8-11-2014
Trả
lời BBC trước chuyến thăm Bắc Kinh của Tổng thống
Barack Obama dự Hội nghị APEC tới đây, ông Evan Medeiros,
cố vấn cấp cao của Tòa Bạch Ốc chuyên về châu Á nói
quan hệ với Trung Quốc 'sâu rộng và phức tạp'.
Ông
cũng nói với Vincent Ni, BBC Tiếng Trung trong cuộc phỏng
vấn hôm 30/10/2014 ở Washington rằng một trong những lý
do Hoa Kỳ nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí cho Việt Nam
là vì nước này 'có những tiến bộ quan trọng về nhân
quyền'.
Ông
Evan Medeiros cũng nhắc tới việc Việt Nam mong muốn hợp
tác an ninh trên biển với Hoa Kỳ để 'phòng bị tốt hơn
trước những gì đang diễn ra trên vùng biển xung quanh
Việt Nam' tuy không nêu tên Trung Quốc trong quan hệ ba bên
này.
.
Trước
hết, ông nói về quan hệ Mỹ - Trung:
Evan
Medeiros: Quan hệ Hoa Kỳ với Trung Quốc vừa sâu
rộng, vừa phức tạp. Có những vấn đề chúng tôi đang
cùng hợp tác, và có những vấn đề chúng tôi bất đồng,
và cạnh tranh với nhau.
Khi
Tổng thống Obama đến Bắc Kinh, ông sẽ có một số cơ
hội nói chuyện ở cấp cao nhất với Chủ tịch Trung
Quốc và ông sẽ đề cập đến quan hệ song phương,
đến cách chúng ta có thể cùng tăng cường mở rộng
thương mại, giải quyết các vấn đề như tác quyền,
việc bảo vệ không gian mạng chống tin tặc. Tổng
thống cũng sẽ đề cập đến một loạt hồ sơ như
làm sao để cùng hợp tác trước chương trình vũ khí
nguyên tử của Bắc Hàn, của Iran, các cách thức thúc
đẩy ổn định lớn hơn ở Biển Đông, Biển Nam Trung
Hoa, va tất nhiên là giao lưu giữa người dân hai nước
với nhau.
BBC:Rất
nhiều lãnh đạo các nền kinh tế châu Á sẽ tham gia Hội
nghị APEC, trong đó một số quốc gia đang có tranh chấp
với Trung Quốc trên biển Nam Trung Hoa, chẳng hạn như
Philippines và Việt Nam, và họ cũng muốn đưa Trung Quốc
ra tòa án quốc tế. Vậy theo ông, cuộc tranh đấu pháp
lý này sẽ đi xa tới đâu?
Evan
Medeiros: Hoa Kỳ có vai trò chính yếu trong vấn đề
biển Nam Trung Hoa. Chúng tôi lo ngại trước những căng
thẳng gần đây, chúng tôi tin rằng tranh chấp phải được
giải quyết thông qua đối thoại, ngoại giao. Chúng tôi
duy trì lập trường chắc chắn là cần tôn trọng luật
pháp quốc tế, giải pháp hòa bình cho tranh chấp. Những
nguyên tắc này dẫn dắt cách tiếp cận vấn đề của
chúng tôi.
Chúng
tôi cho rằng tất cả các bên, gồm cả Trung Quốc, nên
dùng những nguyên tắc để tìm cách giải quyết bất
đồng.
.
BBC:
Hoa Kỳ vào đầu tháng 10 đã nới lỏng lệnh cấm vận
vũ khí cho Việt Nam. Đằng sau quyết định đó là gì?
Evan
Medeiros: Chúng tôi có cơ hội rất lớn trong mối quan
hệ với Việt Nam. Năm 2013, ngài Tổng thống đã ký thỏa
thuận Quan hệ Đối tác Toàn diện với Chủ tịch Việt
Nam trong chuyến thăm tới phòng Bầu dục.
Thỏa
thuận về đối tác toàn diện, đã mở ra chặng đường
mới trong quan hệ Mỹ - Việt. Chúng tôi mở rộng hợp
tác ngoại giao, hợp tác quốc tế, và trong các lĩnh vực
khác nữa.
Và
một trong số các lĩnh vực chúng tôi đang xem xét là hợp
tác quốc phòng và an ninh với Việt Nam.
Chúng
tôi thấy họ có những tiến bộ quan trọng về vấn đề
nhân quyền. Việt Nam cũng mong muốn hợp tác với chúng
tôi nhiều hơn trong các vấn đề như mở rộng hợp tác
an ninh trên biển liên quan tới tuần duyên. Nên chúng tôi
cho rằng, giờ là lúc gỡ bỏ một phần cấm vận vũ
khí, như là chỉ dấu đường hướng quan hệ tương lai
của chúng tôi.
.
BBC:Nhưng
liệu đây có phải là thời điểm nhạy cảm? Liệu ông
có cho rằng điều này sẽ chỉ khiến Trung Quốc thấy
bất ổn? Trung Quốc đã cáo buộc Hoa Kỳ, mà theo cách
gọi của họ, là tìm cách hạn chế sự trỗi dậy hòa
bình của Trung Quốc?
Evan
Medeiros: Quyết định gỡ bỏ một phần lệnh cấm vận
vũ khí không liên quan Trung Quốc mà là liên quan Việt
Nam.
Nó
liên quan việc cùng phối hợp trong các lĩnh vực quan
trọng như an ninh trên biển với một đối tác muốn có
được sự phòng bị tốt hơn về những gì đang diễn ra
trên vùng nước xung quanh Việt Nam.
Và
chúng tôi nghĩ tất cả quốc gia ở Đông Nam Á xứng đáng
có được sự phòng bị tốt hơn, thế nên chúng tôi hợp
tác với họ. Chẳng hạn như chúng tôi cũng đang có
chương trình tương tự với Philippines.
.
BBC:Hoa
Kỳ làm sao cân bằng được giữa quan hệ đồng minh với
Nhật và quan hệ song phương với Trung Quốc?
Evan
Medeiros: Nhật Bản là một đồng minh và đối tác
thân cận với Mỹ. Quan hệ đồng minh của chúng tôi rất
tốt đẹp. Chúng tôi hợp tác và làm việc cùng với
nhau, không chỉ là ở châu Á, mà là trên toàn cầu.
Chúng
tôi trân trọng mong muốn của Nhật Bản muốn xây dựng
một quan hệ đồng minh toàn cầu với Hoa Kỳ, không chỉ
vì an ninh châu Á, mà còn trong cả công tác phòng chống
Ebola, ISIL hay giải quyết những thách thức toàn cầu
khác. Chúng tôi muôn Nhật Bản có mối quan hệ tốt đẹp
với các nước láng giềng trong khu vực. Vì vậy nên tôi
khuyến khích việc đẩy mạnh mối quan hệ giữa các đồng
minh của Hoa Kỳ.
Đó
là một lý do Tổng thống (Obama) đứng ra đón lãnh đạo
cả Hàn Quốc và Nhật Bản ở The Hague (Hà Lan) trước đó
trong năm nay. Kể từ khi đó, có biến đổi trong cơ chế
ba bên (Mỹ-Nhật-Hàn) trong ứng xử với Bắc Triều Tiên
và thậm chí hợp tác quốc phòng giữa ba đồng minh đã
tiến triển và chúng tôi nghĩ điều này quan trọng và
báo hiệu một xu hướng lâu dài.
.
BBC:
Mối quan hệ đồng minh Nhật Bản – Hoa Kỳ không
phải là sự đối đầu với Trung Quốc, theo cách bên này
triệt hạ bên kia?
Evan
Medeiros: Chúng tôi không thấy đây là một sự cạnh
tranh với Trung Quốc trong việc giành ảnh hưởng, tức là
không phải chuyện Hoa Kỳ chọn hoặc chơi với Trung
Quốc hoặc chỉ với Nhật Bản. Chúng tôi nghĩ rằng
đang có các cơ hội vô cùng to lớn ở vùng Đông Á cho
các nước hiện có những nhận thức và giá trị chồng
lấn và cũng cùng chia sẻ.
Khi
nói tới Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc, chúng tôi đang hợp
tác ngày một hiệu quả hơn bởi sự hợp tác làm nâng
cao sự thịnh vượng và cho phép chúng ta giải quyết các
thách thức an ninh chung, bao gồm việc ứng phó với thảm
họa nhân đạo như bão Haiyan ở Philipplines vào năm ngoái.
Ông
Evan
Medeiros từng học tại Đại học Cambridge, Anh Quốc và
hiện là Giám đốc cấp cao về Á châu của Hội đồng
An Ninh Quốc gia Hoa Kỳ. Ông đọc viết thông thạo tiếng
Trung và thường xuyên đi châu Á, gồm cả chuyến thăm Hà
Nội hồi tháng 7/2014. Xem thêm phỏng vấn video với ông
Medeiros tại
đây.
No comments:
Post a Comment