VOA Tiếng
Việt
12.07.2016
Ngày 12/7, Tòa Trọng
tài quốc tế đã ra phán quyết theo đó Philippines đã thắng trong vụ khiếu nại đối
với những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.
Những điểm chính của phán quyết khẳng định
rằng việc Bắc Kinh dùng đường 9 đoạn, còn gọi là đường lưỡi bò, để đòi chủ quyền
đối với hầu hết Biển Đông là trái với Công ước về Luật biển (UNCLOS); tòa nói
không có thực thể nào mà Trung Quốc đang kiểm soát ở quần đảo Trường Sa có
tranh chấp với Việt Nam có vùng đặc quyền kinh tế; tòa lên án rằng những hoạt động
xây dựng của Trung Quốc tại các thực thể đã gây tổn hại không thể khắc phục được
đối với hệ sinh thái; và tòa xác nhận các ngư dân Philippines có quyền đánh cá
tại các ngư trường truyền thống của họ, trong khi đó các tàu chấp pháp của
Trung Quốc đã hành động trái pháp luật, gây ra rủi ro khi dùng tàu chấp pháp
ngăn cản hoặc đâm các tàu của Philippines.
Bộ
Ngoại giao Việt Nam đã nhanh chóng hoan nghênh phán quyết của Tòa trọng tài. Cuối
ngày 12/7, báo chí Việt Nam đưa tin ông Lê Hải Bình, người phát ngôn Bộ Ngoại
giao, đã phát biểu: "Việt Nam hoan nghênh việc Tòa trọng tài đã đưa ra
phán quyết cuối cùng ngày 12/7. Việt Nam sẽ có tuyên bố về nội dung phán quyết".
Ông
Bình nói Việt Nam “một lần nữa khẳng định lập trường nhất quán về vụ kiện, ủng
hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình,
bao gồm các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng
vũ lực theo quy định của luật pháp quốc tế”.
Tuyên
bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng cho biết Việt Nam “tiếp tục
khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, chủ
quyền đối với nội thủy và lãnh hải, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với
vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định phù hợp với
UNCLOS cũng như tất cả các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam liên quan đến
các cấu trúc địa lý thuộc hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa”.
Sau
khi phán quyết được đưa ra, Luật sư
Hoàng Việt, một nhà nghiên cứu lâu năm về Biển Đông, hiện đang làm việc ở
thành phố Hồ Chí Minh, nhận xét rằng “Philippines đã thắng toàn diện” khi tòa
đã đứng về nước này trong những vấn đề cơ bản và quan trọng nhất. Ông Việt cho
rằng phán quyết cũng có lợi cho Việt Nam. Ông nói với VOA:
“Rõ ràng là nếu tòa
bác bỏ cái đường 9 đoạn này thì Việt Nam cũng có lợi. Thứ hai là về tuyên bố về
quy chế pháp lý cho một số cấu trúc địa lý này thì rõ ràng nếu nó hạn chế được
không có vùng đặc quyền kinh tế đối với các cấu trúc này thì rõ ràng là Việt
Nam cũng có lợi. Và thêm nữa là cái việc các hành vi của Trung Quốc xâm phạm,
ngăn trở các hoạt động đánh bắt cá của ngư dân trên vùng đặc quyền kinh tế là
vi phạm cái nghĩa vụ của Công ước, quyền chủ quyền được quy định trong Công ước,
[…] thì điều rõ ràng là cũng tạo một thế mạnh cho Việt Nam hơn. […] Đến bây giờ
có một phán quyết khẳng định thêm của tòa thì rõ ràng là chúng ta sẽ có cơ sở
pháp lý mạnh hơn”.
Thắng
lợi của Philippines trong vụ khiếu nại này mang lại những kinh nghiệm và bài học
tốt cho Việt Nam khi trên thực tế Việt Nam cũng có những tranh chấp với Trung
Quốc khá giống với tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc. Nhưng liệu Việt
Nam sẽ làm gì, Luật sư Hoàng Việt, thành viên Ban Nghiên cứu Luật Biển và Hải đảo,
Liên đoàn Luật sư Việt Nam, nhận định:
“Về cái phán quyết
này, phía Việt Nam sẽ phải nghiên cứu rất là kỹ, và đương nhiên những cái mặt lợi
ích thì có lẽ Việt Nam cũng sẽ phải nghiên cứu, để nếu có những trường hợp xảy
ra đối với Việt Nam thì biện pháp mà Việt Nam cần, cuối cùng cũng phải kéo nhau
ra tòa. Thì khả năng Việt Nam cũng phải nghiên cứu kỹ và có thể học theo những
con đường của Philippines đã chọn, đặc biệt là những cái gì thành công,
Philippines đã chọn và được tòa chấp thuận, thì khi Việt Nam làm cũng sẽ có lợi
hơn rất nhiều”.
Theo
cơ chế pháp lý quốc tế hiện nay, hiện không có ngay một tổ chức quốc tế đang hoạt
động để bắt buộc các bên liên quan thực thi phán quyết của Tòa Trọng tài, song
sự kiện Trung Quốc bị thua trong vụ khiếu nại Philippines sẽ gia tăng sức ép
ngoại giao trên toàn cầu đối với Trung Quốc. Luật sư Việt nói rõ hơn:
“Mặc dù là quốc tế, đặc
biệt là trong cái vụ kiện này, không có cơ quan nào làm nhiệm vụ cưỡng chế,
nhưng rõ ràng nó sẽ tạo ra cơ sở pháp lý cho các quốc gia khác trên thế giới
này có thể gây sức ép với Trung Quốc. Mặc dù việc gây sức ép này được thể hiện
trên rất nhiều mặt khác nhau, cả về mặt dư luận, cả về mặt chính trị, chiến lược
và ngoại giao, v.v… Chắc chắn là các quốc gia như Hoa Kỳ, Nhật Bản, hay là Ấn Độ
chẳng hạn, hoặc là các quốc gia của EU chẳng hạn, đi đâu họ cũng yêu cầu Trung
Quốc phải tuân thủ”.
Trong
thời gian chờ đợi phán quyết của tòa, một số nhà phân tích dự báo Trung Quốc có
thể phản ứng tiêu cực trong trường hợp nước này thua cuộc. Tuy nhiên, theo báo
The Guardian, ngay trước ngày tòa ra phán quyết, bà Bonnies Glaser, một cố vấn
kỳ cựu về châu Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nói bà không
tiên liệu rằng Bắc Kinh sẽ leo thang đáng kể các hành động của họ ở Biển Đông.
No comments:
Post a Comment