CRIMEA NÊN LÀ MỘT QUỐC GIA ĐỘC LẬP (Thiện Ngộ)

Crimea nên là quốc gia độc lập

Thiện Ngộ

20.03.2014

http://www.voatiengviet.com/content/crimea-nen-la-quoc-gia-doc-lap/1875673.html

Ngày 16/03/2014, Cộng hòa tự trị Crimea đã tiến hành trưng cầu dân ý và kết quả có đến 93% cử tri đồng ý sáp nhập trở thành một phần lãnh thổ của Nga. Tuy nhiên, theo đánh giá của các nhà bình luận quốc tế, cuộc trưng cầu dân ý này được thực hiện dưới họng súng đe dọa của quân đội Nga - lực lượng đã có mặt tại bán đảo Crimea từ cuối tháng hai. Người Tatar Crimea là cư dân bản địa của vùng đất này - hiện chiếm 12% dân số - đã tẩy chay cuộc bỏ phiếu.

Như vậy cùng một lúc, hai vấn đề lớn đã được giải quyết. Thứ nhất là quá trình đi đến tự do của người Ukraina đã thành công. Họ đã lật đổ được tổng thống thân Nga Yanukovych - người đã sử dụng bạo lực để đàn áp nhân dân, khiến ít nhất 82 người chết tại Kiev. Việc này khiến ý tưởng xây dựng liên minh Á - Âu mới của tổng thống Nga Putin có nguy cơ sụp đổ, khi mà chính quyền Moscow đã ủng hộ Yanukovych với dự định biến Ukraina trở thành một thành viên trung tâm của khối. x

Theo đánh giá của các nhà bình luận quốc tế, cuộc trưng cầu dân ý Crimea được thực hiện dưới họng súng đe dọa của quân đội Nga.

Giữa tư tưởng bành trướng “Đại Nga” kiểu Putin thời hậu Liên Xô và sự phát triển độc lập của đất nước Ukraina, thì người dân Ukraina đã chọn cho mình con đường thân phương Tây. Đây là một chiến thắng mang ý nghĩa nền tảng, bởi trong tình hình hiện tại, chỉ có cách chọn thân phương Tây thì người Ukraina mới giữ được sự độc lập về lãnh thổ, kinh tế, chính trị… Nhưng quan trọng hơn nữa là sự độc lập về văn hóa. Chính sách thân Nga của tổng thống bị lật đổ Yanukovych khiến Ukraina phụ thuộc vào Nga nhiều hơn, không chỉ về khí đốt, mà còn về những khoản vay nhiều tỷ đô la, lẫn sự hiện diện lâu hơn của quân đội Nga tại cảng Sevastopol. Sự phụ thuộc vào kinh tế, chính trị .v.v.  sớm muộn cũng khiến cho nền văn hóa Ukraina dần lép vế so với văn hóa Nga. Đây là phương pháp đồng hóa truyền thống của các nước lớn với các nước nhỏ. Ngược lại, khi Ukraina chọn giải pháp thân Phương Tây thì nền kinh tế, chính trị .v.v. sẽ thoát khỏi vòng ảnh hưởng của Nga để trở thành một thành phần của EU.

Một vấn đề quan trọng cần giải quyết nữa là vấn đề người Nga tại Crimea nói riêng, cũng như tại khu vực Đông Ukraina nói chung. Tại Crimea, người Nga chiếm khoảng 58%, người Ukraina 24% và người Tatar chiếm 12%. Cuộc cách mạng Ukraina 2014 thành công, cũng như sự can thiệp của Nga vào Crimea đã giải quyết được hai vấn đề nêu trên.

Cách mạng thành công đã lật đổ được tổng thống Yanukovych, Ukraina chọn cách ngả về phương Tây để tìm hướng phát triển độc lập hơn với nước Nga khổng lồ ở phía Đông. Tuy nhiên, cái giá người Ukraina phải là khá đắt. Việc Crimea thuộc về Nga là kết cục đã được nhiều người dự đoán trước. Bởi vị trí quan trọng của Crimea nói chung, Sevastopol nói riêng là thứ mà Nga không thể đánh mất.

Tuy nhiên, Putin đã mạnh tay khi quyết định dùng giải pháp quân sự khéo léo để can thiệp vào Crimea nhưng dường như lúng túng trên phương diện ngoại giao khi dùng lý do lịch sử để giải thích điều đó. Dùng lý do lịch sử hoặc vấn đề bảo vệ người Nga để đòi lại hay can thiệp vào Crimea là một vấn đề không ổn. Bởi biên giới hiện tại của các quốc gia luôn chứa đựng nhiều xáo trộn về lịch sử. Giả sử một ngày nào đó, Trung Quốc dùng lý do bảo vệ cộng đồng Hoa kiều để can thiệp vào các khu Chinatown tại Hoa Kỳ thì thật là nực cười.x

Người sắc tộc Tatar chiếm 12% dân số Crimea và đã tẩy chay cuộc trưng cầu dân ý.

Hiện tại, tuy đã lật đổ được Yanukovych nhưng các đảng đối lập tại Ukraina vẫn còn phải thống nhất nhiều vấn đề, hơn nữa với một nền kinh tế đang gặp khủng hoảng thì bước tiến về phương Tây của Ukraina còn nhiều chông gai lắm. Do vậy, dù đã kêu gọi tổng động viên nhưng Ukraina vẫn rất thận trọng trong các hành động quân sự nhằm tránh khiêu khích nước Nga thời Putin với sức mạnh quân sự đáng gờm đang tìm mọi cách mở rộng ảnh hưởng đến các khu vực vốn thuộc Liên Xô cũ, mà nghiêng về giải pháp ngoại giao nhiều hơn.

Nhưng còn một thứ chưa giải quyết được, đó là vấn đề của người Tatar. Họ chiếm 12% dân số Crimea và đã tẩy chay cuộc trưng cầu dân ý này. Tương lai của họ sẽ như thế nào, hay sẽ lặp lại lịch sử đàn áp như thời Stalin?

Quả thật, Nga đang đi một nước cờ nguy hiểm, có thể làm tiền lệ xấu cho các hành động can thiệp vào chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia khác. Rõ ràng, Nga đã chiếm đất Ukraina. Theo tôi, lẽ ra Crimea nên trở thành một quốc gia độc lập như kiểu Kosovo chứ không phải trở thành một bộ phận của Nga. Còn việc quốc gia độc lập này thực hiện chính sách thân bên nào là việc của họ. Như vậy, cuộc xung đột Đông - Tây tại Ukraina thì phe thân Phương Tây đã giành chiến thắng nhưng cái giá phải trả chính là Crimea.

Hy vọng rằng nền móng tự do mà người Ukraina vừa giành lấy sẽ được củng cố hơn nữa để giúp đất nước họ thoát khỏi cơn khủng hoảng hiện tại.

Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.