bình đã phát động một chiến
dịch kéo dài một năm nhằm tăng cường và làm sạch đảng mà nhiều người trong cuộc
cho là tiếng dội của phong trào “chỉnh sửa” của Mao để tẩy trừ đối thủ và thi
hành kỷ luật về ý thức hệ.
Ông đã ra lệnh cho các tướng lĩnh quân đội và sĩ
quan cao cấp đi vào “quần chúng” bằng cách phục vụ như binh nhì tối thiểu 15
ngày.
Sự lãnh đạo mới của Trung Quốc cũng đã ra lệnh cho
cán bộ chống lại sự lây lan của “bảy vấn đề nghiêm trọng”, gồm các giá trị phổ
quát, tự do báo chí, xã hội dân sự và đọc lập tư pháp.
Đồng thời, phương tiện truyền thông nhà nước đã có
một loạt các cuộc tấn công vào xã hội dân sự và “chủ nghĩa hợp hiến” – khái
niệm cho rằng quyền lực của đảng phải được hạn chế bằng hiến pháp hiện tại của
Trung Quốc.
Các tổ chức nhân quyền nói rằng cảnh sát đã bắt giữ
hàng chục người hoạt động chính trị trong những tuần gần đây, gồm cả Xu
Zhiyong, một luật sư hiến pháp đã kêu gọi giới quan chức kê khai tài sản công
khai.
Chính phủ chưa có lời bình về việc ông Xu bị giam
giữ.
Thái độ của ông Tập về mặt đổi mới chính trị là một
vấn đề quan trọng ở Trung Quốc, vì nước này có thể đang bước vào một thời gian
dài với sự tăng trưởng kinh tế chậm hơn và bất mãn tăng cao trong công chúng về
vấn đề môi trường, dịch vụ công cộng chắp vá và nạn tham nhũng tràn lan.
Giới lãnh đạo mới của Trung Quốc đã gửi tín hiệu rõ
ràng rằng họ sẽ công bố một gói cải cách kinh tế trong năm nay để kích thích
tiêu dùng trong nước như một động cơ tăng trưởng thay thế cho đầu tư và xuất
khẩu, cácđộng lực chính của nền kinh tế trong 30 năm qua.
Trên mặt cải tổ chính trị, tuy nhiên, ông Tập Cận
Bình đã không cho thấy có dấu hiệu nào để xét đến ngay cả sự tự do hóa hạn chế,
giới thông thạo nội bộ đảng nói.
“Họ Tập thực sự bắt đầu lộ rỗ bản chất của mình,” một người bạn thuở nhỏ nhớ lại Tập Cận Bình đã bỏ hàng giờ đồng hồ để
đọc sách về chủ nghĩa Mác và lý thuyết của Mao khi là một thiếu niên.
“Tôi nghĩ rằng đây chỉ là khởi đầu.”
Người bạn đó và những người khác đã biết các ông Tập
Cận Bình và Bạc Hy Lai từ nhiều năm cho hay họ đã bị ảnh hưởng sâu sắc vì kinh
nghiệm của cha họ, cả hai là anh hùng cách mạng, đã bị Mao bỏ tù trong những
năm 1960 và chỉ phục hồi sau khi Mao chết.
Tuy nhiên, thay vì mất niềm tin vào chế độ độc đảng,
cả hai ông Tập Cận Bình và ông Bạc Hy Lai đã làm nhiều hơn nhiều đảng viên
đương thời để chứng minh lòng trung thành của họ với Mao khi còn trẻ, và đã ý
thức được rõ làm thế nào để tiến thân trong chính trường Trung Quốc.
“Suy nghĩ của họ khá giống nhau: Họ được giáo dục
cùng một chủ nghĩa Mao, cùng nền tảng gia đình đỏ, và cùng những kinh nghiệm
lớn lên,” Zhang Lifan, một sử gia có cha là một quan chức cấp
cao cho biết.
“Khi gặp vấn đề, họ nhanh chóng trở lại với tư duy
Mao-ít.”
Không ai nghĩ rằng Tập Cận Bình sẽ quay lại thời đại
Mao Trạch Đông, trong đó hàng triệu người Trung Quốc đã chết vì các chiến dịch
chính trị và một nạn đói nhân tạo.
Phe đổi mới trong đảng CS Trung Hoa: Hu Yaobang (Hồ Diệu Bang, áo khoác
trắng), với Hu Jintao (Hồ Cẩm Đào) và Wen Jiabao (Ôn Gia Bảo) bên phải [ Tháng
2, 1986, Guizhou.] Nguồn: Foreign Policy.
Người tiền nhiệm của ông Tập Cận Bình, Hồ Cẩm Đào,
cũng đã tỏ lòng tôn kính công khai với Mao, cũng như chủ tịch trước đó, Giang
Trạch Dân, và cả hai đều thực hiện các chiến dịch hạn chế để nhổ tận gốc nạn
tham nhũng trong đảng.
Nhưng cả hai, Giang và Hồ, đều không đưa ra những
chiến dịch đó ngay từ đầu nhiệm kỳ của họ, hoặc bằng ngôn từ rốt ráo của chủ
nghĩa Mao.
Điệu bộ chính trị của Tập Cận Bình còn ấn tượng hơn
trong bối cảnh những tranh cãi xung quanh sự kiện Bạc Hy Lai, có vợ đã bị kết
án năm ngoái về tội đã giết chết một doanh nhân người Anh.
Sau khi Bạc Hy Lai đã bị bắt giữ, nhiều người trong
đảng đã kết luận rằng ông đã gây thù nghịch trong giới quyền lực vì chính sách
ở Trùng Khánh, thành phố dưới quyền của họ Bạc, trong đó kể cả một cuộc đàn áp
các băng đảng và một chiến dịch để làm sống lại những giá trị của chủ nghĩa Mao
bằng hàng loạt những màn đại đồng ca các bài hát cách mạng.
Tuy nhiên, nay tin trong nội bộ đảng nói rằng tội
của ông Bạc Hy Lai ít nghiêm trọng hơn người ta nghĩ.
Họ tin rằng ông Tập Cận Bình đã thỏa hiệp với phe
ủng hộ Bạc Hy Lai và những “thái tử đảng” khác – con ccủa thủ lĩnh đái cua giới
lãnh đạo đảng – theo đó ông Bạc Hy Lai sẽ nhận tội nhẹ hơn với điều kiện là
[đảng] không có thêm hành động trấn áp đối với gia đình và các đồng minh, hoặc
những thái tử đảng khác mà gia đình họ đã trở nên giàu có trong những năm gần
đây.
Đổi lại, nhiều đảng viên trong phe đã ủng hộ họ Bạc
và một số thái tử đảng có quyền lực sẽ đứng sau những nỗ lực của họ Tập để
khẳng định mình là một người lãnh đạo mạnh hơn người tiền nhiệm của ông, những
người trong đảng cho biết.
Ông Tập Cận Bình dành nhiều thời gian trong vài
tháng đầu tiên trong vị trí mới cố gắng để thống nhất các nhóm lợi ích khác
nhau, gồm cả những người ủng hộ cải tổ chính trị hạn chế như những con trai của
Hồ Diệu Bang, một người lãnh đạo đảng có khuynh hướng đổi mới, thân với cha của
ông Tập Cận Bình, nhưng đã bị phe bảo thủ lật đổ vào năm 1987.
Nhưng những người trong phe đổi mới [có giới hạn] đã
giật mình khi nghe ông Tập Cận Bình phát biểu hồi tháng Mười Hai, khi ông tuyên
bố rằng Liên Xô đã sụp đổ vì giới lãnh đạo thiếu niềm tin ý thức hệ, và vì
không có người “đủ dũng cảm” để ngăn chặn quá trình sụp đổ.
Vào tháng sáu, bản ghi lại lời phát biểu của con
trai thứ ba của Hồ Diệu Bang, Hồ Đức Hóa, đã được đăng trực tuyến; trong đó ông
Hồ Đức Hóa trực tiếp mâu thuẫn với những phân tích của ông Tập Cận Bình, cho
rằng Liên Xô sụp đổ vì một tầng lớp đặc quyền đã giành độc quyền quyền lực và
tài nguyên cho lợi ích riêng của phe mình.
Hu Dehua (Hồ Đức Hóa, con trai thứ ba của Hồ Diệu Bang) công khai chỉ
trích Tập Cận Bình. Nguồn ảnh Weibo.com
“Chúng ta đổ lỗi cho tất cả mọi người khác, nhưng
không bao giờ cố gắng để nhìn vấn đề từ bên trong. Đây có phải là một thái độ
đúng đắn hay không?” ông Hồ Đức Hóa nói.
Hồ Đức Hóa xác nhận rằng bài ghi lại đã đăng trực
tuyến là của mình, nhưng từ chối bình luận thêm, nói với WSJ, “Tôi đã nói tất
cả những gì tôi muốn nói.”
Người trong đảng nói rằng quan điểm của Hồ Đức Hóa
được những đẩng viên cấp cao chia sẻi, nhưng nhiều người trong số họ hiện đang
ở tuổi 70 hoặc 80 và ảnh hưởng chính trị của họ đã suy giảm .
Những người ủng hộ tự do hóa chính trị đã thất vọng
hơn nữa trong những tuần gần đây vì một loạt các cuộc tấn công vào chủ nghĩa
hợp hiến và xã hội dân sự trong các ấn phẩm nổi bật của đảng, một số bài đó do
phe Cánh tả Mới đang lên viết.
“Cũng như nhóm tự do đặt hy vọng là họ Tập sẽ hỗ trợ
khuynh hướng của họ, phe Cánh tả Mới nhìn thấy cơ hội Tập Cận Bình rẽ sang bên
trái và đi theo chủ nghĩa Mao,” Joseph Fewsmith,
một chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Đại học Boston cho biết.
Quan trọng hơn, ông Tập Cận Bình đã được một sự ủng
hộ cao bất thường trong tháng trước từ cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân, đã từng là
một người bảo trợ của ông Bạc Hy Lai và vẫn được coi là người lãnh đạo của một
nhóm các quan chức đảng hiện nay và những người đã nghỉ hưu nhưng vẫn có ảnh
hưởng.
Một tuyên bố trên trang web của Bộ Ngoại giao cho
biết ông Giang Trạch Dân đã gặp Henry Kissinger, cựu Ngoại trưởng Mỹ, ở Thượng
Hải và tuyên bố rằng “một nước lớn như Trung Quốc với dân số 1,3 tỷ người cần
một nhà lãnh đạo mạnh và có khả năng.”
Ông Giang mô tả Tập Cận Bình là “một người lãnh đạo
khôn ngoan thực sự có thể làm mọi việc,” tuyên bố nói.
Góc
nhìn khác về vụ án Bạc Hy Lai (Tròng tréo trong
nội bộ đảng CS Trung Hoa)
VIDEO
Bo Xilai Case Hot for In-depth Investigation
Published on Jan 14, 2013
© 2013 DCVOnline
Nguồn: China’s Leader Embraces Mao as He Tightens Grip on
Country WSJ. Aug. 16, 2013. DCVOnline minh họa và bổ sung.
Đọc thêm: Outspoken China princeling takes on President Xi. Ching Cheong. The Straits Times. Publication Date: 28-06-2013
No comments:
Post a Comment