Kai Strittmatter
Süddeutsche Zeitung
23. 11.2013
Trần Huê lược dịch
Lời giới thiệu của DC&PT :
Nhật báo Süddeutsche
Zeitung là một cơ quan ngôn luận có uy tín cao ở Đức. Kí giả Kai Strittmatter
từ nhiều năm phụ trách vấn đề Trung quốc của nhật báo này.
*
Chủ tịch Ðảng Tập Cận Bình ngợi ca "Kỷ nguyên
Phục Hưng vĩ đại của Ðại Hán". Ngay cả nhiều người trong nước cũng tỏ ra
dè dặt về các dự tính cải cách kinh tế và chính trị được loan báo. Điều rõ ràng
là: Không có gì thay đổi ở sự độc quyền cai trị của Ðảng CS.
Bắc Kinh/ Trung quốc (TQ) vừa hồi phục lại 65,3 %
hào quang và tầm vóc của ngày xưa. Kết quả mới nhất được đưa ra ngày thứ năm
tuần này. GS Yang Yiyong thuộc Ủy ban phát triển và cải cách, cơ quan qui hoạch
kinh tế tối cao của TQ, đã tính toán tỉ mỉ trong giờ nhàn rỗi của ông "Chỉ
số Ðại phục hưng của Ðại Hán", theo đúng cả con số sau dấu phẩy. Chủ tịch
Tập Cận Bình cũng mơ đến sự phục hưng của TQ như "giấc mơ Ðại Hán".
Một bó gồm các cải cách mà Tập Cận Bình và hơn 300 viên chức cao cấp của ÐCS TQ
đã nhất trí quyết định nhằm góp phần và dọn đường để đi đến mục tiêu lớn
này.
Sau khi văn kiện được phổ biến 1 tuần trước đây,
giới quan sát TQ bắt đầu tìm hiểu ý nghĩa thực sự của nó. Ý kiến chung: Tập Cận
Bình có quyền lực hơn. Các cải cách dự tính là bước đi can đảm nhất từ 10 năm
qua, nhưng cũng vào lúc mà bế tắc về cơ cấu sau 10 năm. Cải cách ruộng đất cho
nông dân và quyền nhập cư rộng hơn ở thành phố cho công nhân lao du đang đánh
thức nhiều hy vọng. Ðồng thời Ðảng muốn xiết chặt hơn các mặt Internet và
truyền thông: Có thể còn kiểm duyệt chặt chẽ hơn, sẽ đàn áp các Blogger và ký
giả mạnh mẽ hơn.
ÐCS
TQ sẽ không bao giờ thay đổi để thành một nước đa đảng
Nhiều chi tiết rất mơ hồ, đấy là chưa nói đến sự
triển khai khó khăn chương trình đẹp này. Mâu thuẫn vẫn tồn tại. Các xí nghiệp
quốc doanh - những cái gai đối với giới cải cách - đã không bị đụng tới. Nhưng
theo văn kiện thì thị trường được nới rộng nhiều hơn và giảm bớt ảnh hưởng
chính phủ vào kinh tế. Các tổ chức tư nhân vội vã tổ chức các "khóa học để
hiểu quyết định của Ðảng". Một trong số này đòi cả 1000 Euro (8800 Nhân
dân tệ) cho khóa tìm hiểu này. Tổng biên tập tạp chí trường Ðai học Ðảng trung
ương Xie Chuntao, ngày thứ sáu đã mời các thông tín viên ngoại quốc tham dự 1
buổi họp báo ở Bắc Kinh. Như vậy tín hiệu rõ ràng, buổi họp mặt này không phải
"làm thế nào ÐCS TQ khai triển cải cách" mà là "làm thế nào để
củng cố quyền lãnh đạo của Ðảng qua các biện pháp cải cách". Ai mong đợi
cải cách, theo Xie Chuntao, đã không hiểu bản chất đường lối của Tập Cận Bình.
"ÐCS sẽ không bao giờ thay đổi nước này thành một nước đa đảng hoặc có
phân quyền.“
Những người mong muốn cải cách đã hy vọng là, ít
nhất có một vài dấu hiệu cho sự phân quyền. Họ lý luận, nếu không thì làm sao
kiểm soát được nạn tham nhũng và bất công xã hội ngày càng bành trướng. Nhưng
cải cách thật sự nay vẫn là cấm kỵ. Bao Tong, một thời là viên chức cao cấp,
sau biến cố Thiên An Môn bị thất sủng, bày tỏ trong New York Times ấn tượng tốt
về phong cách đẩy mạnh kinh tế của Tập Cận Bình. Tuy nhiên, theo ông từ đầu đến
cuối, cái gì Ðảng làm đều chỉ nhằm giữ vững sự thống trị của Ðảng. Ðó mới là
cái chính chứ không phải vì sự lớn mạnh của TQ.
Về chính tri, điều mọi người chú ý nhất là TQ thông
báo thành lập "Hội Ðồng An Ninh Quốc gia". Nhằm nhận ra các mối đe
dọa, đề ra các kế hoạch chiến lược, giống như Hội đồng An ninh Quốc gia của Hoa
Kỳ. Nhưng Hội đồng An Ninh Quốc gia của TQ do chủ tịch Ðảng sẽ đứng đầu, cuối
cùng sẽ mạnh hơn nhiều. Nhất là Hội đồng này không chỉ theo dõi các thách thức
trên bàn cờ quốc tế, nhưng còn lo về sự ổn định xã hội trong nước. Ông Shi
Yinhong, GS về bang giao quốc tế tại Ðại học Bắc Kinh nói với Süddeutsche
Zeitung, theo ông "Hội đồng An ninh quốc gia mới sẽ dành 2/3 quan tâm về
an ninh nội chính", như "về an ninh thông tin điện tử, khủng bố va
phong trào ly khai ở Tân Cương hoặc Tây Tạng“.
Shi mong đợi là Hội đồng sẽ được thành lập vào đầu
năm tới. Cơ quan mới này sẽ cắt giảm quyền hạn của Bộ ngoại giao, quân đội,
công an và Ban Trung ương nhiều ảnh hưởng về chính trị và luật pháp của Ðảng.
Theo Jin Charong, GS Chính trị học tại Ðại học Bắc Kinh, "có nhiều quyền
lợi chồng chéo với nhau trong hệ thống" và "tất cả các tranh chấp nội
bộ đều là bất lợi lớn".
Hội
Ðồng an ninh mới để ngăn ngừa sự tùy tiện hành xử của bộ phận cấp dưới
Tài liệu của viện nghiên cứu "International
Crisis Group" năm 2012 đã tiết lộ, trong các vùng nhạy cảm ở biển Đông và
biển Nam TQ, sự mâu thuẫn quyền lực và thẩm quyền hành động giữa hằng chục cơ
quan đã đưa đến nhiều hành động riêng rẽ khiêu khích dị kỳ của các bộ phận cấp
dưới, dẫn đến sự leo thang và căng thẳng với các nước láng giềng. Nếu Hội đồng
An ninh Quốc gia nắm giữ trong tay quyền quyết định thì sẽ có tác dụng tốt.
Nhưng vẫn chưa rõ ràng là Hội đồng này sẽ có vai trò gì đối với bộ máy an ninh
và đàn áp trong nước. "Điều đó có nghĩa là Ðảng và chính phủ tiên liệu sẽ
có gia tăng các căng thẳng xã hội trong ngững năm sắp tới", theo Nicholas
Bequelin, chuyên viên về TQ của Human Rights Watch. Trong các Blogger ở TQ mọi
người rất nghi ngờ. "Những điều mà giới lãnh đạo nói là "an ninh
quốc gia" thật ra là an ninh của chính họ", có người đã viết như
vậy.
Không phải là vấn đề cải cách luật pháp không được
nhắc tới, nhưng nhiều dự tính mà không dựa trên nguyên tắc phân quyền thì cũng
giống như đi quanh một vòng tròn. Các tội bị xử tử hình, hiện nay chừng trên 50
sẽ được giảm xuống. Cái này có thể phóng bút làm ngay. Toà án Tối cao đòi các
tòa án trên cả nước không được công nhận lời khai do đánh đập, "hoặc dùng
các biện pháp bỏ lạnh, bỏ đói, để khát, đốt , để cho kiệt sức và các phương
pháp trái pháp khác". Muốn thực hiện điều này mà không có sự quan sát độc lập
thì thực là khó. Những lời kêu gọi tương tự đã xảy ra nhiều lần, nhưng đã rơi
vào quên lãng. Ít nhất trên bình viện địa phương, các tòa án nên được độc lập
hơn bằng cách không cho các địa phương quyền chỉ định quan tòa và tài trợ cho
những người này.
Quyết định giải tỏa các trại cải tạo được mọi người
hoan nghinh. Ðến nay, một người có thể bị bắt giữ đến 4 năm trong trại cải tạo
mà không hề thấy mặt luật sư hoặc thẩm phán. Tại Thượng Hải, những nguời bị
giam đã được trả tự do tiên khởi. Tuy nhiên, người ta chưa biết chuyện gì sẽ
xẩy ra với các hình thức tù tội mà không có án lệnh (gọi là "nhà tù
đen", "trung tâm chỉnh huấn" của các địa phương, các trại tâm
thần) và không biết là cảnh sát sẽ dùng các trại này thay thế trại cải tạo hay
không. Tuy nhiên, việc giải tỏa này là một thành công, theo luật sư dân quyền ở
Bắc kinh Pu Zhiqiang. "Lẽ dĩ nhiên lúc nào họ cũng có cách bắt giam một
người nếu họ muốn. Nhưng nay không còn trại cải tạo thì việc này không còn dễ
nữa. Ðể bắt giữ một người dân chính quyền địa phương sẽ phải mất sức và tôn kém
nhiều hơn trước".
Kai
Strittmatter (Süddeutsche Zeitung)
Trần
Huê lược dịch
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển điện tử: www.dcpt.org hay www.dcvapt.net
No comments:
Post a Comment