Tiếp
bài viết Kỳ I: Nhà máy Alumina Tân Rai (Lâm Đồng): Những quả bom đã được
kích hoạt.
Kỳ
II: Alumin Nhân Cơ, dừng lại…Tại sao không?
Tạm biệt Lâm Đồng chúng tôi lại di chuyển về Đắk
Nông nơi mà dự án nhà máy alumin Nhân cơ đang trong quá trình xây dựng.
Con đường vào trong khu vực nhà máy thì xuống cấp và
hư hại nặng, nói là đường rải nhựa nhưng chỉ thấy toàn đá với cát trộn lẫn vào
nhau, có chăng nữa cũng chỉ là một lớp nhựa được quét lên mặt đường mỏng dính
mà trọng tải của những chiếc xe container từ nhà máy lại quá lớn so với sức
chịu đựng của mặt đường. Theo anh T đang sống ở đây cho biết “từ khi xuất
hiện những chiếc xe container chở đá cho nhà máy thủy điện Đồng Nai 05 chạy qua
đây đường bị hủy hoại nặng lắm.”
Nhân cơ là một xã thuộc huyện Đắk R'Lấp,
tỉnh
Đăk Nông,
Việt Nam, nằm trên
vùng đất bazan màu mỡ với nhiều tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là bô-xít chiếm
63% trữ lượng của cả nước với 3,4 tỷ tấn (theo Báo cáo ngày 22.5.2010 của chính
phủ gởi cho Quốc Hội)
Tổng
quan dự án nhà máy Alumin Nhân Cơ
Dự án Alumin Nhân Cơ đã được thông qua tại Quyết
định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 01 tháng 11 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt với công suất Nhà máy alumin Nhân Cơ lên 600.000 tấn/năm. Việc khai thác
được giao cho Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản (TKV) làm chủ đầu tư với
nhà thầu xây dựng là công ty Chalieco, Trung Quốc
Tổng quan nhà máy Alumin Nhân Cơ
Cổng chào của nhà thầu EPC Trung Quốc tại dự án Nhân Cơ
Vẫn
là công nghệ của Trung Quốc
Cho tới nay thì cả hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ đều
hoàn toàn sử dụng 100% công nghệ của Trung Quốc.
Bài học về công nghệ của Trung Quốc đổ dồn vào Việt
Nam vẫn còn đó (các nhà máy mía đường, nhà máy điện, xi-măng lò đứng, đồng Sinh
Quyền...) vậy công nghệ tiến tiến nhất trên thế giới mà tập đoàn than &
khoáng sản Việt Nam (TKV) nêu ra và áp dụng nằm ở đâu?
Hầu hết các kết cấu lắp đặt đều rỉ sét
Bên cạnh đó chúng ta cần phải phân biệt giữa công
nghệ sản xuất chế biến quặng bô-xít diaspo của Trung Quốc( loại quặng 1 nước )
khác với việc sử dụng công nghệ chế biên quặng bô-xít gipsit ở Tây Nguyên nước
ta ( loại quặng 3 nước)
Việc (TKV) Việt Nam ký hợp đồng với (EPC) trong việc
lựa chọn công nghệ và thiết bị của Trung Quốc từ A-Z có thật sự là đúng khi các
công nghệ lò nung hiện nay ở Tân Rai đang ngày một xuống cấp và hư hoại, thêm
vào đó là mối hiểm họa khôn lường mà nó có thể gây ra, 12 lò nung ở Tân Rai đều
mang công nghệ của Trung Quốc, cũ kỹ, lạc hậu… vậy tại sao 18 lò nung ở Nhân Cơ
lại không thay đổi?
18 lò nung tạo khí CO rỉ sét của nhà thầu Trung Quốc
Không chỉ Trung Quốc nhận ra được tác hại nghiêm
trọng của việc khai thác bô-xít trên đất nước của họ khi sự cố mỏ bô-xít xảy ra
mà còn rất nhiều quốc gia khác nữa như: Ấn Độ, Australia, Hungary…
Đó đều là những quốc gia sử dụng những công nghệ
hiện đại và là những quốc gia có kinh nghiệm trong việc khai thác bô-xít nhưng
vẫn không thoát khỏi mối hiểm họa, lúc nhận ra sai lầm thì đã quá muộn, vậy tại
sao Việt Nam lại đi theo vết xe đổ đó?
Về
tài nguyên rừng
Dự án Alumin Nhân Cơ đi vào xây dựng cũng là lúc
hàng ngàn hecta rừng và đất trồng trọt mất đi và việc hoàn thổ có dễ dàng như
(TKV) giải trình.
Việc khai thác bô-xit có mang lại hiệu quả bằng việc
thu hoạch cây cafe hàng năm của người dân ở đây không, và nguy cơ sạt lỡ đất
trong vùng ngày càng cao… chứ chưa kể tới việc mai mọt đi bản sắc Văn hóa của
vùng Tây Nguyên.
Rừng bị chặt phá chỉ còn lại mảnh đất trống khô cằn.
Vấn đề
về nguồn nước
Ở Nhân Cơ hiện nay lượng nước sử dụng cho việc sản
xuất Alumin sau này chủ yếu là nguồn nước mặt chứ không qua sử dụng nguồn nước
ngầm, hiện tại thì nguồn nước mặt ở đây chỉ đạt mức trung bình nhưng để làm ra
một 1 tấn alumin thì phải mất khoảng 30m3/tấn alumina và dự kiến sẽ tăng lên
gấp đôi vào năm 2015.
Hồ nước Nhân Cơ phục vụ nhà máy Bô Xít Nhân Cơ
Vậy cái giá phải trả về lâu dài là gì? Liệu rằng cây
công nghiệp trong vùng Tây Nguyên có phát triển nổi khi thiếu nước ngọt, và
nguy cơ làm mất và gây ô nhiễm nguồn nước ngọt để phát triển kinh tế cho các
vùng hạ lưu như Đồng Nai, Bình Dương…
Hố bùn
đỏ
Đây là một trong những vấn đề cần được quan tâm nhất
trong quá trình sản xuất alumin, cũng như ở Tân Rai thì dự án alumin Nhân Cơ
cũng được xây dựng hai hố bùn đỏ: gọi là hố 1 và hố 2.
So với Tân Rai thì hai hố bùn đỏ ở Nhân Cơ nằm trên
khu vực cao hơn rất nhiều so với vùng xung quanh, vì vậy khi xảy ra mưa lớn bất
thường thì việc tràn bùn đỏ ra ngoài môi trường là điều hiển nhiên sẽ xảy ra,
chứ chưa kể đến xác suất vỡ bờ bao của bùn đỏ khi xảy ra mưa to bất thường ở
Tây Nguyên.
Về phía ý kiến của người dân thì Anh Trần Văn Trung
ở xóm 08 xã Nhân Cơ cho biết: “Từ khi quy hoạch, xây dựng dự án Nhân Cơ,
cuộc sống người dân ở đây bị xáo trộn hoàn toàn. Chúng tôi không được giải
thích rõ ràng về các mỏ bauxite, việc xây dựng và mở rộng nhà máy alumina, hay
kế hoạch thu hồi đất, đền bù. Trước đây, cả một khu rẫy cà phê, tiêu, mì tươi
tốt mà giờ bị thu hồi gần hết mà đền bù chẳng thấm thoát gì. Người dân thấp cổ
bé họng, có ý kiến Nhà nước không nghe cũng đành chịu”.
Hiện nay, công nhân Trung Quốc vẫn tiếp tục lưu trú,
sinh hoạt tại khu vực hai xã Nhân Cơ, Nhân Đạo huyện Đắk R’Lâp tỉnh Đắk Nông,
với sự quản lý lỏng lẻo của địa phương. Họ làm việc kín trong khu vực dự án.
Chị Hoa – Chủ quán Cà phê ở Chợ Nhân Cơ cho hay:
“Người Trung Quốc hay ra quán chị uống cà phê lắm, giống như người địa phương
vậy, họ còn đi chơi gái ở giữa chợ nữa kia. Từ lúc người Trung Quốc có mặt, có
thêm nhiều quán cà phê đèn mờ lắm”.
Với những bài học rút ra được từ các nước đã chịu
ảnh hưởng nặng nề do khai thác bô-xít gây ra, liệu rằng chúng ta có nên tiếp
tục và hy vọng vào hai dự án bô-xít ở Việt Nam nữa không? Và thật sự nước ta đã
có đủ điều kiện để tiếp tục xây dựng dự án này. Chúng ta nên hiểu rằng lợi ích
của quốc gia không phải xuất phát từ việc bán tài nguyên, bán môi trường mà
chúng ta phải biết thoát khỏi nó như thế nào?
Vấn đề bô-xit Tây Nguyên chính là gánh nặng trong việc
kìm hãm sự phát triển kinh tế của quốc gia hơn là việc mang lại lợi ích kinh tế
cho đất nước.
Và một đất nước luôn hô vang quyền lợi là “của dân,
do dân, vì dân” lại để những tiếng kêu, những nguyện vọng, những ưu tư của
người dân ra ngoài tai, nhằm hướng tới những mục tiêu nguy hại tới vận mệnh cả
dân tộc thì chính quyền đó đáng để người dân chà đạp và lãng quên.
_______________________________
Đọc
thêm:
No comments:
Post a Comment