Mon,
05/02/2016 - 04:50 — Kami
Những
ngày nửa cuối tháng 4/2016, sự kiện các biển chết hàng loạt tại 4 tỉnh miền
Trung, từ Hà tĩnh đến Thừa thiên - Huế đã khiến cho dư luận xã hội vô cùng bức
xúc. Trong không khí nóng bỏng ngùn ngụt của dư luận xã hội, không chỉ bực
tức trước sự lúng túng của lãnh đạo chính quyền, trong việc giải quyết khủng hoảng
trong một thảm họa môi trường hết sức trầm trọng, mà dư luận còn bức xúc trước
việc loanh quanh bao biện khi đưa ra các kết luận phản khoa học, với ý đồ bao
che và chạy tội.
Dư
luận xã hội cực kỳ bức xúc
Đỉnh
điểm là sau buổi họp báo công bố nguyên nhân khiến cá chết hàng loạt, tối
ngày27/4/2016, khi thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân rốt ráo đọc một bản thông
báo "vô trách nhiệm" và tránh né những đòi hỏi của dư luận cần phải
được làm sáng tỏ. Trước đó chỉ vài tiếng đồng hồ, cuộc họp báo đã bị hoãn đột
ngột mà không có lời giải thích thỏa đáng. Đó là lý do vì sao không chỉ có các
nhà báo mà dư luận xã hội vô cũng bực tức. Như bình luận của báo Tuổi
trẻ khi cho rằng "Cuộc họp báo kỳ quặc này đã kết thúc ngay
sau phát biểu của ông Nhân khiến đại diện các cơ quan báo chí tham dự cuộc họp
báo phẫn nộ, phản ứng.". Thêm vào đó là động thái của ông Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng, người lãnh đạo cao cấp nhất của Đảng về thăm tỉnh Hà
tĩnh. Tại đây, có đến thăm Formosa trong những ngày này, song lại hoàn toàn
không ngó ngàng gì đến việc cá chết trắng biển và cuộc sống của ngư dân ở ở Hà
Tĩnh.
Phát
biểu vô trách nhiệm của Phó Chủ tịch tỉnh Hà tĩnh ông Đặng Ngọc Sơn khi kêu
gọi rằng, người dân cũng có thể yên tâm tắm biển ở khu vực Vũng Áng, hay nhận
định mâu thuẫn của Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân khi nhận
định về nguyên nhân khi cho rằng, do tác động độc tố hoá học của con
người và trên biển; do tác động của hiện tượng tảo nở hoa hay thủy triều đỏ và
hiện chưa thấy mối liên hệ với hoạt động của Formosa với tình trạng cá chết
hàng loạt. Những phát biểu này như đổ thêm dầu vào lửa, đã khiến cộng đồng vô
cùng phẫn nộ. Sự xuất hiện của lời kêu gọi xuống đường vì môi trường trong sạch,
rất đúng thời điểm đã đánh trúng nguyện vọng của đông đảo người dân.
Sự
tiến bộ vượt bậc
Cùng
thời điểm đó, trên mạng xã hội cũng như hệ thống truyền thông tự do đã xuất hiện
"Lời
kêu gọi xuống đường vì môi trường" của Nhóm VÌ MÔI TRƯỜNG VIỆT
NAM, với chủ đề: Vì môi trường trong sạch. Theo đó, kêu gọi mọi người tập hợp
vào 9h00 sáng ngày 1/5/2016, ở Hà nội tại Nhà hát lớn và Công viên 30/4 tại Sài
gòn. Ngoài ra, lời kêu gọi còn đề nghị mọi người ở bất cứ nơi nào có thể biểu
thị với một biểu ngữ trong tay và một tài khoản Facebook.
Các
diễn biến trong cuộc xuống đường tuần hành vì môi trường ngày 1/5/2016 cho thấy
một kết quả đáng khích lệ. Số lượng lần người tham gia lần này đông hơn lần
trước và tinh thần của người dân đã bớt sợ, thậm chí là không còn sợ hãi. Theo RFI cho biết, các mạng báo
chí xã hội, biểu tình đông nhất là tại Hà Nội 2.000 người và thành phố Hồ Chí
Minh 3.000 người. Nếu xem clip
video của một người nước ngoài quay lại cảnh dòng người biểu tình
rất đông từ tầng cao một khách sạn tại Sài Gòn sẽ thấy ước tính này là hoàn
toàn có cơ sở. Ngoài 2 thành phố lớn kể trên, tại các địa phương khác như Quảng
Bình, Đà Nẵng, Nha Trang, Vũng Tàu… cũng có biểu tình, nhưng ở quy mô nhỏ không
đáng kể. Việc báo chí nhà nước hoàn toàn không loan tin về các cuộc biểu tình
ngày Chủ Nhật 01/05 cho thấy họ rất ngại khi nhắc đến chuyện phản kháng của
nhân dân, nhất là trong thời điểm này.
Có
lẽ vì mục đích cuộc xuống đường lần này liên quan đến môi trường, liên quan đến
sự sống của mỗi người và sâu xa hơn là liên quan đến sự tồn vong của cả dân tộc.
Vì thế đã có rất nhiều người chưa bao giờ xuống đường hay chưa từng tham gia
các sinh hoạt chính trị đường phố. Nhưng hôm nay họ đã tham gia, vì đa số người
dân rất phẫn uất trước sự "vô trách nhiệm" của chính quyền trước thảm
họa môi trường ở miền Trung.
Điểm
tiêu biểu nhất, là sự đồng lòng, đồng loạt trong cùng một thời khắc đã được ấn
định trước: 9h00 sáng. Cũng như Hà nội, ở Sài gòn cũng thế, đúng giờ G, đám
đông hàng trăm người đã được hình thành một cách nhanh chóng là điều khiến người
ta không ngờ tới. Tất cả đều xuất phát từ ý chí cũng như sự quyết tâm của những
người tham gia biểu tình để có được. Rồi đám đông được nhân lên theo thời gian,
dọc các con đường mà đoàn biểu tình tuần hành qua đã thu hút thêm được một lực
lượng khá đông đảo. Đặc biệt trong cuộc xuống đường lần này, là có rất nhiều
khuôn mặt mới đặc biệt là giới trẻ tham gia rất đông. Đây là một sự tiến bộ vượt
bậc. Dù rằng, về danh nghĩa cuộc xuống đường này không có tổ chức cũng như người
lãnh đạo.
Việc
chính quyền Hà nội vẫn theo truyền thống, tỏ ra cởi mở hơn với những người biểu
tình, thông qua việc yêu cầu người biểu tình đi trên vỉa hè và tạo sự thuận lợi
cho đoàn tuần hành mỗi khi qua các ngã tư là hành động đáng hoan nghênh. Dù rằng
ở đây cũng xảy ra các xô xát, nhưng không đáng kể. Nhiều nhà hoạt động nhân quyền
bị công an chặn lại không cho tham gia và Reuters cho biết lực luợng an ninh cảnh
sát được bố trí rất đông nhưng không đàn áp như những lần trước. Nhưng ngược lại,
chính quyền thành phố Sài
gòn vẫn với một truyền thống "khát máu", trong âm thanh của tiếng loa
phóng thanh, với các lời kêu gọi ôn hòa, thì họ đã để cho nhân viên công vụ chủ
động gây hấn nhằm kiến cớ đánh đập dã man người biểu tình. Đây là một
hành động không thể chấp nhận được trong một thế giới văn minh như ngày nay.
Tuy vậy, những hành động trấn áp thô bạo như vậy hoàn toàn không làm cho người
biểu tình sợ hãi và ngược lại nó lại có tác dụng kích thích người biểu tình say
máu và quyết tâm hơn. Bởi kinh nghiệm trong các cuộc biểu tình từ trước đến nay
trên thế giới đã cho thấy, yếu tố bạo lực từ mọi phía luôn đóng vai trò châm
ngòi, để tạo ra bước ngoặt của cuộc biểu tình, theo xu hướng mạnh mẽ hơn.
Các
bài học
Việc
nhà nước Việt nam tránh né, trì hoãn việc ra luật Biểu tình, thể hiện sự lúng
túng và bất lực của họ. Phải coi đây là điểm yếu, là tử huyệt cần phải khoét thật
sâu. Hãy coi các cuộc xuống đường là các sinh hoạt chính trị hết sức bình thường
của công dân, đã được Hiến pháp cũng như pháp luật Việt nam thừa nhận. Chính vì
vậy, các cuộc xuống đường cần phải tạo ra một không khí thực sự vui vẻ mang
tính lễ hội. Đó là sự kết hợp của các ban nhạc, với các bài hát hành khúc cùng
với hệ thống loa phát thanh được sử dụng nhằm gây hưng phấn và để thu hút người
tham gia. Những việc như thế cần phải được tính đến trong thời gian tới.
Đã
đến lúc các cuộc xuống đường cần sự tổ chức một cách có bài bản và phải nhận được
việc yểm trợ công khai về mặt tài chính, để có thể kéo dài hơn về mặt thời
gian. Người tham gia biểu tình phải được phục vụ cơm ăn, nước uống, thậm chí là
nhà vệ sinh, nhà tắm... Điều này, hy vọng rằng các tổ chức và cá nhân trong nước,
đặc biệt là ở hải ngoại họ sẽ chung tay ủng hộ và hỗ trợ. Chúng ta hãy tạo điều
kiện cho họ để góp sức, nếu không thì họ mãi bị mang tiếng là đánh võ mồm để
xúi giục.
Tại
Sài gòn, các hoạt động với phong các trẻ của những nhóm sinh viên đã tạo nên sự
chú ý. Đây là một điểm cần được học tập và phát huy. Việc trong một thời gian
dài, lực lượng học sinh sinh viên không được quan tâm và lôi kéo là thiếu sót
đáng tiếc. Song cũng cần nghiêm túc để trả lời câu hỏi "Đã có những tấm
gương đủ để thuyết phục và cuốn hút tầng lớp này hay chưa?"
Trong
điều kiện các cuộc biểu tình, các lễ kỷ niệm, tưởng niệm trước đây, do những
nhóm Xã hội Dân sự và các nhà hoạt động xã hội khởi xướng thường
thu được ít kết quả. Với vài chục khuôn mặt quá quen thuộc không có sức hấp dẫn
và lôi cuốn người dân tham gia. đặc biệt là tầng lớp trí thức. Trước cuộc xuống
đường vì môi trường lần này nổ ra, đã có một số người đánh giá thấp, vì họ cho
rằng, các khuôn mặt cũ quá quen thuộc của phong trào dân chủ sẽ là một tác nhân
khiến người dân không muốn tham gia, bởi vì họ không muốn bị mang tiếng bị lợi
dụng(!?). Nhận định này hoàn toàn là có cơ sở. Như nhà hoạt động xã hội nổi tiếng
Nguyễn Chí Tuyến - thủ lĩnh của NO-U FC đã viết trên trang facebook cá
nhân ngay sau khi biểu tình kết thúc rằng: "Viết riêng
cho những thằng em bị giam cầm tại gia sáng nay: Có những lúc sự có mặt của bọn
mày lại khiến người khác tụt hứng đấy. Vậy nên, đừng có hậm hực giòi bò trong
xương. Hãy vào cọ toilet cho vợ đi!". Đây là một sự thật cần được
xem xét một cách nghiêm túc.
Việc
các hãng truyền thông quốc tế đều có chung một nhận xét rằng, trong đoàn hàng
ngàn người biểu tình tại Hà Nội và Sài Gòn trong sáng hôm nay thiếu vắng một số
nhà hoạt động công khai vì quyền con người lâu nay. Phải chăng đây cũng là tác
nhân khiến cho cuộc biểu tình ngày 1/5/2016 đã trở về đúng nghĩa cho một cuộc
xuống đường vì môi trường?
Kết
Cuộc
xuống đường vì môi trường ngay 1/5/2016 đã cho thấy, đã đến lúc chính quyền hiện
tại phải làm hết khả năng của mình để xử lý cuộc khủng hoảng môi trường hiện
nay, điều được coi là một thảm họa sẽ mang lại những di hại vô cùng lớn cho đất
nước trong thời gian tới. Bằng không, thì khi đó chắc chắn người dân sẽ đổ ra
đường đông gấp hàng chục, thậm chí là hàng trăm lần như đã thấy hôm nay. Đến
lúc đó chắc chắn bạo lực của chính quyền khó có thể dập tắt được.
Việc
các quan chức Việt nam trong những ngày này, đã có các quyết định nhằm giải quyết
khủng hoảng và lấy lòng dân, đã cho thấy họ nhận thức được điều cực kỳ nguy
hiêm đó. Mà việc ngư dân ở xã Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình đã
chặn quốc lộ 1 A để ra các yêu sách và nhanh chóng được phía chính quyền đáp ứng
đã cho thấy điều đó.
Chắc
chắn rằng, cuộc xuống đường tuần hành vì môi trường ngày 1/5/2016 đã giúp cho mọi
người hy vọng và tin tưởng vào sự nhiệt thành của người dân. Họ hoàn toàn không
vô cảm với chính trị như người ta lầm tưởng bấy lâu nay, họ có đủ lý trí một
khi quyền lợi trực tiếp của họ bị xâm phạm. Nhất là điều đó được sử dụng đúng
lúc, đúng cách và lòng nhiệt tình của người dân không bị lạm dụng cũng như lợi
dụng.
Ngày
01/05/2015
©
Kami
*
Đây là trang Blog cá nhân của Kami. Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á
châu Tự do RFA.
No comments:
Post a Comment