Bản
dịch của Defend
the Defenders
Posted
on March 12, 2013 | 5
Comments
Hôm
nay, ngày 12 tháng 3, ngày Thế giới Chống Kiểm duyệt Online, Phóng viên
Không Biên giới phát hành một báo cáo
đặc biệt về giám sát
Internet, xem tại surveillance.rsf.org / en. Nó đưa ra cách
mà các chính phủ đang
ngày càng sử dụng nhiều công
nghệ theo dõi hoạt động trực tuyến và
chặn truyền thông điện tử để
bắt giữ các nhà báo,
công dân làm
nhà báo và những người bất đồng
chính kiến. Khoảng 180 cư dân mạng trên
toàn thế giới hiện đang ở trong tù
vì cung cấp tin tức và thông
tin online.
Đối
với năm nay, báo cáo
“Kẻ thù của Internet” của Phóng
viên Không Biên
giới đã xác định Năm chính
quyền là kẻ thù của Internet,
năm chính quyền “gián điệp” đang
tiến hành một cách hệ thống giám
sát trực tuyến, gây ra các
vi phạm nhân quyền nghiêm trọng. Họ là
Syria, Trung Quốc, Iran, Bahrain và
Việt Nam. Sự giám
sát tại các quốc gia này
nhắm vào những người bất đồng chính
kiến đã tăng mạnh trong
những tháng gần đây. Các
cuộc tấn công mạng và xâm
nhập, bao gồm cả việc sử dụng các phần mềm độc
hại chống lại những người bất đồng chính
kiến và
các mạng lưới của họ, đang gia tăng.
Trung Quốc, Bức
Trường Thành Điện tử (Electronic Great Wall) có lẽ là
hệ thống kiểm duyệt tinh vi nhất thế giới, đã tăng
cường cuộc chiến về việc sử dụng các công
cụ ẩn danh và đã tranh thủ được các
công ty Internet của khu vực tư nhân
để giúp theo dõi
người dùng Internet. Iran
đã thực hiện giám sát
trực tuyến đến một cấp độ mới bằng cách
phát triển Internet quốc gia của họ, hoặc “Internet Halal”. Liên
quan đến Syria, Phóng
viên Không Biên
giới đã thu được một tài
liệu chưa được công bố –
một lời mời năm 1999 thành lập Viễn thông
Syria để đấu thầu cho một mạng Internet quốc gia Syria –
qua đó cho thấy rằng mạng Internet này
được thiết kế ngay từ đầu bao gồm sàng
lọc và giám sát
rộng rãi.
Nếu
không có công
nghệ tiên tiến, các chế độ
độc tài sẽ không
thể do thám công dân
của họ. Phóng viên Không
Biên giới đã lần đầu
tiên biên soạn một danh sách
năm “Công ty là Kẻ thù
của Internet“, năm công ty tư nhân
bị xem như “lính đánh thuê
thời đại kỹ thuật số” bởi vì
họ bán sản phẩm được sử dụng bởi các
chính phủ độc tài
vi phạm nhân quyền và tự do thông
tin. Đó là Gamma, Trovicor, Hacking Team, Amesys và Blue
Coat.
Sản
phẩm giám sát và
đánh chặn của Trovicor
đã cho phép gia đình
hoàng gia Bahrain do thám những người đưa
tin và bắt giữ họ. Ở Syria, sản phẩm kiểm tra Deep Packet được
phát triển bởi Blue
Coat đã làm cho chế độ này có
thể giám sát những người bất đồng
chính kiến và
cư dân mạng trong cả nước, và bắt giữ và
tra tấn họ. Sản phẩm Eagle được
cung cấp bởi Amesys đã
được phát hiện trong các
văn phòng cảnh sát
mật vụ của Muammar Gaddafi. Phần mềm độc hại được
thiết kế bởi Hacking Team và Gamma đã được
sử dụng bởi các chính phủ để
hack các mật khẩu của các nhà
báo và cư dân
mạng.
“Giám
sát trực tuyến là một mối nguy hiểm ngày
càng tăng đối
với các nhà báo,
công dân làm
báo, các blogger và
những người bảo vệ nhân quyền,” Phóng viên Không
Biên giới, Tổng thư ký Christophe Deloire nói. “Các chế độ
tìm cách kiểm soát
tin tức và luồng thông
tin ngày càng thích
hành động kín
đáo, hơn là
thực hiện biện pháp ngăn chặn nội dung vốn
tạo ra tiếng xấu và sớm bị phá
vỡ, họ thích hình thức kiểm duyệt và
giám sát tinh tế mà
các mục tiêu
của họ thường không biết”.
“Khi
phần cứng và phần mềm giám
sát được cung cấp bởi các
công ty có
trụ sở ở các quốc gia dân
chủ đang được sử dụng để
thực hiện vi phạm nghiêm trọng quyền con
người. Là những người lãnh
đạo của các
nước này, họ hãy
nói rằng hộ lên
án các hành
vi vi phạm tự do ngôn luận online, đây
là lúc cần phải thực thi
các biện pháp
cứng rắn. Trên tất cả, họ nên
đặt một kiểm soát
chặt chẽ lên việc xuất khẩu vũ
khí kỹ thuật số đến
những quốc gia chế nhạo các quyền cơ bản của
con người”.
Các
cuộc đàm phán giữa các
chính phủ trong tháng 7 năm
1996 đã đạt Thoả thuận
Wassenaar, nhằm mục đích thúc đẩy
“tính minh bạch và trách
nhiệm lớn hơn trong chuyển giao vũ khí
quy ước và các hàng hóa
và công nghệ sử dụng kép [(dual-use) dùng cho mục tiêu
dân sự nhưng cũng
có thể cho cả quân
sự - ND],
do đó ngăn ngừa sự mất ổn định tiềm tàng”.
Bốn mươi quốc gia, trong đó có Pháp, Đức,
Vương quốc Anh và Hoa Kỳ hiện nay là
thành viên của Thỏa thuận này.
Qua
minh chứng tầm quan trọng của thông tin trực tuyến, Mùa
xuân Ả Rập đã tăng
cường sự hiểu biết của các chính phủ độc
tài về những lợi thế của giám sát
và kiểm soát dữ liệu Internet và
truyền thông. Các nước dân
chủ dường như cũng ngày càng
sẵn sàng nhượng bộ sự hấp dẫn nhưng đầy
rủi ro về sự cần thiết để giám sát
và an ninh mạng bằng bất cứ giá
nào. Cơ sở cho việc này là
tất cả các dự luật có tính
áp chế tiềm tàng như FISAA và
CISPA tại Hoa Kỳ, luật Dữ liệu Truyền thông (Communications
Data Bill) ở Anh và Wetgeving Bestrijding Cybercrime ở Hà
Lan.
Phóng
viên Không Biên giới đã thực hiện một “bộ công
cụ sống sót trong kỹ thuật số” (digital survival
kit) có sẵn trên trang web WeFightCensorship.org để giúp
những người cung cấp tin tức trực tuyến tránh được
hoạt động giám sát
xâm nhập ngày càng
tăng.
***
Đối
với chính quyền, cộng đồng blog là
mục tiêu chính. Các blog đem đến cả một thế giới thông
tin và quan điểm mới –
thứ khơi dậy mối quan tâm lớn từ những người sử dụng Internet. Vì
lý do đó mà
các blog trở thành mục tiêu
của những chế tài hà khắc.
Blogger Huỳnh Ngọc Chênh (người vừa được
trao giải Công Dân Mạng 2013 –
Netizen of the Year for 2013) đúc kết tình
hình: “Nhà nước kiểm soát mọi kênh thông tin. Những ý kiến phản đối nhà nước không được phổ biến. Trên thực tế, tự do ngôn luận không tồn tại ở Việt
Nam. Vì thế, nhiều người sử
dụng blog để thể hiện quan điểm của mình. Song chính phủ lại đóng cửa các blog này. Và nhiều blogger bị bắt. Họ bị sách nhiễu, cùng với gia đình của mình.”
Tháng 9/2012, Công
văn 7169/VPCP-NC
trực tiếp nhằm vào các blog có
ảnh hưởng nhất của đất nước này: Dân Làm Báo, Quan Làm Báo và Biển Đông. Chủ nhân
của chúng, vốn sử dụng bút danh dưới các
bài viết, phải đối mặt với những án
tù dài hạn nếu Đảng khám
phá ra nhân thân
thực của họ. Ẩn danh là tình trạng phổ biến trong cộng đồng
blog ở Việt Nam. Song Đảng lại không để
cho điều đó cản trở mình,
mà sử dụng các công
cụ theo dõi để tìm ra tên
thực của các blogger mục tiêu. Nếu bị bắt, họ
phải đối mặt với sự trừng phạt nặng nề.
Đó
chính là số phận của Lê Nguyên Sang
và Huỳnh Nguyên Đạo năm
2006. Mặc dù ký tên giả dưới các bài
viết của mình (Nguyễn Hải Sơn và Nguyễn Hoàng
Long), họ vẫn bị an ninh mạng nhận diện và bị tuyên
án tù người 4 năm
và người hai năm rưỡi.
Trần
Huỳnh Duy Thức bị bắt năm
2009 và Lữ Văn Bảy năm 2011, mặc dù
cả hai đều sử dụng bút danh khi đăng bài.
Trần Huỳnh Duy Thức hiện đang thụ án
16 năm, còn Lữ Văn
Bảy, người dùng đến 4 tên
giả, bị kết án 4 năm.
Blogger
Phan Thanh Hải và nhà văn Phạm Chí
Dũng, nguyên cán bộ của UBND Tp Hồ Chí
Minh và là người đóng góp
bài viết cho các trang mạng “không
được phép” như Phía Trước và
Quan Làm Báo, cũng
bị bắt bất chấp việc họ sử dụng tên giả.
Các
nhà hoạt động trong lĩnh vực thông
tin thường xuyên bị theo dõi. Các
phương thức bao gồm theo dõi hành tung và
đe doạ đối với những ai mà
nhân thân đã
bị lộ. Phishing (thủ đoạn đánh cắp thông
tin cá nhân của người dùng
mạng) và gián điệp
số được nhằm vào các
blogger ẩn danh.
Một
nhà hoạt động, người từng thụ án
tù và yêu cầu không nêu
tên, cho Phóng Viên
Không Biên Giới (RWB) biết
rằng sau khi anh bị bắt: “Trong tù, họ cho tôi
xem các bài mà
tôi đã viết và
ký với tên giả, những emails
mà tôi đã
gửi cho đồng nghiệp và
thậm chí cả các cuộc trao đổi
điện thoại của tôi.”
Đó
không phải là trường hợp cá biệt. Công
an mạng sử dụng mọi phương thức khả thi, kể cả việc truy cập mật khẩu thông
qua phương tiện trung gian (Man In the Middle password retrieval), hack, và
theo dõi điện thoại di động. Mục đích
của công an không chỉ là
khám phá tên
thật của các blogger mà còn
nhận diện từng người trong mạng lưới của họ. Lời biện hộ chính
thức cho tất cả những trường hợp này luôn
luôn là: “cấu
kết với các tổ chức phản động ở nước ngoài”,
“âm mưu lật đổ chính
quyền”, hay “tuyên
truyền chống phá nhà nước”.
Những cáo buộc về tham nhũng hay trốn thuế cũng
thường xuyên được sử dụng nhằm vào các
nhà báo và blogger. Năm
2008, Điếu Cày – một blogger nổi tiếng –
bị kết án 10 năm tù
dựa trên những cáo buộc này.
Chiến dịch đàn áp nhằm vào cả các
blog cá nhân cũng
như blog tập thể. Nhóm blog cá nhân
là những blogger như Nguyễn Văn
Đài, Phạm Thanh Nghiên, Lê Công Định, Đinh
Đăng Định, JB Nguyễn Hữu
Vinh, Người Buôn Gió và
Nguyễn Quang Lập.
Nhóm blog tập thể bao gồm Bạch Đằng Giang, Quan Làm
Báo, Bauxite Việt Nam, Dòng
Chúa Cứu Thế và
Nữ Vương Công Lý.
Danh
sách nêu trên vẫn không ngừng dài ra. Ngày 9/1/2013,
14 nhà hoạt động, trong đó có
8 blogger và công dân mạng, đã
bị kết án tù từ 3 đến
13 năm – tổng cộng 113 năm tù.
Họ bị cáo buộc theo khoản 1 và 2 Điều
79 Bộ Luật Hình sự với “tham gia tổ chức
nhằm lật đổ chính quyền nhân
dân” và “thành lập tổ chức nhằm lật đổ chính
quyền nhân dân”.
Tình
trạng bị theo dõi thường xuyên tạo ra áp
lực “tự kiểm duyệt” cho những nhà
hoạt động nào mà
gia đình của họ phải chịu áp lực từ phía
công quyền. Song bất chấp tất cả, cộng đồng
mạng Việt Nam vẫn hoạt động rất mạnh mẽ. Một trong những lý
do ở đây là Đảng
không đủ khả năng
theo dõi toàn bộ thế giới mạng.
Và các cơ quan hữu trách cũng
không thể ngăn cản việc các
blog ra đời. Một số blogger sử dụng các
công cụ chống theo dõi, chẳng hạn như
proxy, nhằm duy trì hoạt động của mình. Nhiều người thậm
chí còn ngang ngạnh đăng bài
với tên thật của mình, hay công
khai lên án chiến dịch mà nhà
cầm quyền nhằm vào họ. Theo lời
của một quản trị viên trang Dân Làm Báo: “Không ai có thể bịt miệng chúng tôi hay ngăn chặn quyền tự do ngôn luận của chúng tôi. Đó là sứ mạng của chúng tôi, chúng tôi sẽ tiếp tục bất chấp tất cả.”
Source:
No comments:
Post a Comment