Phan
Châu Thành
Tác giả gửi tới Dân Luận
Thứ Bảy, 21/12/2013
Gần đây vụ nổi loạn của cư dân khu Little India của
đảo quốc Singapore khiến không ít người nước ngoài phải nhìn lại và đặt câu
hỏi: Đằng sau vẻ hoàn hảo của Singapore – được thế giới đánh gía rất tốt đẹp
hầu như về mọi mặt chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội – liệu có điều gì
không ổn?
Nói cách khác, liệu viên ngọc Singapore có những tỳ
vết?
Ngọc nào mà không có tỳ vết, và chính vì có những tỳ
vết thì đó mới là ngọc thật. Singapore cũng vậy, theo tôi, cũng có những tỳ vết
bẩm sinh của nó mà trong những góc nhìn hay/và ánh sáng nhất định, chúng mới
hiện ra. Vụ bạo loạn của cư dân Little India vừa qua đã hé lộ một góc tối như
vậy của Singapore.
Thực ra, mâu thuẫn giữa người lao động nhập cư với
cư dân Sing gốc - cả tầng lớp lao động và trí thức, không phải là điều mới lạ
đối với tôi, vì đã có nhiều lần sống và làm việc dài hạn ở Sing. Hơn 30 năm
nay, đảo quốc nhỏ bé này đã đi lên một phần nhờ chính sách khai thác khôn ngoan
lực lượng lao động rẻ của các nước láng giềng, đầu tiên chủ yếu là Malaysia và
Indonesia, sau đến Philippines, Miamma và Thailand là chủ yếu, và hiện nay là
Trung Quốc, Ấn độ và cả Việt Nam…
Nói chung, đó đều là những mỏ tài nguyên con người
hầu như vô hạn đối với hơn ba triệu dân ít ỏi của Singapore, nhưng Singapore
lại không bao giờ “khai thác” bền vững “chúng”, mà chỉ sau dăm năm đến chục năm
là phải “đổi thị trường”. Tại sao vậy, nếu đó là quan hệ hợp tác đôi bên cùng
có lợi? Hỏi là trả lời. Đó thường không phải quan hệ hợp tác đôi bên cùng có
lợi, mà phần thiệt thòi quá lớn luôn luôn ở phía bên ngoài đảo quốc này, mà chỉ
sau hàng chục năm “hợp tác” họ mới nhận ra.
Quan hệ hợp tác kinh tế của Singapore với các nước
láng giềng Asean và châu Á không chỉ diễn ra trên lãnh thổ Singapore mà chủ yếu
là ngoài lãnh thổ nhỏ bé của Singapore, tại các nước đối tác của Sing. Và chính
tại những nơi đó, tức là khắp nơi, những mâu thuẫn giữa giới đầu tư và chủ
doanh nghiệp Singapore với các lực lượng đầu tư và lao động và cả các chính
quyền địa phương, mới tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn.
Với entry này tôi chỉ xin bàn một vấn đề nhỏ: phong
cách hay đạo đức kinh doanh.
Nếu chúng ta để ý, hầu như trong tất cả những vụ
tham nhũng lớn tiền chính phủ ở các quốc gia đối tác của Singapore, từ Malaysia
đến Indonesia, từ Phillipines đến Tháiland và Miamma, và nhất là tại Việt Nam
và Trung Quốc, đều thấp thoáng bóng dáng các công ty và các doanh nhân
Singapore… Tôi đã nhiều lần nói chuyện về vấn đề trên với các doanh nhân
Malaysia, Indonesia, Philippines và Thailand… và chúng tôi thường rút ra kết
luận khá đồng thuận, như trên…
Hãy lấy ví dụ Việt Nam, chúng ta có thể kiểm tra để
rồi khẳng định, có lẽ khoảng 80-90% các vụ án tham nhũng lớn có liên quan yếu
tố nước ngoài ở Việt Nam từ mở cửa 1986 đến nay, nhất là trong các ngành công
nghiệp như dầu khí, xăng dầu, hàng hải…, đều có bóng dáng các công ty và các
doanh nhân Singapore… Cả Vinashin, cả Vinalines, tất cả các vụ án chống tham
nhũng ngành dầu khí, xăng dầu, điện lực… đều có những doanh nghiệp/doanh nhân
Sing tham gia. Nhưng mọi điều tra chống tham nhũng của các nước đến cửa ngõ
Sing thì… đều dừng lại.
Tại sao thế? Bởi vì, một mặt, các “doanh nhân” cộng
sản của VN ta khi muốn tham nhũng lớn thì họ làm việc đó với các đối tác nước
ngoài như Singapore là an toàn nhất. Nhưng mặt khác, các doanh nhân Singapore
luôn là số những doanh nhân nước ngoài tích cực khuyến khích và mồi chài đối
tác mình làm như vậy nhất, bởi vì “kinh doanh” như thế là “hiệu quả” nhất,
“thành công” nhất… Và, bằng cách nào đó, dù luôn tham gia sâu vào tham nhũng ở
nước ngoài, họ luôn được an toàn và được pháp luật Singapore bảo vệ hiệu quả…
Mr.Goh của Công ty AP trong vụ án Vinalines đang diễn ra, môi giới và rửa tiền
cho Dương Chí Dũng mua ụ nổi 83m, là một ví dụ điển hình. DCD có thể sẽ phải
dựa cột, nhưng Mr.Goh thì vẫn yên tâm xài hang triệu đô đã kiếm được. Cá nhân tôi
có thể gọi mặt điểm tên hàng chục doanh nhân Sing như thế trong rất nhiều vụ án
lớn ở VN trong khoảng 15-20 năm qua…
Câu hỏi của tôi ở đây là, nếu không phải Mr.Goh từ
Sing, mà là Mr.Smith của một công ty Mỹ hay Mr.Bill của công ty Úc hay
Mr.Tanaka từ Nhật làm việc đó thì liệu họ có được yên với luật pháp của họ
không? Nhưng Mr. Goh thì chắc chắn sẽ được yên ổn sống hưởng thụ. Có khi Mr.
Goh còn sẽ quay lại Việt nam làm ăn tiếp, và tất nhiên sẽ được các “doanh nhân”
cộng sản VN chào đón tiếp (như nhiều người Sing khác tôi từng biết!).
Sau trên ba chục năm làm việc, hợp tác với các doanh
nhân nước ngoài trong đó số đông là với các doanh nhân Singapore như thế, tôi
nhận thấy các doanh nhân Singapore dường như công khai sống hai mặt về đạo đức
kinh doanh: họ làm ăn khá nghiêm chỉnh trong nước họ, và rất rất maphia – chủ
yếu dựa vào mua chuộc, hối lộ và rửa tiền (tạo ra cơ hội tham nhũng cho các đối
tác) ở nước ngoài. Cách “làm ăn” như thế khiến họ trở thành những đối tác lý
tưởng của những “doanh nhân lớn” tiêu tiền chùa tại các nước cộng sản như VN và
TQ như Phạm Thanh Bình của Vinashin, Dương Chí Dũng của Vinalines. Ở vụ án
Vinashin đảng không lôi được các “yếu tố nước ngoài” ra đó thôi, nếu không
chúng ta đã có thủ tướng khác từ lâu.
Tìm hiểu và quan sát kỹ một thời gian dài, tôi đi
đến kết luận là cả hệ thống pháp lý và chính sách kiểm soát tài chính quốc gia,
chính sách thuế… rất thoáng và thực dụng của Singapore dường như khuyến khích
và tạo điều kiện, thâm chí bảo vệ cho các “doanh nhân” của họ làm như vậy.
Có lần, tâm sự với người bạn thân là một doanh nhân
Singapore đích thực mà tôi biết rõ, tôi đã nói, đại ý: Các nước trong khu vực
Asean nói riêng và châu Á nói chung phải cảm ơn các doanh nhân Singapore vì đã
đi đầu và làm cầu nối cho họ với các nền kinh tế, các hãng đa quốc gia, nhất là
trong các ngành kinh tế kỹ thuật cao của thế giới. Nhưng, các doanh nhân
Singapore cũng phải chịu trách nhiệm liên đới về việc đi đâu cũng mua chuộc và
hối lộ để kinh doanh như là biện pháp hàng đầu, góp phần tạo ra những tác phong
kinh doanh tham nhũng tràn lan tại các nước đó, nhất là tại Việt Nam này....
Hiểu rõ ý tôi muốn nói gì và tại sao tôi nói thế,
bạn tôi trả lời chua chát: “Tao cũng rất đau lòng vì nhìn thấy thực tế đó. Đó
dường như là “chính sách xuất khẩu” của các doanh nhân Singapore chúng tao rồi.
Ở đâu tao cũng chỉ nghe họ khoe nhau: “Tôi đã đầu tư và mua được ông lớn này và
ông lớn kia ở nước này và nước kia, và bây giờ là chỉ “khai thác” họ dài dài…”
Đúng là không có kinh doanh đích thực, chỉ có coruptions và coruptions mà thôi!
Nghệ thuật kinh doanh đã được chúng tao biến thành nghệ thuật mua chuộc và rửa
tiền rồi. Và vì rửa tiền giỏi cho các đối tác nên các doanh nghiệp doanh nhân
Singapore chúng tao rất thành công trên thị trường khu vực, ngoài Singapore. Ở
Singapore chúng tao chả là gì và phải nhường sân cho các tập đoàn đa quốc gia
thống lĩnh hoàn toàn…”
Mấy năm sau gặp lại trên đất Sing, bạn tôi hồ hởi
khoe đã chuyển cả gia đình sang Canada, mua quốc tịch thứ hai và mở doanh
nghiệp kinh doanh bên đó, với vẻ mặt rạng ngời. Tôi mừng vì thấy bạn mình không
muốn và không còn phải làm dịch vụ rửa tiền cho đối tác nữa. Lý do đích thực
sau này tôi mới được bạn tâm sự: “Vì kinh doanh chủ yếu bằng rửa tiền cho người
khác thì nhục lắm, và nhất là không mặt mũi nào dậy được con cái thành người,
chứ chưa nói đến dạy kinh doanh…” Ôi, Richard, bạn tôi, chắc chắn tôi sẽ nhớ
mãi lời tâm sự đó của bạn, cho mình, suốt đời.
Từ đó, cứ nghe đến Singapore là tôi như thấy nụ
cười, giọng nói của bạn mình – một người Singapore tiêu biểu.
Tôi nhìn rộng ra cả đảo quốc Singapore, thấy đúng là
họ rất giỏi, đúng là họ rất thành công mọi mặt thật, và họ xứng đáng được cả
thế giới ca ngợi.
Nhưng việc mấy chục năm qua nhiều người (hay đa số?)
“doanh nhân” Singapore đã gián tiếp “xuất khẩu tham nhũng” sang các nước láng
giềng như VN cũng là sự thật không thể chối cãi, ở khắp nơi nơi. Đó là một tỳ
vết của viên ngọc Singapore khiến những người doanh nhân đích thực như bạn tôi
phải bỏ đi tìm quê hương mới cho thế hệ “Sing” tương lai của họ? Chỉ biết tôi
cũng biết khá nhiều người Sing khác “di tản vì đạo đức kinh doanh không phù
hợp” sang Canada, Úc… như vậy.
Câu hỏi ở đây là, liệu đất nước Singapore có sẽ phải
trả giá cho những gì mình làm không đúng trong quá khứ, nếu có, không? Hay,
liệu những tỳ vết của viên ngọc sáng Singapore có sẽ làm nó sứt mẻ?
Bởi vì, khi bạn đi tha hóa người khác vì lợi ích của
mình, bạn đã tha hóa chính mình trước đó…
Tôi mong rằng không, vì Singapore có những người rất
tốt như tôi biết, không phải chỉ Lý Quang Diệu, mà là cả Doanh nhân Richard,
bạn tôi.
PCT
Phan Châu Thành
Tác giả gửi tới Dân Luận
Thứ Tư, 25/12/2013
Trong bài trước, cùng tên, tôi đã nói về một hiện
tượng theo tôi là một dạng tỳ vết của cái gọi là viên ngọc Singapore – tỳ vết
do họ quá và chỉ chăm chăm khai thác tỳ vết thâm căn cố đế về đạo đức và năng
lực của các “danh nhân” cộng sản (như VN, TQ) – những kẻ tham ác nhưng lại tự
cướp cho mình toàn quyền quản lý không có kiểm soát tài sản “toàn dân” nước họ
- để kiếm lợi cho họ.
Cái tỳ vết đó, đúng như có người đã comment, phải
“tiên trách kỷ hậu trách nhân”, tức do các quan cộng sản “đảng ta” luôn cố tình
để người ta khai thác mình thì họ mới “nương theo” mà kiếm chác từ của cải
“toàn dân” chứ… Vì, các “doanh nhân” Singapore có tung tác được như thế (luôn
tích cực có mặt và đứng sau những vụ tham nhũng của các cán bộ cộng sản…) thì
là chỉ ở những nước cộng sản như VN hay TQ thôi, mà không phải ở Nhật, hay Âu
hay Mỹ.
Nhưng nói đi cũng phải nói lại, cũng ở VN hay TQ đó
thôi, có rất nhiều các doanh nhân khác từ châu Á, châu Âu, châu Úc hay châu Mỹ,
kể cả Canada và Nam Mỹ, tại sao chỉ có “doanh nhân” Singapore xuất sắc hơn hẳn
trong việc tham gia hỗ trợ và rửa tiền cho các quan tham cộng sản? Là vì, họ có
lợi lớn quá dễ dàng và vẫn luôn an toàn cho họ… An toàn, đó mới là vấn đề. Công
dân một đất nước mà cảm thấy rằng mình có thể tham nhũng mà vẫn an toàn chính
vì là công dân nước đó, thì hệ thống pháp lý (và cả đạo đức kinh doanh) của
nước đó nhất định phải có vấn đề, dù việc tham nhũng xảy ra ở đâu, trong hay
ngoài lãnh thổ của họ. Bởi vì, nếu không thì việc cha mẹ dậy con cái đừng ăn
cắp hay gian lận chỉ nên giới hạn trong nhà, trong xóm ngõ mình thôi sao? Đi
xa, bọn trẻ có thể tự do kết bè và trộm cắp, miễn là về nhà chúng vẫn ngoan?
Người Sing có vẻ không bận tâm về vấn đề này, họ
không thấy xấu hổ khi các “doanh nhân” của họ thường xuyên dính líu đến tham
nhũng ở các nước hàng xòm, nhất là các nước cộng sản, và họ càng không giúp đưa
ra các tội phạm kinh tế như thế. Đất nước họ trở thành thiên đường cho các quan
tham cộng sản Việt Nam múa may và hưởng thụ, miễn là đừng để lại dấu vết quá lộ
liễu, nhé Mr.Goh…
Vì thế, dù có ngưỡng mộ đất nước Singapore bao nhiêu
tôi cũng không thể chấp nhận được cách họ làm ngơ với việc các “doanh nhân” của
họ giúp “doanh nhân” hàng xóm tham nhũng, miễn đó không phải tiền của họ.
Hôm nay, tôi muốn nói đến một khía cạnh nhỏ khác,
một tỳ vết khác chăng, của viên ngọc Singapore, đó là cách họ khai thác không
chỉ “những con người ưa tham nhũng” của nước khác mà qua đó khai thác rẻ mạt
tài nguyên thiên nhiên của các nước xung quanh, sẵn sang gậy hại cho các nước
đó, bằng và theo chính sách “hiệu quả kinh tế” của chính phủ Singapore hẳn hoi.
Đây không còn là vấn đề cá nhân của các công dân “doanh nhân” Sing nữa…
Chúng ta biết, Singapore là một đảo quốc nhỏ tách ra
từ bán đảo Malay, có nền kinh tế gắn kết khăng khít với kinh tế Malaysia, nhất
là bang Johor Baru. Thành phố Singapore cần có nguồn cung cấp nước sạch, thực
phẩm nông nghiệp, vật liệu xây dựng thô… từ hàng xóm vốn là cố quốc của họ -
Malaysia. Lẽ ra, đó sẽ là lợi thế win-win cho cả hai nước. Cả hai bên đều có
thể có lợi từ sự phát triển của Singapore và cả Malaysia.
Nhưng, vì thường quen và chỉ muốn “hơn người”, chỉ
muốn có những kiểu quan hệ mà chỉ mình là có lợi, còn bên kia chỉ có vài cá
nhân (mà họ mua chuộc được) có lợi “cỏn con”, nên các mối quan hệ vốn phải
khăng khít của họ với các quốc gia hàng xóm, thì lại không bễn vững và không
phát triển được.
Ví dụ, thay vì mua nước sạch từ Malay, rẻ cho họ và
lợi cho Malaysia, Singapore phải tự chế nước sạch từ nước thải để được “độc
lập” (Vì Malaysia quyết không “bán nước” cho họ nữa)… Họ cũng nắn dòng sông
(Singapore Strait) chia cắt hai nước Malay-Sing để cố thay đổi dòng chảy tự
nhiện sao cho có lợi cho họ hơn (như TQ đã và đang làm với các dòng sông biên
giới…), khiến hai bên phải kéo nhau ra Trọng tài Quốc tế nhiều năm nay… Họ cũng
đang mua cát san lấp để lấn biển phía Đông và Tây đảo quốc (phía Bắc là
Malaysia và phía Nam là eo biển quốc tế Malaca rồi). Đầu tiên là họ mua từ
Malaysia, sau Malaysia là từ Indonesia, nay cả hai nước này đều cấm xuất khẩu
cát san lấp và xây dựng cho Sing (Tại sao “ngon” vậy lại cấm thế?), và họ đang
mua chúng từ các quan tham Việt Nam (có “đèn xanh” từ cấp chính phủ)…
Hàng năm, Việt Nam đang xuất từ 20 đến 30 triệu m3
cát sông cho Sing, chủ yếu theo “tiểu ngạch” do họ mua cát (sau khi mua quan
tham) thẳng từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, làm hủy hoại nghiêm trọng đời
sống và môi trường hạ lưu MêKong, khiến cả khu vực này của nước ta vốn đang
chìm dần vì thay đổi khí hậu toàn cầu, lại càng bị lún nhanh hơn... Và với tốc
độ khai thác cát sông Cửu Long thế này, nhiều làng mạc ven sông đồng bằng sông
Cửu Long sẽ “biến mất qua đêm” mà chính quyền cộng sản này vẫn sẽ vô tư không
quan tâm… như hiện nay.
Cái giá để Singapore rộng ra và cao hơn sẽ là cát rẻ
của đồng bằng sông Cửu Long, là đời sống của dân nghèo đang mưu sinh nơi đây,
là chính đồng bằng sông Cửu Long! Và vựa lúa này của nước ta trong vài chục năm
tới sẽ bị biển nhấn chìm trên 30% diện tích nhanh hơn tốc độ thay đổi khí hậu,
chính là nhờ các quan tham cộng sản hút và bán được nhiều cát hơn cho chính phủ
Singapore!
Hiện nay, cát tặc đang là nguyên nhân hay tác giả
của những tai họa sụt lún ven sông khắp các khu vực miền Tây mà chính quyền đều
làm ngơ và bảo kê cho chúng hại dân hại nước (đúng 100% nghĩa đen của từ đó),
chỉ vì đồng đô la Sing bán cát cho chính quyền Sing đang chạy thẳng vào hệ
thống túi vô đáy của các quan tham, đến tận thủ tướng (tay chân và người nhà
TTg đang cai quản đường dây này…).
Dường như chính quyền Singapore cố tình nhắm mắt làm
ngơ không quan tâm (và tất nhiên sẽ không chịu trách nhiệm) hậu quả việc mua
cát lấn biển bằng mọi giá rẻ nhất của họ hiện nay. Nếu hàng năm có thêm hàng
trăm hàng nghìn mái nhà, mảnh vườn ven sông của người nghèo Việt Nam (cụ thể ở
đồng bằng Miền Tây) bị biến mất, bị nhấn chìm… do các quan cộng sản đã miệt mài
hút cát dưới đó bán rẻ cho họ-Singaporeans làm sân bay mới trên biển… thì đó là
việc của người Việt.
Vâng đúng là việc của người Việt gây ra cho người
Việt, nhưng họ - chính phủ Singapore biết rõ tại sao- vì lợi ích gì những kẻ
“người Việt” đó làm thế, và biết rõ chính họ - Sinaporeans đã làm tất cả để
những “kẻ đó” làm thế - tự giết đồng bào mình, tự phá đất nước mình…. vì quyền
lợi của Singapore, thì họ có hoàn toàn vô can?
Cũng giống như ví dụ “mua cát” trên, các dự án kinh
doanh, đầu tư mà của chính phủ Singapore hậu thuẫn ở nước ngoài, họ chỉ quan
tâm “hiệu quả kinh tế” trước mắt, bất chấp các nguyên tắc đạo đức kinh doanh để
hai bên phát triển bền vững. Có lẽ cộng sản Việt nam có thể giết hết nông dân
để lấy đất giao cho họ làm các khu công nghiệp VSIPs, họ cũng không quan tâm?
Chả thế mà, khi thủ tướng Lý Quang Diệu của Sing
sang tư vấn kinh tế cho các quan chức cộng sản Việt Nam, họ đã không dạy được
điều gì và các quan cộng sản VN đã không học được điều gì. Bởi vì, người Sing
không thực sự quan tâm lợi ích của người khác? Người Sing không hướng đến những
hợp tác bên kia cũng có lợi bền vững?
Và bởi vì, không chỉ cái “hiệu quả và lợi ích kinh
tế” trước hết và trước mắt mà Singaporean tôn sùng – đối với hai bên quá khác
nhau, mà trước hết là vì bản thân người dạy thường không làm đúng những điều họ
dạy, là trong bản chất của kinh doanh, đó là các hoạt động hai bên đều phải có
lợi minh bạch để cùng phát triển bền vững.
Thế nhưng, người Việt (cụ thể là chính quyền cộng
sản Việt Nam) lại rất say mê và có lẽ đã học được từ người Sing, từ chính phủ
Sing “nhiều điều” trong một lĩnh vực khác hẳn mà chính những người thầy
Singapore cũng không ngờ.
Đó là cách nội trị và xử lý các đảng phái khác chính
kiến (ở ta gọi là “các thế lực thù địch” đó) của họ - chính phủ Singapore hay
đảng PAP, từ ngày họ dựng nước đến nay, để đạt được cái gọi là “ổn định chính
trị”. Tôi không coi đó là điều đáng học từ Singaporeans, mà tôi coi đó cũng là
một dạng tỳ vết khác của Viên ngọc Singapore. Nhưng có lẽ đó sẽ là đề tài cho
entry sau của tôi trong loạt entry này, khi có điều kiện.
Tuy nhiên, tôi vẫn xin nhắc lại quan điểm của mình:
ngọc nào mà không có tỳ vết, và chính vì có những tỳ vết đó chúng mới là ngọc
thật. Bởi vì, khi con người ta đang tạo ra những gì sau này bị gọi là “tỳ vết”
của mình, lúc đó chúng ta đang cố gắng làm điều chúng ta tin rằng sẽ tốt đẹp
nhất, không phải là sẽ để lại những tỳ vết…
PCT
No comments:
Post a Comment