Phạm Lê Vương Các
gửi cho
BBCVietnamese từ TP HCM
Cập
nhật: 05:35 GMT - thứ ba, 5 tháng 3, 2013
Đợt đóng góp ý kiến sửa đổi Hiến pháp 1992 đang bước vào
giai đoạn cuối với những diễn biến đầy bấy ngờ và cũng không kém phần sôi động.
Mở đầu bằng ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Đảng nói về sự
“suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống” dành cho những những góp ý
đòi xóa bỏ điều 4 Hiến pháp, đòi đa nguyên đa đảng, tam quyền phân lập, và phi
chính trị hóa quân đội.
Một ngày sau, Chủ tịch Quốc hội cũng có quan điểm tương
tự khi cảnh cáo việc lợi dụng góp ý dự thảo Hiến pháp để chống phá Đảng, Nhà
nước, và cũng không quên phê phán việc tự tổ chức lấy ý kiến là “không đúng quy
định”.
Tiếp theo đó, các chuyên gia lý luận nhà binh tấn công
dồn dập vào quan điểm “phi chính trị hóa quân đội”
Các động thái này như một cú “vỗ mặt” hàng ngàn người
trực tiếp ký tên vào Kiến nghị 72 được khởi xướng từ những thành phần tinh hoa
và dũng cảm nhất của dân tộc vào thời điểm này.
Qua đó cho thấy rằng, những góp ý sửa đổi Hiến pháp 1992
chưa được tôn trọng một cách đúng mực, cầu thị và dân chủ.
Thế nhưng, qua đợt sửa đổi Hiến pháp lần này đã gửi đi
những tín hiệu tích cực dự báo cho một sự chuyển dịch xu thế chính trị theo
hướng dân chủ trong tương lai thông qua các phong trào xã hội dân sự.
Sức mạnh từ phong trào
Trước tiên, có thể nói phong trào xã hội dân sự đã được
hình thành có khả năng gây sức ép lên nhà cầm quyền.
Biểu hiện là những cá nhân, không thông qua đảng phái hay
tổ chức chính trị, đã tự tương tác với nhau hình thành nên những phong trào có
một tiếng nói chung.
Đáng kể đến trong thời gian gần đây Lời kêu gọi thực thi Quyền con người và Kiến nghị 72 đã tập hợp nên
một lực lượng đông đảo về số lượng lẫn chất lượng gây ra những âm vang dân chủ
thôi thúc lòng người.
Hay như Kiến nghị
của Sinh viên và Cựu sinh viên Luật, dù không có sự tham gia đông đảo của
giới chuyên ngành nhưng qua đó cho thấy, mỗi cá nhân khi đã ý thức được vai trò
của mình trong xã hội cũng đều có thể tạo ra các phong trào theo khả năng và sở
trường của mình.
Cho đến các phong trào dường như đã vượt ra khỏi sự sợ
hãi và kìm kẹp từ phía chính quyền.
Chẳng hạn phong
trào No-U ở Hà Nội và Sài Gòn đã cố gắng duy trì các cuộc biểu tình chống
Trung quốc thời gian gần đây bất chấp những quyết tâm ngăn cản từ phía chính
quyền, cũng như cho tới việc đứng trước các đồn công an “đòi trả người” khi bị
bắt bớ, một việc mà đảng phái hay tổ chức chính trị đối lập sẽ còn rất lâu để
dám làm.
Hay như “Tuyên bố
của Công dân tự do” vào trưa ngày 28/2 vừa qua được khởi xướng chủ yếu từ
các blogger trẻ trong nước đã quy tụ được hơn 3 ngàn chữ ký chỉ sau 72 giờ, với
những nội dung “đáp trả” vào các điều khoản thiêng liêng mà nhà cầm quyền đang
ra sức bảo vệ.
Với lời mở đầu bằng việc “Sát cánh bên Nhà báo Nguyễn Đắc
Kiên”, những người ký tên vào Tuyên bố này như muốn nói lên rằng: không ai lẻ
loi trong cuộc tranh đấu vì tự do, dân chủ và nhân quyền.
“Chúng tôi không chỉ muốn bỏ Điều 4… Chúng tôi ủng hộ đa
nguyên, đa đảng … Chúng tôi ủng hộ xây dựng một chính thể tam quyền phân lập
…Chúng tôi ủng hộ phi chính trị hóa quân đội…” được tuyên bố ngay sau phát biểu
của các nhà lãnh đạo đòi “xử lý” những quan điểm này.
Điều này cho thấy họ, những người ký tên vào Tuyên bố ở
Việt
Nam, như đang chứng minh cho sự dấn thân của mình, bất chấp
những răn đe của nhà cầm quyền, sẵn sàng đối mặt với bất kỳ sự trừng phạt nếu
có xảy ra.
Thử thách cho chính quyền
Có thể nói, đây là những thử thách mà bất kỳ nhà cầm
quyền nào cũng lo ngại.
Tiêu diệt đảng phái và tổ chức chính trị đối lập là việc
mà đảng cầm quyền hiện nay có thể làm được. Nhưng không thể nào tiêu diệt được
phong trào xã hội dân sự, vì nó như là hơi thở cuộc sống, được sinh ra một cách
tự nhiên từ những đòi hỏi cấp bách và nhu cầu cần thiết của mỗi con người.
Thực tế cũng cho thấy rõ điều này. Năm 2006, các đảng
phái và tổ chức chính trị ở Việt Nam nở rộ như “nấm mọc sau cơn mưa”, tạo ra
những phong trào dân chủ, nhưng sau đó nhanh chóng bị nhà cầm quyền tiêu diệt,
và giờ đây như đang ở trạng thái “chết lâm sàng” và gần như không có hoạt động
nào đủ sức gây ảnh hưởng lên đời sống chính trị hiện tại Việt Nam.
Trong khi đó, các phong trào ký tên kiến nghị, các tuyên
bố, các lời kêu gọi đã tập hợp được hàng chục ngàn người tham gia, dù không có
bất kỳ cương lĩnh, hay đường lối và phương pháp đấu tranh … nhưng đã tạo ra
những hiệu ứng tích cực bằng sức lan tỏa vào quần chúng nhân dân một cách sâu
sắc trước sự bất lực của chính quyền nhằm đối phó với các phong trào này.
Chính quyền muốn “đánh” vào phong trào xã hội này cũng
chẳng biết đánh vào đâu. Bỡi lẽ nó không phải là một thực thể nhất định, nó
không có cơ quan đầu não, không có người lãnh đạo, không có cơ cấu tổ chức và
có thể biến dạng và chuyển hóa một cách linh động.
Với hiệu quả lớn nhất là khả năng bảo toàn nguồn nhân lực
và lan rộng một cách nhanh chóng dưới sự tiếp sức của nền “báo chí công dân”,
các phong trào này luôn trao cho mỗi các nhân tưởng chừng như rất bình thường
đều có khả năng gây ra đột biến khi có điều kiện thích hợp, mà vụ Nguyễn Đắc
Kiên vừa mới xảy ra là một ví dụ.
Chính quyền nên làm gì?
Qua đó cho thấy, tạo ra và hưởng ứng các phong trào xã
hội dân sự sẽ là hướng đi hiệu quả trong cuộc vận động dân chủ trong hiện tại
và tương lai.
Bất kỳ phản ứng “cứng rắn” nào từ phía nhà cầm quyền nhằm
dập tắt các phong trào xã hội cũng sẽ là phản tác dụng vì phong trào xã hội là
nơi tích tụ của những nhu cầu và mong muốn chính đáng của phần đông dân chúng
hiện nay.
Phong trào xã hội dân sự như một quả bong bóng, đánh chỗ
này thì nó sẽ lăn đi chỗ khác, bóp chỗ này thì nó lại phì sang chỗ kia, mà nếu
chọc mạnh vào thì nó sẽ phát nổ kèm theo một hiệu ứng lây lan.
Diễn biến ở các quốc gia Bắc Phi gần đây cho thấy, đối
đầu hay đàn áp các phong trào này, sẽ là sự ngu ngốc của bất kỳ chế độ chính
trị nào.
Nhưng không vì thế mà trở nên lo sợ phong trào xã hội dân
sự, sự thật là, hoạt động của các phong trào xã hội này không có mục đích tranh
giành quyền lực, không nhắm vào mục tiêu “lật đổ chính quyền”, mà chỉ đưa ra
các yêu sách buộc chính quyền phải tự cải cách, minh bạch và thực thi dân chủ
để đáp ứng nhu cầu phù hợp với cuộc sống hiện tại.
Nếu chính quyền không biết lắng nghe, đáp ứng những nhu
cầu đòi hỏi của nó, mà lựa chọn phương pháp đối đầu, thì các phong trào này có
thể “xô ngã” bất kỳ thể chế chính trị lúc nào, và tạo thời cơ cho đảng phái
khác đứng lên nắm quyền.
Do vậy, một chính thể khôn ngoan là một chính thể biết
cách hòa mình vào các phong trào xã hội, biết cách đáp ứng đòi hỏi của nó, và
qua đó mới có thể điều chỉnh và định hướng các phong trào xã hội nhằm giữ vững
sự ổn định và cả mục đích bảo vệ sự an toàn cho chính thể.
Ở Việt Nam trong thời điểm này, sẽ là tốt hơn cho chính
quyền nếu có những cuộc “đối thoại” với các phong trào này một cách cầu thị khi
nó còn nằm trong tầm kiểm soát.
Điều này đòi hỏi nhà cầm quyền hiện nay cần phải tỉnh táo
và đòi hỏi cả sự dũng cảm. Chấp nhận tự thay đổi và tự lột xác mình để được tồn
tại và phát triển.
Cố gắng duy trì và bảo thủ “ý thức hệ” như hiện nay không
những dẫn đến những sai lầm không đáng có, mà còn tạo ra những vực thẳm chôn
vùi những năng lực và sức mạnh vốn có của mình.
Bài
phản ánh văn phong và quan điểm của tác giả, hiện đang là sinh viên luật
năm thứ 3 ở TP. HCM.
------------------------------------------
Thư của
Hội đồng Giám mục Việt Nam gửi Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 : NHẬN ĐỊNH VÀ GÓP Ý SỬA ĐỔI HIẾN PHÁP (Hội Đồng Giám Mục VN) 1/3/2013
Tâm Thư
Kêu Gọi Ủng Hộ Bản Góp Ý Sửa Đổi Hiến Pháp Của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. (VietCatholic
Network) 4/3/2013
DỰ THẢO HIẾN PHÁP 2003 (Bauxite Việt Nam) 19-1-2013
DANH
SÁCH NGƯỜI KÝ KIẾN NGHỊ SỬA ĐỔI HIẾN PHÁP 1992 (TỪ ĐỢT 1 ĐẾN ĐỢT 20) (Bauxite Việt Nam) 5-3-2012
(Bauxite Việt Nam) 23-2-2013
DANH SÁCH NGƯỜI KÝ LỜI KÊU GỌI THỰC THI
QUYỀN CON NGƯỜI THEO HIẾN PHÁP TẠI VIỆT NAM (TỪ ĐỢT 1 ĐẾN ĐỢT 24) (Bauxite Việt Nam) 16-2-2013
No comments:
Post a Comment