October 24, 2013
Những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí đang
tác nghiệp trong thời điểm bùng nổ mạng xã hội. Có 2 luồng ý kiến khi truyền
thông xã hội vươn lên tỏ rõ ưu thế hiện nay là: 1. Mạng xã hội sẽ thay thế báo
chí nhờ sự nhanh nhạy và đa dạng của thông tin; 2. Báo chí sẽ vẫn tồn tại song
song với mạng xã hội nếu vẫn duy trì và phát huy những giá trị cốt lõi của nền
báo chí có chất lượng (như chính xác, khách quan, cân bằng, giúp độc giả có
kiến thức, đủ thông tin và nhờ đó đưa ra những quyết định đúng đắn, có lợi cho
bản thân mình và xã hội), song song với việc linh hoạt sử dụng mạng xã hội
quảng bá, chia sẻ, thu hút sự quan tâm và thảo luận, tham gia từ bạn đọc. Trong
bối cảnh các phương tiện để truyền tải thông tin đến công chúng đang nhanh
chóng thay đổi, các nhà báo có thể làm gì để có lợi nhiều nhất từ sự xuất hiện
của truyền thông xã hội? Bài viết này đưa ra một số gợi ý từ các chuyên gia quốc
tế trong lĩnh vực báo chí và truyền thông xã hội, được chọn lựa theo chủ quan
của người viết khi tính đến những đặc thù của thị trường Việt Nam.
Gần đây, ngành báo chí thế giới liên tiếp có những
thông tin đáng chú ý về những thay đổi và xu hướng lớn. Ví dụ Newsweek, tờ tạp
chí Mỹ uy tín có 80 năm lịch sử, đã ngưng phát hành bản in mà chuyển hoàn toàn
sang online (vừa dưới mô hình web vừa là e-magazine thuê bao) sau bản in cuối
cùng ngày 31.12.2012.
Ấn bản cuối cùng của tạp chí in Newsweek ngày
31.12.2012.
The Huffington
Post, một trang tin và mạng lưới blog hàng đầu của Mỹ
tiếp tục “ăn nên làm ra” khi hoạt động theo mô hình blog cộng tác viên (không
phải trả phí), đăng tải về tất cả mọi thứ từ tin tức, kinh doanh, chuyện phụ
nữ, lối sống, tới công nghệ, giải trí, môi trường, chính trị… Tờ báo Internet
của Arianna
Huffington tiếp tục mở rộng ra các thị trường lớn khác, bên cạnh phiên bản
tiếng Anh đã có tiếng Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Nhật và Đức. Sau 7 năm ra
mắt, trang web này vẫn duy trì ở vị trí 73 trong xếp hạng Alexa toàn cầu
và vị trí 20 ở Mỹ, với 1,2 triệu like trên Facebook và 1,6 triệu tài khoản theo
dõi trên Google Plus.
Newsweek hay Huffington
Post là câu chuyện thường được nhắc đến khi nói về những thay đổi lớn của
báo chí trong thời kỹ thuật số và mạng xã hội. Sự dịch chuyển của các tổ chức
báo chí cũng đòi hỏi sự dịch chuyển trong cách làm việc của những cá nhân hoạt
động trong ngành báo chí.
The Huffington Post định vị là trang web “cung cấp
tất cả mọi nội dung”bằng cơ chế sử dụng cộng tác viên không được trả tiền – một
mô hình báo chí/cung cấp thông tin đáng tham khảo.
Ở Việt Nam, cũng giống như báo chí quốc tế, báo chí
truyền thống đang đối mặt với những thách thức lớn từ truyền thông xã hội. Hiện
mạng xã hội được người Việt Nam dùng nhiều nhất là Facebook với khoảng 13 triệu người và dự
kiến đạt 24 triệu người vào cuối năm 2013, theo báo cáo tình hình Internet tại
khu vực Đông Nam Á tính đến cuối tháng 7.2013 của hãng nghiên cứu thị trường
comScore. Zing Me, mạng xã hội dành cho giới trẻ đứng ở vị trí thứ 2. Trên thế
giới, Twitter
chỉ bằng dòng tin 140 ký tự nhưng kịp thời và nhanh chóng hơn cả truyền thông
chính thống đang có 200 triệu người dùng, khi giữ vai trò vừa là mạng xã hội,
dịch vụ tin nhắn ngắn, thông tấn xã, công cụ xuất bản để người dùng tự thể
hiện, và thậm chí tạo những thay đổi lớn trong xã hội. Tuy nhiên, Twitter hầu
như có ít người dùng tích cực ở Việt Nam. Theo nhận định cá nhân người viết, LinkedIn và Google Plus cũng có một lượng
người dùng nhất định ở Việt Nam nhưng không đa dạng và tạo ra nhiều ảnh hưởng
như Facebook. Thậm chí, có những người khẳng định chỉ đọc Facebook là đủ, vì
“có nhiều tin, đa chiều, hay hơn cả báo chí.” (?!)
Hết phần 1. Xem phần 2 ở đây,
phần
3 ở đây.
*
October 24, 2013
Công chúng luôn cần một nền báo chí thực sự có chất
lượng, tức mang đến cho họ thông tin chính xác, khách quan, cân bằng, giúp
họ có kiến thức, đủ thông tin để từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn, có lợi
cho bản thân mình và xã hội. Mạng xã hội đang đem lại nhiều cơ hội và nhiều
thách thức lớn cho những người làm báo. Cơ hội là nó góp phần quảng bá báo chí;
thách thức là nó yêu cầu báo chí phải khác biệt / tốt hơn về chất lượng, đồng
thời cũng đòi hỏi báo chí phải linh hoạt để sử dụng nhuần nhuyễn các công cụ
truyền tải thông tin của thời đại mới.
Một cách làm sai của báo chí khi đăng tải thông tin, lấy nguồn tin từ
Facebook nhưng không qua kiểm chứng, xác minh.
Nieman
Reports (2009) nhận định truyền thông xã hội đang thay đổi nhanh chóng cách
con người tiếp nhận và chia sẻ tin tức và thông tin. Báo chí đang thực sự phải
tham gia vào cuộc đối thoại với tất cả các thành phần khác trong xã hội, thực
hiện trách nhiệm giải trình, minh bạch hóa hoạt động thông qua các cơ chế bình
luận, trao đổi, live chat trên mạng mà tòa soạn thực hiện với bạn đọc và
những người quan tâm tới tác phẩm báo chí tòa soạn đăng tải. Những chuyện bếp
núc của tòa soạn, của người viết bài cũng dần được công khai hóa.
Trong bối cảnh phương tiện để truyền tải thông
tin đến công chúng đã và thay đổi nhanh chóng, có 1 vài kỹ năng mới và một số
nguyên tắc gợi ý cần cập nhật để những người làm báo có thể theo kịp những thay
đổi lớn này.
Giảng viên Sue Greenwood tại
ĐH Staffordshire (Anh), chuyên giảng dạy về
báo chí theo mô hình cộng tác viên (entrepreneurial
journalism) và mô hình web, nhận định các nhà báo “đừng tưởng cứ thường
xuyên sử dụng Facebook, update các status trên Facebook, hay Twitter, hay vào
LinkedIn là bạn đã “rành rẽ về truyền thông xã hội.”
Bà nhận định trong tòa soạn, truyền thông xã hội
không chỉ dùng để kết bạn, theo dõi, hay chia sẻ, mà còn nhiều chức năng khác:
Thu thập thông tin: Với vai trò
như một trợ lý, truyền thông xã hội giúp những người làm báo tìm kiếm nguồn
tin, tìm đầu mối liên lạc để phỏng vấn, để xác minh thông tin, để tìm hiểu về
các đối tượng mà ta muốn biết.
Có lẽ bạn đã nhiều lần làm giống tôi, là google tên
của người, công ty hay tổ chức cần tìm hiểu, rồi vào website của họ, theo đường
dẫn từ đó vào các mạng xã hội mà họ sử dụng như Facebook, Twitter, LinkedIn để
xem các chi tiết, từ gia đình, công việc, quan điểm sống, thái độ trước những
sự việc trong xã hội, những mối quan hệ trong xã hội…để có thể suy nghĩ về hướng
tiếp cận của mình khi gặp họ, trao đổi với họ nhằm lấy thông tin cho bài viết.
Truyền thông xã hội có thể được sử dụng để xác
minh, bổ sung thêm tính chính xác, đa chiều và hiểu rộng hơn về nhân vật, vấn
đề. Nó giúp cho quá trình thu thập thông tin và nghiên cứu của phóng viên được
thuận lợi hơn, tốn thời gian hơn nhưng đảm bảo được tốt hơn sự chính xác – yếu
tố quan trọng hàng đầu của báo chí. Các kết quả tìm kiếm được Google trả về,
trong nhiều trường hợp, không giúp những nhà báo có bức tranh tương đối toàn
cảnh về nhân vật, công ty hay tổ chức mình đang tìm hiểu khi cho ra những kết
quả riêng lẻ và cần có thời gian kết nối những yếu tố lại với nhau.
Ở Việt Nam, đó có thể là 1 doanh nhân, 1 doanh
nghiệp, hay một tổ chức xã hội. Ở các nước phát triển, đó có thể là cơ quan nhà
nước, văn phòng, bộ phận phụ trách báo chí của chính trị gia.
Một bài báo được người phụ trách tòa soạn đưa lên mạng xã hội và nhận
được nhiều sự quan tâm của độc giả
Là
cầu nối giữa độc giả-tòa soạn và các bên liên quan (stake-holders): Độc giả có thể đưa ra bình luận (ngay lập tức) về
tác phẩm báo chí, chỉ cần họ online để đọc, xem, nghe và có phương tiện gửi
bình luận về bài viết, sự kiện, các nhân vật liên quan trong tác phẩm báo chí.
Các phản ứng giúp tòa soạn và tác giả có thể đánh giá phần nào sức hút của tác
phẩm.
Trong một số trường hợp, những ý kiến đó còn có thể
giúp mở rộng đề tài, góc nhìn, tạo thành những tuyến bài mới, sâu hơn nhất là
khi có những bạn đọc chuyên môn gợi ý. Cầu nối này cũng buộc tòa soạn, phóng
viên thực hiện trách nhiệm giải trình một khi đưa tin thiếu chính xác, không
khách quan; và mở rộng cạnh cửa hơn để bạn đọc và các bên liên quan theo dõi
được quá trình tạo ra tác phẩm báo chí. Mạng xã hội thực hiện chức năng giám
sát với tòa soạn, với từng phóng viên, và cũng đòi hỏi tòa soạn dành thời gian,
công sức, và chi phí không nhỏ để tạo dựng được mối quan hệ gần gũi, thân quen,
và thấu hiểu giữa họ và độc giả, các bên liên quan.
Những người làm báo mong nhận được “sự thông thái từ
đám đông,” khi có lượng người lớn với những nền tảng xã hội khác nhau có thể
cùng đóng góp ý kiến vào những chủ đề mà họ quan tâm và có hiểu biết (nhưng tất
nhiên không phải lúc nào cũng nhận được như vậy.
Nhưng cũng hơn bao giờ hết, chiếc cầu nối đó
đang tạo ra những áp lực không nhỏ cho các nhà báo phải thực hiện được những
tác phẩm báo chí thực sự có chất lượng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc
giả và xã hội. Việc tham gia vào cuộc đối thoại với bạn đọc sẽ giúp tòa soạn
hiểu những bạn đọc mà tòa soạn đang hướng đến.
Một thắc mắc của bạn đọc và người biên tập lập tức xem xét lại nếu có sai
sót.
Xây
dựng mạng lưới các nguồn tin và cộng tác viên: Đó có thể là các chuyên gia đầu ngành, những người
ảnh hưởng trong xã hội, những gương mặt mới. Tuy nhiên, đó cũng có thể là 1
gương mặt mà trong tương lai bất ngờ có mặt ở đúng địa điểm đang có sự kiện
quan trọng xảy ra. Những người làm báo không chỉ “kết bạn” (add friends) trên
mạng xã hội, mà tìm cách tạo thành một cộng đồng thông tin. Các nhà báo có thể
đặt câu hỏi để tìm kiếm nguồn tin, xác nhận thông tin, và có thể ngạc nhiên về
sự sẵn sàng giúp đỡ của cộng đồng người quen của mình.
Tôi chắc là rất nhiều đồng nghiệp của mình đã phỏng
vấn ngay bằng chat trên Facebook, hay hẹn phỏng vấn, tìm kiếm thông tin và xác
minh thông tin một phần nhờ tài khoản Facebook hay Google Plus, Skype trước khi
xác minh thông tin trực tiếp với đối tượng đang tìm hiểu.
Công
cụ để quảng bá, tiếp thị: Những bài viết
được chia sẻ bởi những tác giả, bạn đọc, tòa soạn; những sự kiện được thông báo
rộng rãi…là một cách tốt để tòa soạn có thêm bạn đọc, tạo dựng và duy trì uy
tín và truyền tải thông điệp một cách thống nhất, thể hiện tầm nhìn, mục tiêu
rõ rệt của cơ quan truyền thông với bạn đọc, với các nhà quảng cáo.
Trang chủ Facebook của tạp chí Forbes Việt Nam dùng như cầu nối giữa độc
giả-tòa soạn, và cũng là 1 công cụ tiếp thị hữu ích.
Mạng Facebook của Thanh Niên có gần 160 ngàn người like tính tới ngày
19.10.2013
Facebook của Tuổi Trẻ là một công cụ tiếp thị cho các chương trình
branding
Xây
dựng và quản lý uy tín, danh tiếng: Alfred Hermida trong bài viết How
to Teach Social Media in Journalism Schools (Dạy truyền thông xã hội trong
các trường báo chí ra sao) cho rằng quản lý danh tiếng (uy tín) là một
yêu cầu đặt ra cần thiết khi người làm báo sử dụng mạng xã hội. Có hay không sự
phân định giữa 1 cá nhân bình thường và 1 người thuộc 1 cơ quan báo chí khi sử
dụng mạng xã hội? Cá nhân tôi cho rằng không. Những người làm báo mặc nhiên
được cộng đồng cho rằng trên Facebook/Twitter/LinkedIn họ cũng là nhà báo. Cộng
đồng của họ hi vọng nhận được những góc nhìn mới, cách chia sẻ thông tin hay,
tin độc, tin nóng sốt và những tin hành lang vỉa hè đã được xác minh (chứ không
chỉ những tin đồn chưa kiểm chứng, những nhận định thiên kiến).
Truyền thông xã hội không chỉ giúp người làm
báo thể hiện mình, mà còn là nơi để cho các tổ chức báo chí – những chủ lao động
tiềm năng – có thể đánh giá các nhà báo đó thông qua những gì họ đăng tải, chia
sẻ, quan điểm họ thể hiện. Woody Lewis, nhà chiến lược mạng xã hội (woodylewis.com), chuyên tư
vấn về chiến lược truyền thông xã hội cho các cơ quan báo chí nhận định: Giờ
đây những người thuê nhân sự làm không chỉ nhìn vào CV hay giấy giới
thiệu nữa. Họ dễ dàng thấy và hiểu quan điểm của mỗi cá nhân thông qua
mạng xã hội (trước khi thuê nhân sự đó). Các nhà báo muốn thế hiện họ là những
người như thế nào? Nghiêm túc, chuyên nghiệp, hiểu biết chuyên sâu về lĩnh vực
hay như thế nào?
Tài khoản Twitter của báo Guardian (Anh)
Cũng như các ngành nghề khác, trong báo chí, sự đáng
tin cậy, uy tín, chuyên nghiệp có vai trò quan trọng. Trên mạng, uy tín của nhà
báo có thể ảnh hưởng lớn tới uy tín của tòa soạn, tờ báo tương tự như khi ở
ngoài đời thực. Các nhà báo có thể google để tìm hiểu những cá nhân, tổ chức,
doanh nghiệp khác, thì bạn đọc cũng có thể làm như vậy với các nhà báo. Các nhà
báo có thể google tên mình để biết hình ảnh của mình trên mạng (online
reputation). 90%
các feed trên Facebook nói chung là về con cái. Các nhà báo muốn
người khác thấy mình ra sao? Thú vị/Nhiều thông tin hay Hài
hước/Vui vẻ/Giải trí?
Tài khoản Facebook của một nhà báo được cập nhật thông tin về lĩnh vực
ông theo dõi.
Trên truyền thông xã hội, cũng như ngoài đời thực,
phóng viên là đại diện tổ chức mà họ đang làm việc chứ không chỉ là cá nhân họ.
Woody Lewis tin là rất nhiều khi người ta kết bạn với phóng viên, hay follow
họ trên mạng xã hội vì tín nhiệm cơ quan báo chí mà họ đang làm việc, chứ không
hẳn là vì cá nhân phóng viên đó. Khi mỗi một status hay chia sẻ đều thể hiện
quan điểm của người đăng tải cũng như đánh giá của họ với từng sự kiện, sự thận
trọng không thừa. Khi phóng viên cảm thấy tự hào về tổ chức báo chí mà họ đang
làm việc, về những gì mà họ viết, hay những giá trị nghề nghiệp họ đang theo đuổi
có nhiều điểm chung với tổ chức họ làm việc, thì bản thân mỗi cá nhân có thể là
những “đại sứ thương hiệu” cho mỗi tổ chức báo chí. Cá nhân nhà báo, cũng như
cơ quan báo chí, khi sử dụng mạng xã hội cũng trở thành đối tượng bị công chúng
đánh giá, theo dõi, giám sát.
Theo đánh giá của GS Jay Rosen, Khoa báo chí ĐH
New York, truyền thông xã hội tạo ra nhiều cơ hội để các nhà báo thu hút và hấp
dẫn người khác. Nhưng nếu nhà báo dùng không đúng cách thì đây cũng là cách rất
dễ để làm mất uy tín, vì tự họ phải quản lý mọi nội dung mình xuất bản, chứ
không qua quá trình kiểm định thông tin của ê-kip tòa soạn. Truyền thông xã hội
vừa nguy hiểm, vừa là nguy cơ tới công việc nghề nghiệp báo chí nếu nhà báo
không biết rõ mình đang làm gì.
Ông khuyến khích nhà báo nên chia sẻ những thông tin
hay (không nhất thiết do họ viết) trên mạng xã hội; Tập trung vào làm những
việc mình giỏi; Tránh tranh cãi trên mạng, nếu cần thì có thể tranh cãi trực
tiếp (offline), hoặc qua email. Ông cho rằng sự tranh cãi công khai có thể ảnh
hưởng tới tên tuổi, sự tín nhiệm của mỗi nhà báo. Nếu các nhà báo muốn ủng hộ
hay khen một sản phẩm thương mại nào đó, thì họ nên biết chắc chắn là sản phẩm
đó thực sự tốt và có chất lượng. “Đừng khen vì được trả tiền để khen.” GS Jey
Rosen tin là bản thân mỗi nhà báo không giúp làm cho các nội dung trở nên được
chia sẻ nhiều trên mạng (viral), mà chỉ có nội dung hay, khiến bạn đọc thích
thú thì tự họ sẽ viral.
Đọc phần 1
ở đây. Phần 3
ở đây.
*
*
October 24, 2013
Đây là phần 3 và cũng là phần cuối cùng của bài viết
Truyền thông xã hội và báo chí. Đọc phần 1
ở đây, phần 2
ở đây.
Một số lời khuyên của Woody Lewis với những người làm báo như sau:
*Khi đăng tải một status nên là 1 link kèm
theo chi tiết/nhận định của cá nhân có thể có ích cho người đọc.
*Sử dụng ngôi thứ 3. Người đọc đang theo dõi sự
kiện, chứ không phải phóng viên. Tránh đưa ra ý kiến bình luận của cá nhân.
*Tôn trọng văn phong báo chí của tòa soạn, đừng quên
ngữ pháp, dấu câu, nhớ rõ quy tắc 5W1H. Khi cần có thể có thông tin nền, trích
dẫn (phải có nguồn). Nếu đăng tải hình ảnh thì cũng cần chú thích (5W1H); có
thể dùng hashtags.
Trang chủ của Forbes trên Google+
Tạo
dựng /tham gia cộng đồng: Việc tham
gia hay tạo dựng một cộng đồng chuyên biệt, nhỏ đem lại nhiều thuận lợi, giúp
cho những người hoạt động trong ngành có những thông tin họ quan tâm. Trên
Facebook hiện nay có 2 nhóm báo chí ở Việt Nam có số người tham gia tương đối
đông, đều để chế độ open (mở, ai tham gia cũng được và ai xem nội dung cũng
được) là Diễn đàn nghiệp
vụ báo chí Việt Nam vietnamjournalism.com (3.277 thành viên, tính tới ngày
16.10.2013) và Diễn đàn
nhà báo trẻ (6.830 thành viên, hơn 5.000 thành viên đang đề nghị được gia
nhập). Các nhóm cộng đồng này cũng thực hiện chức năng tự giám sát với
chính bản thân mình, và các nhà báo chịu sự giám sát của chính các đồng nghiệp.
Như admin Bút Lông của Diễn đàn nhà báo trẻ
cho biết, thành phần của nhóm chủ yếu gồm các phóng viên, BTV, lãnh đạo các tờ
báo, cán bộ quản lý báo chí và sinh viên báo chí. Đây là nơi “cung cấp các đề
tài cho các thành viên; chia sẻ nghiệp vụ thu thập, xử lý, công bố thông tin và
nhận các phản hồi của độc giả; bàn các khía cạnh đạo đức của nghề nghiệp, đo
lường các hậu quả xã hội có thể xảy ra từ cách tác nghiệp ẩu; tổ chức các dịch
vụ, hoạt động đào tạo, hội thảo về các vấn đề của nghề báo.” Ông nhận định việc
sử dụng Facebook vừa là cơ hội cho những nhà báo biết cách học hỏi, đúc rút
kinh nghiệm và thách thức cho những người thụ động, quan liêu. Nguồn tài nguyên
thông tin lớn trên Facebook đòi hỏi nhà báo phải có năng lực tìm kiếm, phân
tích, chắt lọc và sử dụng thông tin.
Ngoài việc tham gia vào các nhóm nghề nghiệp
và thảo luận về những vấn đề nghề nghiệp, khi các nhà báo tham gia vào các nhóm
khác trên mạng để tìm hiểu, thu thập thông tin, hay vì sở thích của cá nhân,
các chuyên gia cho rằng mỗi nhà báo nên cẩn trọng để không đứng về phe nào, vì
vị trí và vai trò của họ luôn đòi hỏi họ có cái nhìn khách quan, độc lập cao
nhất có thể.
Tương lai của tin tức, như Dan Conover viết
trong “2020 vision: What’s next for news” (Tầm nhìn 2020: Tương lai của
tin tức) là, báo chí sẽ ngày càng chia nhỏ, phục vụ những cộng đồng ngách và
nhỏ hẹp. các tờ báo lớn, phục vụ số đông sẽ ngày càng thu hẹp. Các nhà báo sẽ
làm việc ngày càng độc lập hơn, trong khi những điều tốt đẹp của xã hội sẽ được
duy trì và xã hội sẽ càng trở nên minh bạch hơn. Báo chí từng được xã hội tôn
vinh vì đăng tải tin nóng, mới, sốt dẻo nhờ vào công cụ truyền tải độc quyền,
nhưng giờ đây, công chúng đang sở hữu những công cụ đó và buộc báo chí đang tìm
cách bắt kịp được với thế hệ người tiêu dùng đang quay sang sử dụng công cụ kỹ
thuật số và di động. Công chúng không quan tâm ai xuất bản tin (thường là lời
đồn chưa được kiểm chứng) đầu tiên. Họ muốn có tin tức có mặt ở khắp mọi nơi,
mọi lúc.
Dù thông tin dễ tiếp cận hơn nhờ Internet và
mạng xã hội, nhưng công việc đưa tin và báo chí không hề dễ dàng hơn hay kém
quan trọng hơn, như nhận định của tổng biên tập trang techli.com, Caryn Tomer
trong bài “Social media and how it is changing journalism” (Truyền thông
xã hội và những thay đổi nó tạo ra với báo chí). Báo chí vẫn có những vị trí
chưa có thế lực nào thay thế khi nhu cầu của công chúng vẫn cần thông tin có
giá trị để họ tự đưa ra quyết định. Truyền thông xã hội và mỗi cá nhân có thể
biết, chia sẻ dữ kiện thực tế, nhưng vai trò của báo chí là cung cấp tin
tức không thiên kiến đặt vào bối cảnh, cung cấp góc nhìn đa chiều và có sự
chính xác cao.
Theo một nghiên cứu gần đây của công ty nghiên
cứu thị trường Ireland NewsWhip về 50 nhà xuất bản trên mạng, BBC có số
lượt share bài viết trên Twitter nhiều nhất thế giới, với hơn 2 triệu
lượt/tháng. Trong số 5 nhà xuất bản đứng đầu trên Facebook vào tháng 8.2013, có
3 nhà xuất bản chỉ có sản phẩm trên mạng là BuzzFeed, the Huffington Post và
Upworthy. NewsWhip nhận định: “Tất cả
đều tập trung vào tạo ra các sản phẩm có nội dung dễ dàng chia sẻ trên mạng
(share-friendly content), và đúng là họ tạo ra nội dung chia sẻ được và được
chia sẻ.”
Chia sẻ trên mạng xã hội đang là xu hướng quan
trọng. Mạng xã hội giúp quảng bá thông tin nhưng Nội dung vẫn là Vua
(Content is King). Nếu nội dung không hay, không chính xác, không khách quan và
đáp ứng kỳ vọng của xã hội thì cũng không thể dùng các công cụ mạng xã hội để
quảng bá được.
Nếu tính tới tháng 9.2012, NewsWhip đo lường được
44,28 triệu lượt tương tác trên Facebook (like, share và comment) đối
với 50 nhà xuất bản hàng đầu thế giới, thì đến tháng 8.2013, con số này là
117,5 triệu lượt đối với số nhà xuất bản đó, tăng 165% trong vòng 12 tháng.
Truyền thông xã hội đang buộc báo chí phải thay đổi
để giữ độc giả và giữ vị trí của mình. Với khả năng đưa tin, chia sẻ, thu hút,
tìm kiếm thông tin nhanh chóng, truyền thông xã hội đang giữ tỉ số 1-0 với báo
chí truyền thống nếu chỉ xét về tính tốc độ. Nhưng báo chí vẫn có chỗ đứng quan
trọng của mình, nếu duy trì được chất lượng, và kết hợp được những ưu việt mà
truyền thông xã hội đem lại để tăng cường sức mạnh cho mình. GS Geneva
Overholser của trường báo chí USC Annenberg (Mỹ) trong bài viết “What
is Journalism Place in Social Media?” (Chỗ của báo chí trong truyền thông
xã hội là gì?) nhận định: Nếu quan tâm của chúng ta chỉ là làm thế nào sử dụng
mạng xã hội như một “công cụ” cho báo chí, chúng ta có nguy cơ bị kéo lùi lại
đằng sau. Truyền thông xã hội không chỉ là những công cụ có quy mô lớn, buộc
chúng ta phải trực tiếp tham gia và sử dụng. Điều cần chú ý hơn là làm thế nào
báo chí thực hiện vai trò đem lại những giá trị báo chí thực sự (mang những giá
trị được phổ quát được thế giới công nhận) vào lãnh thổ rộng lớn của truyền
thông xã hội. Ý của bà là đưa ra một đòi hỏi ngược lại: Không để truyền thông
xã hội lấn lướt báo chí, mà báo chí, với những nội dung chuyên biệt, cần thiết
cho độc giả (must-read content) tìm cách để có sự trợ giúp từ truyền
thông xã hội, nương theo sức mạnh của truyền thông xã hội để tăng cường sức
mạnh cho mình. Trong bối cảnh đó, mỗi nhà báo phải liên tục tìm ra những cách
thích nghi và ứng xử phù hợp với mục tiêu mà họ đặt ra cho nghề nghiệp và cuộc
sống.
TÀI
LIỆU THAM KHẢO
1. Alfred Hermida. How to Teach Social Media
in Journalism Schools. http://www.pbs.org/mediashift/2010/08/how-to-teach-social-media-in-journalism-schools242/.
Web. 16.10.2013
2. NCTJStaff . Training Matters: Top
5 social media skills for journalists. http://www.holdthefrontpage.co.uk/2013/news/training-matters-top-5-social-media-skills-for-journalists/.
Web. 16.10.2013
3. Melissa Ludtke. Let’s talk journalism and social media (2009). http://www.nieman.harvard.edu/reports/issue/100058/Fall-2009.aspx.
Web. 16.10.2013
4. Phạm Thế Quang Huy. Việt Nam dẫn đầu khu vực về lượng người dùng
Internet. http://dantri.com.vn/suc-manh-so/viet-nam-dan-dau-khu-vuc-ve-luong-nguoi-dung-internet-767501.htm.
Web. 16.10.2013
5. Paul Quigley. Top Social
Publishers August 2013: Sharing way up for all publishers, and BuzzFeed on Top.
http://blog.newswhip.com/index.php/2013/09/social-publishers.
Web. 16.10.2013
6. Rob Manker. Newsweek’s history. http://articles.chicagotribune.com/2012-10-19/news/ct-talk-newsweek-history-1019-20121019_1_sidney-harman-newsweek-com-washington-post.
Web. 16.10.2013
7. Sue Greenwood. Why all would-be journalists need to blog. http://www.journalism.co.uk/news-commentary/-why-all-would-be-journalists-need-to-blog-/s6/a553119/.
Web. 19.10.2013
8. Wait But Why. 7
Ways to Be Insufferable on Facebook. http://www.huffingtonpost.com/wait-but-why/annoying-facebook-behavior_b_4081038.html.
Web. 16.10.2013
9. Woody Lewis.
Social Journalism: Past, Present, and Future. http://mashable.com/2009/04/07/social-journalism/.
Web. 16.10.2013
Đây là phần 3 và cũng là phần cuối cùng của
bài viết Truyền thông xã hội và báo chí. Đọc phần 1
ở đây, phần 2
ở đây.
Copyright 2013 Khổng Loan
No comments:
Post a Comment