Bốn Phương: HOÀNG XUÂN SƠN: NHỮNG SUY NGHĨ VỀ NGÀY 30/4

Hoàng Xuân Sơn: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn)

Hoàng Xuân Sơn / Nguyễn Thị Thanh Bình

13.05.2012

http://tienve.org/home/literature/viewLiterature.do;jsessionid=D36F19A9E97F5D4EB578B818C6507036?action=viewArtwork&artworkId=14808

Bài phỏng vấn dưới đây do nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Bình thực hiện. Một bản câu hỏi đã được gửi đến nhiều văn nghệ sĩ trong và ngoài nước. Tiền Vệ sẽ lần lượt đăng tải loạt bài này.

Tiền Vệ

_______

HOÀNG XUÂN SƠN: NHỮNG SUY NGHĨ VỀ NGÀY 30/4

Nguyễn Thị Thanh Bình: Tôi cố tình dành một khoảng trống cho tên gọi ngày 30-4. Bạn là một cây viết cừ khôi, xin bạn thử tìm một tên gọi khác cho ngày này, ngoài những chữ vẫn được gọi kêu thông thường như ngày Quốc Hận, Tháng Tư Đen, ngày Giải Phóng hay ngày Đại Thắng Mùa Xuân...? Và tại sao bạn lại muốn gọi như thế?

Hoàng Xuân Sơn: Chào Nguyễn Thị Thanh Bình: nhà văn? nhà thơ? hay người đặt câu hỏi? Cái này gọi là gợi ý mượn ý câu hỏi số 1 của Thanh Bình về việc đặt tên cho ngày 30 tháng 4/75. Trước hết, “xát xà phòng” một tí đừng buồn nghe: “cừ khôi” nỗi gì? kỳ khôi thì có! (hình như ai đó cũng đã xì nẹc?!). Không nhất thiết phải kỳ khôi, về ngày 30-4 thì người bình thường cũng có câu trả lời bình thường: Gọi là gì cũng được, nhưng 30-4 vẫn là 30-4 (của năm 1975 đấy nhé!). Thực chất của ngày này không hề thay đổi: đó là ngày MẤT TẤT CẢ! Nói chung, ngày 30 tháng 4 năm 1975 là một vết thương đau xé (cho những ai còn biết đau) và để lại một cái sẹo khó lu mờ (với những ai biết nuôi sẹo).

Nguyễn Thị Thanh Bình: Nhà thơ Nguyễn Duy ở Việt Nam, với bài thơ “Nhìn từ xa... Tổ quốc” mà nhiều người vẫn tâm đắc, đã có lần viết câu thơ sau đây trong bài “Đá ơi”: “Nghĩ cho cùng mọi cuộc chiến tranh / Phe nào thắng thì nhân dân đều bại”. Không biết bạn đồng cảm như thế nào với thi sĩ về hai câu này, cũng như liệu bạn có thể cảm tác thêm một vài câu “lấy liền” cho dòng thơ tháng 4 không?

Hoàng Xuân Sơn: Không hiểu tại sao dân mình nước mình khổ dài dài như thế. Chỉ có bọn thời cơ trục lợi thì thời nào cũng sống sung sướng cỡi đầu cỡi cổ thiên hạ. Cứ phải làm thằng “dân ngu khu đen ” thì nghìn đời cũng không ngóc đầu lên nổi: “con vua thì lại làm vua...”. Xin lỗi Thanh Bình tôi không ưa “mì ăn liền”!

Nguyễn Thị Thanh Bình: Cứ mỗi 365 ngày, vào thời điểm này, chúng ta lại có dịp nghe thấy hoặc chứng kiến “người anh em” trong nước tưng bừng giăng thêm khẩu hiệu, biểu ngữ, và cờ phướn tung bay ngập lối, cùng pháo hoa kèn trống diễn binh... như một thứ men say chiến thắng, trong khi đó ở hải ngoại thì những người lữ thứ kỷ niệm ngày 30/4 như một tưởng nhớ đau thương quốc hận. Như thế liệu tâm hồn bạn lúc này đang bay bổng ở đâu, khi gõ lại từng đường dây biến cố lịch sử mỏi mòn ấy? Bạn có nhớ tại sao lúc ấy bạn quyết định ở lại hay ra đi không?

Hoàng Xuân Sơn: “Hằng năm cứ vào tháng 4...” Tôi vẫn viết nhiều cho ngày 30 đấy chứ như sự lập lại tâm thức buồn, thương và hận của kẻ chọn lựa sống đời lưu vong.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Vào những lúc cuối đời, thường thì trong lòng người ta vẫn dấy lên một chút lương tri đạo đức làm người gì đó, và những câu nói sau đây của ông Võ Văn Kiệt được xem như là những điển hình đáng ghi nhận: “Một sự kiện liên quan đến chiến tranh khi nhắc lại, có hàng triệu người vui, mà cũng có hàng triệu người buồn. Đó là vết thương chung của dân tộc, cần được giữ lành thay vì lại tiếp tục làm cho nó thêm rỉ máu”. Là một người dân Việt, mà lại là một người cầm bút tử tế, bạn nghĩ chúng ta phải làm thế nào để có thể băng bó vết thương chung của dân tộc, khi hiểm hoạ của người phương Bắc càng ngày càng phủ chụp đất nước sau 37 năm Việt Nam vỗ ngực xưng hoà bình thống nhất?

Hoàng Xuân Sơn: Lại “tử tế” và “không tử tế” nữa rồi! Nhưng lần này Thanh Bình đúng: đã qua gần nửa chặng đường đau chung, dù cầm bút hay không cầm, dù thuộc giới nào đi nữa cũng nên đến với nhau với lòng tử tế (tôi nhấn mạnh hai chữ thực tâm), chung lòng chung sức (không phải là một thứ hoà hợp hoà giải tào lao, lạm dụng) để chống lại kẻ thù đích thực của tổ quốc: hiểm hoạ đến từ dã tâm của bọn bành trướng.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Nếu bảo “thất bại trong hoà bình” mới là điều đáng lên tiếng luận bàn cho một lộ trình tương lai đất nước khả quan hơn, thì thử hỏi bạn có dám nói, dám viết, dám kiến nghị để lương tâm và chức năng của một người cầm bút không bị kiến cắn, kiến bò không? Và cho dẫu bạn không hề là một trong 75 vạn người mẹ đớn đau của những người con được phong tước anh hùng liệt sĩ gì đó, hoặc bị xem là “có nợ máu với nhân dân”, thì liệu bạn có phải bịt tai, bịt mắt để khỏi phải nghe hay thấy những bài ca rỗng tuếch nhai đi nhai lại ngợi ca xương máu chiến thắng?

Hoàng Xuân Sơn: Tôi thật tình không rõ ý nghĩa câu hỏi này của Thanh Bình? Có phải Thanh Bình muốn đo lường lòng can đảm của kẻ cầm bút không?

Tôi có nhiều bằng hữu văn nghệ, tuy không ai tự xưng là kẻ sĩ, nhưng có nhiều người hành xử theo tinh thần kẻ sĩ; KHÔNG SỢ HÃI (bây giờ đã hết cái thời “biết sợ” để sống như các ngòi bút Nguyễn Tuân, Tô Hải, Chế Lan Viên v.v. thời CS trước 75), dù ở trong hay ngoài nước. Đối với bạo lực, độc tài, bành trướng... hãy “phạng” chết bỏ.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Ông Lê Duẩn đã từng biện bạch rằng “Đây là thắng lợi của cả dân tộc, không phải là của riêng ai”. Vậy thử hỏi nỗi đau của “triệu người buồn” kia, cũng hệt như nỗi đau của nước sắp mất, và (ngôi) nhà Việt Nam sắp tan, không lẽ không phải là niềm đau chung của dân tộc? Đất nước chắc chắn nào phải của riêng ai, vậy tại sao lại chỉ có thứ độc quyền yêu nước hay bán nước? Sự kiện tiếp tục bỏ tù những trí thức yêu nước độc lập có phải là thái độ sợ hãi của một nhà cầm quyền chỉ muốn củng cố quyền lực hay không? Liệu bạn có thấy phấn khởi khi giới trẻ cũng bắt đầu quan tâm và muốn gánh vác phần nào câu chuyện lịch sử 30/4/1975 của cha ông mình?

Hoàng Xuân Sơn: Khi đã là độc tài đảng trị, buôn dân bán nước thì lời nói nào thốt ra từ đám chóp bu hưởng quyền hưởng lợi chỉ là những lời tuyên truyền xảo trá, đĩ bợm, mị dân để cũng cố địa vị, quyền hành cho dù sử dụng bất cứ thủ đoạn nào kể cả luồn cúi cam tâm làm nô lệ. Cho nên những kẻ này không còn là người Việt Nam nữa, không cần phải đặt vấn đề riêng/chung; độc quyền hay không độc quyền. Hãy loại bỏ kẻ ác và cùng nhau xây dựng lại thành trì lương tâm để chống kẻ thù phương Bắc, mà trong đó tuổi trẻ thời đại mới đã mang lại niềm tin mới, đóng góp sức mạnh cho cuộc chiến đấu lâu dài vì tương lai của dân tộc Việt.

-------------

Đã đăng:

12.05.2012

Trần Vũ: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn) - Trần Vũ / Nguyễn Thị Thanh Bình

11.05.2012

Phan Xuân Sinh: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn) - Phan Xuân Sinh / Nguyễn Thị Thanh Bình

10.05.2012

Lưu Nguyễn Đạt: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn) - Lưu Nguyễn Đạt / Nguyễn Thị Thanh Bình

09.05.2012

Đinh Từ Bích Thúy: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn) - Ðinh Từ Bích Thúy / Nguyễn Thị Thanh Bình

08.05.2012

Nguyễn Hưng Quốc: Những suy nghĩ về ngày 30/4 (phỏng vấn) Nguyễn Thị Thanh Bình / Nguyễn Hưng Quốc