BBC
Cập nhật: 16:45 GMT - thứ hai, 11 tháng 3, 2013
Đảng Cộng sản
Việt Nam đang phải đối diện với một nhiệm vụ khó khăn trong việc bảo vệ hệ
thống độc đoán, giữa lúc áp lực đòi cải cách dân chủ đang ngày càng tăng cao.
Đây là nhận xét
của hãng tư vấn ở London, Business Monitor International ( BMI), được đưa ra trong bản phúc trình
mới nhất, dự báo tình hình kinh doanh của Việt Nam trong thời gian từ nay tới
2022.
Trong bản phúc
trình mới nhất, công bố cho quý hai năm 2013, công ty độc lập chuyên thu thập
và đánh giá rủi ro chính trị và kinh doanh có trụ sở tại London nói rằng về
ngắn hạn, mức độ rủi ro chính trị của Việt Nam là tương đối thấp, nhưng về mặt
dài hạn lại gây quan ngại.
BMI đánh giá
rằng câu hỏi lớn nhất mà chính trị Việt Nam đang gặp chính là những lời kêu gọi
đòi phải dân chủ hóa, trong lúc về mặt chính sách ngoại giao thì việc Trung
Quốc ngày càng lớn mạnh sẽ đẩy Việt Nam gắn bó hơn với nhóm các nước Á châu có
quan hệ gần gũi với Hoa Kỳ.
Theo cách tính
toán xếp hạng của BMI, Việt Nam đạt 76,9, tức trên trung bình trong khu vực đối
với mức rủi ro chính trị ngắn hạn (73,2), đứng thứ chín. Đứng đầu là Singapore
(94,8), tiếp theo là Brunei Darussalam (90,6).
Tuy nhiên, ở
phần xếp hạng độ rủi ro dài hạn, theo BMI, Việt Nam chỉ đạt 57,7, dưới mức
trung bình (62,6) và đứng thứ 15 trên tổng số 21 quốc gia khu vực. Trong bảng
này, Nam Hàn được cho là an toàn nhất, đạt 84,2 điểm, với Miến Điện đứng chót
(37,5).
BMI cũng đưa ra
ba kịch bản cho khả năng thay đổi chính trị Việt Nam trong thời gian tới, gồm
tình huống cơ bản, tình huống tốt nhất, và tình huống xấu nhất.
Kịch bản một: Chế độ kỹ trị
Theo kịch bản
này, Đảng Cộng sản VN biến chuyển thành một chế độ kỹ trị, theo đó BMI dự đoán
Đảng sẽ chuyển hướng để chính phủ nhắm vào việc duy trì mức tăng trưởng kinh tế
cao và đảm bảo phân phối của cải một cách tương đối hợp lý cho toàn bộ dân
chúng.
Với hướng đi
này, BMI nhận định nhiều thanh niên vào Đảng nhằm thăng tiến trong sự nghiệp và
phục vụ đất nước chứ không phải vì lý tưởng cộng sản.
Do vậy, BMI dự
đoán các cải cách kinh tế sẽ được tiếp tục, bất chấp những lời chỉ trích từ các
thành viên lớn tuổi, bảo thủ trong Đảng.
Tuy nhiên, BMI
đánh giá là trong kịch bản này, việc các nhà hoạt động đòi dân chủ và những
người chỉ trích chính phủ có những giai đoạn bị đàn áp mạnh tay chính là chỉ
dấu cho thấy việc tự do hóa chính trị vẫn là điều chưa được chấp nhận.
Kịch bản hai: Từng bước tự do hóa chính trị
Theo BMI, đây sẽ
là tình huống tốt nhất, với việc Đảng Cộng sản áp dụng những chuyển biến nêu
trong kịch bản một, đồng thời kết hợp với việc dần dần tiến tới tự do hóa chính
trị, như mở rộng vai trò của Quốc hội, chấp nhận một cách dễ dàng hơn những ý
kiến khác ở ngay trong cùng Đảng, tăng tính cạnh tranh chính trị trong các kỳ
bầu cử, và cho truyền thông hoạt động cởi mở hơn.
Theo kịch bản
này, BMI cho rằng Việt Nam sẽ đi từ hệ thống độc đảng sang hệ thống một đảng
nắm quyền chi phối tương tự như mô hình ở các nước láng giềng Campuchia,
Malaysia và Singapore, nơi chỉ có đảng cầm quyền là có cơ hội thực sự để chiến
thắng trong các kỳ bầu cử.
Nếu nhìn xa hơn,
thì những gì đã xảy ra ở Nam Hàn, Đài Loan và Nhật Bản cho thấy mô hình hệ
thống một đảng nắm quyền chi phối rốt cuộc cũng sẽ mở đường cho phe đối lập.
Tuy nhiên, BMI nhận định trong trường hợp Việt Nam thì con đường này có lẽ chỉ
xảy ra sau hơn một thập niên nữa.
Kịch bản ba: Bạo loạn và đàn áp bạo lực
Là khả năng xấu
nhất, với những bước đi sai lầm nghiêm trọng về mặt chính sách, dẫn tới một
giai đoạn biến động kinh tế kéo dài, tỷ lệ thất nghiệp cao và mức lạm phát
chóng mặt khiến mức độ sung túc bị xói mòn, theo BMI.
Tình hình này sẽ
thúc đẩy mạnh việc thay đổi thể chế, nhưng BMI đánh giá rằng trước các cuộc
biểu tình rộng khắp trên đường phố và sự thách thức toàn diện về cơ chế độc
đảng lãnh đạo, một bộ phận trong Đảng sẽ ủng hộ việc dùng các lực lượng an ninh
đàn áp người biểu tình để tiếp tục níu giữ quyền lực.
Tuy nhiên, theo
BMI, việc đàn áp bạo lực các cuộc biểu tình đường phố như từng xảy ra tại Bắc Kinh hồi
1989 hay tại Miến
Điện hồi 2007 sẽ dễ khiến nhiều người thiệt mạng, và dẫn tới việc bị cộng
đồng quốc tế áp lệnh trừng phạt.
Mà nếu vậy, Việt
Nam nhiều khả năng sẽ phải đương đầu với không chỉ tình trạng bị cô lập về mặt
ngoại giao mà còn bị suy yếu kinh tế do ảnh hưởng tới việc xuất khẩu và đầu tư
trực tiếp của nước ngoài, BMI đánh giá.
BMI xếp hạng rủi ro chính trị dài hạn
1.
Nam Hàn 84,2
2.
Singapore 80,6
3.
Đài Loan 75,4
4.
Hong Kong 72,9
5.
Trung Quốc 67,4
6.
Malaysia 67,2
7.
Ấn Độ 65,7
8.
Brunei Darussalam 65,6
9.
Philippines 62,8
10.
Bangladesh 62,6
11.
Thái Lan 61,8
12.
Sri Lanka 60,2
13.
Indonesia 60,0
14.
Campuchia 58,9
15.
Việt Nam 57,7
16.
Bắc Hàn 55,2
17.
Papua New Guinea 54,8
18.
Pakistan 52,7
19.
Bhutan 51,0
20.
Lào 44,5
21.
Miến Điện 37,5
Trung bình khu vực 62,6/toàn cầu 63,4/các thị trường đang
nổi 59,8
No comments:
Post a Comment