Đặng
Khương chuyển ngữ, CTV Phía Trước
Posted on Mar 20, 2014
MOSCOW – Mặc dù các bãi biển đẹp và lâu đài lộng lẫy
đã giúp Crimea trở thành trung tâm nghỉ dưỡng nổi tiếng từ thời Liên Xô nhưng
bán đảo tại Biển Đen này từ lâu đã là nơi tràn ngập tệ nạn tham nhũng. Điện
Kremlin đã bắt đầu tính toán chính xác những chi phí cần thiết để hỗ trợ nền
kinh tế hỗn loạn tại đây sau khi xâm chiếm khu vực này từ Ukraina bằng lý do
‘trưng cầu dân ý’.
Dưới đây là những điều mà Crimea hiện đang cần cũng
như những thách thức kinh tế mà Nga phải đối mặt sau khi sát nhập khu vực này
vào Liên bang.
Một tấm áp phích tuyên truyền tại thành phố Sevastopol ở Crimea vào
ngày 18 tháng Ba mô tả khu vực màu đỏ với hình chữ vạn cùng với dây thép
gai tượng trưng cho ‘phát xít’ và một bên với các màu sắc lá cờ Nga. Ảnh L.A.
Times
Kỳ
vọng lớn
Trước khi cuộc trưng cầu dân ý diễn ra ở Crimea,
nhiều cử tri đã được tuyên truyền rằng ‘cỏ ở phía Nga xanh hơn rất nhiều’.
Tổng thống Vladimir Putin có thể đã thổi bùng những
luận điệu như vậy trong các cuộc biểu tình chống chính phủ Ukraina trước khi
Nga xâm lược Crimea. Ông nêu ra các thông điệp đồng cảm rằng nền kinh tế Crimea
nằm dưới sự quản lý yếu kém của “một nhóm người gian xảo”. Và ông đã tán dương
sự thành công tương đối của nền kinh tế Nga bằng cách đưa ra các số liệu về
lương hưu và tiền lương ở cả hai nước nhằm tranh luận rằng người dân sống tốt
hơn ở Nga.
Hôm thứ Hai, một ngày sau khi cuộc trưng cầu dân ý
diễn ra, Thủ tướng Crimea Sergei Aksyonov đã viết trên tài khoản Twitter của
ông rằng Moscow đã viện trợ 15 tỷ rúp (khoảng 400 triệu USD) và nói số tiền này
đã giúp tăng gấp đôi ngân sách của Crimea chỉ trong một đêm.
“Đây là một nền tảng lý tưởng cho những rủi ro … và
để thực hiện những phép lạ kinh tế”, thanh tra doanh nghiệp người Nga Boris
Titov cho biết.
“Không
tốt hơn Palestine”
Nhưng khi giấc mơ chiếm đóng Crimea của Nga đang dần
trở thành hiện thực thì cũng là lúc Moscow cố gắng tính toán các chi phí phải
trả khi sát nhập vùng này. Theo lời Bộ trưởng Bộ Phát triển Khu vực Nga Igor
Slyunyayev thì hiện trạng kinh tế tại đây “trông không tốt hơn so với
Palestine” chút nào.
Khi còn thuộc quyền kiểm soát của Ukraina thì ngân
sách hàng năm của Crimea được Kiev hỗ trợ mỗi năm lên đến 500 triệu USD, tức
khoảng 40 phần trăm. Nga dự kiến sẽ tiếp tục cung cấp số tiền tương đương hoặc nhiều hơn nữa để nâng cao mức sống trong vùng lãnh thổ mới xâm chiếm.
Mức sống ở Crimea hiện khác xa so với Nga. GDP bình
quân đầu người ở Nga – nơi có hơn một trăm tỷ phú – là khoảng 14,000 USD mỗi
năm trong khi ở Crimea chỉ đạt khoảng 5,000 USD mỗi năm.
Nhân khẩu học là một trong những trở ngại lớn nhất
hiện nay. Hơn 500.000 người – tức khoảng một phần tư dân số – là những người đã
về hưu. So với Ukraina, tiền lương hưu tại Nga hiện nay nhiều hơn gấp đôi, và
theo cựu bộ trưởng thuế của Nga Alexander Pochinok ước tính thì chỉ riêng lương
hưu ở Crimea có thể lên đến 70 tỷ rúp (1,9 tỷ USD) mỗi năm.
Nhiều cư dân Crimea kiếm sống bằng các dịch vụ du
lịch, mặc dù nhiều nguồn tiền kiếm được từ ngành này rất khó để chính phủ đánh
thuế. Khoảng 70 phần trăm khách du lịch trong những năm gần đây đến từ Ukraina,
phần lớn bởi vì chỉ có đường bộ và đường sắt là cơ sở hạ tầng có thể kết nối
bán đảo này và đại lục Ukraina. Ngành công nghiệp du lịch có khả năng sẽ bị ảnh
hưởng nặng nề vào mùa hè này khi người Ukraina tiếp tục xa lánh Crimea. Chính
quyền Nga cam kết sẽ giảm các chi phí đi lại nhằm thúc đẩy ngành du lịch tại
khu vực này trong những ngày sắp tới.
Phụ
thuộc vào Ukraina
Crimea hiện phụ thuộc rất nhiều vào Ukraina để tiếp
cận các nguồn năng lượng và nguồn nước. Khoảng 80 phần trăm nguồn điện của khu
vực này được cung cấp qua eo đất nhỏ giữa Crimea và Ukraina. Thống đốc vùng Krasnodar
nằm phía nam nước Nga – khu vực chỉ cách Crimea một vùng nước được gọi là eo
biển Kerch – cam kết sẽ cung cấp điện cho bán đảo này bằng cách xây dựng các hệ
thống ngầm dưới nước. Các quan chức khác nói Crimea có thể cần phải xây dựng
các nhà máy điện để cung cấp cho cư dân tại đây – một dự án có thể lên đến gần
1,7 tỷ USD.
Nga cũng hứa hẹn sẽ tăng cường cơ sở hạ tầng trong
khu vực này. Moscow và Kiev đã bàn về việc xây dựng một cây cầu bắc qua eo biển
Kerch từ hơn một thập niên nay nhưng dự án đã nhiều lần bị đình trệ. Trong
những tuần gần đây, các quan chức Nga đã háo hức thúc giục tái thành lập dự án
này, điều mà các chuyên gia cho rằng phải mất thêm nhiều năm nữa và sẽ tiêu tốn
ít nhất 50 tỷ rúp (1,4 tỷ USD). Họ cũng đang thảo luận việc xây dựng một tuyến
đường sắt và đường hầm để thông qua eo biển Kerch.
Ngay cả khi
chính phủ Crimea đe dọa sẽ quốc hữu hóa các tài sản thuộc chính phủ Ukraina
nhưng Kiev vẫn không tắt nguồn cung cấp nước và năng lượng dành do bán đảo này.
“(Chính phủ Kiev) mong muốn được xem là họ đáp trả
vụ việc hợp lý và vừa phải trong cuộc khủng hoảng này và họ không muốn người
Nga tiếp tục viện cớ để can thiệp sâu hơn nữa”, Timothy Ash, một phân tích gia
thuộc Ngân hàng Standard cho biết. “Sự nguy hiểm của việc này là Nga có thể sẽ
viện cớ để can thiệp vào các vùng xung quanh Crimea nhằm bảo đảm nguồn nước và
điện để cung cấp cho bản đảo này”.
Thay
đổi nhỏ đối với Nga
Ngay cả khi tất cả chi phí cho các dự án lên đến
hàng tỷ đô la thì việc này vẫn không mang lại nhiều sự thay đổi đối với chính
phủ Nga.
“Đối với ngân sách của Nga thì đây không phải là một
vấn đề lớn”, Nataliya Orlova – trưởng ban kinh tế tại Ngân hàng Alfa cho biết.
“Thậm chí nếu phải chi tiêu 5 tỷ 10 tỷ USD thì đây
cũng không phải là số tiền đáng kể có thể làm thay đổi mọi thứ”.
Hiện nay Nga đã có tổng cộng hơn 170 tỷ USD cất giấu
trong hai quỹ khác nhau tính đến cuối tháng Hai. Họ đã từng khai thác vào số
tiền này để cố gắng chống đỡ cho Tổng thống Ukraina Viktor Yanukovych, người đã
bị lật đổ và chạy trốn sang Nga hồi tháng trước.
Tham
nhũng
Orlova cho rằng việc sáp nhập Crimea trong thực tế
có thể là điều tích cực đối với nền kinh tế của Nga trong thời gian ngắn hạn,
bởi việc này có thể thúc đẩy đầu tư và thị trường tiêu dùng tại Crimea.
Nhưng Crimea từ lâu đã được biết đến như một trung
tâm tổ chức tội phạm và chính phủ Kiev cũng rất miễn cưỡng để can thiệp vào khu
vực tự trị này. Điều này có nghĩa rằng nền văn hóa tham nhũng tại Crimea đã
được mặc nhiên cho phép hoành hành mạnh mẽ từ khi Liên Xô sụp đổ.
©
2014 Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC – www.phiatruoc.info
No comments:
Post a Comment