Kỳ I: Nhà máy Alumina Tân Rai (Lâm Đồng): Những quả bom đã được
kích hoạt
Như hầu hết mọi người đã biết, dự án khai thác
bauxite ở Tây Nguyên là một loạt các dự án khai thác mỏ bô xít ở khu vực Tây
Nguyên, Việt Nam. Dự án này đã gây ra nhiều ý kiến tranh cãi khác nhau trong dư
luận, báo chí, Quốc hội. Hiện nay, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt
Nam (TKV) đã và đang tiến hành triển khai thăm dò, đầu tư khai thác bô-xít,
luyện alumina tại Tân Rai(huyện Bảo Lâm – tỉnh Lâm Đồng).
Trong những năm qua, từ khi các dự án khai thác
bauxite ở Tây Nguyên được đưa lên mặt giấy đến nay, hàng loạt những ý kiến
tranh cãi xoay quanh vấn đề an ninh, quốc phòng, hiệu quả kinh tế, hậu quả xã
hội, tác động đối với môi trường sinh thái, công nghệ Trung Quốc lạc hậu, việc
sử dụng lao động phổ thông Trung Quốc tại khu vực Tây Nguyên trái với Luật lao
động Việt Nam.
Bao giờ cũng vậy, chỉ khi tận mắt chứng kiến thì mới
có thể đánh giá một sự vật, hiện tượng trung thực và khách quan được. Tôi có
dịp chứng kiến một trường hợp ngay trong chuyến khảo sát thực địa vừa qua tại
Tây Nguyên.
Tổng
quan dự án bôxit Tân Rai
Dự án bôxit Tân Rai được triển khai xây dựng tại
huyện Bảo Lâm – Lâm Đồng – Việt Nam. Từ ngày 18 tháng 11 năm 2008 tới nay, nhà
thầu Chalieco (Trung Quốc) đã cơ bản hoàn thành cơ sở hạ tầng nhà máy boxit Tân
Rai.
Hình ảnh: Một góc nhà máy Bô xít Tân Rai (Lâm Đồng –
Việt Nam)
Nhiều vấn đề vẫn đang được tranh cãi gay gắt xoay
quanh dự án này dù nhà máy Bôxit Tân Rai đã đi vào hoạt động mấy năm gần đây.
Bài viết này chỉ đề cập tới hai vấn đề chính: tác động đối với môi trường sinh
thái, công nghệ Trung Quốc lạc hậu.
Tác
động tới môi trường sinh thái.
Khi đi tới gần khu vực nhà máy chính sản xuất
Alumina Tân Rai, ai cũng có thể ngửi được mùi trứng thối nồng nặc. Ông P.T.T là
bí thư xóm gần kề nhà máy cho hay: “Các chú có thể tự mình ngửi được cái mùi
hôi thối mà chúng tôi phải chịu từ lúc nhà máy Bôxit bắt đầu hoạt động. Dân
chúng tôi khổ lắm, giờ chỉ mong Nhà nước thu hồi luôn để chúng tôi đi luôn cho
con cháu được nhờ. Chứ ở thế này sớm muộn bệnh tật cũng tới các chú ạ”.
Hỏi những chuyện đời thường xung quanh nhà máy Bôxit
Tân Rai, ông đảng viên 30 năm tuổi đảng CSVN bức xúc khi nói hết từ quá trình
hiện hữu của dự án này tới nay: “Đầu tiên khi giải phóng mặt bằng, các quan
chức ăn bớt hết tiền của dân bị lôi ra toà. Thế nhưng chẳng hiểu sao số tiền bị
cắt xén đó cũng chẳng quay lại với dân mà đi đâu chẳng biết. Người Trung Quốc
đi lại sinh sống như những người dân địa phương, nạn mại dâm bùng phát. Khi nhà
máy đi vào hoạt động thì cái mùi trứng thối bao quanh chúng tôi ngày đêm”.
Công
nghệ Trung Quốc lạc hậu.
Lâu nay, nhiều luồng dư luận chỉ tập trung quan tâm
vào mối nguy hiểm của hố bùn đỏ mà quá trình tinh chế alumina thải ra. Thế
nhưng mối nguy hại đó thực sự chưa lớn bằng hàng chục chiếc lò than hoá khí zỉ
zét đang được sử dụng trong nhà máy Bôxit Tân Rai.
Trước đây khi vấn đề về công nghệ lạc hậu của Trung
Quốc được đặt ra, nhiều nhà phân tích nhận định không sai vì hiện tại theo một
công nhân ở Tổ Sửa chữa bảo trì - nhà máy Bôxit Tân Rai cho biết: “Máy chẳng
biết thế nào mà thường xuyên hư hỏng, tụi anh phải chạy đôn chạy đáo mới kịp
sửa chữa các lỗi mà ở hầu hết các công đoạn sản xuất đều có trục trặc”.
Trong nhà máy Bôxit Tân Rai, tổng cộng có 12 lò than
hoá khí, thế nhưng hiện nay 1 lò đã gần như hỏng hẳn, 11 lò vẫn đang hoạt động.
Trong cuộc trò chuyện với một công nhân làm việc ngay trong lò than hoá khí anh
bày tỏ lo ngại về sức khoẻ của mình vì không có đồ bảo hộ lao động, tai nạn
thường xuyên xảy ra.
Khi được hỏi về mối nguy hại lớn nhất trong nhà máy
Bôxit Tân Rai thì anh cho biết: “Mình làm việc ở đây đã được gần 03 năm rồi,
mình nghĩ rằng vấn đề hố bùn đỏ tới giờ vẫn chưa đáng lo ngại lắm. Trước mắt
mình nghĩ dễ dàng nhất vẫn là sự cố ở lò than hoá khí. Nếu vô tình mất điện,
trong 05 phút mà công nhân trực lò xử lý không kịp sự cố lò thì lò sẽ nổ. Nói
cậu đừng cười cứ, bọn em đi trực toàn ngủ gật không à. Nếu một lò nổ thì 10 lò
còn lại sẽ nổ, cứ dây chuyền như thế thì không chỉ nhà máy Bôxit Tân Rai tan
tành mà là cả một khu vực rộng lớn sẽ không còn gì. Cứ tưởng tưởng một bình ga
nổ thôi đã làm sập căn nhà hai tầng, 11 lò, mỗi lò to bằng cái container thì
sức nổ của nó lớn thế nào. Ghê gớm lắm”.
Tiếp lời anh công nhân cho biết thêm: “Những lò khí
hoá than trước khi được lắp đặt trong nhà máy đã bị sét zỉ hết rồi, chỉ sơn lại
nên nhìn mới thế thôi. Chứ nổ lúc nào không lường được đâu.”
Khu vực lò nung tạo khí CO cho nhà máy phát điện khu bô-xít Tân Rai
Còn về hố bùn đỏ, anh này cho biết: “Bùn đỏ khi đã
được lắng đọng khô thì có hàng loạt xe container tới chở hết đi đâu không rõ.
Nghe nói là đưa đi xử lý”.
Câu hỏi được
đặt ra là số bùn đỏ khô chứa vô vàn chất phóng xạ và kiềm gây nguy hại vô cùng
cho sức khoẻ của người dân được các xe container chở đi đâu ?
Hố bùn đỏ trong nhà máy Bô-xít Tân Rai
Hiện tại, khu nhà máy Bôxit Tân Rai vẫn được bảo vệ
nghiêm ngăt nên những bức hình này rất khó khăn mới ghi lại được.
Những dấu hỏi lớn được đặt ra khi Báo cáo của Chính
phủ một đường nhưng thực thi lại một nẻo với những sự mập mở tới mức nguy hại
tới dân tộc.
Chúng tôi sẽ tiếp tục Kỳ 2 về các mối nguy hại từ dự
án Nhà máy sản xuất Alumina từ Bôxit ở Nhân Cơ (Đăk – Nông). Xin mời quý vị đón
đọc.
FB
Người Xứ Bố Sơn
"Tác động tới môi trường sinh thái.
ReplyDeleteKhi đi tới gần khu vực nhà máy chính sản xuất Alumina Tân Rai, ai cũng có thể ngửi được mùi trứng thối nồng nặc. Ông P.T.T là bí thư xóm gần kề nhà máy cho hay: “Các chú có thể tự mình ngửi được cái mùi hôi thối mà chúng tôi phải chịu từ lúc nhà máy Bôxit bắt đầu hoạt động. Dân chúng tôi khổ lắm, giờ chỉ mong Nhà nước thu hồi luôn để chúng tôi đi luôn cho con cháu được nhờ. Chứ ở thế này sớm muộn bệnh tật cũng tới các chú ạ”." Đay có thể là nguần thu lớn cho đất nước, với việc ảnh hưởng đến moi trường sinh thái, phải được xử lý ngay và cũng được nhà nước hết sức quan tâm