Nguyễn
Văn Khanh
Monday, March 17, 2014 6:57:20 PM
Từ sáng sớm thứ Hai đã có tin cuộc họp của Hội Đồng
An Ninh Quốc Gia sẽ bắt đầu lúc 3 giờ chiều, tức chỉ 15 phút đồng hồ sau khi
Tổng Thống Barack Obama tiễn Chủ Tịch Mahmoud Abbas của Palestine. Phiên họp
quan trọng đến mức Ngoại Trưởng John Kerry phải hủy bỏ bài nói chuyện đọc trước
các vị đại sứ được gọi về thủ đô dự cuộc họp hàng năm, để ông cùng với các phụ
tá đặc trách quan hệ với Nga và Đông Âu đong góp ý kiến về cách ứng xử đối với
chính phủ Liên Bang Nga sau khi được tin Tổng Thống Vladimir Putin quyết định
công nhận Crimea là một nước cộng hòa độc lập thuộc Nga.
Khoảng 6 tiếng đồng hồ trước đó Tổng Thống Hoa Kỳ
Barack Obama đọc bài phát biểu ngắn, nhắc lại những gì ông đã nói trong cuộc
điện đàm với ông Putin hồi trưa Chủ Nhật. Đại ý vẫn là những gì nhà lãnh đạo Mỹ
đã từng nói trong suốt một tuần lễ: Hoa Kỳ và cộng đồng thế giới không công
nhận cuộc trưng cầu dân ý ở Crimea, Hoa Kỳ và thế giới sẽ đưa ra những biện
pháp mạnh mẽ đối với hành động của Nga khi can thiệp vào chuyện nội bộ của
Ukraine. Bài phát biểu dài chỉ vài phút đồng hồ kết thúc bằng lời loan báo “đã
ký sắc lệnh ban hành biện pháp chế tài đối với 11 người” thân cận nhất của ông
Putin. Sắc lệnh này có nghĩa là Hoa Kỳ sẽ phong tỏa tài sản của những người có
tên trong danh sách, và không cho họ chiếu khán vào Mỹ.
Quyết định của Tổng Thống Hoa Kỳ tức khắc bị các
chính trị gia đối lập coi là “quá nhẹ”, không thể giải quyết được gì cả theo
nhận xét của Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa John McCain. Là vị dân cử mới từ Ukraine
về, ông McCain cho rằng biện pháp Tòa Bạch Ốc đưa ra “không thể thúc đẩy ông
Putin tới chỗ phải nhượng bộ”, nói rõ “không làm gì cả thì quá tệ, làm như thế
này thì tệ cũng chẳng kém”.
Thượng Nghị Sĩ John McCain tin rằng “ông Putin sẽ
không nhả Crimea ra đâu” đề nghị Tổng Thống Barack Obama “nên định lại mối quan
hệ giữa nước Mỹ với Nga” nói thêm ông và nhiều đồng viện Dân Chủ lẫn Cộng Hòa
“sẵn sàng ủng hộ biện pháp cấm vận kinh tế”, tức phải đánh thẳng vào bao tử
“của một quốc gia vừa độc đoán lại vừa tham nhũng”. Cũng vẫn ông McCain, “kinh
tế của Nga chỉ có xăng dầu và hơi đốt”, tại sao không cấm vận 2 món hàng này,
đẩy lãnh dạo Nga tới chỗ phải suy tính lại việc làm của họ, “phải cứng rắn chứ
đừng bảo với ông Putin là chúng tôi sẵn sàng nhân nhượng (để chờ đợi ông ta gật
đầu với một giải pháp chính trị)”.
Giải pháp chính trị “là điều chúng ta luôn luôn phải
nghĩ đến”, nhà bình luận Paul Begala trả lời khi được hỏi Tổng Thống Obama làm
đúng hay sai. Từng giữ vai trò cố vấn chính trị cho Tổng Thống Bill Clinton,
ông Begala nói rằng “chế tài với những người thân cận với ông Putin là thông
điệp mạnh mẽ nhất Hoa Kỳ có thể gửi cho Kremlin ngay trong lúc này”. Ông còn
cho rằng “biện pháp chế tài (11 người) của Mỹ và biện pháp chế tài (21 người)
Liên Minh Âu Châu EU) cũng vừa đưa ra cho thấy 2 bên làm việc rất nhịp nhàng
với nhau” và cả 2 bên cũng đều tin “đòi hỏi Nga phải nói chuyện trực tiếp với
chính phủ Ukraine là điều khả thi”. Vì thế, “chúng ta không quên những biện
pháp cứng rắn hơn (cấm vận), nhưng (áp dụng biện pháp cứng rắn đó) ngay lúc này
chưa hẳn đã là điều hay”.
“Nói đến cấm vận là phải nói đến quyền lợi”, Giáo Sư
Nguyễn Mạnh Hùng của Đại Học George Mason ở Virginia đưa ra quan điểm của ông
khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có sử dụng đòn cấm vận với Liên Bang Nga hay không.
“Khi nào cũng thế, trước khi bàn đến chuyện cấm vận, họ sẽ bàn thảo với nhau
xem lợi hại như thế nào, có lợi thì mới cấm vận, còn nếu cấm vận mà phần thiệt
hại về mình thì chưa chắc họ đã làm”.
Nếu cân nhắc lợi hại như Giáo Sư Hùng nói, có lẽ
chuyện Hoa Kỳ và đồng minh Tây Âu cùng đưa ra quyết định cấm vận với Liên Bang
Nga là điều khó có thể xảy ra. Trong những cuộc trao đổi với báo chí, một số
nhà phân tích kinh tế e rằng “cấm vận Nga có nghĩa là thiệt hại sẽ về mình hơn
là có lợi”. Nhưng nhà phân tích này đưa ra nhiều lý do như hầu hết các đại công
ty Mỹ “đều đang hiện diện và làm ăn rất tốt ở Nga” -chẳng hạn như McDonald hay
Pepsi-, có người còn nói nghe được tin công ty Boeing đã vận động với hành pháp
xin đừng “nặng tay” với Nga vì công ty sản xuất máy bay này tin trong một thời
gian ngắn nữa Nga cần mua thêm cả trăm chiếc máy bay của Hoa Kỳ với số tiền lên
đến vài chục tỷ bạc, đủ để nuôi hàng chục ngàn công nhân trong nhiều năm trời.
Riêng với Liên Minh Âu Châu, thị trường xuất khẩu
sang Nga của khối này lớn hơn thị trường xuất khẩu hàng của họ vào Mỹ, nhiều
công ty dầu của Âu Châu có phần hùn rất lớn với Tổ Hợp Dầu Khí của Nga, chưa kể
đến một lý do quan trọng khác: Âu Châu đang mua 1/3 lượng khí đốt Nga sản xuất
hàng năm, phân nửa tổng số hàng xuất khẩu của Nga được đưa sang Âu Châu, chủ
yếu là xăng dầu và nguyên liệu thô. Một yếu tố khác cũng được nhắc đến: thị
trường Âu Châu là thị trường các đại gia Nga đang bỏ những khoản tiền khổng lồ
vào đầu tư ở nhiều lãnh vực khác nhau, chẳng hạn như tiền họ đầu tư vào địa ốc
nhiều đến mức người dân thủ đô Anh Quốc nói đùa với nhau rằng tư bản Nga muốn
biến London thành “Londongrad”.
Có lẽ cũng vì “đang còn cân nhắc” hay “chưa thấy
lợi” nên sau cuộc họp của Hội Đồng An Ninh Quốc Gia không thấy các giới chức
Tòa Bạch Ốc không nói gì với báo chí. Một phụ tá của ông Ngoại Trưởng John
Kerry nhắc lại lời người điều khiển ngành ngoại giao Mỹ đã nói ở London hôm thứ
Bảy vừa rồi sau cuộc thảo luận với Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov: “Hoa Kỳ ủng
hộ mạnh mẽ chính phủ lâm thời Ukraine và chúng tôi tiếp tục tán thành một cuộc
thảo luận trực tiếp giữa Ukarine và Nga, xem đó là cách hay nhất để giải quyết
vấn đề” (nguyên văn: “The United States strongly supports the interim
government of Ukraine, and we continue to favor a direct dialogue between
Ukraine and Russia as the very best way to try to resolve the crisis.”). Một
phụ tá của bà Cô Vấn An Ninh Quốc Gia Susan Rice thì bảo “ngày mai (thứ Ba) ông
Putin sẽ đọc bài diễn văn nói về chuyện Ukraine và Crimea”, hứa hẹn “sẽ có câu
trả lời” sau khi nhà lãnh đạo Liên Bang Nga kết thúc bài diễn văn quan trọng
đó.
© Nguyễn Văn Khanh
© Đàn Chim Việt
No comments:
Post a Comment