Mái che chuẩn bị xây tượng Bồ Tát trong khu nghĩa
địa người Chăm
Ngày 19.12.2013, Trang web Champaka có đưa tin “Người
Kinh dựng tượng Phật trong nghĩa địa Chăm Ninh Thuận” nhằm cảnh báo hiện
tượng xung đột tín ngưỡng, văn hóa có thể xảy ra khi chính quyền Ninh Thuận cho
xây mái che trong nghĩa trang người Chăm ở thôn Chất Thường để chuẩn bị đưa
tượng Phật vào thờ cúng.
Người Chăm cho rằng đây là sự xúc phạm thô bạo trong
văn hóa tín ngưỡng, và coi sự việc này là giẫm đạp lên mồ mả, tổ tiên người
Chăm, một hành động bất chấp luân thường đạo lý và họ đã lên tiếng, kêu gọi
chính quyền, các tổ chức, đơn vị liên quan hãy dừng lại việc làm này.
Tuy nhiên, bất chấp làn sóng phản đối gay gắt của
báo chí, Hội người cao tuổi, hội đồng chức sắc và dư luận từ người dân Chăm về
sự việc trên, chính quyền vẫn kiên quyết đưa tượng Địa Tạng Vương Bồ tát theo
tín ngưỡng Phật giáo vào nghĩa địa thôn Chất Thường, Ninh Thuận vào cuối tháng
3, năm 2014
Lễ hỏa táng trong khu nghĩa địa người Chăm (sau
tượng Bồ Tát) gây phản cảm theo tín ngưỡng, văn hóa Chăm.
Tiếng
nói chính quyền địa phương
Khi được những người Chăm cao tuổi đến ủy ban xã
trao đổi và phản đối sự việc, Bí Thư xã Phước Hậu huyện Ninh Phước tỉnh Ninh
Thuận trả lời “đây là đất của Hồ Chí Minh nên chúng tôi muốn làm gì thì
làm, không phải là đất của người Chăm nữa”.
Và Lãnh đạo thôn Chất Thường giải thích cho bà con
Chăm thêm rằng: “lắp dựng [tượng Địa Tạng Vương bồ tát] cho phong phú
nghĩa trang”.
Tâm
trạng bức xúc và ý kiến người Chăm:
Jaya Dana, tác giả bài viết “Ninh
Thuận tìm cách chiếm đoạt mồ mã người Chăm” trên web Gulpataom cho
rằng: đây là vấn đề xâm phạm tín ngưỡng một cách thô bạo, vô văn hóa… có
sự tiếp tay của chính quyền địa phương; [chính quyền] đã không
tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo, xâm phạm mồ mả tổ tiên của một dân
tộc. [Qua đó cũng cho thấy] sự dốt nát, nhục nhã của chính quyền địa
phương khi nghe theo chỉ đạo một cách mù quáng chỉ để nhận khoản tiền bồi dưỡng
[mà bị người khác] ngang nhiên đè đầu cưỡi cổ trên mồ mã tổ tiên của cha ông
mình. Điều này đã gây nên hệ lụy xấu, tạo nên làn sóng phản đối của rất nhiều
người, [người Chăm] mất hoàn toàn niềm tin vào Chính quyền, Nhà nước.
Một số người khác cho rằng Người Chăm vì quá sợ hãi
sự “tàn bạo” của người Kinh trong quá khứ về sự tàn sát tổ tiên người Chăm và
xóa sổ vương quốc Champa nên bây giờ người Chăm ở Việt Nam là một tộc người
“thấp cổ bé họng”, tuy chịu nhiều thiệt thòi nhưng đành “im lặng” để được yên
thân.
Một số ý kiến khác thì cho rằng, chính quyền vì quá
sợ hãi những “bóng ma Hời” oan khuất của tội ác năm xưa nên đưa Tượng Địa Tạng
Vương bồ tát “trấn yểm” để mong có được sự yên bình (chủ yếu cho người Kinh
theo tín ngưỡng Phật giáo).
Được biết trong niềm tin và tín ngưỡng của
người Chăm, nghĩa trang là nơi linh thiêng và bất khả xâm phạm. Với
người Chăm Bà La Môn, nghĩa trang là nơi chôn tạm thời, để chờ vài ba
năm sau, sẽ cải táng, lấy xương cốt làm lễ hỏa thiêu. Sau đám hỏa
thiêu, 9 miếng xương trán sẽ được người ta để trong hộp nhôm nhỏ gọi
là Klaong. Sau nhiều năm, khi gom được nhiều Klaong trong cùng tộc họ
mẹ thì người Chăm sẽ tiến hành làm lễ nhập Kut, nơi an nghỉ vĩnh
hằng của người Chăm quá cố. Vì vậy mà khu mộ địa người Chăm thường rất nhỏ
và là nơi tôn nghiêm thờ cúng tổ tiên.
Thế
nhưng vấn đề về xâm hại khu mồ mã tổ tiên người Chăm gần đây được báo chí lên
tiếng rất nhiều. Một số trường hợp như:
Khu mồ mả Tánh Linh Bình Thuận: Chính
quyền Bình Thuận đào mồ mả tổ tiên người Chăm
Khu mồ mả Huyện Tuy Phong Bình Thuận: Vấn
đề lấn chiếm đất người Chăm: I. Khu mồ mả Chăm Tuy Phong
Khu mồ mả Ninh Thuận: Tỉnh
Ninh Thuận tiếp tục quật mồ mã tổ tiên người Chăm
Tiếc rằng Chính quyền vì những quyền lợi trước mắt
hay những mục đích chính trị khác mà đã bất chấp luân thường đạo lý trong việc
xâm phạm nghiêm trọng các khu mộ địa người Chăm. Điều này đã làm tổn thương đến
một dân tộc thiểu số ở Việt Nam hiện nay mà họ đã từng có một quốc gia hùng
mạnh và bị xóa tên do những cuộc chinh phạt lẫn nhau của những quốc gia láng
giềng trong quá khứ.
Ngày nay đã có Luật về bảo tồn di sản văn hóa và
Luật quản lý nghĩa trang. Thiết nghĩ trước hết, các nhà văn hóa quốc gia cần
lên tiếng để bảo vệ sự tôn trọng tín ngưỡng văn hóa của các dân tộc thiểu số ở
Việt Nam; Người Chăm nên đưa vấn đề này ra trước pháp lý để được bảo đảm quyền
lợi chính đáng của mình, giữ gìn những phong tục tín ngưỡng của dân tộc và bảo
tồn các khu mồ mả của tổ tiên.
Một số hiện tượng “mê tín dị đoan” vi phạm luật di
sản gần đây như: việc đưa “Hòn đá lạ” vào trấn yểm đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã
được các nhà văn hóa lên tiếng và được chính quyền yêu cầu dời ra là một ví dụ.
28/3/2014
No comments:
Post a Comment