Bản
dịch của Hành Nhân
Posted
on April 25, 2013
Luân
Đôn, ngày 15/4/2013 – Việc thiếu vắng trách
nhiệm giải trình về mặt pháp lý và chính trị trong nhà nước Việt Nam độc đảng vẫn còn là một trở ngại nghiêm
trọng đối với tiến bộ về nhân quyền. Các lĩnh vực quan ngại chính liên quan đến các quyền dân sự và chính trị, cụ thể là quyền
tự do ngôn luận. Trong năm 2012, đã có rất ít hoặc không có dấu hiệu cải thiện
trong các lĩnh vực này.
Mặc dù Việt Nam là thành viên của Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị
(ICCPR) và một số quyền cụ thể, chẳng hạn như quyền tự do ngôn luận, được ghi nhận trong Hiến
pháp Việt Nam và luật pháp quốc gia, nhưng các cơ quan chức năng không thực hiện nhiều quyền trong số những quyền mà luật trong nước và quốc
tế quy định.
Tuy nhiên, sự lan tỏa của mạng Internet đang làm gia tăng luồng chỉ trích
hoặc độc lập hoặc có động cơ chính trị đối với chính phủ và các chính sách trên các trang blog và phương
tiện truyền thông xã hội khác. Trong năm 2012 Đảng Cộng sản đã cố gắng dập tắt mọi chỉ trích mà họ xem như một mối đe dọa
cho sự ổn định của Việt Nam hoặc đe dọa tới sự kiểm soát của
họ. Việc thiếu một hệ thống tư pháp độc lập và minh bạch tạo điều kiện cho chính phủ
bắt bớ bất kỳ thách thức khả dĩ nào theo Điều 88 của Bộ luật hình sự – “tuyên truyền chống phá nhà nước”. Các nhà chức trách tiếp tục kiểm soát các phương tiện truyền thông
truyền thống và sử dụng luật an ninh
quốc gia và xử phạt hành chính để đẩy mạnh hơn nữa sự lãnh đạo của đảng. Trong khi chính phủ
cố gắng hạn chế không gian các phương tiện
truyền thông hoạt động, thì Quốc Hội – một cơ quan khác có trách nhiệm giám sát Chính phủ – đã có được tín nhiệm như một diễn đàn cho các cuộc tranh luận, mặc
dù có những hạn chế mang tính hệ
thống, như phần lớn các đại biểu của Quốc Hội là thành viên của đảng CS và bị chi phối bởi đảng CS.
Trong năm 2012, hoạt động nhân quyền của Vương quốc Anh tập trung vào ba lĩnh vực: vận động chính trị; thúc đẩy tự do ngôn luận (trong đó có tự do phát biểu, tự do báo chí và Internet và quyền được truy cập thông
tin); và thúc đẩy sự cởi mở và minh bạch, bao gồm cả việc đấu
tranh chống tham nhũng. Chúng tôi tiếp tục nêu mối quan ngại nhân
quyền lên các cấp cao nhất, bao gồm Bộ trưởng Ngoại giao trong chuyến thăm vào tháng Tư, cựu Ngoại trưởng Jeremy Browne trong chuyến thăm vào tháng Bảy, và thường xuyên hơn bởi Ngài Đại sứ của chúng tôi tại Hà Nội. Chúng tôi cũng làm việc với EU để thúc đẩy về quyền con người, gần đây nhất
là tại buổi Đối thoại Nhân quyền EU-Việt Nam
trong tháng Mười. Có chút ít tiến bộ trong công việc của chúng tôi với các phương tiện truyền thông, chính phủ và xã hội dân sự nhằm hỗ trợ sự phát triển của một nền truyền thông cởi
mở và chuyên nghiệp tại Việt Nam. Ví dụ,
Bộ ngoại giao Anh quốc tài trợ cho một dự án thí điểm một mô hình để bảo vệ các nhà báo trước các cuộc tấn công và bảo vệ quyền lợi của
họ. Tuy nhiên, không có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Việt Nam sẽ áp dụng
đường lối khoan dung hơn
đối với tự do ngôn luận hay các
quyền dân sự và chính trị khác. Chúng tôi cũng dự đoán quyền sử dụng đất sẽ là một vấn đề đáng lo trong năm 2013.
Trong năm 2013, chúng tôi sẽ tiếp tục tham gia vận động chính trị trong lãnh vực nhân quyền với Việt Nam, ở
cấp Bộ và các cấp cao, thông qua
Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Vương quốc Anh, nó vốn cung cấp một khuôn khổ toàn diện để phát triển mối quan hệ
song phương. Vương quốc Anh và Việt
Nam sẽ thảo luận khả năng giúp đỡ của Vương quốc Anh
với sự trợ giúp kỹ thuật và hỗ trợ thiết thực để
chuẩn bị và đệ trình Kiểm điểm định kỳ phổ quát của Việt Nam. Đây là những cơ hội tốt để Anh
quốc vận động nhân quyền và là cơ hội tốt để Việt
Nam tiến hành những bước đi đầu tiên trên trường quốc tế trong
việc thực hiện nhân quyền.
Trong năm 2013, Vương quốc Anh sẽ xem xét để đưa vào những bình luận cho Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc về dự thảo
luật về quyền sử dụng đất. Chúng tôi sẽ sử dụng vai trò hàng đầu của chúng tôi về phòng, chống tham nhũng để yêu cầu chính quyền và nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề này. Chủ tịch Vương quốc
Anh, Chính phủ Việt Nam và Đảng Cộng sản sẽ đề ra các mục tiêu cho Cuộc đối thoại chống tham nhũng lần thứ 12, nó ủng
hộ sự tăng cường tham gia của
khu vực tư nhân trong chương trình chống tham nhũng, kể
cả thông qua một diễn đàn kinh tế, và hành động từ cơ sở địa phương để giải quyết nạn tham
nhũng.
Tự do
ngôn
luận
Tự do ngôn luận vẫn còn là một vấn đề khi chính quyền Việt Nam tiếp
tục sử dụng luật an ninh quốc gia hà khắc để trừng phạt những người chỉ trích chế độ.
Một trường hợp nổi bậc trên các tít báo chí nước ngoài và trên các
blog nhưng không được đưa tin trên các phương tiện truyền thông bị nhà nước kiểm duyệt là vụ sinh viên Nguyễn Phương Uyên –
người bị mất tích sau khi được đưa tới một đồn cảnh sát để thẩm vấn vào ngày 19/10. Hai tuần sau đó, cô ta mới được chính thức thông báo bị bắt và bị buộc tội rải truyền
đơn chống phá nhà nước và “những vấn đề an ninh”. Tính đến tháng 2 năm 2013, cô vẫn còn bị tạm giam.
Các phương tiện truyền thông chính thống vẫn bị kiểm soát chặt
chẽ bởi sự kiểm duyệt và cản trở của chính
quyền; một cuộc khảo sát do Bộ Ngoại Giao Anh
Quốc tài trợ cho thấy gần 88%
các nhà báo trong một tỉnh đã từng có kinh nghiệm bị cản trở
của hình thức nào đó khi tác nghiệp. Đồng thời, mức độ chỉ trích trực tuyến đối với nhà nước từ phía các blogger không chính
thống ngày càng gia tăng. Phản ứng của chính phủ cũng tăng cường bằng một cuộc đàn áp những trang blog quan trọng và xử các blogger với những mức
án tù nặng hơn. Vào tháng Chín, Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng đã ra lệnh cho cảnh sát tìm cách xử lý ba trang blog nổi tiếng: Dân
Làm Báo, Quan Làm Báo và Biển Đông –
những trang blog dám chỉ trích chính phủ. Cuối tháng đó, ba blogger có tiếng là Nguyễn Văn Hải,
Tạ Phong Tần và Phan
Thanh Hải, đã bị kết án lên đến 12 năm tù về tội tuyên truyền chống phá nhà
nước. Vương quốc Anh và những quốc gia khác nêu lên những quan ngại chung của họ thông qua một tuyên bố
ngoại giao về việc cầm tù năm người này. Vương quốc Anh cũng ủng hộ tuyên bố
của Đại diện cấp cao của EU, trong đó nhấn
mạnh mối quan tâm sâu sắc về những bản án.
Đồng thời, Vương quốc Anh tiếp tục làm việc với khu vực truyền thông để nâng cao kỹ năng đưa tin chuyên nghiệp cho các nhà báo thông qua các cuộc hội thảo với đài BBC và thể hiện đạo đức thông qua phát triển một điều lệ phát sóng trong thực tiễn. Trung tâm Nghiên cứu Truyền thông Phát triển (RED) phối hợp với chính
quyền tỉnh Đắc Lắc thành lập một mô hình để nâng cao nhận thức của nhà báo về quyền lợi và trách nhiệm của mình
theo pháp luật Việt Nam. Đây là một thành công và tạo ra một môi
trường làm việc an toàn hơn cho các nhà báo qua việc vận động và thông hiểu giữa giới truyền thông với
chính quyền các cấp, bao gồm cả cảnh sát.
Vương quốc Anh thường xuyên nhấn
mạnh mối quan tâm về sự hạn chế của
phương tiện truyền thông vốn bị chính phủ áp đặt – ví dụ như Quyết định
20/2011, trong đó yêu cầu rằng tất cả các nội
dung ngôn ngữ nước ngoài phải được biên tập và dịch ra tiếng Việt,
bao gồm cả các kênh tin tức trực tiếp. Vương quốc Anh với các quốc gia thành viên EU khác đã vận động chính quyền Việt Nam rút lại
dự luật này vì mối quan ngại của chúng tôi về tác động của nó lên nghiệp vụ của các hãng tin, như BBC đang
hoạt động tại Việt Nam. Kết
quả là, việc thực hiện Nghị định này đã bị hoãn lại đến lần thứ hai, trong vòng sáu tháng.
Tự do
hội họp
Hạn chế về tự do hội họp vẫn là một vấn đề ở Việt Nam. Vào tháng tư, cảnh sát và lực lượng an ninh đã dùng vũ lực để cưỡng chế những người
biểu tình khỏi một khu đất trong tỉnh Hưng Yên vốn đã được ủy quyền cho phát triển thương mại. Có những
báo cáo đáng tin cậy rằng một số
người biểu tình bị đánh đập, và các phương tiện truyền thông nhà nước đưa tin cho biết có hơn
20 người bị bắt giữ và hai nhà báo cũng đã bị
tấn công bởi cảnh sát trong vụ việc này.
Trong tháng 12, hàng trăm người đã tham gia vào cuộc biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Ban đầu, các cuộc biểu tình này đã được bỏ qua nhưng sau đó họ đã bị các nhà chức trách ngăn lại.
Theo báo cáo từ các phương tiện truyền thông và các blog, ít nhất có khoảng 20 người đã bị
bắt giữ tại Hà Nội sau khi họ từ chối
không tuân theo chỉ thị giải tán của
cảnh sát. Họ đều đã được thả ra sau đó trong
ngày.
Trong năm 2011, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam yêu cầu Quốc hội ban hành
Luật Biểu Tình. Mối quan ngại vẫn là luật này sẽ đàn áp các cuộc biểu tình hợp
pháp hơn là cho phép chúng.
Tiếp
cận công lý và các quy
định của pháp luật
Mối quan ngại vẫn còn về
việc thiếu tính độc lập và minh bạch trong hệ
thống pháp luật và tư pháp. Có một sự phối hợp tệ hại giữa các cơ quan chủ chốt vốn có trách nhiệm trong việc điều
tra, truy tố và kết án trong các vụ án hình sự. Thông qua việc quản lý dự án Chương trình đối tác công lý (Justice Partnership
Programme – JPP) của Hội đồng Anh, Vương quốc Anh
đang hỗ trợ cải cách tư pháp của ba cơ quan tư pháp chính: Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Tuy nhiên, tiến bộ vẫn còn rất
chậm và số liệu các trường hợp trong năm 2012
cung cấp rất ít bằng chứng cho thấy các bị cáo được hưởng một phiên tòa công bằng.
Cuối tháng hai, những đại diện của Quốc hội Việt Nam đã đến thăm Vương quốc Anh để tìm hiểu về kinh nghiệm của việc thúc đẩy trách nhiệm giải trình và tính minh bạch trong lập
pháp của Vương quốc Anh.
Trong chuyến thăm này, họ đã được hội đàm với các nghị sĩ Anh và tận mắt nhìn thấy được hoạt động của Nghị Viện. Đoàn đại biểu cũng đã đến thăm Tòa án Tối cao và tổ chức Minh bạch Quốc
tế. Các kết quả của chuyến thăm này đã được phản ánh trong việc sửa đổi
Luật phòng chống tham nhũng do Uỷ ban tư pháp chỉ đạo và trong một dự án về việc làm thế nào cải thiện những cuộc họp mặt Đại biểu với cử tri.
Quyền sử dụng đất tại
Việt Nam, một vấn đề gây tranh cãi trong nước lâu nay, bỗng trở nên nổi
tiếng thế giới sau một vụ tranh chấp đất đai ở huyện Tiên Lãng. Người nuôi thủy
sản Đoàn Văn Vươn và các thành viên gia đình đã sử dụng súng và chất nổ để ngăn chặn cảnh sát tịch mảnh đất thuê của mình. Hoàn cảnh của ông Vươn đã được đông đảo công chúng cảm thông
chia sẻ. Vào ngày 10/02, Thủ tướng Việt Nam chỉ trích chính quyền địa phương và khen ngợi các phương tiện truyền thông vì đã đưa tin, ông ra lệnh tất cả các tỉnh thành cần phải xem xét lại thực tiễn quản lý đất đai của họ. Quyền sử
dụng đất là nguồn gốc căng
thẳng ngày càng gia tăng trong các vùng nông thôn, những người nông dân vẫn còn là thành phần đa số trong dân số và trong các nhóm khác sống gần các
trung tâm đô thị lớn. Đặc biệt, vấn đề bồi thường chuyển nhượng quyền sử dụng đất tiếp tục gây xôn xao công luận khi đất nước mở rộng đô thị hóa, và khi thêm nhiều đất đai mữa bị chính phủ
thu hồi dùng cho công nghiệp. Chính phủ
đã công nhận rằng vấn đề này nhạy cảm ra sao và đã tham vấn công chúng về dự thảo Luật Đất đai mới. Anh đã cung
cấp tài trợ trực tiếp cho
việc lấy ý kiến công chúng trong toàn xã hội để đảm bảo rằng việc tham
vấn có sự tham gia đông đảo nhất có thể từ các bên có quyền lợi.
Chính phủ Việt Nam đã thừa
nhận công khai rằng tham nhũng đang làm tổn hại Đảng Cộng Sản và gây ra một trở ngại lớn cho tăng trưởng kinh tế. Quốc hội đã thông qua luật sửa đổi về
chống tham nhũng, và Vương quốc Anh là chủ
tọa của Cuộc đối thoại chống tham nhũng chính thức trên cương vị của nhà tài trợ quốc tế. Trọng tâm của
Cuộc Hội nghị đối thoại cấp cao 2012 đã diễn ra trong tháng 12
là tham nhũng ở cấp địa phương và cấp tỉnh.
Án tử
hình
Các số liệu về án tử hình chính thức vẫn là một bí mật quốc gia, nhưng số
liệu từ Bộ Công an cho thấy trong năm ngoái có sự gia tăng từ 80 đến 100 người bị kết án tử hình. Kể từ tháng 11
năm 2011, biện pháp thi hành án tử hình chỉ được sử dụng thuốc độc. Do
nguồn cung các loại thuốc này hạn chế, nên đã có một lệnh hoãn án tử hình trên thực tế. Điều này đã dẫn đến một số lượng lớn các tù nhân đang chờ thi hành án tử hình sống trong điều
kiện tệ hại.
Trong tháng mười một, chính phủ
Việt Nam bỏ phiếu trắng trong một cuộc bỏ phiếu của Ủy ban thứ ba [ Ủy ban
về xã hội,
văn hóa và nhân đạo - ND] của LHQ về nghị quyết
kêu gọi một lệnh ngừng án tử hình trên toàn thế giới. Làm việc
với các đối tác châu Âu, chúng tôi tiếp tục kêu gọi chính quyền Việt Nam đưa ra một lệnh ngừng áp dụng
án tử hình, và trong khi chờ đợi thì hãy chọn giải pháp minh
bạch hơn đối với việc áp dụng thi hành án này.
Tự do
tôn giáo và tín ngưỡng
Tự do tôn giáo được phép ở Việt Nam mặc dù trong
thực tế, chính quyền hạn chế việc
thờ phụng của một số tôn giáo trên cơ sở lợi ích của an ninh quốc gia. Thông qua
Đối thoại Nhân quyền EU-Việt Nam, Liên minh
châu Âu nhấn mạnh mối quan tâm về
sự sách nhiễu các nhóm tôn
giáo, sự kéo dài thời gian trong việc đăng ký các nhà thờ và cơ quan chức năng từ chối không cho
phép nhà thờ đào tạo mục sư. Tuy nhiên, đã có những bước tiến với việc xây dựng
những địa điểm thờ phượng mới, công
nhận các nhóm tôn giáo mới và đăng ký giáo hội mới.
Quyền
của phụ nữ
Việc buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ trẻ từ Việt Nam sang các nơi khác trong khu vực, vẫn còn là một mối quan ngại sâu sắc. Pháp lệnh về phòng chống buôn bán của Việt Nam, được
giới thiệu vào năm 2011, đã dẫn đến một số lượng lớn các vụ
truy tố thành công bọn buôn người. Việt Nam phê chuẩn Công ước LHQ về chống tội
phạm có tổ chức xuyên quốc gia và tham
gia Nghị định thư Palermo về nạn
buôn người vào tháng 6/2012.
Vương quốc Anh là thành viên của một nhóm các nhà tài trợ đã tiến hành với chính phủ VN chương trình Đánh giá Giới tính quốc gia. Điều này đã chỉ cho thấy một số các vấn đề, bao gồm nhu cầu cho
cơ hội việc làm tốt hơn, cải thiện
việc tham gia chính trị, giảm bớt bạo
lực gia đình và thực hiện hiệu quả hơn Luật về bình đẳng giới và Luật về bạo lực gia đình.
Những vấn đề này đã được đưa vào Chiến lược quốc gia được chính phủ phê duyệt và Chương trình Quốc gia về Bình đẳng giới. Thông qua tài trợ của Bộ Ngoại Giao
Anh Quốc, tổ chức phi chính phủ Pacific Links
Foundation đã xây dựng một trung tâm phục
hồi tại Lào Cai cho những cô gái Việt Nam là nạn nhân của nạn buôn người sang Trung Quốc.
Quyền
trẻ em
Trẻ em có quốc tịch Việt Nam là trẻ em được báo cáo bị bán sang Anh nhiều nhất, chủ yếu là do tội phạm và bóc lột sức lao động.
Pháp lệnh chống nạn buôn bán người, được giới thiệu vào năm 2011, có hiệu lực trên việc buôn bán trẻ em cũng như việc buôn bán người lớn. UNICEF và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (MOLISA) đã đưa ra một báo cáo chát chúa về Nạn lạm dụng tình
dục trẻ em (CSEC) tại Việt Nam vào tháng 11.
Trong tháng 2, Việt Nam đã trở
thành một quốc gia thành viên của Công ước La Hay về việc nhận con nuôi. Việt Nam đã giới
thiệu một số biện pháp tập trung vào việc bảo vệ trẻ em, bao gồm cả công việc của UNICEF với Việt Nam để đạt được một cơ chế an sinh xã hội
tốt hơn. Sự hợp tác chặt chẽ giữa giới
chức trách Việt Nam và Vương quốc Anh đã ngăn chặn một số công dân Anh lạm dụng tình dục
trẻ em tại VN.
Cập
nhật Quốc gia: Việt Nam
Cập
nhật mới nhất: ngày 31
tháng Ba
năm 2013
Môi trường nhân
quyền ở Việt Nam vẫn còn yếu mặc dù có quyết định của chính phủ để áp dụng cho thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Đầu năm nay đã chứng kiến một số nhà hoạt động nhân quyền, đặc biệt là các blogger, nhận những
mức án tù giam lâu năm trong các phiên tòa mà thường diễn ra đằng
sau những cánh cửa đóng kín.
Nhà vận động nhân quyền nổi bật Nguyễn
Quốc Quân đã được thả ra vào cuối
tháng Giêng sau 9 tháng bị giam giữ vì có mối liên hệ với tổ chức Việt Tân vốn
bị cấm. Nhà bảo vệ nhân quyền Lê Công Định
đã được thả ra trong tháng Hai sau khi thụ án ba năm rưỡi của một mức án 5 năm.
Tổ chức Phóng viên không biên giới đã xếp Việt Nam là một
trong năm quốc gia trong danh sách “Những kẻ thù của Internet” trong
báo cáo năm 2013 của họ vì tiến hành giám sát trực tuyến có hệ
thống dẫn đến những vi phạm nhân quyền nghiêm
trọng. Họ mô tả Việt Nam là nhà tù lớn thứ ba trên thế giới dành cho
các blogger và các nhà bất đồng chính kiến trên không gian mạng, sau Trung Quốc và Oman.
Việt Nam hiện đang
chuẩn bị cho một Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (đánh giá định kỳ của Liên Hiệp Quốc về tình hình nhân quyền) sẽ được hoàn thành vào năm 2014.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, ông
Nguyễn Phú Trọng đã đến thăm Vương quốc Anh trong tháng Giêng. Ông đã gặp mặt cả Thủ tướng Chính phủ
và Bộ trưởng Bộ Ngoại
giao. Quyền con người là một trong những chủ đề đã được thảo luận. Trước chuyến thăm, BBC Việt ngữ đã được mời sang Việt Nam để tiến hành các cuộc phỏng vấn với các Bộ trưởng, các quan chức cấp cao và Đại sứ Anh quốc.
Trong chuyến thăm châu Âu, Tổng Bí thư cũng đã có một lần (chưa từng có trước
đây) diện kiến Đức Giáo Hoàng.
Năm nay đã chứng kiến hai
trường hợp nổi tiếng, bao gồm cả việc kết án 14
nhà hoạt động Công giáo ở Vinh với tội hoạt động
lật đổ. Trong số này, 13 người bị kết án tù từ 3 đến 13 năm và một người
nhận án treo. Vương quốc Anh
ủng hộ tuyên bố của Ngài Franz Jessen, Đại sứ
EU tại Việt Nam, kêu gọi duy trì các quyền cơ bản để người dân bày tỏ quan điểm của họ một cách tự do. Trường hợp này đã thu hút sự quan tâm của giới truyền thông
quốc tế. Các tổ chức Freedom House
và Phóng viên Không Biên giới đăng tuyên bố mạnh mẽ nhằm hỗ
trợ các nhà hoạt động này trên trang web của họ.
Vương quốc Anh, cùng với các cơ quan ngoại giao khác từ
Canada, Mỹ, Úc, Thụy Sĩ và Na Uy, đã gặp các thành viên gia đình của 14 nhà hoạt động để nhận một thỉnh nguyện
đơn yêu cầu phóng thích họ.
Vào đầu tháng hai, 22 người đã bị kết tội âm mưu
lật đổ chính phủ. Người bị nghi là chủ
mưu Phan Văn Thu, 65 tuổi, đã bị kết án tù chung thân. 21 bị cáo khác bị kết án từ 10 năm đến 17 năm tù giam. Trong một trường hợp có tiếng
vang khác là vụ nhà báo Nguyễn Đắc Kiên đã bị tờ báo của mình sa thải vì dám chỉ trích Tổng Bí thư trên blog của mình về
việc cải cách hiến pháp. Cải cách hiến pháp đã mở ra một không gian lớn hơn cho thảo luận, bao gồm cả về vai trò của Đảng CS, nhưng phản ứng
của chính phủ với những ý kiến chỉ trích
quan điểm của họ nói chung là tiêu cực.
Đại sứ quán Anh tiếp tục hoạt động trên các chương trình nghị sự về nhân quyền, tham gia với các quan
chức chính phủ cũng như các nhà báo, các nhà hoạt động, các blogger, các tổ chức phi chính phủ
và các nhà ngoại giao nước ngoài.
No comments:
Post a Comment