Fri, 04/19/2013 - 08:25 — tuongnangtien
Nước bốn nghìn năm hồn chửa tỉnh,
Người hăm lăm triệu giấc còn say.
Tản Đà
“Gia Định báo, tờ báo đầu tiên của nước ta
được xuất bản ở Sài Gòn 5 năm trước khi Tú Xương ra đời. Nhưng có lẽ trong hoàn
cảnh sự giao thông liên lạc bấy giờ, thậm chí khó lòng nói chắc rằng nho sĩ
Trần Tế Xương biết có một tờ báo như thế tồn tại ở trên đời để tính chuyện...
cộng tác...”
“Nếu có tính đến mấy ông nhà nho chuyển
sang viết báo, thì người ta phải đợi đến thập niên thứ hai của thế kỷ XX, khi
Phan Kế Bính viết cho Đông Dương tạp chí, Nguyễn Bá Học viết Nam Phong, Tản Đà
làm Hữu Thanh hoặc Phan Khôi làm chủ bút Phụ nữ tân văn. Trước đó, nhà báo ở ta
thuần tuý là lớp trí thức mới được Pháp đào tạo (Trương Vĩnh Ký, Nguyễn Văn
Vĩnh, Phạm Quỳnh). Ấy là những sự kiện được lịch sử công nhận.”
“Tuy nhiên, nếu căn cứ vào nội dung các bài
thơ mà Tú Xương để lại, người ta lại không khỏi có ý nghĩ rằng ông nhà nho này
sinh ra để làm báo. Ở ông luôn luôn có tư duy của một ký giả, chẳng qua sinh
bất phùng thời, không gặp cơ may để thi thố ngòi bút cho đúng lúc thôi ...” (Vương
Trí Nhàn. “Tú Xương Nhà Báo”.
Cánh Bướm Và Hoa Hướng Dương. nxb Phụ Nữ: Hà Nội, 2006. 31-33).
Bác Vương Trí Nhàn – rõ ràng – là một
người (rất) bi quan và (vô cùng) khó tính. Cái nhìn của bác ấy về cuộc đời,
cũng như đời người (thường) đen thui như mực. Chớ Tú Xương, nói nào ngay, vẫn
may mắn chán. Ông may mắn
vì được sinh ra ở Việt Nam, nơi mà tờ báo đầu tiên (Gia Định Báo)
đã có mặt rất sớm – chính xác là vào ngày 15 tháng 4 năm 1865.
Mãi gần 150 năm sau, hôm 1 tháng 4 năm 2013, trên đường
phố Miến Điện mới có tiếng rao (”Báo mới đây!”) và biến cố bất ngờ này đã khiến cho dân chúng “mừng
rơi nước mắt” – theo như tường thuật của ký giả Anh Duy, đọc được trên Tuổi Trẻ On
Line vào ngày 10 tháng 4 năm 2013:
Theo thống kê của tờ Global Post của Mỹ,
trong ngày đầu tiên phát hành tờ Golden Fresh Land (1-4), 80.000 bản đã được
bán sạch vào trưa cùng ngày. Trả lời phỏng vấn báo Irrawaddy, ông Maung Lay
không giữ nổi cảm xúc:“Chúng tôi đã chờ đợi hơn nửa thế kỷ cho ngày hôm nay.”
Tun Win, một tài xế taxi tại Yangon, hào
hứng: “Giờ đây người dân có thể tiếp cận thông tin mỗi ngày, không phải mỗi
tuần một lần.”
Độc giả đọc tờ The Voice - một trong bốn tờ báo tư nhân
phát hành từ ngày 1-4-2013. Ảnh: AFP
Thiệt tình: nghe mà thấy (thương) hết
sức, muốn ứa nước mắt luôn! Cái Xứ Chùa Vàng (chết tiệt) này thiệt là chậm
tiến và lạc hậu về mọi mặt. Ở Việt Nam, dù báo chí đã xuất hiện từ lâu
nhưng vẫn luôn luôn được đón nhận tưng bừng và “hào hứng” hơn nhiều. Báo
Nhân Dân – số ra ngày 12 tháng 3 năm 2000, trong mục “bạn đọc góp ý và phê
bình” – có ghi lại một ý kiến (đóng góp) vô cùng nồng nhiệt:
Ðối với kiều bào ở California là nơi có
đông người Việt Nam, thì báo Nhân Dân điện tử là món ăn tinh thần lớn nhất, quí
nhất. Riêng đối với tôi việc làm đầu tiên trong ngày là mở trang báo Nhân Dân
điện tử… Nhiều người chỉ mong sáng ra để đọc báo Nhân Dân…
Thiệt là quá đã (và quá đáng) nhưng vẫn
chưa thấm tháp vào đâu, nếu so với như tường thuật của ông Nghiêm Tiến Quang
(Giám đốc Công ty in báo Hà Nội) trên tờ An Ninh Thế
Giới, số ra ngày 2 tháng 1 năm 2009:
Tại chợ người Việt ở thủ đô Berlin (Đức),
tôi gặp một ông mua một lúc 5 tờ ANTG. Tôi bắt tay ông hỏi: “Sao bác mua nhiều
thế?”. Ông cười: “Tôi mua hộ mấy ông bạn cùng làm ở chỗ tôi. Tôi hỏi tiếp: “Ở
Đức có nhiều người đọc ANTG không? Ông gật đầu: Nhiều đấy. Đọc xong lại cho
mượn, rồi chẳng thấy ai trả lại. Bởi báo có nhiều bài cần đọc.
Chắc còn lâu, lâu lắm, người Miến mới
tiến tới “trình độ” chỉ mong sáng ra để được đọc báo điện tử (Nhân Dân) hay
mua luôn một lượt đến 5 tờ (ANTG) vì ... dân trí họ còn thấp lắm – theo như
tường thuật của ký giả Từ Khanh,
từ Yangon:
Sau khi được trả tự do, Daw Suu vận động
thành lập 36 “trường” tư. Đúng hơn nên gọi là “trường thí” vì học sinh không
phải đóng tiền, dành cho các gia đình nghèo không đủ sức cho con theo học
trường nhà nước (đủ thứ phí)... Chúng tôi bàn sẽ thuê xe đi thăm bốn trong 36
trường của Daw Suu nằm ở ngoại vi Yangon....
Khái niệm “trường” sẽ không đúng khi đến
các ngôi trường này, vì mỗi trường chỉ gồm một lớp học. Cả bốn cái trường đều
nằm trên những khu vực sinh lầy và hôi hám xa trung tâm Yangon vài chục cây
số...
Giáo dục ở Việt Nam thì hoàn toàn khác
hẳn, có truyền thống và “nền nã” hơn thấy rõ:
Giáo sư Nguyễn văn Tuấn ở Úc đã đưa ra
những con số làm mát mặt người Việt chúng ta. Nội các chính phủ Việt Nam có
nhiều tiến sĩ hơn chính phủ Mỹ và Úc! Nội các Việt Nam có 26 người thì có tới
13 bộ trưởng có bằng tiến sĩ (chiếm 50%), 10 người có bằng cử nhân và 3 người
có bằng thạc sĩ...
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Hùng, nguyên chuyên
viên đối ngoại Học viện Hành Chính Quốc Gia, cho biết là tính từ hàm Thứ trưởng
trở lên, số người có trình độ tiến sĩ ở Việt Nam cao gấp 5 lần Nhật Bản. Trong
các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam ta có nhiều tiến sĩ nhất. Vậy là ta ăn trùm
thiên hạ về học vấn.
Đất nước Việt Nam bây giờ ra đường là gặp
tiến sĩ. Tiến sĩ lềnh khênh. Đụng tay chỗ nào cũng chạm vào tiến sĩ! Nội các
chính phủ đã…tiến sĩ như vậy, tướng tá công an quân đội cũng tiến sĩ, chức
quyền địa phương cũng tiến sĩ. (Song
Thao. “Dởm.” Thời Báo 05 Apr. 2013).
Trần Tế Xương mà sinh sống vào thời
buổi (“tiến sĩ lềnh khênh”) như hiện nay thì chắc chết, chết chắc. Cử
nhân Nguyễn Đính (tức nhà thơ nổi tiếng Trần Vàng Sao)
mà chức vụ, trước khi xin nghỉ hưu, mới chỉ là liên lạc xã thôi thì nói chi
đến cái thứ tú tài – cỡ Tú Xương. Nếu vẫn muốn bon chen võng lọng thì nho
sĩ họ Trần (e) chỉ còn cách chạy... vô chùa để biến thành tu sĩ:
Công đức tu hành sư có lọng!
Và cũng phải là chùa ở nước ta à nha, chớ
chùa chiền và sư tăng ở Tây Tạng hay Miến Điện thì cũng đừng hòng. Họ hay
kiếm chuyện lôi thôi với nhà nước lắm. Cứ biểu tình, chống đối, hay tự
thiêu đều đều.
Sư sãi cùng dân chúng Xứ Chùa Vàng xuống đường. Ảnh AP.
Giới tu sĩ ở Việt Nam thì khác hẳn. Rất
nhiều vị dễ chịu (và dễ dụ, hay dễ dạy) hơn nhiều nên vẫn được Đảng và
Nhà Nước khen thưởng hoặc biểu dương.
Phó Chủ Tịch Nước Nguyễn Thị Doan trao huân chương Hồ Chí
Minh cho GHPGVN.
Ảnh:gdtd.vn
http://www.rfavietnam.com/files/miến%20điện.jpg
Có thể vì những nề nếp về báo chí, học
đường và tôn giáo (vừa nêu) nên trong một bài viết mới đây (“Việt Nam và
Myanmar, Ai Chậm Hơn Ai?”) Nguyễn Giang, trưởng ban Việt Ngữ BBC,
đã cho rằng đây là một sự so sánh “khập khiễng” theo nguyên văn cách dùng
chữ của ông:
So sánh với Việt Nam thì quả là khập
khiễng.
Việt Nam đã thống nhất đất nước và vấn
đề sắc tộc trong nhiều năm qua vẫn nằm trong tầm kiểm soát của chính
quyền trung ương, dù đôi khi có nảy sinh điềm nóng ở một số vùng xa.
Về kinh tế, Việt Nam cũng đã cải tổ sớm
hơn nhiều so với Miến Điện và đang chuẩn bị bước lên ngưỡng thu nhập trung
bình trong khi Miến Điện còn thiếu vắng gần như toàn bộ cơ sở hạ tầng và
vẫn là một trong số nước ‘nghèo khổ nhất châu Á’, theo đánh giá của BBC
Monitoring.
Nhưng cũng vì thế, không có lẽ gì mà Việt
Nam lại phải chịu tiếng ‘tụt hậu’ so với Miến Điện, nếu đánh giá trên cơ
sở các tiêu chí kinh tế, trình độ phát triển, năng lực hội nhập và tính
thống nhất.
Cũng vẫn theo lời của nhà báo Nguyễn
Giang, qua bài báo thượng dẫn: “Giải pháp 'chính trị đi trước' ở Miến Điện
cũng chưa chắc đã nhanh chóng tạo đà cho 'kinh tế theo sau'.
Nhận định này – xem ra – có vẻ phù hợp với
sự quan sát của một biên tập viên BBC khác, bà Hồng Nga, người đã có mặt tại Xứ
Chùa Vàng vào tháng 3 vừa qua:“Con đường
cải cách ở Miến Điện mới chỉ bắt đầu, và còn nhiều chông gai phía trước.”
Sự “tròng trành” của Miến Điện khi đối
diện với những thử thách trước mặt có thể khiến cho thiên hạ liên tưởng đến
mệnh lệnh của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng, khi ông, cách đây chưa lâu, bỗng
(buột) miệng hô to:
Cả dântộc hãy bước ra biển lớn!
Dân Việt (đều) ngớ ra một lúc, rồi đồng
loạt "ồ" lên tán thưởng:
- Ờ, ra thì ra chớ! Ở nhà với cái Đảng thì
biết ngày nào khôn, và đến kiếp sau (chắc) cũng không khá nổi.
Quyết định (tưởng như thật) này người đứng
đầu chính phủ Việt Nam đã đáp ứng được sự khát khao bị đè nén từ lâu của cả
một dân tộc. Ai cũng đều mong muốn được nhìn xem cuộc sống của nhân loại ra
sao, bên ngoài bức màn sắt.
Ít khi nào dân Việt có sự háo hức và đồng
thuận (lớn) như thế. Tuổi Trẻ Online mở ngay diễn đàn Vươn Ra Biển Lớn, và được hưởng ứng
nhiệt liệt của rất nhiều độc giả. Riêng Luật sư Lê Công Định đã hăng hái lên
tiếng: “Đối với vận hội lớn lao như thế của đất nước, cần lắng nghe tiếng nói
của cộng đồng dân tộc.”
Tuy nhiên, chung
cuộc thì Lê Công Định phải vào tù vì đã phát biểu linh tinh, và Miến Điện
đã bước ra biển lớn chứ không phải Việt Nam. Người Miến đang đương đầu với sóng gió, chịu đựng mọi
thử thách, cũng như những bất ổn, vì sự quyết tâm thay đổi của chính họ.
Ta thì vẫn ở lại trên bờ, và vẫn tiếp
tục ngủ với những giấc mộng rất an bình – như thường lệ: ở nước ngoài thì
kiều bào mỗi đêm đều chờ sáng để đọc báo Nhân Dân điện tử, ở trong nước
thì cứ bước ra khỏi cửa là gặp ngay tiến sĩ, và tu sĩ thì đều ngoan và “hiền
như ma soeur” ráo trọi. Khỏi ai phải băn khoăn (hoặc “lăn tăn”) gì nữa ráo: “không
có lẽ gì mà Việt Nam lại phải chịu tiếng ‘tụt hậu’ so với Miến Điện, nếu
đánh giá trên cơ sở các tiêu chí kinh tế, trình độ phát triển, năng lực hội
nhập và tính thống nhất.”
Thỉnh thoảng, nếu muốn thay đổi không
khí thì chỉ cần đổi tên nước cho nó đỡ nhàm là đã đủ rồi. Sau Tú Xương, Tản
Đà đã có lúc chép miệng thở dài:
Nước bốn nghìn năm hồn chửa tỉnh,
Người hăm lăm triệu giấc còn say.
Từ đó đến nay dân số chúng ta đã tăng
gần gấp bốn. “Say” mà càng đông thì càng vui thôi, chớ có sao đâu!
No comments:
Post a Comment