11:29:pm 04/05/12
Lấy
thí dụ Hiến pháp của nước Cộng Hòa Dân Chủ Congo
Ngày
17-4-2012, người phát ngôn của Ban chỉ đạo tổng kết thi hành Hiến Pháp 1992,
thứ trưởng bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên họp báo trả lời những câu hỏi liên quan
đến Bản báo cáo tổng kết
thi hành Hiến Pháp 1992. Nội dung các câu hỏi xoay quanh ba vấn đề:
quyền sở hữu đất đai, quyền cơ bản của nhân dân, tổ chức quyền lực. Khó mà
không thấy là sự kiện Tiên Lãng kéo theo những vụ nhân dân đứng dậy đòi lại đất
đai, đã tạo trong nội bộ ĐCSVN 2 phái chống đối nhau về vấn đề có nên sửa đổi 2
điều trong Hiến pháp: điều 17 “sở hữu toàn dân về đất đai”, điều 4 “Đảng Lãnh
đạo”. Hai điều này là nguồn gốc của những vụ cưỡng chế đất đai, lạm dụng quyền
lực và chà đạp nhân quyền.
Những
câu trả lời của ông Hoàng Thế Liên cho thấy điều 17 “Đất đai là sở hữu của toàn
dân” và điều 4 “ĐCSVN là lực lượng lãnh đạo” vẫn được duy trì:
Về
“Sở hữu đất đai”:
“Phần lớn vẫn kiến nghị
giữ nguyên chế định sở hữu toàn dân về đất đai“. Ông Hoàng Thế Liên
cũng cho biết (trong Đảng) có ý kiến muốn thay “sở hữu toàn dân” bằng “sở hữu
đất đai thuộc về Nhà nước” và có đề xuất “nên đa dạng hóa sở hữu về đất đai”.
Về
Dân quyền,
ông Hoàng Thế Liên chỉ biết than: “Lâu
nay chúng ta vẫn nói quyền a quyền b được qui định theo pháp luật… cái
đuôi này (pháp luật) gây khó khăn cho chúng ta”. “Chúng ta” là những người tiến
bộ trong Đảng muốn chỉ cắt cái đuôi “Pháp luật” mà cũng không được!
Về Tổ chức quyền lực,
ông Thứ trưởng bộ Tư pháp cho biết: “có
hai quan điểm : chính phủ là cơ quan chấp hành, chính phủ là cơ quan thực hiện quyền
Hành pháp”.
Những người tinh ý đều hiểu quan điểm coi chính phủ chỉ là cơ quan chấp hành
mệnh lệnh của Đảng vẫn thắng thế và với ĐIều 4 “Đảng Lãnh đạo”, vẫn không có
tam quyền phân lập và cả ba quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp vẫn nằm dưới
sự khống chế của Đảng.
Mấy
ngày sau (23-4-2012) ông Nguyễn Minh Tuấn trong bài Khi Hiến pháp là công
cụ bảo vệ dân quyền đăng trên Blog Nhà nước và Pháp Luật thấy qua những câu
trả lời của ông Hoàng Thế Liên “còn một số vấn đề chưa thực sự sáng tỏ”, đề
nghị:
1°
Đa dạng hóa các hình
thức sở hữu đất đai:
Ông
Nguyễn Minh Tuấn cũng nhận định như mọi người là “không có sở hữu toàn dân
chung chung trừu tượng, chủ sở hữu luôn luôn gắn với cá nhân cụ thể”, nghĩa là
quyền tư hữu là quyền của mỗi người dân, không có tư hữu là không có dân quyền.
Nhưng
đáng lẽ ông NMT chỉ cần đòi hỏi quyền tư hữu phải được ghi nhận vô điều kiện
trong Hiến pháp thì ông lại muốn “đa dạng hóa các hình thức sở hữu đất đai”.
Tôi không hiểu “các hình thức” tự nó đã có nhiều dạng rồi thì còn “đa dạng hóa”
thế nào được nữa! Có lẽ vì vậy ông phải giảng thêm: “đa dạng hóa sở hữu có
nghĩa rằng đối với từng mảnh đất, dù là đất công cũng phải có chủ sở hữu cụ
thể”. Thú thật tôi vẫn không hiểu ông muốn nói gì ! Có lẽ ông muốn ám chỉ “đất
công” cũng không thể nói chung chung được để rút cục cũng chỉ là đất của Đảng.
Ông
NMT lại còn đề nghị: “đề xuất muốn thực sự thuyết phục cần có sự tham gia rộng
rãi của người dân, đặc biệt là những nhà khoa học có chuyên môn”. “Những nhà
khoa học có chuyên môn” là những người nào? Người dân “tham gia rộng rãi” vào
những đề xuất nào?, bằng cách nào? Trong khi Quốc hội còn nằm sờ sờ ra đó, sao
không đưa những đề xuất ra trước Quốc hội?
2°
Những quyền cơ bản của
người dân:
Ông
Nguyễn Minh Tuấn có can đảm khi dám nói thẳng: “cần phải bỏ quy định quyền công dân không tách rời
nghĩa vụ”. Nhưng khi ông đề nghị: “thiết lập một cơ quan tài phán
hiến pháp, giao cho thiết chế này quyền giải thích hiến pháp”, thì ông lại vẫn
muốn Đảng tiếp tục giải thích Hiến pháp theo ý Đảng. Ông làm như Hiến pháp là
một Thánh kinh và “nội hàm các quyền căn bản” quá cao xa cần phải có một cơ
quan “độc lập” giải thích mặc dù ông biết dư “độc lập” dưới chế độ “Đảng Lãnh
đạo” chỉ là một phiếm từ. Ông Nguyễn Minh Tuấn đã viết nhiều về Hội đồng Bảo
hiến và Tòa án Bảo hiến ở các nước có tam quyền phân lập nên biết dư là những
cơ chế này được lập ra chỉ có mục đích xử những vụ vi phạm hiến pháp chứ không
phải để giải thích Hiến pháp theo ý của những người nắm quyền hành.
3°
Phân quyền một cách
khoa học
Ông
Nguyễn Minh Tuấn dùng những từ ngữ quá tối nghĩa như “cần phải áp dụng những hạt nhân hợp lý (?) của học thuyết (!) phân
quyền bởi lẽ không có phân quyền thì không có hiến pháp…” . Lẽ ra ông phải đòi
hỏi lập pháp và tư pháp độc lập với quyền hành pháp như trong mọi hiến pháp
trên thế giới, thì ông lại nói ngược lại: “quyền hành pháp phải độc lập với lập
pháp và tư pháp” mặc dù ông biết rõ quyền hành pháp là “Quyền hành Đảng” cùng
nghĩa với “Đảng Lãnh đạo”.
Ông
lại còn có ý kiến độc đáo là quyền hành pháp (executive) “cần được tách làm 2 bộ phận, đó là bộ phận lập chính sách
(Gubernatorial?) – gồm có thủ tướng và các chức năng hoạch định chính sách với
bộ phận hành chính (Administrative) – các cơ quan có nhiệm vụ thi hành luật“.
Tôi thú thật thấy câu nói quá lủng củng và tìm mỏi mắt không thấy trong bản
hiến pháp nước nào có sự phân quyền kỳ lạ như vậy. Tôi cũng không hiểu vì sao
ông lại muốn người ta hiểu “lập chính sách” có nghĩa là “gubernatorial”, một
tính từ chỉ có nghĩa là: thuộc về thống đốc!
Tôi
thiết tưởng, là tác giả nhiều bài viết về các thể chế chính trị và pháp quyền,
ông Nguyễn Minh Tuấn chỉ cần lấy lại định nghĩa và những tiêu chuẩn của một bản
hiến pháp thông thường để đòi hỏi phải gạch bỏ những điều nào trái với dân
quyền trong Hiến pháp 1992.
Tôi
xin nhắc lại thế nào là một bản hiến pháp coi trọng dân quyền và lấy thí dụ bản
Hiến pháp của nước Cộng hòa Dân chủ Congo:
Hiến
Pháp của một quốc gia dân chủ là Luật tối cao về dân quyền của mỗi người công
dân.
Hiến
pháp của một quốc gia dân chủ là văn bản có tính cách đạo Luật căn bản, nguồn
gốc của mọi đạo luật bảo đảm tự do và dân quyền của mỗi người công dân. Tiêu
chuẩn của hiến pháp là những
điều về dân quyền nằm trong hai bản Tuyên ngôn:
Tuyên
ngôn Nhân quyền và quyền Công dân 1789 (Déclaration des droits de l’homme et
du citoyen 1789)
Tuyên
ngôn Quốc tế
Nhân quyền (Déclaration
universelle des Droits de l’homme) được Đại hội đồng Liên Hiệp quốc họp ở Paris
thông qua ngày 10-12-1948. Nguyên bản bằng tiếng Pháp và được gợi ý từ bản
Tuyên ngôn Nhân quyền và quyền Công dân 1789. Để tránh sự diễn giảng kiểu Việt
Nam “nói vậy mà không phải vậy”, điều khoản cuối cùng trong bản Tuyên ngôn này
nói rõ: “không được phép
diễn giảng bất kỳ điều khoản nào trong bản Tuyên ngôn này cho phép bất kỳ quốc
gia nào, nhóm người hay cá nhân nào được quyền tham gia vào bất cứ hoạt động
nào hay thực hiện bất kỳ hành vi nào nhằm phá hoại bất kỳ quyền và tự do nào
nêu trong bản Tuyên ngôn này”.
Để
đảm bảo dân quyền và
tự do cho mỗi người công dân, Tuyên ngôn Nhân quyền 1789 đòi
trong Hiến pháp phải có khoản tách
biệt ba quyền Hành pháp, Lập pháp và Tư pháp. Thiếu khoản này,
phải coi như không có hiến pháp.
Quyền
tư hữu
là quyền tự nhiên của mỗi con người : Điều 16 của bản Tuyên ngôn Nhân quyền và
Quyền công dân đặt quyền này ngang hàng với Tự do, An ninh và chống áp bức. Điều 17 của bản Tuyên
ngôn Quốc tế Nhân quyền khẳng định “mỗi cá nhân riêng biệt hay trong cộng đồng
đều có quyền tư hữu”. Tuyệt đại đa số những bản hiến pháp trên thế giới đều ghi
nhận quyền tư hữu là quyền tuyệt đối của mỗi người công dân.
Cũng
cần nhắc lại là trong chế độ Marxiste đích thực (chưa bao giờ được thực hiện),
quyền tư hữu của mỗi cá nhân vẫn được tôn trọng, chỉ có tư hữu các phương tiện
sản xuất là bị giới hạn và được chuyển qua một tổ chức xã hội chứ không phải
chuyển qua Nhà nước.
Định
nghĩa quốc tế về quyền tư hữu:
Quyền
được sử dụng, được hưởng thụ và được xếp đặt theo ý mình (như phá tán, chuyển
nhượng, đổi chác, trao tặng) một tài sản mà mình là chủ tuyệt đối và duy nhất,
trong điều kiện luật định. Tài sản đó có thể là một bất động sản hay một động
sản. Chỉ
có tư hữu cá nhân. Sở hữu nhà nước hay sở hữu tập thể cũng
chỉ là tư hữu cá nhân được hiểu theo nghĩa rộng. Về mặt luật pháp mỗi khi có
tranh tụng về sở hữu: nhà nước, tập thể, hay cá nhân đều ngang quyền nhau với
tư cách pháp nhân. Lẽ tất nhiên là nhà nước, hay chính quyền địa phương, vì lợi
ích công cộng có thể điều đình với sở hữu chủ có quyền ưu tiên (droit de
préemption) “mua lại ” một bất động sản hay một động sản theo giá thị trường để
thực hiện một quy hoạch nào như mở rộng thành phố, làm đường xá… sau một cuộc
điều tra “tiện và bất tiện” với sự tham gia của các nhà chức trách sở tại, các
cơ quan bảo tồn di tích, các tổ chức bảo vệ môi trường v.v… và nếu có tranh
tụng, phải có sự phân xử của của Tòa án chứ không phải theo quyết định của Hành
pháp kể cả người đứng đầu như Thủ tướng, Tổng thống.
Hiến pháp của nước Cộng Hòa Dân chủ Congo: Xứng đáng được coi là
một bản Luật về Dân quyền
Cộng
Hòa Congo, luôn luôn bị chế nhạo là một “nước cộng hòa củ chuối”. Người Việt
không biết sao lại còn đặt ra thành ngữ “Tết Congo” mỗi khi muốn ám chỉ một
chuyện chẳng bao giờ được thực hiện. Cần nhắc lại Cộng hòa Dân chủ Congo là
nước lớn thứ nhì về diện tích (2.345.OOO Km2) và thứ tư về dân số (72 triệu
người) ở Phi Châu, với tài nguyên vô cùng phong phú và dân trí khá cao: Congo
là nước đứng đầu trong khối những nước nói tiếng Pháp về dân số. Tên “Cộng hòa
Dân chủ” có từ khi Congo giành được độc lập qua tay Bỉ năm 1960 dưới sự lãnh
đạo của Lumumba, một lãnh tụ cách mạng được đào tạo ở Liên Xô. Chỉ dưới thời
Mobutu tên nước mới bị Phi châu hóa là Zaire. Khi lãnh tụ Laurent Kabila, một
người ủng hộ Lumumba khi còn trẻ lên cầm quyền, tên Cộng hòa Dân chủ Congo được
lấy lại và một bản hiến pháp tạm thời được ban hành cho tới khi bản hiến pháp
hiện nay được hoàn thiện và có hiệu lực từ tháng Hai năm 2006, từ khi tổng
thống Joseph Kabila lên cầm quyền và sau phúc quyết của toàn dân.
Bản
Hiến pháp được viết bằng tiếng Pháp, ngôn ngữ chính của các nước Phi châu thuộc
Pháp khi trước. Tiếng Pháp là tiếng chính xác không có những từ ngữ mập mờ nên
không cần phải lập một “cơ quan giải thích” như đề nghị của ông Nguyễn Minh
Tuấn cho Hiến pháp 1992.
Tôi
xin trích dẫn dưới đây những điều chính trong bản Hiến pháp của nước CHDC Congo
để thử so sánh với điều 4 “Độc Đảng Lãnh đạo” và điều 17 “Sở hữu toàn dân”
trong Hiến Pháp 1992 của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
-
Ngay trong phần mở đầu, Hiến pháp CHDC Congo đã khẳng định sự gắn bó với bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền.
Tất cả những điều liên quan đến quyền người dân đều được sao lại nguyên si từ
những điều về nhân quyền trong bản Tuyên ngôn này và bản Tuyên ngôn Nhân quyền
và quyền Công dân 1789.
Ngoài
những điều về nhân quyền được lấy lại trong 2 bản Tuyên ngôn, hiến pháp của
nước Cộng hòa Dân chủ Congo còn đi xa hơn nữa trong công việc thực thi một cách
hữu hiệu dân quyền, quyền tự do và loại bỏ hoàn toàn mọi hình thức độc tài khi
ghi thêm:
-
Điều 6: Nước Cộng hòa Dân chủ Congo long trọng công nhận đa nguyên chính trị.
Người công dân nào cũng được quyền sáng
lập một đảng chính trị và gia nhập bất cứ đảng nào mình muốn. Cấu tạo một thể chế độc đảng
sẽ bị coi là mắc
tội phản quốc,
không bao giờ được dung tha (une infraction imprescriptible de haute trahison)
và bị pháp luật trừng phạt.
-
Điều 8 : Nước CHDC Congo công nhận đối
lập chính trị. Quyền được hiện hữu, được hoạt động và quyền đấu tranh dân chủ đoạt chính quyền
là những quyền thiêng liêng.
-
Điều 34 : Quyền tư hữu là thiêng liêng. Nhà nước bảo đảm quyền tư hữu của mỗi cá nhân,
của mỗi tập thể.
-
Chỉ có thể truất hữu vì lợi ích công cộng và được luật cho phép sau khi đã trả trước tiền bồi
thường một cách công
minh.
Không
một ai có thể bị trưng thâu của cải của mình mà không có quyết định của một
chính quyền tư pháp có thẩm quyền.
Kết
luận
Phải
đợi đến Tết Congo Hiến Pháp nước CHXHCN Việt Nam mới có được một điều khoản về
tự do, về dân quyền, tương xứng với những điều khoản trong hiến pháp của cái
nước Congo da đen này.
©
Phong Uyên
©
Đàn Chim Việt
NON NGÀN says:
CÓ MÁC VÀ KHÔNG CÓ
MÁC
Chủ
chốt của học thuyết Mác có thể quy vào hai điểm : Xã hội hay nhà nước vô sản,
Đảng công nhân cách mạng lãnh đạo xã hội để làm cách mạng vô sản. Không có hai
điểm chủ yếu này cũng không còn học thuyết Mác, không còn đấu tranh giai cấp,
không còn mục tiêu xã hội đại đồng không giai cấp như Mác quan niệm. Chính
Lênin hay quan điểm của ông ta cũng không đi ra ngoài nguyên lý cơ bản này. Bởi
vậy nói hiến pháp một nước cộng sản mà không bảo lưu hai điều này, tức sở hữu
toàn dân (có nghĩa không có tư hữu, chỉ có vô sản) và Đảng lãnh đạo (hay đảng
CS) thì cũng không còn là hiến pháp cộng sản, không còn nhà nước cộng sản,
không còn xã hội cộng sản, không còn mục đích cộng sản. Cho nên không cần bàn
hiến pháp là công cụ hay không công cụ, có nhân quyền hay không có nhân quyền,
vì hiến pháp là luật mẹ, mà mẹ đỏ thì con mới đỏ, nếu không thì phá vỡ quy luật
chính thống hay di truyền, có nghĩa là điều hoàn toàn tối kỵ. Vì thế, gút chung
lại vấn đề chỉ là, liệu học thuyết Mác tới ngày nay, hay ngay từ đầu có đúng
hay không đúng, thực tế đã chứng minh được gì, toàn bộ thế giới loài người ngày
nay đã nhìn vào nó ra sao, nên bỏ đi hay nên tiếp tục theo nó. Ai là người có
thẩm quyền, khả năng, hiểu biết để quyết định được những vẫn đề cùng các ý
nghĩa này. Liệu đảng lãnh đạo thì đảng đó có phản ảnh được ý chí của toàn dân
hay không. Phương thức nào hợp lý, hữu hiệu, chính xác và khách quan nhất để đo
đạc, chứng minh được nguyện vọng hoặc ý chí toàn dân đó. Liệu đảng đó có phải
là ý chí của giai cấp công dân hay không. Liệu đảng đó có bị nhóm cá nhân, cá
nhân nào đó khuynh loát, nắm quyền mà vẫn nhân danh là đảng hay không. Đó đều
là những vấn nạn, những vấn đề, những câu hỏi hắc búa mà chưa dễ có ai đó hay
có nhiều người nào đó có thể trả lời được một cách minh bạch, trong sáng, khách
quan, thẳng thắn, vô tư hay hoàn toàn thực tế và xác đáng được. Đấy cái sứ mệnh
của những người làm hiến pháp, sửa đổi hiến pháp ngày nay chính là như thế. Nếu
chỉ như những người làm công ăn lương thì không nói. Nếu chỉ như những cán bộ
thừa hành, thiên lôi, sai đâu đánh đó, chỉ đâu làm đó thì không nói. Nếu chỉ
như những người không biết gì mà tỏ ra ta đây biết chuyện, cũng soạn hiến pháp,
cũng sửa hiến pháp, kiểu trí thức, chuyên gia nửa mùa thì không cần nói. Trong
đất nước ngày nay, ai là người công tâm, có trí thức, có cương trực, có tấm
lòng, có ý thức yêu người, yêu đất nước, yêu xã hội, yêu công lý, yêu chân lý,
đó mới là điều đáng nói nhất. Chỉ những điều đáng nói nhất mới là điều quan
trọng và điều có triển vọng mở khóa được hay giải quyết được mọi yêu cầu cần
thiết hay thiết yếu nhất của dân tộc và đất nước VN hiện nay.
ĐẠI
NGÀN
(05/5/12)
(05/5/12)
No comments:
Post a Comment