Friday 12 October 2012

MẠC NGÔN, ÔNG LÀ AI ? - BỊ CÁO BUỘC THÂN CHÍNH QUYỀN, NOBEL VĂN HỌC 2012 BIỆN MINH (RFI)




Tú Anh -  RFI
Thứ sáu 12 Tháng Mười 2012

Ni tiếng là mt nhà văn « thân cn » vi chính quyn Trung Quc, tân khôi nguyên Nobel Văn hc 2012 Mc Ngôn được Bc Kinh nhit lit khen ngi, nhưng b gii ly khai ch trích. Là nn nhân ca « Cách mng Văn hóa » và sáng tác trong chế đ đc tài, nhà văn mang bút hiu « Không Li » chng t ông là người bn lĩnh. Li tuyên b đu tiên ca ông là kêu gi tr t do cho Lưu Hiu Ba,Nobel Hòa bình 2010, lãnh án 11 năm tù.

T Hoa K, nhà ly khai Ngy Kinh Sinh ch trích y ban Nobel Văn hc tìm cách làm hài lòng Bc Kinh khi chn Mc Ngôn ,mt nhà văn thân chế đ, trao gii thưởng 2012. Nhà tranh đu được xem là tiên phong trong Phong trào Dân Ch Trung Quc, tuy khen ngi tài năng ca Mc Ngôn, nhưng đt nghi vn v mt s đng thái ca khôi nguyên Nobel Văn hc 2012, c th là chép tay mt đon din văn ca Mao Trch Đông, đ đăng trong mt quyn sách tưởng nim nhà lãnh đo đc tài hi tháng 5 năm nay. Bài din văn ni tiếng này vào năm 1942 là căn nguyên ngun ci ca nhng đt thanh trng, t hình, ci to qua chiến dch « trăm hoa đua n ».

Có tiếng là người thân chế đ hin hành, Mc Ngôn b nhiu nhà văn khác ca Trung Quc phê bình là không có tinh thn đoàn kết vi văn ngh sĩ và các nhà dân ch b trn áp, b cm tù.

Sau khi giáo sư Lưu Hiu Ba, được y ban Nobel Hòa bình trao gii thưởng 2010, Trung Quc đã ni gin và tr đũa bng mt đt đàn áp ti Hoa Lc. Trong s nhng người phi chy ra nước ngoài t nn, nhà văn Dư Kit bình lun trên báo chí Đc như sau v gii thưởng dành cho Mc Ngôn : « Đây là mt v tai tiếng xu lch s. Trao gii Nobel cho mt nhà văn tng chép tay mt văn kin ca Mao Trch Đông, k đã gây ti ác hơn c Stalin và Hitler ».

Ngh sĩ Ngi V V, người đang b chính quyn tr đòn thù bng bin pháp « truy thuế » bình lun : Không biết nên cười hay nên khóc vì Mc Ngôn luôn đng v phía chính quyn.

Bên cnh nhng li ch trích cũng có nhng lp lun thun li hơn. Thái Linh, mt trong nhng n sinh viên lãnh đo Phong trào Thiên An Môn 1989, nay đng đu mt hip hi hi ngoi chng chính sách cưỡng bc phá thai ti Trung Quc, lưu ý : S kin chính quyn Trung Quc khen ngi tác phm mi nht ca Mc Ngôn là mt tín hiu lc quan. Tác phm Oa, hay ch nhái, phê bình chính sách mt con ti Trung Quc cũng như bin pháp trit sn và phá thai ép buc.

V phn chính quyn Trung Quc, phn ng trong 24 gi qua mang tính hoan h hài lòng. Đích thân trưởng ban tuyên giáo đng Cng sn Trung Quc Lý Trường Xuân vinh danh « tiến b ca văn hc Trung Quc » ri phát ngôn viên b Ngoi giao Hng Li khen ngi quyết đnh ca y ban Nobel Văn hc Thy Đin. Vào năm 2000, khi Gii Nobel văn hc được trao cho nhà văn lưu vong Cao Hành Kin thì Bc Kinh gi đây là « thái đ thách thc ». Thái đ ca Bc Kinh đi khác, vì người được gi thưởng năm nay là đng viên đng Cng sn, gi chc phó ch tch Hip hi các Nhà văn Trung Quc.

Trước nhng khen chê này, Mc Ngôn đáp tr rng, gii thưởng Nobel ca ông mang tính văn hc ch không phi là chính tr. Ông cho rng không phi vì ông có th đng viên mà không xng đáng vi gii Nobel. Ông lưu ý, các tác phm ca ông được sáng tác « trong mt nước do đng Cng sn cm quyn ». Mc Ngôn nói thêm là nhng người phê bình ông không có đc sách ca ông, vì nếu có đc, h s thy ông viết « trong điu kin b áp lc cao đ và him nguy cho bn thân ». Các tác phm ca ông ch nhm « phc v con người ».
Theo gii phê bình văn hc ca Tây phương, các tác phm ca Mc Ngôn phê phán rt gây gt tình trng tham ô, lm quyn và bt công trong xã hi Trung Quc, nhưng ông tránh đem chính tr vào văn chương.

Cuc hp báo đu tiên ca Nobel văn hc 2012, t quê hương Sơn Đông vào ngày hôm nay 12/10/2012 có l s làm cho rt nhiu người, k c chính quyn, phi thay đi đnh kiến. Nhân cơ hi này , Mc Ngôn xác nhn có đc nhng bài phân tích văn hc ca Lưu Hiu Ba và ông gián tiếp kêu gi chính quyn tr t sm cho Nobel Hòa bình 2010, mt người đang b Bc Kinh xem là k thù đe da lt đ chế đ bng din biến hòa bình.


Thanh Hà – RFI
Thứ sáu 12 Tháng Mười 2012

Chuyến công du đu tiên trong nhim k tng thng ca ông François Hollande nhân Thượng đnh khi Pháp ng, Qu Tin T Quc Tế ch trích chính sách khc kh ca châu Âu là hai đ tài ln được các báo quan tâm. Nhưng phn tin văn hóa, s kin ni bt là Nobel Văn hc 2012 v tay nhà văn Trung Quc, Mc Ngôn.
Các báo Pháp phác ha li chân dung và hành trình văn hc ca mt nhà văn vi bút hiu rt l là « Không Nói – Mc Ngôn ».

L'Humanité mnh danh ông là « mt Rabelais ca Trung Quc ».Trong lúc chính y ban Nobel li so sánh tác gi Trung Quc vi nhng William Faulkner ca M hay Gabriel Garcia Marquez, tác gi ca « Trăm năm cô đơn » và « Tình yêu thi th t ».

« Mt gii Nobel đáng ghi nh », ta ca t Libération. T báo chơi ch vi tính t « épique ». Trong tiếng Pháp « épique » va có nghĩa là « đáng ghi nh », va có nghĩa là « mang tính s thi ».

Libération không quên lưu ý đc gi : Mc Ngôn không phi là văn sĩ Trung Quc đu tiên đot Nobel, bi vì trước ông, mt nhà văn ln khác người Trung Quc là ông Cao Hành Kin vào năm 2000 đã đăng quang vi tác phm « Linh sơn ». Thế nhưng, Cao Hành Kin đã t b quê hương đ sng lưu vong ti Pháp và t năm 1997 ông đã nhp quc tch Pháp. Chính quyn Bc Kinh ngày đó đã bc mình vì gii thưởng tng cho Cao Hành Kin.

Ln này, quyết đnh ca y ban Nobel không gây tranh cãi, do nhng tác phm ca nhà văn Trung Quc Mc Ngôn đã được nhìn nhn và đánh giá cao c trong ln ngoài nước. Tính t đu thp niên 80 ti nay, nhà văn 57 tui này đã sáng tác khong 80 tiu thuyết và truyt ngn, trong s đó 17 tác phm đã được dch sang tiếng Pháp.
« Báu vt ca đi », « Hng cao lương gia tc », « Tu Quc », « Đàn hương hình » là nhng tác phm đưa tên tui ông đến vi đc gi thế gii. « Hng cao lương gia tc » tng được đo din Trương Ngh Mưu đưa lên màn nh ln qua b phim mang ta đ « Cao lương đ ». B phim này tng đot gii Gu vàng ca liên hoan đin nh phim quc tế Berlin năm 1988.

Tui thơ cơ cc

La Croix nhc li tui thơ cơ cc ca Mc Ngôn gn lin vi mnh đt nơi ông sinh ra là huyn Cao Mt, tnh Sơn Đông. Ông tng tri qua cuc Cách mng Văn hóa năm 1966, tng b đói kém và b bt ngh hc vì lý lch gia đình. Năm 1976 khi Mao Trch Đông qua đi, ông nhp ngũ và t đó tr đi Mc Ngôn không ngng sáng tác. Nhưng phi đến đu nhng năm 80, ông mi tìm được mt ch đng trên văn đàn Trung Quc.

Theo như li dch gi Sylvie Gentil, người đưa nhng tác phm ca ông đến vi đc gi Pháp, đim son ca Mc Ngôn là ông « thm nhun và làm ch được vn hc ngoi quc (Nht, Nga), đ t đó to ra mt ngôn ng riêng bit ». Năm 2009 trong mt bui nói chuyn dành cho báo La Croix, gii Nobel Văn hc tương lai Trung Quc này đã th l : « Ông nghin viết như người ta nghin rượu, càng viết li càng say ». Chính vì thế mà t báo Pháp La Croix cho rng : « Thế gii hư cu ca Mc Ngôn thm đm lch s xã hi và nhân văn Trung Quc ».

Chng nhân ca lch s đương đi Trung Quc

Vi văn phong đa sc thái, ông đã vch trn « thái đ hèn nhát ca nhng cán b cng sn Trung Quc, hay s tàn bo trong gung máy chính tr » trên quê hương mình. Nhưng bên cnh đó thì « mi nhân vt ca Mc Ngôn đu rt giàu lòng nhân ái và rng lượng ».

Bn thân nhà văn Mc Ngôn thường b ch trích thân chính quyn cng sn Bc Kinh. V đim này, La Croix bênh vc cho tác gi khi cho rng : « cương v mt nhà văn, ông đã thành công ít nht trên mt đim, đó là không đem văn hc đ phc v Đng và Nhà nước. Mc Ngôn là mt nhân chng ca thi đi, và nhng tác phm ca ông nói lên nhng thay đi đt ngt mà xã hi Trung Quc đã và đang tri qua ».
Hai ln tr li báo Cng sn L'Humanité vào năm 2004 và 2009, Mc Ngôn đã khng đnh : Ông viết văn không phi đ phê bình chế đ hay xã hi. Đó không phi là mc đích ông hướng ti. Bi l ông không đi din cho mt ai. Năm năm sau bui nói chuyn đu tiên vi phóng viên ca t L'Humanité, cũng nhà văn người Trung Quc này nhc li : « Trong sách, tôi nghiêm khc vi gung máy hành chính quan liêu, nhưng tôi ch phê bình vi tư cách ca mt người viết văn. Nhng phê bình đó ch phn ánh qua nhng gì tôi viết hay k li trong sách. Tôi không phi là mt nhà văn mun can thip trc tiếp vào các hot đng chính tr. Làm như thế không có ích ».

Mc Ngôn, mt nhà văn thân chế đ ?

Thông tín viên ca báo Libération ti Bc Kinh cho biết là cách nay không lâu, khi được hi ông nghĩ gì v vic gii Nobel Hòa bình năm 2010, Lưu Hiu Ba b lãnh án 11 năm tù, tác gi « Báu vt ca đi » đã tr li là ông không hay biết chuyn đó và không mun bình lun nhiu v trường hp ca nhà bt đng chính kiến h Lưu.

Cũng vì mun tránh làm pht lòng Bc Kinh, ông Mc Ngôn đã hai ln t chi ra nước ngoài tham d hi ch sách quc tế. Ln th nht là vào năm 1989, vài tháng sau biến c Thiên An Môn, và ln th nhì là vào năm 2009. Vào năm 2009, hai nhà bt đng chính kiến Trung Quc là khách mi ca hi ch sách Frankfurt. Nhìn đến s nghip sáng tác ca Mc Ngôn, thì ti nay, ch có mt cun sách duy nht ca ông b « kim duyt », đó là « Báu vt ca đi » vi lý do tác phm này có nhiu « tình tiết nóng » !

Le Figaro tr li vi câu hi Trung Quc đón nhn thế nào gii thưởng Nobel năm nay ? Mi người còn nh, mi ch cách nay 2 năm (tc là vào năm 2010) khi y ban Nobel trao tng gii thưởng Hòa bình cho nhà đu tranh nhân quyn Lưu Hiu Ba, thì chính quyn Bc Kinh đã « ni cơn thnh n » và gi các thành viên y ban này là « nhng thng h ». Ln này, t Nhân Dân Nht Báo, cơ quan ngôn lun ca đng cng sn Trung Quc đã không che giu nim t hào khi ghi nhn « Đây là gii Nobel Văn hc đu tiên được trao tng cho mt nhà văn Trung Quc. Các văn sĩ Trung Quc và nhân dân Trung Quc đã đi quá lâu » đ được vinh d này.

Le Figaro lưu ý đc gi rng Nhân Dân nht báo quên mt s kin ông Cao Hành Kin được vinh danh cách nay đúng mt con giáp.





No comments:

Post a Comment

View My Stats